Soạn bài Một số câu tục ngữ Việt Nam lớp 7 (ngắn nhất)

Soạn bài Một số câu tục ngữ Việt Nam trong chương trình Ngữ văn lớp 7 bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống được Hoatieu chia sẻ trong bài viết này là mẫu soạn văn 7 Kết nối tri thức tập 2 trang 12 giúp các em học sinh có thêm gợi ý để trả lời các câu hỏi trang 12, 13 sách giáo khoa Văn 7 tập 2 KNTT. Sau đây là nội dung chi tiết, mời các em cùng tham khảo.

• Thực hành tiếng Việt 7 trang 13 Kết nối tri thức tập 2 
• Thực hành tiếng Việt trang 10 Ngữ văn 7 tập 2 Kết nối tri thức

Soạn bài Một số câu tục ngữ Việt Nam ngắn gọn

1. Khi trò chuyện với người khác, đã bao giờ em dùng tục ngữ chưa? Em hãy lí giải về thực tế đó của bản thân

Khi trò chuyện với người khác em vẫn thường sử dụng các câu tục ngữ để biểu đtạ thêm về ý nghĩa của câu nói, giúp cho câu nói giàu ý nghĩa và sâu sắc hơn.

2. Theo em, vì sao người ta lại dùng tục ngữ trong một số tình huống giao tiếp thường ngày?

Các câu tục ngữ luôn gắn với những hoàn cảnh cụ thể, khác nhau. Nhờ đó, mỗi câu mới thể hiện những bài học riêng và được vận dụng có hiệu quả trong hoàn cảnh giao tiếp cụ thể. Chính vì vậy khi sử dụng tục ngữ trong đời sống sẽ giúp người khác dễ hiểu hơn mà câu nói lại có vần nghe cũng hay hơn.

3. Những chủ đề được thể hiện qua các câu tục ngữ

- Tục ngữ về thiên nhiên, lao động sản xuất

- Tục ngữ về con người, xã hội.

4. Nét chung nhất về hình thức của các câu tục ngữ

- Các câu đều ngắn gọn, xúc tích

- Được gieo vần liền hoặc vần cách

Trả lời câu hỏi trang 13 SGK văn 7 tập 2 Kết nối tri thức

Câu 1 trang 13 SGK Ngữ văn 7 tập 2 KNTT

Tìm hiểu số tiếng trong những câu tục ngữ trên, từ đó rút ra nhận xét chung về độ dài của tục ngữ.

Trả lời

Số tiếng trong một câu tục ngữ rất ít, nhìn chung các câu tục ngữ đều là những câu văn ngắn

Ví dụ:

- Câu có tiếng ít nhất: “Người sống hơn đống vàng”: 5 tiếng

- Câu có tiếng nhiều nhất: “Mây kéo xuống biển thì nắng chang chang, mây kéo lên ngàn thì mưa như trút”: 16 tiếng.

Câu 2 trang 13 SGK Ngữ văn 7 tập 2 KNTT

Trong 15 câu tục ngữ ở trên, những câu nào có gieo vần? Việc gieo vần như vậy có tác dụng gì?

Trả lời

Những câu tục ngữ có gieo vần:

- Gió heo may, chuồn chuồn bay thì bão (gieo vần cách)

- Mây kéo xuống biển thì nắng chang chang, mây kéo lên ngàn thì mưa như trút

- Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng

- Ngày tháng mười chưa cười đã tối

- Nắng chóng trưa, mưa chóng tối

- Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa

- Làm ruộng ba năm chưa bằng chăn tằm một lứa.

- Người sống hơn đống vàng

- Đói cho sạch, rách cho thơm

- Không thầy đố mày làm nên

- Học thầy không tày học bạn

- Muốn hành nghề chớ nề học hỏi

- Một cây làm chẳng nên non

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao

=> Việc gieo vần như vậy có tác dụng như là một chất keo gắn chặt các thành phần trong câu thành một khối vững chắc, tạo nên tính ổn định về hình thức phù hợp với tính ổn định về nội dung của tục ngữ, lại vừa kết tinh được một số đặc điểm tiêu biểu trong tiếng Việt, trong lối nói của nhân dân ta, dân tộc ta.

Câu 3 trang 13 SGK Ngữ văn 7 tập 2 KNTT

Câu tục ngữ nào trong bài học này có hình thức của một thể thơ quen thuộc, được dùng rất nhiều trong ca dao của người Việt? Nêu thêm hai câu tục ngữ có hình thức tương tự.

Trả lời

Câu tục ngữ có hình thức giống thể thơ lục bát:

“ Một cây làm chẳng nên non

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”

Hai câu tục ngữ có hình thức tương tự:

- Bầu ơi thương lấy bí cùng

Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn

- Lời nói chẳng mất tiền mua,

Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.

Câu 4 trang 13 SGK Ngữ văn 7 tập 2 KNTT

Tính chất cân đối trong cấu trúc ngôn từ được thể hiện như thế nào ở những câu tục ngữ trên? Việc tạo nên sự cân đối trong cấu trúc của một câu tục ngữ có tác dụng gì?

Trả lời

Tính cân đối được thể hiện ở: số tiếng bằng nhau, từ loại của từ ở từng vị trí giống nhau, thanh điệu đối chọi nhau (bằng – trắc), hình ảnh tương đồng hoặc tương phản nhau,…

Ví dụ: “Đói cho sạch, rách cho thơm” có cấu trúc đối xứng, số lượng âm tiết 3/3, hài hòa về từ ngữ.

=> Tác dụng của vận dụng cấu trúc cân đối: Làm cho các câu tục ngữ hàm súc, chặt chẽ và giàu sức thuyết phục. Những bài học, những kinh nghiệm có sức nặng của chân lí. Mặt khác, cùng với nhịp và vần, tính cân đối góp phần làm cho tục ngữ trở nên hấp dẫn về nghệ thuật, dễ nhớ, dễ thuộc

Câu 5 trang 13 SGK Ngữ văn 7 tập 2 KNTT

Có thể phân chia các câu tục ngữ trên vào những chủ đề nào?

Trả lời

Có thể phân chia các câu tục ngữ trên vào ba chủ đề:

- Chủ đề kinh nghiệm về thời tiết: câu 1 => câu 5

- Chủ đề kinh nghiệm về lao động sản xuất: câu 6 => câu 8

- Chủ đề kinh nghiệm về đời sống xã hội: câu 9 => 15

Câu 6 trang 13 SGK Ngữ văn 7 tập 2 KNTT

Chỉ ra những câu tục ngữ thể hiện ý nghĩa một cách trực tiếp, những câu tục ngữ thể thiện ý nghĩa qua hình ảnh có tính chất ẩn dụ.

Trả lời

* Những câu tục ngữ biểu thị ý nghĩa trực tiếp:

- Gió heo may, chuồn chuồn bay thì bão

- Mây kéo xuống biển thì nắng chang chang, mây kéo lên ngàn thì mưa như trút

- Nắng chóng trưa, mưa chóng tối

- Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa

- Làm ruộng ba năm chưa bằng chăn tằm một lứa.

* Những câu tục ngữ biểu thị ý nghĩa ẩn dụ:

- Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng

Ngày tháng mười chưa cười đã tối

- Người sống hơn đống vàng

- Đói cho sạch, rách cho thơm

- Ăn quả nhớ kẻ trồng cây

- Một cây làm chẳng nên non

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao

Câu 7 trang 13 SGK Ngữ văn 7 tập 2 KNTT

Ý nghĩa của câu tục ngữ số 11 và 12 có loại trừ nhau không? Em rút ra được bài học gì từ hai câu tục ngữ đó?

Trả lời

Câu 11 và 12 trong bài đặt cạnh nhau cũng là một cặp có vẻ mâu thuẫn, loại trừ nhau: nếu câu này đúng thì câu kia sai, và ngược lại. Tuy nhiên, thực tế, hai câu này vẫn được dân gian sử dụng và chúng vẫn song song tồn tại bởi các câu tục ngữ luôn gắn với những hoàn cảnh sống khác nhau. Nhờ đó, mỗi câu mới thể hiện những bài học riêng và được vận dụng có hiệu quả trong hoàn cảnh giao tiếp cụ thể.

=> Qua hai câu tục ngữ này em nhận thấy bản thân mỗi người cần có sự học hỏi để ngày càng phát triển. Tuy nhiên chúng ta không nên bó hẹp sự học hỏi của bản thân mình vào ai đó mà hãy học tập tất cả mọi người xung quanh những điều tốt đẹp nhất.

Câu 8 trang 13 SGK Ngữ văn 7 tập 2 KNTT

Vì sao nhiều câu tục ngữ về đời sống xã hội ra đời từ thuở xưa mà vẫn còn giá trị đối với con người ngày nay?

Trả lời

Các câu tục ngữ vẫn còn giá trị đến ngày nay là bởi vì đó là kinh nghiệm, kiến thức hết sức quý giá. Cách giáo dục chân thực, hóm hỉnh bằng tục ngữ của ông cha ta đã tạo nên đời sống vật chất và tinh thần phong phú.

Viết kết nối với đọc trang 13 Ngữ văn 7 tập 2 KNTT

• Hãy ghi lại một cuộc đối thoại có sử dụng câu tục ngữ Muốn lành nghề, chớ nề học hỏi

Hướng dẫn

- Nhân vật trò chuyện với nhau là những ai? (mẹ-con; bố-con; thầy -trò; anh chị- em, bạn bè, ..)

- Hoàn cảnh cuộc trò chuyện là gì? (bàn về học nghề, bàn về thành công,.. )

Nội dung trò chuyện: liên hệ gì tới chuyện học nghề (khuyên nhủ, động viên, giải thích,..)

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trong nhóm Lớp 7 thuộc chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.