TIẾT 3: VIẾT

Tìm hiểu cách viết bài văn tả phong cảnh (tiếp theo)

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Nhớ lại cấu tạo của bài văn tả phong cảnh.

b. Tổ chức thực hiện

- GV yêu cầu HS nhắc lại kiến thức bài văn tả phong cảnh.

- GV nhắc lại kiến thức cũ và giới thiệu bài học mới:

+ Nhắc lại kiến thức bài cũ:

Bài văn tả phong cảnh thường có 3 phần:

Mở bài: Giới thiệu khái quát về phong cảnh.

Thân bài: Tả lần lượt từng phần hoặc từng vẻ đẹp của phong cảnh.

Kết bài: Nêu nhận xét hoặc cảm nghĩ về phong cảnh.

+ Giới thiệu bài học mới: Ở tiết học trước, chúng ta đã đi tìm cấu tạo của bài văn tả phong cảnh. Trong tiết học này, HS sẽ tiếp tục tìm hiểu cách viết bài văn tả phong cảnh bằng một cách khác.

- GV nhận xét, đánh giá nhiệm vụ của HS.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Bố cục bài văn tả phong cảnh

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Biết cách viết bài văn tả phong cảnh (tả theo trình tự thời gian) với bố cục 3 phần và các nội dung của mỗi phần khi tả cảnh theo thời gian.

b. Tổ chức thực hiện

- GV tổ chức cho HS xác định yêu cầu của BT1: Đọc bài văn dưới đây và trả lời câu hỏi:

Bốn mùa trong ánh nước

Hồ Hoàn Kiếm là nơi quen thuộc với rất nhiều người. Cảnh đẹp lộng lẫy từ ngọn cỏ, hàng cây cho tới nước hồ trong xanh gợn sóng.

Mùa hè, sau những cơn mưa rào, nước hồ đầy lên, màu nước như bớt xanh hơn. Trong dông gió, hồ nổi sóng. Nhưng dông gió đến đâu thì mặt hồ vẫn chỉ lăn tăn sóng gợn, trầm mặc giữa thinh không, soi bóng những áng máy nổi rồi lại tan.

Về mùa đông, nước hồ cạn di, sâu xuống, chân cầu Thê Húc bỗng cao hơn, lênh khênh. Trong cái lạnh bao trùm phố phường Hà Nội, nước hồ lặng trong sương, một màn sương trong nhẹ và mỏng như khăn voan. Hồ hiện ra vẻ cổ kính với những cành khô lá vàng in bóng xuống mặt nước lặng thinh.

Có lẽ tưng bừng nhất là vào dịp tết Nguyên dán, hồ được trang điểm lộng lẫy bởi đèn đủ màu, cờ bay phất phới và hoa rực rỡ. Trong mưa bay, người người đi trẩy hội. Ngàn vạn tiếng rao, tiếng mời chào của người bán hàng rong cất lên như chim hót mùa xuân.

Nhưng hồ Hoàn Kiếm đẹp hơn cả là về mùa thu. Mùa thu Hà Nội dường như không có gió lớn, đủ để nước hồ lắng sâu. Ánh nắng mùa thu lại tươi nên mặt hồ ngời lên như ánh mắt thanh xuân. Những cây liễu bên hồ xanh mướt, lá bay dịu dàng như mái tóc thiếu nữ. Những cây đa cổ thụ xanh tốt và tráng kiện như những lão tướng, hàng rễ rủ như những bộ râu oai hùng. Trong đền Ngọc Sơn có nhiều tiếng chim ríu rít, tiếng hót của chim non, của ước mơ bay bổng.

Từng ánh nước của hồ Hoàn Kiếm có biết bao người đã ngắm, từng bóng cây nơi này có biết bao người đã ngồi hóng mát, nghỉ ngơi và thầm nghĩ về cuộc sống của mình ở một góc nhỏ nào trên trái đất này.

(Theo Lê Phương Liên)

a. Bài văn trên tả phong cảnh ở đâu?

b, Tìm phần mở bài, thần bài, kết bài của bài văn và nêu ý chính của từng phần.

c. Trong phần thân bài, cảnh hồ Hoàn Kiếm được tả vào những thời gian nào? Những từ ngữ nào giúp em nhận ra trình tự đó?

d. Theo trình tự miêu tả trong bài, người đọc cảm nhận được đặc điểm gì của cảnh hồ Hoàn Kiếm?

+ GV yêu cầu HS đọc kĩ văn bản Bốn mùa trong ánh nước.

+ GV tổ chức hoạt động cho HS theo nhóm đôi, yêu cầu HS viết vào VBT.

+ GV mời 1 – 2 nhóm HS trình bày, các nhóm HS lắng nghe và nhận xét.

+ GV đánh giá, nhận xét, chốt đáp án:

a. Bài văn tả phong cảnh hồ Hoàn Kiếm.

b. Bài văn có 6 đoạn văn.

c. Trong phần thân bài, cảnh hồ Hoàn Kiếm được miêu tả lần lượt theo các mùa: mùa hè, mùa đông, mùa xuân, mùa thu. Từ ngữ giúp nhận ra thời gian các mùa:

d. Tả phong cảnh theo mùa, tác giả đã giúp người đọc cảm nhận được nhiều vẻ đẹp, nhiều đặc điểm của hồ Hoàn Kiếm (theo hành trình cả năm). Theo tác giả, cảnh Hồ Hoàn Kiếm đẹp nhất vào mùa thu nên nhà văn đã tả đặc điểm hồ Hoàn Kiếm vào mùa thu sau cùng.

- GV nhận xét, đánh giá hoạt động của HS.

Hoạt động 2: Trao đổi về những điểm cần lưu ý khi viết bài văn tả phong cảnh

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Từ việc tìm hiểu bài văn tả phong cảnh, HS nắm được những điểm cần lưu ý khi viết bài văn theo trình tự thời gian.

- Vận dụng được kiến thức giải quyết các bài tập và các câu hỏi liên quan.

b. Tổ chức thực hiện

- GV tổ chức cho HS xác định yêu cầu của BT2: Em học được những gì về cách miêu tả phong cảnh từ bài văn trên?

+ GV cho HS thảo luận, tìm ý trả lời theo hướng dẫn.

+ GV gọi 1 – 2 HS trình bày ý kiến.

+ GV nhận xét, chốt đáp án:

- GV yêu cầu HS đọc nhiệm vụ BT3: So sánh trình tự miêu tả của bài Bốn mùa trong ánh nước với bài Đà Lạt

+ GV cho HS thảo luận theo nhóm đôi, trình bày ý kiến.

+ GV gọi 1 – 2 HS trình bày kết quả của nhóm, các nhóm HS khác lắng nghe và nhận xét.

+ GV nhận xét, chốt đáp án:

· Bài Đà Lạt: tả theo trình tự không gian, tả từng bộ phận/ từng vẻ đẹp của phong cảnh.

· Bài Bốn mùa trong ánh nước: tả theo trình tự thời gian 4 mùa, mỗi mùa hiện ra trong trí nhớ/ kí ức. Mùa yêu thích nhất được nhắc đến sau cùng.

- GV chiếu phần ghi nhớ lên màn hình:

Ngoài cách tả lần lượt từng phần, từng vẻ đẹp của phong cảnh, có thể tả phong cảnh theo trình tự thời gian (theo các mùa trong năm, theo các buổi trong ngày, theo sự đổi thay của cảnh qua năm tháng,…) hoặc phối hợp cả hai cách để miêu tả.

- GV yêu cầu HS đọc kĩ phần ghi nhớ.

- GV nhận xét, đánh giá hoạt động của HS.

* CỦNG CỐ

- GV nhận xét, tóm tắt lại những nội dung chính của bài học.

- GV nhận xét, đánh giá sự tham gia của HS trong giờ học, khen ngợi những HS tích cực; nhắc nhở, động viên những HS còn chưa tích cực, nhút nhát.

* DẶN DÒ

- GV nhắc nhở HS:

+ Xem lại kiến thức bài : Viết – Tìm hiểu cách viết bài văn tả phong cảnh (tiếp theo), hiểu và vận dụng được kiến thức vào thực hành.

+ Chia sẻ với người thân về bài học.

+ Đọc và chuẩn bị trước phần Đọc mở rộng.

- HS phát biểu ý kiến.

- HS lắng nghe, tiếp thu

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS đọc nhiệm vụ BT

- HS đọc đề bài

- HS làm theo hướng dẫn của GV.

- HS phát biểu ý kiến.

- HS chú ý lắng nghe.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS đọc nhiệm vụ của BT.

- HS làm theo hướng dẫn của GV.

- HS phát biểu ý kiến.

- HS chú ý lắng nghe, tiếp thu.

- HS đọc nhiệm vụ BT.

- HS làm theo hướng dẫn của GV.

- HS phát biểu ý kiến.

- HS chú ý lắng nghe.

- HS theo dõi ghi nhớ.

- HS đọc kĩ ghi nhớ.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe và tiếp thu.

- HS lắng nghe và tiếp thu.

- HS lắng nghe và thực hiện.