Câu chuyện, bài thơ, bài văn, bài báo về việc hòa giải, phân xử

Xưa, có một vị quan án rất tài. Vụ án nào, ông cũng tìm ra manh mối và phân xử công bằng. Một hôm, có hai người đàn bà đến công đường. Một người mếu máo:

- Bẩm quan, con mang vải đi chợ, bà này hỏi mua, rồi cướp tấm vải, bảo là của mình.

Người kia cũng rưng rưng nước mắt:

- Tấm vải là của con. Bà này lấy trộm.

Đòi người làm chứng nhưng không có, quan cho lính về nhà họ xem. Cả hai đều có khung cửi như nhau, cùng mang vải ra chợ bán hôm ấy. Ngẫm một lát, quan ôn tồn bảo:

- Hai người đều có lí nên ta xử thế này: tấm vải xé đôi, mỗi người một nửa.

Thừa lệnh, lính đo vải xé ngay. Một người đàn bà bật khóc. Lập tức, quan đưa cả tấm vải cho người này rồi thét trói người kia lại. Sau một hồi tra hỏi, kẻ kia phải cúi đầu nhận tội.

Lần khác, quan tới vãn cảnh một ngôi chùa. Sư cụ đón tiếp kính cẩn, rồi nhờ tìm hộ số tiền của nhà chùa bị mất.

Quan nói sư cụ biện lễ cúng Phật, rồi gọi hết sư vãi, kẻ ăn người ở trong chùa ra, giao cho mỗi người cầm một nắm thóc và bảo:

- Chùa ta mất tiền, chưa rõ thủ phạm. Mỗi người hãy cầm một nắm thóc đã ngâm nước rồi vừa chạy đàn, vừa niệm Phật. Đức Phật rất thiêng. Ai gian, Phật sẽ làm cho thóc trong tay kẻ đó nảy mầm. Như vậy, ngay gian sẽ rõ.

Mới vài vòng chạy, đã thấy một chú tiểu thỉnh thoảng hé bàn tay cầm thóc ra xem. Quan lập tức cho bắt chú tiểu vì chỉ kẻ có tật mới hay giật mình. Chú tiểu kia đành nhận tội.

Một ông vua muốn tìm người tài giúp nước nên sai viên quan đi dò la khắp nơi. Đi đến vùng nào, viên quan cũng ra những câu đố oái oăm nhưng vẫn chưa tìm được người tài. Một hôm, viên quan đến một làng kia, thấy hai cha con đang cày ruộng. Viên quan lại gần rồi hỏi người cha rằng trâu của ông một ngày cày được bao nhiêu đường. Người cha chưa biết trả lời thế nào thì đứa con liền hỏi lại rằng nếu cho biết ngựa của ông một ngày đi được mấy bước thì sẽ trả lời một ngày cày được bao nhiêu đường. Quan nghe vậy mừng rỡ, bẩm báo với nhà vua. Nghe xong, vua thấy mừng nhưng vẫn muốn thử tài cậu bé. Vua truyền ban cho dân làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực và phải nuôi cho ba con trâu đẻ thành chín con, năm sau đem nộp bằng không cả làng phải chịu tội. Cậu bé thấy vậy bảo làng giết thịt trâu và đồ hai thúng gạo nếp ăn còn mình cùng cha lên kinh đô gặp vua. Khi đến hoàng cung, cậu bé đã thuyết phục vua rằng trâu đực không thể đẻ con và được vua ban thưởng hậu hĩnh. Bấy giờ, nước láng giềng lăm le xâm lược nước ta. Để dò xét họ liền sai sứ giả mang một cái vỏ ốc vặn dài hai đầu với lời thách đố xuyên được sợi chỉ qua. Vua sai viên quan đến hỏi cậu bé và câu đố được giải khiến sứ giả nước láng giềng kinh ngạc. Sau đó, cậu bé được phong làm trạng nguyên. Vua còn cho xây một dinh thự ở cạnh hoàng cung cho em bé ở, tiện hỏi han.

Chỉ vì tranh chấp đất đai mà tình cảm mẹ con, anh em, họ hàng, người thân trong gia đình lao vào vòng kiện tụng. Để rồi tình cảm gia đình theo đó cũng ra đi...

Trong thời buổi tấc đất tấc vàng, khi giá đất đai chỉ tăng mà không giảm thì những mâu thuẫn nảy sinh về đất cũng ngày càng nhiều, nhất là mâu thuẫn, tranh chấp ngay chính các thành viên trong gia đình, trong dòng tộc; và rồi không ai nhường ai, không ai nhịn ai dù đã được pháp luật phân xử đúng, sai.

Bà Phan Thị Kim Liên – Phó giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Vĩnh Phúc cho biết: “Đa số những vụ tranh chấp đất đai hoặc di sản thừa kế giữa những người trong dòng tộc thường gay gắt hơn so với các tranh chấp giữa các bên không có quan hệ thân thuộc, tỷ lệ hòa giải thành những vụ tranh chấp như thế này cũng không cao, do mâu thuẫn lợi ích giữa các bên đã trầm trọng, khó có thể dung hòa”.

Như trường hợp tranh chấp đất giữa bà Nguyễn Thị Nh và ông Hoàng Văn K. Họ là mẹ con ruột với nhau, vì cho rằng trước đây mẹ chia cho mình phần đất là 180m2, khi đo đạc lại không đủ, ông Hoàng Văn K nghĩ bà Nguyễn Thị Nh lấy bớt đất để chia cho anh em khác nên khởi kiện bà Nh ra tòa.

Khi tòa tiến hành thẩm định phần đất tranh chấp, hai bên tiếp tục có lời qua tiếng lại; Tại tòa, ông K nhất quyết không tham gia hòa giải mà ủy quyền cho luật sư và không để cho luật sư tham gia các phiên hòa giải mà Tòa án tiến hành hòa giải theo thủ tục. Ông K có đơn yêu cầu tòa án không thực hiện việc hòa giải theo quy định, do hai mẹ con có mâu thẫu trầm trọng, không thể nói chuyện và nhìn mặt nhau. Khi bà Nh được tuyên thắng kiện, ông K khẳng định kháng cáo, quyết kiện mẹ mình đến cùng chỉ vì vài mét vuông đất. Với ông K tấc đất giờ nặng hơn cả nghĩa mẹ…

Luật sư cho rằng nếu 2 hộ dân ở huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh kiện nhau ra tòa để xác định chủ con trâu sẽ mất rất nhiều thời gian và kinh phí. Vì thế, việc công an vào cuộc "xử án" mang lại nhiều ý nghĩa.

"Nếu phải ra tòa sẽ rất tốn kém"

Những ngày qua, vụ việc gia đình ông Phan Thanh (66 tuổi, trú thôn Vĩnh Long, xã Kỳ Khang) và ông V.X.M. (48 tuổi, trú thôn Hòa Hợp, xã Kỳ Văn), huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh tranh chấp một con trâu cái thu hút sự quan tâm của dư luận và bạn đọc báo Dân trí.

Gia đình ông Thanh trình báo mất con trâu cái 8 năm tuổi khi chăn thả rông ở cánh đồng xã Kỳ Khang vào sáng 11/11. Cùng ngày, gia đình ông M. cho rằng, đã tìm thấy con trâu mất tích suốt gần 2 tháng nên đã đưa về nhà chăm sóc.

Công an xã Kỳ Khang đã vào cuộc, dùng nhiều phương pháp phân xử và xác định con vật thuộc sở hữu của gia đình ông Thanh. Việc "xử án" kịp thời của công an đã giúp vụ việc sớm đi đến hồi kết.