SKKN bồi dưỡng hứng thú học Toán thông qua bài toán xác suất thống kê

Trong quá trình dạy học Toán ở bậc THCS, việc tạo hứng thú và khơi gợi tư duy cho học sinh luôn là một thách thức lớn đối với giáo viên. SKKN bồi dưỡng hứng thú học Toán thông qua bài toán xác suất thống kê là một sáng kiến thiết thực, nhằm giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách nhẹ nhàng, gần gũi với thực tiễn. Thông qua các bài toán xác suất thống kê, giáo viên không chỉ truyền đạt kiến thức một cách sinh động mà còn rèn luyện cho học sinh kỹ năng phân tích, tư duy logic và giải quyết vấn đề hiệu quả.

• SKKN ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy môn Tiếng Anh THCS

1. Tóm tắt sáng kiến kinh nghiệm xác suất thống kê THCS

2. Nội dung SKKN bồi dưỡng hứng thú học Toán thông qua bài toán xác suất thống kê

Tên sáng kiến: “ Bồi dưỡng hứng thú học toán thông qua các bài toán xác suất thống kê”

PHẦN MỘT: THỰC TRẠNG

1. Vấn đề tồn tại

Xác suất là kiến thức mới và khó nên trong thời gian ngắn, việc áp dụng thành thạo các bài tập cơ bản đối với nhiều học sinh chưa được tốt. Nguyên nhân đến từ việc học sinh chưa hiểu thấu đáo các khái niệm cơ bản như: sự kiện, biến cố, kết quả thuận lợi, xác suất thực nghiệm, xác suất của biến cố ngẫu nhiên,… Học sinh chỉ biết giải bài toán xác suất trong một số kiểu bài tập quen thuộc. Nên khi gặp các dạng mới, đa số học sinh chưa biết sử dụng linh hoạt kiến thức để giải bài tập. Điều này tạo nên thách thức cho giáo viên đối với việc đem đến sự hứng thú học tập cho học sinh.

Bên cạnh đó, hiện tượng học sinh giảm hứng thú trong học tập là một vấn đề của xã hội phát triển. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc học sinh không thấy hứng thú khi học tập. Dưới đây là một số lý do phổ biến:

Phương pháp giảng dạy không phù hợp: Nếu phương pháp giảng dạy không phù hợp với cách học của học sinh, học sinh có thể cảm thấy mất hứng thú. Một số học sinh thích học qua thực hành, trong khi người khác thích học qua lý thuyết.

Áp lực và căng thẳng: Áp lực từ gia đình, giáo viên, hoặc xã hội có thể khiến học sinh mất hứng thú. Cảm giác căng thẳng và lo lắng cũng ảnh hưởng đến tinh thần học tập.

Không thấy ý nghĩa trong kiến thức: Khi học sinh không thấy ý nghĩa hoặc ứng dụng của kiến thức, họ có thể không cảm thấy hứng thú. Việc liên kết kiến thức với thực tế và cuộc sống hàng ngày là quan trọng.

Môi trường học tập không tạo động lực: Môi trường học tập không chỉ bao gồm lớp học, mà còn bao gồm gia đình, bạn bè, và xã hội. Nếu học sinh không nhận được sự khích lệ và hỗ trợ, học sinh có thể mất hứng thú.

Thiếu sự thú vị và độc đáo: Nếu kiến thức được trình bày một cách đơn điệu và không thú vị, học sinh sẽ khó có hứng thú. Giáo viên cần tạo ra các hoạt động độc đáo và thú vị để kích thích sự tò mò của học sinh.

Để giải quyết vấn đề này, giáo viên và phụ huynh cần cùng nhau tạo ra môi trường học tập tích cực và khuyến khích học sinh tham gia vào quá trình học tập.

2. Lý do thực hiện sáng kiến

Hứng thú học tập đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển kiến thức và năng lực của học sinh. Hứng thú giúp học sinh tò mò và muốn khám phá thêm về kiến thức. Khi thấy môn học thú vị, học sinh sẽ tự động tìm hiểu, nghiên cứu sâu hơn về môn học đó. Qua đó giúp học sinh tự tin hơn trong học tập, thúc đẩy học sinh tìm các cách giải quyết vấn đề sáng tạo và độc đáo với các hướng tiếp cận khác nhau. Hứng thú không chỉ liên quan đến kiến thức học thuật, mà còn đến việc phát triển kỹ năng xã hội, tư duy logic, và khả năng làm việc nhóm. Vì vậy, tạo ra hứng thú học tập là một phần quan trọng trong việc giáo dục học sinh.

Hứng thú học tập là một khía cạnh quan trọng trong việc giúp học sinh tiếp cận và yêu thích môn học Toán. Để tạo hứng thú cho học sinh, giáo viên có thể áp dụng một số biện pháp sau:

Kết nối với thực tế: Tạo liên kết giữa kiến thức toán học và cuộc sống hàng ngày của học sinh. Ví dụ giải bài toán liên quan đến việc mua sắm, xây dựng, hoặc tính toán thời gian.

Sử dụng tài liệu học hấp dẫn: Thiết kế bài giảng, bài tập, và tạo ra nhiều tình huống sư phạm thú vị và gần gũi với học sinh qua.

Thực hành và trải nghiệm: Học sinh cảm thấy hứng thú hơn khi được tham gia vào các hoạt động thực tế. Vì thế giáo viên thường xuyên tổ chức thực hành, thảo luận nhóm, hoặc thi đấu giải toán.

Tạo thách thức: Đặt ra các bài toán có độ khó tương ứng với khả năng của học sinh. Khi học sinh vượt qua được thách thức, học sinh sẽ cảm thấy hứng thú và tự tin hơn.

Khuyến khích sáng tạo: Cho phép học sinh tự tìm cách giải quyết bài toán, thay vì chỉ dạy theo cách cố định. Khuyến khích học sinh tìm ra nhiều cách giải khác nhau.

Xác suất đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực và có sự ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Xác suất giúp chúng ta dự đoán và ước tính khả năng xảy ra của các sự kiện. Ví dụ, trong kinh tế học, xác suất được sử dụng để dự đoán biến động của thị trường chứng khoán hoặc để ước tính lợi nhuận trong đầu tư. Khi chúng ta đánh giá rủi ro và lợi ích của một quyết định, xác suất giúp chúng ta đưa ra quyết định thông minh. Trong y học, xác suất giúp đánh giá nguy cơ mắc bệnh và tiên đoán tình trạng sức khỏe của cá nhân. Trong khoa học dữ liệu, xác suất được sử dụng để xây dựng các mô hình dự đoán và phân tích dữ liệu. Như vậy xác suất là một công cụ mạnh mẽ để hiểu và dự đoán thế giới, từ việc đánh giá rủi ro đến việc đưa ra quyết định trong điều kiện không chắc chắn.

Nhận thức được tầm quan trọng của xác suất trong cuộc sống, chương trình giáo dục phổ thông mới đã đưa xác suất và thống kê vào giảng dạy như một phần quan trọng của môn Toán học. Theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT, chương trình này bắt đầu được áp dụng từ năm học 2020-2021 cho lớp 1 và tiếp tục triển khai cho các khối lớp cao hơn theo từng năm học. Cụ thể, từ năm học 2022-2023, chương trình đã được áp dụng cho lớp 7 và lớp 10, và từ năm học 2023-2024, nó sẽ được áp dụng cho lớp 8 và lớp 11. Năm học 2024-2025, nó sẽ được áp dụng cho lớp 9 và lớp 12. Mục tiêu

của việc giảng dạy xác suất và thống kê là để hỗ trợ, cải thiện và thúc đẩy việc giảng dạy, học tập và sử dụng thống kê - xác suất ở tất cả các cấp học. Điều này giúp học sinh phát triển tư duy phân tích và xử lý dữ liệu thống kê, cũng như hiểu biết về các mô hình ngẫu nhiên và quy luật thống kê.

Như vậy có thể thấy rằng xác suất thống kê là nội dung mới được đưa vào chương trình toán THCS. Trong thực tế giảng dạy, tác giả nhận thấy một số khó khăn khi dạy xác suất thống kê bậc THCS như sau:

Khái niệm trừu tượng: Xác suất là một khái niệm khá trừu tượng và đôi khi khó để học sinh hình dung, đặc biệt là khi chúng liên quan đến các sự kiện có không gian mẫu phức tạp.

Thiếu kinh nghiệm: Học sinh có thể chưa có đủ kinh nghiệm thực tế để liên hệ các bài toán xác suất với cuộc sống hàng ngày.

Thách thức trong giảng dạy: Giáo viên có thể chưa được đào tạo đầy đủ về cách giảng dạy xác suất một cách hiệu quả, bao gồm cả việc sử dụng công nghệ và phương tiện trực quan hóa để giúp học sinh hiểu bài hơn.

Thiếu tài nguyên: Có thể có sự thiếu hụt tài nguyên giáo dục, như tài liệu tham khảo, phần mềm giảng dạy để hỗ trợ việc dạy và học xác suất.

Tuy có nhiều thách thức, nhưng nếu giáo viên biết cách xây dựng hệ thống bài tập và có phương pháp dạy học sáng tạo thì sẽ giúp học sinh giải quyết tốt các bài tập về xác suất, đặc biệt là bồi dưỡng được sự hứng thú học tập cho học sinh. Các bài tập xác suất thường gắn liền thực tế đòi hỏi học sinh cần phải thực hành, nghiên cứu cũng như trải nghiệm. Thông qua các hoạt động giáo dục khi dạy nội dung xác suất sẽ góp phần tạo ra năng lực cho học sinh theo yêu cầu của giáo dục phổ thông hiện hành.

Xuất phát từ những lí do trên mà tác giả chọn đề tài sáng kiến là:“ Bồi dưỡng hứng thú học toán thông qua các bài toán xác suất thống kê”.

..................

Mời các bạn tham khảo các Sáng kiến kinh nghiệm hay và chất lượng khác trên chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.