TIẾT 3: VIẾT

Viết đoạn văn tả phong cảnh

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Nhắc lại kiến thức đã học và tạo tâm thế hứng thú cho HS trước khi vào tiết học.

b. Tổ chức thực hiện

- GV yêu cầu HS nhắc lại kiến thức bài văn tả phong cảnh ở những tiết trước.

- GV nhắc lại kiến thức cũ và giới thiệu bài học mới:

+ Nhắc lại kiến thức cũ:

Bài văn tả phong cảnh thường có 3 phần:

Ø Mở bài: Giới thiệu khái quát về phong cảnh.

Ø Thân bài: Tả lần lượt từng phần hoặc từng vẻ đẹp của phong cảnh.

Ø Kết bài: Nêu nhận xét hoặc cảm nghĩ về phong cảnh.

Ngoài cách tả lần lượt từng phần, từng vẻ đẹp của phong cảnh, có thể tả phong cảnh theo trình tự thời gian (theo các mùa trong năm, theo các buổi trong ngày, theo sự thay đổi của cảnh qua năm tháng,…) hoặc phối hợp cả hai cách để miêu tả.

Dàn ý bài văn tả phong cảnh:

· Mở bài: Nêu những ý giới thiệu bao quát về phong cảnh theo cách mở bài trực tiếp hoặc gián tiếp.

· Thân bài: Liệt kê nội dung miêu tả theo một trong các trình tự:

Ø Theo không gian: Tả lần lượt từng phần hoặc từng vẻ đẹp của phong cảnh theo trình tự từ gần tới xa, từ thấp lên cao, từ trái sang phải,…

Ø Theo thời gian: Tả sự biến đổi hoặc đặc điểm của phong cảnh trong những thời gian khác nhau (các buổi trong ngày, các mùa trong năm,…)

Ø Theo không gian kết hợp với thời gian: Tả sự đổi thay của từng sự vật, hiện tượng,… trong những thời điểm khác nhau.

Lưu ý:

ü Đặc điểm của phong cảnh cần được cảm nhận bằng nhiều giác quan.

ü Tập trung miêu tả những sự vật, hiện tượng,… nổi bật

· Kết bài: Nêu suy nghĩ, nhận xét hoặc tình cảm, cảm xúc đối với phong cảnh được miêu tả theo cách viết kết bài mở rộng hoặc không mở rộng.

+ Giới thiệu bài học mới: Ở tiết học trước, chúng ta đã đi tìm hiểu cách lập dàn ý cho bài văn tả phong cảnh. Trong tiết học này, HS sẽ tìm hiểu cách viết đoạn văn tả phong cảnh.

- GV nhận xét, đánh giá nhiệm vụ của HS.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu các đoạn văn tả phong cảnh

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Biết cách viết bài văn kể chuyện sáng tạo bằng cách đóng vai nhân vật để kể lại câu chuyện.

b. Tổ chức thực hiện

- GV tổ chức cho HS xác định yêu cầu của PHT dưới đây:

Đọc các đoạn văn dưới dây và trả lời câu hỏi.

a. Trong rừng trúc có một con suối nhỏ, nước rất trong. Suối chảy lững lờ, làm những sợi rêu xanh bám vào những tảng đá xám hai bên bờ nhảy múa nhịp nhàng. Ở giữa dòng, một bầy cá nhỏ chỉ bằng ngón tay út ve vẩy vây và đuôi, miệng khé há ra, lặng lẽ bơi đứng. Gần như không có một tiếng động nào báo hiệu sự có mặt của con suối ở quãng rừng có lẽ là đầu nguồn này. Bên kia suối, đã thấy những chiếc măng trúc non bị nhím ăn dở, chân chúng in lỗ chỗ như vết chân chuột. Những cây trúc vàng óng, vút cao, đã bắt đầu trổ hoa. Hoa trúc cứng và vàng, không có hương vị gì, vậy mà đâu đó, vẫn thoảng một mùi thơm nhẹ nhõm, xa ngái,...

(Theo Trần Nhuận Minh)

- Đoạn văn tả phong cảnh gì?

- Tác giả quan sát, cảm nhận vẻ đẹp của phong cảnh bằng những giác quan nào?

- Phong cảnh được miêu tả theo trình tự thời gian hay không gian?

b. Biển luôn thay đổi màu tuỳ theo sắc mây trời. Trời xanh thẳm, biển cũng thẳm xanh như dâng cao lên, chắc nịch. Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương. Trời âm u mây mưa, biển xám xịt nặng nề. Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu, giận dữ,... Như một con người biết buồn vui, biển lúc tẻ nhạt, lạnh lùng, lúc sôi nổi, hả hê, lúc đăm chiêu, gắt gỏng. Biển nhiều khi rất đẹp, ai cũng thấy như thế. Nhưng có một điều ít ai chú ý là: vẻ đẹp của biển, vẻ đẹp kì diệu muôn màu muôn sắc ấy phần rất lớn là do mây, trời và ánh sáng tạo nên.

(Theo Vũ Tú Nam)

- Tìm câu chủ đề của đoạn văn.

- Theo em, tác giả đã quan sát biển, trời vào những thời điểm nào?

- Tìm và nêu tác dụng của hình ảnh so sánh và nhân hoá trong đoạn văn.

- GV tổ chức hoạt động cho HS thực hiện nhiệm vụ trên bằng kĩ thuật Mảnh ghép:

+ Vòng 1: Nhóm chuyên gia

+) Nhóm 1, 3, 5, 7: Thực hiện nhiệm vụ a

+) Nhóm 2, 4, 6, 8: Thực hiện nhiệm vụ b

+) Phát cho mỗi HS 3 thẻ xanh hoặc đỏ

+ Vòng 2: Nhóm mảnh ghép

+) Các nhóm trao đổi với nhau như sơ đồ

+) Các nhóm sẽ tách nhau và di chuyển đến nhóm mới như trong hình. Những bạn mang thẻ xanh di chuyển về nhóm 1, 3, 5, 7 và những bạn mang thẻ đỏ di chuyển về nhóm 2, 4, 6, 8

+) Sau tạo thành nhóm mới, các nhóm trao đổi với nhau để hoàn thiện nhóm Mảnh ghép.

+) Sau đó GV gọi 1 HS bất kì trong nhóm lên trình bày

+ GV đánh giá, nhận xét, chốt đáp án:

a.

+ Đoạn văn miêu tả dòng suối nhỏ trong rừng trúc.

+ Tác giả quan sát và cảm nhận vẻ đẹp của cảnh vật bằng nhiều giác quan: mắt nhìn, tai nghe, mũi ngửi,…

+ Tác giả miêu tả cảnh vật theo trình tự không gian.

b.

+ Câu chủ đề: Câu mở đầu đoạn: (Biển luôn thay đổi màu tùy theo sắc mây trời).

+ Tác giả luôn quan sát biển trời vào những ngày/ vào những lúc thời tiết khác nhau: lúc trời xanh thẳm, lúc rải mây trắng nhạt, lúc trời âm u mây mưa, lúc trời ầm ầm dông gió.

+ Những câu văn có chứa hình ảnh so sánh, nhân hóa.

· Trời xanh thẳm, biển cũng thắm xanh như dâng cao lên, chắc nịch. => So sánh

· Như một con người biết buồn vui, biển lúc tẻ nhạt, lạnh lùng lúc sôi nổi, hả hê, lúc đăm chiêu, gắt gỏng. => So sánh và nhân hóa

- GV nhận xét, đánh giá hoạt động của HS.

Hoạt động 2: Thực hành

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Từ việc tìm hiểu bài, viết được đoạn văn tả phong cảnh.

b. Tổ chức thực hiện

- GV tổ chức cho HS xác định yêu cầu của BT2: Dựa vào kết quả quan sát phong cảnh ở Bài 12 và dàn ý đã lập ở Bài 13, viết đoạn văn tả một đặc điểm nổi bật của cảnh ao hồ, sông suối hoặc biển đảo.

+ GV cho HS thảo luận, tìm ý trả lời theo hướng dẫn:

· Chọn cảnh muốn tả.

· Nêu đặc điểm nổi bật của cảnh.

· Trình tự miêu tả của cảnh.

· Những sự vật xung quanh cảnh đó.

+ GV gọi 1 – 2 HS đại diện trình bày ý kiến.

+ GV nhận xét, chốt đáp án:

- GV nhận xét, đánh giá hoạt động của HS.

* CỦNG CỐ

- GV nhận xét, tóm tắt lại những nội dung chính của bài học.

- GV nhận xét, đánh giá sự tham gia của HS trong giờ học, khen ngợi những HS tích cực; nhắc nhở, động viên những HS còn chưa tích cực, nhút nhát.

* DẶN DÒ

- GV nhắc nhở HS:

+ Xem lại kiến thức bài : Viết – Viết đoạn văn tả phong cảnh, hiểu và vận dụng được kiến thức vào thực hành.

+ Chia sẻ với người thân về bài học.

+ Đọc và chuẩn bị trước phần Đọc mở rộng.

- HS làm theo hướng dẫn của GV.

- HS chú ý lắng nghe, tiếp thu kiến thức.

- HS lắng nghe, tiếp thu

- HS đọc nhiệm vụ BT

- HS làm theo hướng dẫn của GV.

- HS phát biểu ý kiến.

- HS chú ý lắng nghe.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS đọc nhiệm vụ của BT.

- HS làm theo hướng dẫn của GV.

- HS phát biểu ý kiến.

- HS chú ý lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe, tiếp thu ý kiến.

- HS lắng nghe và tiếp thu.

- HS lắng nghe và tiếp thu.

- HS lắng nghe và thực hiện.