Soạn bài Thủy tiên tháng 1 (ngắn gọn, dễ hiểu)

Thủy tiên tháng Một là một văn bản nghị luận của tác giả Thô-mát L. Phrít-man viết về vấn đề khủng hoảng khí hậu toàn cầu, cụ thể là sự nóng lên của trái đất. Tác phẩm Thủy tiên tháng Một được trích trong cuốn sách Nóng, Phẳng, Chật và đã được giới thiệu đến các em học sinh trong chương trình Ngữ văn lớp 7 tập 2 bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống. Sau đây là mẫu soạn bài Thủy tiên tháng Một giúp các em hiểu rõ hơn ý nghĩa của văn bản cũng như nắm được cách trả lời các câu hỏi trong SGK.

• Củng cố và mở rộng trang 73 lớp 7
• Nói và nghe Trình bày ý kiến về một vấn đề trong đời sống trang 71

Soạn bài Thủy tiên tháng 1 tác giả tác phẩm

1. Tác giả

- Thô-mát L. Phrít-man (1953), sinh ra tại St.Louis Park, một vùng ngoại ô của Minneapolis.
- Là nhà báo người Mỹ có uy tín, phụ trách chuyên mục các vấn đề quốc tế của báo New York Times, chuyên theo dõi những vấn đề mang tính toàn cầu, trong đó có vấn đề môi trường.

- Ba lần được trao giải Pu-lít-dơ (Pulitzer)

- Các tác phẩm tiêu biểu: Chiếc Lếch-xớt (Lexus) và cây ô-liu (1999); Thế giới phẳng (2005-2007); Nóng, Phẳng, Chật (2008);...

2. Tác phẩm

- Thể loại: Văn bản thông tin.

- Xuất xứ

+ Trích Nóng, Phẳng, Chật (2008) nói về những thách thức lớn nhất mà hiện nay nước Mỹ đang đối mặt: khủng hoảng môi trường toàn cầu và việc đánh mất vị thế của một quốc gia dẫn đầu.

+ “Thủy tiên tháng Một” nằm trong mục 5 (Sự bất thường của Trái Đất) thuộc phần 2 (Tại sao chúng ta lại ở đây) của cuốn sách

3. Bố cục văn bản Thủy tiên tháng 1

+ Phần 1 (từ đầu đến “nó còn là “sự bất thường của Trái Đất” nữa”): Cần hiểu thế nào về tình trạng biến đổi khí hậu.

+ Phần 2 (tiếp đến “toàn cầu…”): Biến đổi khí hậu và những tác động của nó.

+ Phần 3 (còn lại): Những báo cáo và con số đầy ám ảnh.

4. Nội dung văn bản Thủy tiên tháng 1

Nội dung chính của văn bản Thủy tiên tháng 1 đề cập đến vấn đề biến đổi khí hậu trên trái đất với những hiện tượng thời tiết cực đoan.

Soạn văn 7 bài Thủy tiên tháng Một

1. Tóm tắt Thủy tiên tháng 1

Sự biến đổi của khí hậu trên Trái Đất không còn là “sự nóng lên của Trái Đất” nữa mà nó còn là “sự bất thường của Trái Đất”. Đây là thuật ngữ do Hân-tơ Lo-vin đặt ra nhằm giải thích rằng nhiệt độ trung bình toàn Trái Đất tăng lên thực sự sẽ dẫn đế khác hiện tượng bất thường khác. Có thể thời tiết sẽ như trong truyện khoa học biễn tưởng. Do nhiệt độ trung bình tăng nên lượng nước bốc hơi sẽ nhiều hơn dẫn tới một vài nơi khô sẽ càng khô hơn, nơi hay mưa sẽ mưa nhiều hơn. Xu hướng cực đoan của thời tiết ngày một tăng tại khắp nơi trên thế giới.

2. Ý nghĩa nhan đề Thủy tiên tháng 1

Nhan đề Thủy tiên tháng 1 gây ấn tượng, làm nảy sinh nhiều suy đoán, thể hiện sự quan sát thực tế của tác giả.

- Sự biến đổi khí hậu đã dẫn đến bao nhiêu vận động dường như trái quy luật trong đời sống của muôn loài.

- Từ đó kêu gọi mọi người luôn phải có ý thức bảo vệ Trái Đất, giảm thiểu và khắc phục hiện tượng biến đổi khí hậu để cuộc sống chúng ta ít bị đe dọa, tác động.

3. “Thời tiết bây giờ khó lường thật!” - Đó là lời nhận xét ta vẫn thường nghe. Em có cảm nhận gì về những lo lắng ẩn chứa trong đó?

“Thời tiết bây giờ khó lường thật” Đây là một câu nhận xét hoàn toàn đúng và chính xác khi mà ta đối chiếu với tình hình thực tế hiện nay. Trong câu nói ta có thể thấy rõ được sự bất lực và xót xa của con người trước sự biến đổi của thời tiết. Qua đó là sự lo lắng ảnh của con người trước tình trạng khí hậu đang diễn biến ngày càng xấu đi. Mưa hay nắng, nóng hay lạnh giờ đây đã không còn theo bất cứ quy luật nào được định sẵn trước kia của tự nhiên.

4. Qua quan sát trực tiếp hoặc qua tìm hiểu các nguồn thông tin, em đã biết được những thay đổi bất thường nào trong nhịp sinh trưởng và tập tính của một số loài sinh vật? Những thay đổi bất thường ấy đã gợi lên trong em cảm nhận, suy nghĩ gì?

Qua quan sát trực tiếp thì chúng ta có thể nhận thấy được nhịp sống và sinh hoạt của các loại sinh vật đã bị thay đổi rất nhiều do sự biến đổi khí hậu. Nơi ở, thức ăn, kiếm mồi,.. là những nhu cầu thực tế của các loại sinh vật, thế nhưng những yếu tố đó đang ngày càng biến đổi.

Những thay đổi đó khiến chúng ta phải cảm thấy buồn đau và xót xa. Hàng loạt những con vật, sinh vật nhỏ nhoi đáng thương đang phải chịu sự tàn phá bởi chính những con người. Từ đây em nhận thấy bản thân con người cần hành động để có thể cứu giúp những loài sinh vật đang ngày càng biến đổi dưới chính sự phá hủy trên đôi bàn tay con người.

5. Đọc hiểu văn bản Thủy tiên tháng 1

Câu 1. Tại sao có thể cho rằng người ta đã nhầm lẫn khi dùng thuật ngữ “sự nóng lên của Trái Đất”?

Có thể cho rằng người ta đã nhầm lẫn khi sử dụng thuật ngữ “Sự nóng lên của Trái Đất” bởi người ta vẫn nghĩ rằng thuật ngữ gợi lên một cái gì đó đồng nhất, từ từ xảy ra liên quan đến nhiệt độ, có thể không gây ra vấn đề gì. Thế nhưng đó đều là những cách hiểu sai lầm, thực tế khí hậu của Việt Nam đã chứng minh sự thay đổi về thời tiết không đơn giản chỉ là sự nóng lên của Trái đất nữa mà chính là sự rối loạn khí hậu
Đọc văn bản 2

Câu 2. Hiện tượng thời tiết cực đoan đang diễn ra thế nào trong thời điểm hiện nay?

Hiện tượng thời tiết cực đoan: Những cơn mưa lớn chưa từng thấy ở bang Ai-o-oa khiến sống Xi-đa tràn bờ và trung tâm thành phố Xi-đa Ra-pít bị lụt. Mực nước sông cao hơn mặt nước biển 9,1m

Trả lời câu hỏi sau khi đọc trang 82 SGK văn 7 tập 2 KNTT

Câu 1 trang 82 SGK Ngữ văn 7 tập 2 KNTT

Hãy chọn trong văn bản một cụm từ có thể khái quát nội dung chính của vấn đề mà tác giả muốn trao đổi

Trả lời

Có nhiều cụm từ có thể lựa chọn: biến đổi khí hậu, sự bất thường của Trái Đất, sự rối loạn khí hậu toàn cầu.
Sau khi đọc 2

Câu 2 trang 82 SGK Ngữ văn 7 tập 2 KNTT

Nhan đề của văn bản đã gợi cho em những ấn tượng, suy nghĩ gì? Chi tiết hoa thủy tiên nở đầu tháng Một có thể được xem là một chi tiết “đắt” hay không? Vì sao?

Trả lời

- Nhan đề của văn bản gợi ấn tượng độc đáo, bởi nó là trải nghiệm, là những quan sát tinh tế của tác giả, thông qua đây người đọc sẽ thấy thú vị để tìm hiểu sâu hơn về văn bản

- Có thể xem chi tiết hoa thủy tiên nở đầu tháng Một là một chi tiết “đắt” vì:

+ Chi tiết đó đã gợi ý cho tác giả tìm được một nhan đề ấn tượng, làm nảy sinh nhiều suy đoán khác nhau về nội dung sẽ được triển khai

+ Khi viết văn bản, tác giả đã kết hợp nhuần nhuyễn việc trình bày những thông tin mang tính khoa học với việc nêu những quan sát và trải nghiệm của bản thân - điều khiến văn bản thực sự có sức hấp dẫn

+ Chi tiết mang tính điển hình, làm nổi bật được ý tưởng cơ bản: việc biến đổi khí hậu đã dẫn đến những quy luật bất thường trong đời sống của muôn loài

Câu 3 trang 82 SGK Ngữ văn 7 tập 2 KNTT

“Sự bất thường của Trái Đất” đã được tác giả làm sáng tỏ qua những bằng chứng nào? Dựa vào trải nghiệm riêng của em, hãy bổ sung bằng chứng cho vấn đề này.

Trả lời

“Sự bất thường của Trái Đất” đã được tác giả làm sáng tỏ qua những bằng chứng:

- Thời tiết thay đổi bất thường và diễn ra với tốc độ nhanh (hệ quả: thiên tai có quy mô lớn hơn, một số loài sinh vật hoặc biến mất do không kịp thích ứng hoặc phải thay đổi nhịp độ phát triển…)

- Thời tiết đồng thời tồn tại ở hai thái cực (nơi nắng hạn gay gắt; nơi mưa bão, lụt lội kinh hoàng)

=> Đây đều là những bằng chứng vô cùng thuyết phục bởi đó chính là những ví dụ đến từ đời thường, thực tế.

Câu 4 trang 82 SGK Ngữ văn 7 tập 2 KNTT

Theo em, trong văn bản, đoạn văn nào thể hiện mối quan hệ nhân quả giữa các sự kiện thuộc loại “sự biến đổi cực đoan của thời tiết”? Cho biết vì sao em xác định như vậy.

Trả lời

- Theo em, trong văn bản, đoạn văn thể hiện rõ mối quan hệ nhân quả giữa các sự kiện thuộc loại “sự biến đổi cực đoan của thời tiết":

+ Đoạn văn thứ 2: Từ “Sự bất thường của Trái Đất đến “trong sân nhà tôi”

- Em xác định như vậy vì:

+ Đoạn văn có nêu nguyên nhân: nhiệt độ trung bình toàn Trái Đất tăng lên

+ Kết quả: Các hiện tượng thời tiết bất thường: bão, lũ, mưa, cháy rừng, … dữ dội hơn

Câu 5 trang 82 SGK Ngữ văn 7 tập 2 KNTT

Hãy chỉ ra những dấu hiệu chứng tỏ khi viết văn bản này, tác giả đã sử dụng nhiều tài liệu tham khảo cần thiết.

Trả lời

Khi viết một văn bản thông tin thì chúng ta cần tham khảo nhiều nguồn tài liệu khác nhau để bài văn thêm thuyết phục người đọc. Tác giả cũng vậy, để viết văn bản ông đã dựa vào rất nhiều nguồn tài liệu khác nhau để làm sáng tỏ được luận điểm mà bản thân ông muốn trình bày. Hàng loạt các tên nhân vật hay các tài liệu mà tác giả trích dẫn ý kiến chính là minh chứng rõ nhất cho việc tác giả đã sử dụng nhiều nguồn tài liệu để viết nên văn bản này:

+ Báo Niu Ooc Thai-mơ có một câu miêu tả chính xác tình trạng bất thường của Trái đất mà người Ai - o - oa hẳn đang cảm thấy: “Giép-Dooc, nhà thủy văn học đang làm cho Trung tâm thời tiết ở Đa- vin - pót, Ai - o - oa nói: Thường khi phá kỉ lục, bạn chỉ vượt qua mức cũ 2,5 đến 5cm. Nhưng hơn kỉ lục cũ tận 1,8 m thì quá ngạc nhiên”

+ Trang CNN.com (ngày 07/08/2007) giới thiệu một báo cáo do Tổ chức khí tượng thế giới (WMO) của Liên hợp quốc công bố…..

+ Như Giôn - hô - đơ - rơn nói:....

Câu 6 trang 82 SGK Ngữ văn 7 tập 2 KNTT

Tác giả đã đưa vào văn bản rất nhiều số liệu. Đó là những số liệu nào? Việc dẫn số liệu như vậy có ý nghĩa gì?

Trả lời

- Tác giả đã đưa vào văn bản rất nhiều số liệu, đó là những số liệu: “lũ và mưa lớn đã làm sập 23 000 ngôi nhà xây bằng gạch đất sét”, “62 người thiệt mạng”, “...cao đến 4,6 m đã tràn qua 68 hòn đảo…”, “nhiệt độ xuống tới -22*C, -18*C…”, “vùng tuyết rơi dày đến 25cm”, “

- Việc dẫn số liệu như vật có tác dụng làm tăng tính thuyết phục cho điều tác giả muốn nói, ngoài ra còn cho thấy mức độ cập nhật thông tin của tác giả (số liệu đưa ra cũ hay mới, chỉ dựa vào một nguồn hay nhiều nguồn tài liệu,...)

- Việc sử dụng số liệu cho tiết của tác giả đã chứng minh được tác giả luôn cập nhập những thông tin về thiên nhiên trên thế giới. Không chỉ vậy các số liệu ấy như là dẫn chứng tiêu biểu để chứng minh cho luận điểm về việc thế giới ngày càng thay đổi về thiên nhiên. Hơn nữa, những số liệu này cũng giúp người đọc có thể tin được chính xác hơn về điều mà tác giả đang nói đến.

Câu 7 trang 82 SGK Ngữ văn 7 tập 2 KNTT

Nêu lên điều có ý nghĩa nhất mà em thu nhận được sau khi đọc văn bản này.

Trả lời

- Em cảm thấy lo lắng trước những hệ lụy mà sự nóng lên bất thường của Trái Đất mang lại

- Em thấy yêu và trân trọng Trái Đất nhiều hơn, sẽ tự nhủ luôn giữ gìn và góp phần nhỏ bảo vệ ngôi nhà chung Trái Đất

Viết kết nối với đọc trang 82 SGK Ngữ văn 7 tập 2 KNTT

Hãy viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) trình bày hiểu biết và suy nghĩ của em về tác động của biến đổi khí hậu ở vùng miền em đang sống

Biến đổi khí hậu luôn là vấn đề được rất nhiều người quan tâm hiện nay. Khí hậu vẫn luôn là sự sống của con người, nó giúp con người có thể sống và hưởng thụ cuộc sống tươi đẹp nhất. Thế nhưng khí hậu hiện nay lại đang ngày càng biến đổi theo chiều hướng xấu đi đã gây ảnh hưởng lớn đến đời sống của con người cũng như là toàn sinh vật trên trái đất. Trái đất thì ngày càng nóng lên, con người đang ở mùa hè mà vẫn phải mặc áo thu đông do thời tiết thất thường, lũ lụt và hạn hán xảy ra càng lúc càng nhiều với mức độ nghiêm trọng, sinh vật thì thiếu đi nơi ở, thức ăn, tập tính sinh hoạt cũng biến đổi để phù hợp với thời tiết. Ở Hà Nội- thủ đô của đất nước cũng không tránh khỏi việc phải gánh chịu những hậu quả khôn lường của biến đổi khí hậu, người dân ra đường vào buổi sáng mà cứ ngỡ đang ở Lào Cai sương mù, giữa tiết trời mùa hạ oi bức vẫn có những ngày chiếc áo thu đông được mặc vì thời tiết thay đổi. Chính những hậu quả khôn lường của biến đổi khí hậu mà con người chúng ta cần chung tay hành động vì một bầu trời xanh của thế giới.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trong nhóm Lớp 7 thuộc chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.