SKKN: Rèn kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 2

Sáng kiến kinh nghiệm môn Tiếng Việt lớp 2

Việc rèn luyện cho học sinh viết đúng, viết đẹp là một việc làm cần thiết, rất quan trọng và không thể thiếu được trong nhà trường. Hoatieu.vn xin gửi tới bạn đọc bài viết SKKN: Rèn kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 2 để bạn đọc cùng tham khảo. Bài viết nêu rõ những kỹ năng về việc rèn chính tả cho học sinh Tiểu học sao cho hiệu quả và dễ hiểu cho học sinh. Mời bạn đọc cùng tham khảo chi tiết bài viết tại đây.

Đây là sáng kiến kinh nghiệm chương trình cũ, chỉ mang tính chất tham khảo.

Phương pháp rèn chính tả cho học sinh lớp 2

I. PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài:

Ở Bậc Tiểu học, Tiếng việt là một môn học vô cùng quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân. Trong đó, Chính tả là một trong những phân môn quan trọng nhất của môn Tiếng Việt. Phân môn này hình thành cho học sinh tri thức và kỹ năng chính tả, phát triển năng lực sử dụng ngôn ngữ ở dạng thức viết và hoạt động giao tiếp. Nếu môn tập viết là dạy cho học sinh biết viết tạo ra chữ thì môn chính tả giúp học sinh hình thành năng lực và thói quen viết đúng chính tả góp phần giúp các em đọc thông, viết thạo. Bên cạnh đó, chữ viết trong phân môn chính tả còn là ký hiệu bằng hình ảnh thị giác ghi lại tiếng nói, mỗi hình nét tương ứng với một đoạn âm thanh có ý nghĩa của tiếng nói.

Chính tả là toàn bộ các quy tắc, quy định về cách viết các đơn vị từ ngữ như cách viết hoa, viết tên riêng, cách viết dấu câu. Chính tả là những quy định mang tính xã hội có tính chất bắt buộc và thống nhất trong cả nước mà không cho phép sự sáng tạo của cá nhân nào trong chữ viết.

Kỹ năng chính tả thực sự cần thiết đối với mọi người, không chỉ đối với học sinh lớp 1,2,3 nói riêng mà học sinh tiểu học nói chung khi đọc một văn bản để viết đúng chính tả, người đọc có cơ sở để hiểu đúng nội dung văn bản đó. Trái lại một văn bản mắc nhiều sai sót về chính tả, người đọc khó nắm bắt nội dung và có thể hiểu sai hoặc không hiểu đầy đủ văn bản. Viết chính tả đúng còn giúp học sinh học tốt các phân môn khác, là cơ sở cho việc học tốt bộ môn Tiếng Việt ở tiểu học.

Việc dạy chính tả được đưa vào chương trình từ rất lâu đến nay chúng ta có thể nhìn lại và có một số nhận xét qua thực tế giảng dạy giáo viên đều cho rằng: Đây là một phân môn cần thiết thể hiện “nét chữ, nết người”. Việc dạy chính tả hiện nay được thực hiện một cách có kế hoạch mang tính chủ động qua hệ thống các bài tập ở sách giáo khoa. Giáo viên hướng dẫn học sinh học chính tả qua các bài viết (tập chép, nghe viết). Qua làm các bài tập điền vần phụ âm đầu, phần vần hoặc qua các bài chính tả rèn kỹ năng viết đúng, viết đẹp. Tăng cường kỹ năng viết các văn bản học sinh có ý thức hơn khi viết văn bản trong thực tiễn ở một góc độ nào đó. Phân môn chính tả khẳng định được vị trí, vai trò của mình trong việc giúp học sinh kỹ năng viết chữ nhưng do phân môn Chính tả là một phân môn đòi hỏi kỹ năng rèn chữ, viết đúng, viết đẹp cho học sinh cho nên giáo viên còn có những hạn chế trong việc tổ chức một tiết học sao cho đúng yêu cầu và đạt hiệu quả cao. Dưới cái nhìn của giáo viên, phân môn này đòi hỏi một lượng thời gian nhất định, một số giáo viên chưa coi trọng việc rèn chữ cho học sinh nên mới chỉ dừng lại ở góc độ đọc, viết, nhận xét mà chưa thật sự sát sao với học sinh, giáo viên có tâm lý ngại chấm chữa chính tả cho học sinh. Hơn nữa học sinh viết bài chính tả một cách vội vàng, không có chú ý đến việc rèn chữ, viết đúng các nét, độ cao trong một con chữ, khoảng cách giữa các chữ, các tiếng, cốt viết xong bài, không cho phân môn này là quan trọng. Tình hình này đã ít nhiều ảnh hưởng đến chữ viết của học sinh trong trường tiểu học hiện nay nhất là đối với các em học sinh ngay từ đầu cấp học cụ thể là học sinh khối 1, 2. Đó chính là lý do tôi tìm hiểu và nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm: “Rèn kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 2”.

2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:

a .Mục tiêu:

Đề tài này tôi nghiên cứu kĩ năng viết chính tả của học sinh lớp 2B trường Tiểu học Trần Văn Ơn qua thực tế giảng dạy để tìm ra nguyên nhân và giải pháp phù hợp nhằm nâng cao kĩ năng viết đúng cho học sinh tiểu học.

b. Nhiệm vụ

- Mô tả thực trạng kĩ năng viết chính tả của học sinh lớp 2B trường Tiểu học Trần Văn Ơn.

- Rút ra kết luận và một số phương pháp để nâng cao hiệu quả việc rèn luyện kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh Tiểu học.

- Chia sẻ với đồng nghiệp một số kinh nghiệm trong việc rèn viết đúng chính tả cho học sinh lớp 2.

3. Đối tượng nghiên cứu:

Học sinh lớp 2B Trường Tiểu học Trần Văn Ơn

4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:

Đề tài sáng kiến kinh nghiệm của tôi chỉ hướng vào việc rèn viết đúng chính tả cho học sinh lớp 2.

5. Phương pháp nghiên cứu:

Để thực hiện sáng kiến này tôi đã sử dụng các phương pháp sau:

Phương pháp kiểm tra đánh giá thực tiễn
Phương pháp xử lí số liệu
Phương pháp thống kê toán học
Phương pháp điều tra

- Phương pháp luyện tập theo mẫu

- Phương pháp giao tiếp

II. PHẦN NỘI DUNG

1. Cơ sở lý luận

Giáo dục Tiểu học là vấn đề chính trị - xã hội quan trọng, có giá trị cơ bản và lâu dài, có tính quyết định đối với cuộc đời cá nhân mỗi người. Hiện nay, đổi mới phương pháp dạy học phát huy tính tích cực của học sinh là một vấn đề quan trọng. Trong hệ thống giáo dục Tiểu học môn Tiếng việt nói chung và phân môn chính tả nói riêng là bộ môn giáo dục toàn diện về lĩnh vực đọc, viết. Do đó, học sinh cần phải có vốn sống, vốn hiểu biết nhiều về ngôn ngữ, giúp các em nhận thức vấn đề một cách có khoa học, sáng tạo, tiếp thu kiến thức nội dung bài học một cách dễ dàng. Vì vậy, người giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học có một vị trí đặc biệt quan trọng. Ở đây, lao động của một giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học là lao động sáng tạo không ngừng, sự sáng tạo đó đòi hỏi phải toàn diện: Sáng tạo trong soạn giảng, trong tổ chức các hoạt động học tập, vui chơi, trong sinh hoạt tập thể và đặc biệt là trong các biện pháp giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh.

Qua đó ta thấy được vai trò của chữ viết đặc biệt là rèn kĩ năng viết cho học sinh là một trong các mục tiêu chính của Bậc tiểu học. Việc rèn kĩ năng viết cho học sinh giúp cho học sinh nắm chắc quy tắc chính tả, học môn Tiếng việt tốt hơn, rèn đôi bàn tay khéo léo, phát triển tư duy, có óc sáng tạo…Chính vì thế câu nói của bác Phạm Văn Đồng: “Chữ viết cũng là một biểu hiện của nết người” đã thể hiện rõ tầm quan trọng của phân môn Chính tả cho học sinh trong chương trình tiểu học. Mặt khác, dạy chữ viết đúng chính tả còn bồi dưỡng cho học sinh một số đức tính và thái độ cần thiết trong công việc góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, chính xác, có óc thẩm mĩ, lòng tự trọng và tinh thần trách nhiệm…

Trong quá trình phát triển của con người, tuổi trẻ là giai đoạn ghi nhớ tốt nhất. Những thói quen từ nhỏ lớn lên khó sửa đổi được như ảnh hưởng của cách phát âm địa phương hoặc do không nắm vững quy tắc của chữ quốc ngữ. Vì thế mà đặc biệt nhất là ngay từ Bậc Tiểu học phải thực hành cho các em kĩ năng, thói quen viết đúng chính tả, viết đẹp và giữ vở sạch. Viết đúng chính tả là yêu cầu cho tất cả các cấp học từ phổ thông cho đến đại học, sau đại học và ngay cả khi bước ra đời. Nhưng học viết đúng chính tả thì chỉ có ở cấp Tiểu học mới có phân môn viết chính tả. Chính vì vậy từ Bậc Tiểu học cần đặc biệt trang bị tốt cho các em kĩ năng viết đúng, viết đẹp và giữ vở sạch để làm cơ sở cho quá trình tự học tiếp theo nếu không sẽ ảnh hưởng xấu đến những cấp học cao hơn.

Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, là một giáo viên làm công tác chủ nhiệm và giảng dạy nhiều năm với mong muốn cần phải làm gì để học sinh viết đúng chính tả tôi đã quyết định nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm: “ Rèn kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 2”.

2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu:

Năm học .........., tôi được phân công chủ nhiệm lớp 2B. Vào đầu năm học khi nhận lớp có rất nhiều học sinh viết còn sai lỗi chính tả như viết sai dấu thanh, viết sai phụ âm đầu, viết sai phần vần, không viết hoa tên riêng,…chính là nguyên nhân dẫn đến vấn đề nghiên cứu "Rèn kỹ năng viết đúng, chính tả cho học sinh lớp 2” nhưng nguyên nhân lớn là giáo viên phải cho học sinh hiểu được: Vì sao phải viết đúng chính tả? Vì dù bài văn, bài toán có hay, có đúng đến đâu mà chữ viết sai chính tả, viết nguệch ngoạc, xấu không đọc được thì bài văn, bài toán đó không còn giá trị vì có ai đọc được nó đâu. Hơn nữa người ta cũng thường nói “Nét chữ, nết người”. Bên cạnh đó, học sinh trong lớp có cuộc sống còn khó khăn, cha mẹ các em chưa có ý thức về việc phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ nên không tạo điều kiện cho con cái học tập. Học sinh chưa có thời gian bồi dưỡng rèn luyện chữ viết, chưa chú trọng việc rèn chữ.

Từ những nguyên nhân trên dẫn đến chữ viết của học sinh còn xấu, không đúng mẫu chữ quy định trong trường tiểu học, viết còn sai nhiều lỗi chính tả…. Do vậy, để đáp ứng được nhu cầu của gia đình, nhà trường và của Phòng giáo dục trong việc rèn "nét chữ, nết người" cho học sinh nên tôi chọn đề tài này để nghiên cứu nhằm tìm ra giải pháp hữu hiệu cho quá trình “Rèn kỹ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 2”.

3. Nội dung và hình thức của giải pháp:

a. Mục tiêu của giải pháp:

Xác định nhiệm vụ và mục tiêu phân môn chính tả, không tách rời việc xác định mục tiêu và nhiệm vụ dạy Tiếng Việt ở Tiểu học. Theo tôi xác định được mục tiêu của phân môn chính tả là phải cụ thể đúng hướng, đó là điều kiện quyết định sự lựa chọn nội dung và phương pháp dạy Chính tả.

Phân môn Chính tả giải quyết vấn đề dạy cho trẻ biết chữ để học tiếng, dùng chữ để học các môn khác và để sử dụng trong giao tiếp. Chính tả là môn học có tính chất thực hành và được thực hiện qua 3 bước:

- Bước 1 : Rèn luyện kỹ năng viết chính tả và kỹ năng nghe, viết đúng mẫu, đúng chính tả:

+ Chính tả đoạn, bài: tập chép hoặc nghe viết một bài hoặc một đoạn có độ dài trên dưới 50 chữ (tiếng)

+ Chính tả âm, vần: luyện viết các từ có âm , vần dễ viết sai chính tả do không nắm vững quy tắc của chữ quốc ngữ hoặc do ảnh hưởng của cách phát âm địa phương.

+ Viết chữ đúng mẫu, đúng chính tả, không mắc quá 5 lỗi/1 bài trên dưới 50 chữ.

+ Đạt tốc độ viết khoảng 50 chữ/ 15 phút.

- Bước 2 : Kết hợp luyện tập chính tả với việc rèn luyện cách phát âm, củng cố nghĩa từ, trau dồi về phát âm Tiếng Việt, góp phần phát triển một số thao tác tư duy (nhận xét, so sánh, liên tưởng, ghi nhớ…) cho học sinh.

- Bước 3 : Bồi dưỡng cho học sinh một số đức tính và thái độ cần thiết trong công việc như: tính cẩn thận, chính xác, có óc thẩm mỹ, lòng tự trọng và tinh thần trách nhiệm,…

b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp:

Kĩ năng viết đúng, viết đẹp là một kĩ năng phức tạp, đòi hỏi một quá trình lâu dài. Trong những năm đầu Bậc Tiểu học, đặc biệt là ở lớp 2, quá trình viết đúng, viết đẹp ngày càng nâng cao. Học sinh cần phải rèn chữ viết trong tất cả các phân môn song người giáo viên cần chú ý nhiều đến phân môn tập viết và chính tả. Một tuần có một tiết tập viết và hai tiết chính tả chính vì vậy giáo viên phải dạy theo đúng trình tự bài giảng, theo đúng các bước hướng dẫn học sinh viết bài thường xuyên, liên tục và kiên trì.

Học sinh viết chính tả (Tập chép, nghe viết) với những bài thơ, đoạn văn dài trên 50 chữ, học sinh làm bài tập ở dạng điền âm, vần vào chỗ trống.

Học sinh được viết đoạn bài có độ dài khoảng 50 chữ các hình thức luyện tập là : Tập chép (nhìn, viết) áp dụng trong nửa đầu học kì I. Nghe, viết là hình thức luyện tập chủ yếu ở học kì II

Ngoài ra học sinh lớp 2 còn được luyện tập chính tả âm vần luyện viết các từ có âm, vần dễ lẫn lộn. Do không nắm vững quy tắc của chữ quốc ngữ hoặc do ảnh hưởng của phát âm địa phương, học sinh thường viết thiếu dấu...Tóm lại để dạy tốt phân môn Chính tả giáo viên phải nắm chắc nội dung chương trình và mục tiêu của từng bài dạy để từ đó tìm ra phương pháp dạy phù hợp với đối tượng học sinh nhằm nâng cao chất lượng bài dạy.

Trong bài Chính tả dạy lớp 2 ngay trong lời giới thiệu ban đầu đã chiếm được sự hứng thú học tập của học sinh. Nhất là thể loại thơ càng cần thiết để gây hứng thú cho học sinh. Vậy muốn viết bài thơ như thế nào cho đẹp, cho đúng chúng ta cùng thi đua nhau viết thật đẹp nhé. Sau khi giáo viên giới thiệu bài, giáo viên đọc hai khổ thơ sẽ viết rồi cho học sinh đọc đồng thanh một lượt. Giáo viên nêu câu hỏi để học sinh hiểu nội dung của bài viết.

Giáo viên tiếp tục cho học sinh tìm hiểu cách trình bày khổ thơ. Hướng dẫn học sinh viết từ khó vào bảng con, kết hợp hướng dẫn học sinh nghe - viết. Nghe viết giáo viên chưa chú ý đến đối tượng học sinh còn chậm nên các em trình bày bài thơ chưa đúng, các em viết còn chưa đúng độ cao các con chữ.

Trực tiếp trao đổi với các giáo viên trong khối 1,2,3 của trường tiểu học ,các giáo viên đều chung ý kiến. Còn về phía học sinh vẫn bộc lộ những hạn chế trong nhận thức như : Các em chưa nắm rõ quy tắc viết chính tả, các em nói và phát âm chưa đúng nên dẫn đến viết sai.

4. Một số biện pháp thực hiện.

Trên thực tế dạy chính tả cũng sử dụng một số phương pháp dạy học cho từng đối tượng cụ thể với mức độ và phạm vi ứng dụng thích hợp. Để giúp các em viết đúng Chính tả đầu tiên phải giúp các em về tư thế ngồi viết. Tư thế ngồi viết của các em rất quan trọng, ngồi ngay ngắn, lưng thẳng, không được tì ngực vào bàn, đầu hơi cúi, hai mắt cách vở từ 20 cm ->25 cm, cánh tay trái đặt trên mặt bàn bên trái vở, bàn tay trái tì vào mép vở và giữ cho vở không xê dịch khi viết, không lệch vai, hai chân vuông góc với mặt đất. Để có được tư thế ngồi thoải mái, ngồi tốt thì ít nhất bàn ghế phải phù hợp với lứa tuổi đó là điều kiện giúp các em học tốt suốt buổi. Giáo viên phải hướng dẫn tư thế ngồi ngay từ đầu để các em hình thành thói quen. Giáo viên cần kiểm tra và nhắc nhở thường xuyên trong các tiết học. Bên cạnh thư thế ngồi viết, ta cần chú ý đến cách cầm bút, cách để vở của học sinh. Khi viết ta cầm bút và điều khiển bằng ba ngón tay (ngón trỏ, ngón cái và ngón giữa) của bàn tay phải. Đầu ngón tay trỏ đặt ở phía trên cách đầu bút khoảng 3 cm, đầu ngón tay cái giữ bên trái, phía bên phải của bút tựa vào cạnh đốt đầu ngón tay giữa. Ba điểm tựa này giữ bút và điều khiển ngòi bút dịch chuyển linh hoạt. Khi viết cần có sự phối hợp cử động của cổ tay, khuỷu tay và cánh tay luôn tạo cho đôi tay mềm mại khi cầm bút để viết, không viết bằng toàn thân. Vở phải để nghiêng về bên trái so với mép bàn từ 20->25 độ để các em dễ viết.

Trước tình hình học sinh còn sai nhiều lỗi chính tả của học sinh trong lớp, tôi đã áp dụng một số biện pháp như sau:

Luyện kĩ năng nghe, viết: Giáo viên phải đọc rõ ràng, phát âm thật chuẩn để học sinh phối hợp các thao tác như nghe (Giáo viên đọc), viết (Học sinh thao tác), nhìn (Chữ đã viết)… có như vậy học sinh mới viết đúng chính tả được.
Luyện đọc, luyện phát âm: Muốn học sinh viết chính tả đúng phải chú trọng đến khâu luyện đọc nhiều lần, không những chỉ ở phân môn tập đọc mà còn ở các môn khác nữa, phải kiên trì sửa lỗi cho từng em. Vì có đọc thông thì viết mới thạo mà học sinh đọc còn chậm và sai nhiều thì dẫn đến viết chính tả cũng sai. Bên cạnh đó, giáo viên cần hướng dẫn học sinh học theo nhóm để các em tự phát hiện ra lỗi và chỉnh sửa cho nhau.
Giải nghĩa từ: Vì học sinh phát âm chưa đúng nên dẫn đến hiểu nghĩa từ sai, viết sai vì vậy giáo viên cần cho học sinh nắm rõ nghĩa của từ để viết cho đúng:

Ví dụ: Đọc “ sửa chữa” nhưng lại viết là “sữa chữa”, cho nên cần cho học sinh hiểu được: “ sữa” là chỉ sự vật: sữa mẹ, vú sữa, sữa tươi, uống sữa,… còn “sửa” là chỉ hoạt động: sửa xe, sửa nhà, sửa đồ, sửa soạn,…