Sáng kiến kinh nghiệm môn hoạt động trải nghiệm lớp 4

Hoạt động trải nghiệm ở tiểu học là hoạt động thiết thực nhằm hình thành năng lực và phẩm chất cho các em học sinh. Trong bài viết này, HoaTieu.vn xin chia sẻ 2 mẫu Sáng kiến kinh nghiệm môn hoạt động trải nghiệm lớp 4 có hiệu quả ứng dụng cao, áp dụng các biện pháp dạy học nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục kĩ năng sống, nâng cao hiệu quả hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh lớp 4 theo Chương trình GDPT 2018. Mời các bạn cùng tham khảo và tải về tại đây.

1. SKKN Biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh lớp 4 theo Chương trình GDPT 2018

BẢN MÔ TẢ SÁNG KIẾN

I. THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN

1. Tên sáng kiến:

Biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh lớp 4 theo Chương trình GDPT 2018

2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Hoạt động trải nghiệm

1. Tác giả:

Họ và tên: .............................

Ngày/ tháng/năm sinh:

Chức vụ, đơn vị công tác:

Điện thoại:

2. Đồng tác giả: Không có

3. Đơn vị áp dụng sáng kiến:

Tên đơn vị: ............................. ..............

Địa chỉ: Khu dân cư .............. Thị Trấn ..............

II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP ĐÃ BIẾT:

Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là hoạt động giáo dục mới mà hiện nay các trường đang thực hiện. Đây được coi là chìa khóa vàng cho việc thực hiện “Học đi đôi với hành”, học qua làm, học giải quyết các vấn đề thực tiễn trong cuộc sống... Tuy nhiên, đây là một nội dung mới nên trong quá trình tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh, vẫn còn một số ý kiến băn khoăn về yêu cầu, cách thức tổ chức thực hiện, về khả năng của học sinh...

Sự trải nghiệm được hiểu là kết quả của sự tương tác giữa con người với thế giới khách quan. Sự tương tác này bao gồm cả hình thức và kết quả các hoạt động thực tiễn trong xã hội, bao gồm cả kỹ thuật và kỹ năng, cả những nguyên tắc hoạt động và phát triển thế giới khách quan. Trải nghiệm là kiến thức kinh nghiệm thực tế; là thể thống nhất bao gồm kiến thức và kỹ năng. Trải nghiệm là kết quả của sự tương tác giữa con người và thế giới, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác

Sáng tạo là biểu hiện của tài năng trong những lĩnh vực đặc biệt nào đó, là năng lực tiếp thu tri thức, hình thành ý tưởng mới và muốn xác định được mức độ sáng tạo cần phải phân tích các sản phẩm sáng tạo. Sáng tạo được hiểu là hoạt động của con người nhằm biến đổi thế giới tự nhiên, xã hội phù hợp với các mục đích và nhu cầu của con người trên cơ sở các quy luật khách quan của thực tiễn, đây là hoạt động đặc trưng bởi tính không lặp lại, tính độc đáo và tính duy nhất. Sáng tạo là một thuộc tính nhân cách tồn tại như một tiềm năng ở con người. Tiềm năng sáng tạo có ở mọi người bình thường và được huy động trong từng hoàn cảnh sống cụ thể

Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là hoạt động giáo dục, trong đó, dưới sự hướng dẫn và tổ chức của nhà giáo dục, từng cá nhân học sinh được trực tiếp hoạt động thực tiễn trong nhà trường hoặc trong xã hội dưới sự hướng dẫn và tổ chức của nhà giáo dục, qua đó phát triển tình cảm, đạo đức, phẩm chất nhân cách, các năng lực và tích luỹ kinh nghiệm riêng cũng như phát huy tiềm năng sáng tạo của cá nhân.

* Ưu điểm của giải pháp:

Những hoạt động ngoài giờ lên lớp là cơ hội để các em bộc lộ cá tính, năng khiếu, sở trường. Đồng thời, có tác dụng hình thành thói quen hợp tác, tương trợ, học tập lẫn nhau. Hoạt động ngoài giờ lên lớp là môi trường thực hành, luyện tập rất tốt để củng cố kiến thức, kĩ năng, hành vi đạo đức, giáo dục tinh thần tập thể, ý thức cộng đồng, đoàn kết tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau. Tạo cơ hội để học sinh giao lưu, hợp tác, tự khẳng định và tích lũy kinh nghiệm, làm phong phú vốn sống qua đó tự điều chỉnh hành vi ứng xử. Nó còn là điều kiện để học sinh thường xuyên luyện tập hình thành thói quen hành vi đúng chuẩn mực, tích hợp giáo dục các kĩ năng sống cơ bản ở mức phù hợp với lứa tuổi như: giao tiếp, tự nhận thức, giải quyết vấn đề, ra quyết định... Thông qua việc trực tiếp tham gia các hoạt động học sinh bộc lộ ý thức đạo đức, lối sống của mình. Từ đó, giáo viên phát hiện giúp học sinh phát huy những đức tính tốt, kịp thời uốn nắn, sửa chữa những đức tính lệch lạc, chưa hoàn thiện. Do đó, để đạt kết quả tốt trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, cần phải tổ chức tốt các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.

* Bên cạnh đó vẫn còn một số tồn tại, bất cập:

Khi thực hiện hoạt động trải nghiệm sáng tạo, người tổ chức còn thụ động, lúng túng, thiếu kinh nghiệm thực tế dẫn đến nhiều thiếu sót trong khâu chuẩn bị, tổ chức thực hiện; hình thức tổ chức đơn điệu gây nhàm chán, không thu hút được học sinh tham gia hoặc tham gia theo kiểu bị bắt buộc, theo phong trào hoặc có tham gia các sân chơi nhưng còn nhiều hạn chế.

Một số giáo viên còn ngại hoạt động, không muốn mất thời gian rèn luyện các kĩ năng sống cho học sinh mà chủ yếu tập trung vào các hoạt động dạy học chính khóa.

Mặt khác, phụ huynh học sinh mơ hồ về mục đích, ý nghĩa của hoạt động nên thiếu sự đồng thuận và đồng hành với hoạt động.

Để giải quyết được vấn đề này thì việc tìm ra những một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động trải nghiệm sáng tạo thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ hơn nữa hoạt động trải nghiệm sáng tạo của đơn vị, tạo phong trào hoạt động cho thiếu nhi ngày càng đa dạng hơn, phong phú hơn, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục.

Chính vì vậy, việc đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh tiểu học là vấn đề cần được quan tâm đúng mức, nhằm phát triển những phẩm chất, nhân cách, kỹ năng sống, năng lực tâm lý xã hội giúp các em có thể thích nghi, thích ứng với xã hội, làm chủ bản thân, biết sống tích cực và hạnh phúc... tạo phong trào hoạt động cho học sinh ngày càng đa dạng hơn, phong phú hơn, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục. Với ý nghĩa và tầm quan trọng đó, tôi đã chọn viết sáng kiến “Biện pháp nâng cao hiệu quả Hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh lớp 4 theo Chương trình GDPT 2018."

III. NỘI DUNG ĐỀ NGHỊ CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN:

III.1. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận sáng kiến:

1. Giải pháp 1: Giáo viên phải nắm chắc mục đích, ý nghĩa, yêu cầu và các hình thức tổ chức hoạt động.

Hoạt động trải nghiệm trong nhà trường cần được hiểu là hoạt động có động cơ, có đối tượng để chiếm lĩnh, được tổ chức bằng các việc làm cụ thể của học sinh, được thực hiện trong thực tế, được sự định hướng, hướng dẫn của nhà trường.

Đối tượng để trải nghiệm nằm trong thực tiễn. Qua trải nghiệm thực tiễn, người học có được kiến thức, kĩ năng, tình cảm và ý chí nhất định. Sự sáng tạo sẽ có được khi phải giải quyết các nhiệm vụ thực tiễn phải vận dụng kiến thức, kĩ năng đã có để giải quyết vấn đề, ứng dụng trong tình huống mới, không theo chuẩn đã có, hoặc nhận biết được vấn đề trong các tình huống tương tự, độc lập nhận ra chức năng mới của đối tượng, tìm kiếm và phân tích được các yếu tố của đối tượng trong các mối tương quan của nó, hay độc lập tìm ra giải pháp thay thế và kết hợp được các giải pháp đã biết để đưa ra hướng giải quyết mới cho một vấn đề.

Hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong từng môn học được hiểu là sự vận dụng kiến thức đã học và áp dụng trong thực tế đời sống đối với một đơn vị (một phần kiến thức) nào đó, giúp học sinh phát hiện, hình thành, củng cố kiến thức một cách sáng tạo và hiệu quả. Các hoạt động này được thực hiện trong lớp học, ở trường, ở nhà hay tại bất kỳ địa điểm nào phù hợp.

Với yêu cầu tất cả học sinh đều được tham gia đầy đủ các bước khi tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo là nhiệm vụ mới mẻ, khó khăn nên giáo viên còn rất lúng túng trong khâu xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện. Do vậy cần tổ chức tập huấn để mỗi giáo viên nắm chắc mục đích, ý nghĩa, yêu cầu và các hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm là rất cần thiết.

2. Giải pháp 2: Hướng dẫn cho học sinh tìm hiểu về Hoạt động trải nghiệm sáng tạo và nắm vững các bước của Hoạt động trải nghiệm

Giáo viên cần giới thiệu, hướng dẫn cho học sinh hiểu về mục đích, các hình thức, cách tổ chức Hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Thông qua đó, học sinh cả lớp biết lựa chọn hình thức tổ chức phù hợp với nội dung; nắm được các bước cơ bản cần thực hiện, trách nhiệm của từng cá nhân khi tham gia các hoạt động.

Giáo viên nên hướng dẫn cho học sinh lựa chọn nội dung thực hiện trong cả năm học dựa trên chủ điểm từng tháng, điều kiện, khả năng của bản thân, của lớp, của nhà trường, của địa phương có thể tổ chức được. Việc này sẽ tạo tâm thế sẵn sàng thực hiện cho học sinh.

Các bước khi thực hiện Hoạt động trải nghiệm.

Bước 1: Đặt tên cho các hoạt động

Đặt tên cho hoạt động là một việc làm cần thiết vì tên của hoạt động tự nó đã nói lên được chủ đề, mục tiêu, nội dung, hình thức của hoạt động. Tên hoạt động cũng tạo ra được sự hấp dẫn, lôi cuốn, tạo ra được trạng thái tâm lí đầy hứng khởi và tích cực của học sinh. Vì vậy, cần có sự tìm tòi, suy nghĩ để đặt tên hoạt động sao cho phù hợp và hấp dẫn. Việc đặt tên cho hoạt động cần phải đảm bảo các yêu cầu sau: - Rõ ràng, chính xác, ngắn ngọn, - Phản ánh được chủ đề và nội dung của hoạt động. - Tạo được ấn tượng ban đầu cho học sinh.

Bước 2: Xác định mục tiêu của hoạt động

Mục tiêu của hoạt động là dự kiến trước kết quả của hoạt động. Các mục tiêu hoạt động cần phải được xác định rõ ràng, cụ thể và phù hợp; phản ánh được các mức độ cao thấp của yêu cầu cần đạt về tri thức, kĩ năng, thái độ và định hướng giá trị. Nếu xác định đúng mục tiêu sẽ có các tác dụng là: - Định hướng cho hoạt động, là cơ sở để chọn lựa nội dung và điều chỉnh hoạt động, - Căn cứ để đánh giá kết quả hoạt động - Kích thích tính tích cực hoạt động của thầy và trò Tùy theo chủ đề của HĐTN, đặc điểm HS và hoàn cảnh riêng của mỗi lớp mà hệ thống mục tiêu sẽ được cụ thể hóa và mang màu sắc riêng. Khi xác định mục tiêu cần phải trả lời các câu hỏi sau: - Hoạt động này có thể hình thành cho học sinh những kiến thức ở mức độ nào? (Khối lượng và chất lượng đạt được của kiến thức?)

- Những kỹ năng nào có thể được hình thành ở học sinh và các mức độ của nó đạt được sau khi tham gia hoạt động?

- Những thái độ, giá trị nào có thể được hình thành hay thay đổi ở học sinh sau hoạt động?

Bước 3: Xác định nội dung và hình thức của hoạt động

Mục tiêu có thể đạt được hay không phụ thuộc vào việc xác định đầy đủ và hợp lý những nội dung và hình thức của hoạt động. Trước hết, cần căn cứ vào từng chủ đề, các mục tiêu đã xác định, các điều kiện hoàn cảnh cụ thể của lớp, của nhà trường và khả năng của học sinh để xác định các nội dung phù hợp cho các hoạt động. Cần liệt kê đầy đủ các nội dung hoạt động phải thực hiện, từ đó lựa chọn hình thức hoạt động tương ứng. Có thể trong một hoạt động nhưng có nhiều hình thức khác nhau được thực hiện đan xen hoặc trong đó có một hình thức nào đó là trung tâm, còn hình thức khác là phụ trợ...

>>> Xem tiếp trong file tải về.

2. SKKN Một số biện pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh lớp 4

ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN

Kính gửi: Hội đồng sáng kiến trường THCS …….

Tôi (chúng tôi) ghi tên dưới đây:

Chỉ liệt kê các đồng tác giả có tỷ lệ đóng góp từ 30% trở lên vào việc tạo ra giải pháp.

Là tác giả (nhóm tác giả) đề nghị công nhận giải pháp:

Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh lớp 4 Trường…..

I. MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn sáng kiến.

Hoạt động trải nghiệm là hoạt động giữ vai trò rất quan trọng trong nhà trường. Hoạt động trải nghiệm được thực hiện bắt buộc từ lớp 1 đến lớp 12; ở Tiểu học được gọi là Hoạt động trải nghiệm, ở trung học cơ sở và trung học phổ thông được gọi là Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp. Hoạt động trải nghiệm tạo cơ hội cho học sinh: tổng hợp được các kiến thức, kĩ năng của các môn học để vận dụng những kinh nghiệm đó vào thực tiễn đời sống gia đình, nhà trường và xã hội. Học sinh có thể tham gia vào tất cả các khâu của quá trình hoạt động, từ thiết kế hoạt động đến khâu chuẩn bị, thực hiện và đánh giá kết quả hoạt động; trải nghiệm, bày tỏ quan điểm, ý tưởng sáng tạo, lựa chọn ý tưởng hoạt động, thể hiện và tự khẳng định bản thân, đánh giá và tự đánh giá kết quả hoạt động của bản thân, của nhóm và của các bạn... dưới sự hướng dẫn, tổ chức của nhà giáo dục, qua đó hình thành và phát triển những phẩm chất chủ yếu và năng lực cốt lõi được tuyên bố trong chương trình tổng thể và các năng lực đặc thù của Hoạt động trải nghiệm.

Chương trình Hoạt động trải nghiệm mang tính mềm dẻo, kết hợp một cách hài hòa linh hoạt. Các cơ sở giáo dục có thể căn cứ vào bốn nội dung lao động, Hoạt động xã hội và phục vụ cộng đồng, Hoạt động giáo dục hướng nghiệp để thiết kế thành các chủ đề hoạt động phù hợp với nhu cầu, đặc điểm học sinh, điều kiện của nhà trường, địa phương. Một số nội dung sinh hoạt Sao Nhi đồng, Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam được tích hợp trong nội dung các hoạt động trên.

Hoạt động trải nghiệm giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực thích ứng với cuộc sống, năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động, năng lực định hướng nghề nghiệp thông qua các chủ đề hoạt động gắn với những nội dung cụ thể về bản thân, quê hương, đất nước, con người. Hoạt động trải nghiệm giúp học sinh có cơ hội khám phá bản thân và thế giới xung quanh, phát triển đời sống tâm hồn phong phú, biết rung cảm trước cái đẹp của thiên nhiên và tình người, có quan niệm sống và ứng xử nhân văn; bồi dưỡng cho học sinh tình yêu đối với quê hương, đất nước, ý thức về cội nguồn và bản sắc của dân tộc để góp phần giữ gìn, phát triển các giá trị tốt đẹp của con người Việt Nam.

Năm học 20... - 20... bản thân tôi được nhà trường phân công giảng dạy lớp 2…. Trường………, huyện. Từ khi nhận lớp tôi rất trăn trở trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho các em.. Với mục đích là huy động tất cả học sinh, phụ huynh, cộng đồng xã hội cùng vào cuộc để tạo ra môi trường học tập “thân thiện, tích cực” phát huy khả năng sáng tạo và rèn kĩ năng sống cho học sinh thông qua các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, giúp các em tự tin hơn trong giao tiếp và trong học tập góp phần nâng cao chất lượng dạy - học.

Từ những vấn đề nêu trên và căn cứ trên những điều kiện thực tế hiện tại ở đơn vị công tác, tôi đã mạnh dạn viết thành sáng kiến: “Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh lớp 4…Trường…..”. Đây là một nội dung mới mẻ, hấp dẫn và theo tôi chưa có nhiều người nghiên cứu. Tôi rất mong những kinh nghiệm của bản thân có thể chia sẻ với đồng nghiệp trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục cho học sinh.

2. Mục tiêu của sáng kiến.

Trên cơ sở phân tích lý luận và từ thực trạng công tác chủ nhiệm đề tài đề xuất một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh lớp 4…Trường….. góp phần nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm

3. Phạm vi sáng kiến.

II. CƠ SỞ LÝ LUẬN, CƠ SỞ THỰC TIỄN

1. Cơ sở lý luận.

a) Tổng quan hoạt động giáo dục kĩ năng sống

* Quan niệm về kĩ năng sống (KNS)

Có rất nhiều quan niệm khác nhau về KNS. UNESCO định nghĩa: KNS là năng lực cá nhân để thực hiện đầy đủ các chức năng và tham gia vào cuộc sống hàng ngày. Đó là những kỹ năng mang tính tâm lý xã hội và kỹ năng về giao tiếp được vận dụng trong những tình huống xảy ra để tương tác một cách hiệu quả với người khác và giải quyết có hiệu quả những vấn đề, những tình huống trong cuộc sống hàng ngày”.

KNS là là những trải nghiệm có hiệu quả nhất, giúp giải quyết hoặc đáp ứng các nhu cầu cụ thể, trong suốt quá trình tồn tại và phát triển của con người. Kỹ năng sống bao gồm cả hành vi vận động của cơ thể và tư duy trong não bộ của con người. Kỹ năng sống có thể hình thành một cách tự nhiên, thông qua giáo dục hoặc rèn luyện của con người, năng lực tâm lý xã hội giúp cá nhân giải quyết có hiệu quả những nhu cầu và thách thức của cuộc sống. Bản chất của kĩ năng sống là kĩ năng tự quản lí bản thân và kĩ năng xã hội cần thiết để cá nhân tự lực trong cuộc sống, học tập và làm việc hiệu quả. Nói cách khác, KNS là khả năng làm chủ bản thân của mỗi người, khả năng ứng xử phù hợp với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống.

Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh có thể quan niệm là việc tổ chức các hoạt động giáo dục đa dạng, phong phú nhằm kích thích học sinh tham gia một cách tích cực chủ động vào các quá trình hoạt động, qua đó hình thành hoặc thay đổi hành vi của trẻ theo hướng tích cực nhằm góp phần phát triển nhân cách toàn diện; giúp học sinh có thể sống an toàn, khỏe mạnh và tích cực, chủ động trong cuộc sống hằng ngày. Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là giáo dục cho các em có cách sống tích cực trong xã hội hiện đại, là xây dựng hoặc thay đổi ở các em các hành vi theo hướng tích cực phù hợp với mục tiêu phát triển toàn diện nhân cách người học trên cơ sở giúp học sinh có tri thức, giá trị, thái độ và kỹ năng phù hợp...

>>> Xem tiếp trong file tải về.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Sáng kiến kinh nghiệm của HoaTieu.vn.

• Sáng kiến kinh nghiệm STEM Tiểu học