SKKN Giáo dục bảo vệ môi trường thông qua sản phẩm STEM môn Công nghệ

Sáng kiến kinh nghiệm STEM môn Công nghệ

Giáo dục bảo vệ môi trường thông qua sản phẩm STEM trong môn Công nghệ là hướng đi thiết thực, góp phần nâng cao nhận thức và hành động tích cực của học sinh đối với các vấn đề môi trường hiện nay. Sáng kiến kinh nghiệm này tập trung khai thác lợi thế của dạy học STEM – kết hợp giữa kiến thức Công nghệ, Khoa học và Kỹ thuật – để học sinh không chỉ lĩnh hội kiến thức mà còn sáng tạo ra các sản phẩm hữu ích, thân thiện với môi trường. Qua đó, giáo viên không chỉ đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực mà còn lồng ghép hiệu quả giáo dục môi trường vào từng bài học, góp phần xây dựng ý thức trách nhiệm và hành vi bền vững cho thế hệ trẻ.

• SKKN nâng cao hiệu quả giáo dục bằng dạy học STEM trong môn KHTN 8

1. Tóm tắt SKKN Giáo dục bảo vệ môi trường thông qua sản phẩm STEM môn Công nghệ 

Tài liệu này trình bày một sáng kiến giáo dục nhằm nâng cao nhận thức và hành động bảo vệ môi trường cho học sinh trung học cơ sở thông qua việc tạo ra các sản phẩm STEM trong môn Công nghệ. Sáng kiến này xuất phát từ thực trạng học sinh còn thiếu cơ hội trải nghiệm thực tế trong các vấn đề môi trường, chủ yếu tiếp cận theo lý thuyết. Mục tiêu chính là kết nối kiến thức STEM với các giải pháp thực tiễn như tái chế hay tiết kiệm năng lượng, đồng thời khuyến khích tư duy sáng tạo và giải quyết vấn đề. Các giải pháp được đề xuất bao gồm tích hợp nội dung môi trường vào dự án STEM, hướng dẫn công nghệ xanh, và khuyến khích ý tưởng đổi mới, thậm chí sử dụng cả công cụ AI để tạo ra nội dung liên quan. Sáng kiến này đã áp dụng thành công và chứng minh được khả năng nâng cao sự hứng thú và ý thức hành động bảo vệ môi trường của học sinh. 

2. Nội dung SKKN Giáo dục bảo vệ môi trường thông qua sản phẩm STEM môn Công nghệ 

Sáng kiến: “Giáo dục bảo vệ môi trường thông qua việc tạo sản phẩm STEM trong môn Công nghệ cấp trung học cơ sở ở trường TH&THCS ... năm học 2024-2025”.

1. Tình trạng giải pháp đã biết

Vấn nạn ô nhiễm môi trường hiện nay rất cấp bách và đang trở thành một trong những thách thức lớn nhất đối với con người và hệ sinh thái trên toàn cầu. “Bảo vệ môi trường” là cụm từ rất quen thuộc với học sinh, nhưng để cụm từ này biến thành hành động thực tiễn phải trải qua quá trình dài và trên thực tế nhà trường đã lồng ghép giáo dục môi trường vào nhiều môn học được thể hiện trong các kế hoạch giáo dục. Tuy nhiên, cách tiếp cận chủ yếu vẫn mang tính lý thuyết, chưa tạo được sự hứng thú, học sinh chưa có nhiều cơ hội trải nghiệm, sáng tạo ra các sản phẩm thực tiễn có tính ứng dụng cao trong bảo vệ môi trường. Qua quá trình giảng dạy tôi nhận thấy việc áp dụng giáo dục STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học) vào việc tạo ra các sản phẩm liên

quan đến môi trường trong bộ môn Công nghệ là đều cần thiết. Vì lý do đó mà tôi chọn đề tài sáng kiến: “Giáo dục bảo vệ môi trường thông qua việc tạo sản phẩm STEM trong môn Công nghệ cấp trung học cơ sở ở trường TH&THCS ... năm học 2024-2025”.

2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến

2.1. Mục đích giải pháp

Giúp nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường: Giúp học sinh hiểu rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, từ đó nâng cao ý thức và trách nhiệm bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và hạn chế tác động xấu đến môi trường.

Ứng dụng kiến thức STEM vào thực tiễn: Khuyến khích học sinh áp dụng các kiến thức về Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học (STEM) để tạo ra các sản phẩm có tính ứng dụng cao, góp phần giải quyết các vấn đề môi trường, như tái chế, tiết kiệm năng lượng, bảo vệ động thực vật,...

Phát triển kỹ năng sáng tạo và giải quyết vấn đề: Giúp học sinh phát triển kỹ năng tư duy sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề thông qua việc thực hành tạo ra các sản phẩm STEM cụ thể, nhằm cải thiện chất lượng môi trường sống.

Khuyến khích sự tham gia chủ động của học sinh: Cung cấp cơ hội cho học sinh tham gia vào các hoạt động thực tế, qua đó học hỏi và khám phá các giải pháp sáng tạo giúp giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ hệ sinh thái. Gắn kết lý thuyết và thực tiễn, thúc đẩy học sinh hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa lý thuyết và thực tiễn trong môn học Công nghệ, đồng thời tạo ra động lực học tập qua việc thực hiện các dự án có ý nghĩa thực tiễn cao.

2.1.1. Mục tiêu tổng quát

“Giáo dục bảo vệ môi trường thông qua việc tạo sản phẩm STEM trong môn Công nghệ cấp trung học cơ sở ở trường TH&THCS năm học 2024-2025” nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh thông qua việc ứng dụng phương pháp STEM trong môn Công nghệ. Thông qua việc thiết kế và chế tạo các sản phẩm thân thiện với môi trường, giúp học sinh tiếp cận các vấn đề môi trường một cách sáng tạo, thực tế, còn rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm, tư duy kỹ thuật, giải quyết vấn đề và vận dụng kiến thức liên môn vào thực tế. Đồng thời, sáng kiến còn tạo ra những sản phẩm có giá trị ứng dụng, góp phần lan tỏa ý thức bảo vệ môi trường trong nhà trường và cộng đồng.

2.1.2. Mục tiêu cụ thể

Nâng cao hiệu quả giảng dạy theo phương pháp phát triển phẩm chất năng lực: 100% học sinh được tiếp cận với phương pháp dạy học theo định hướng STEM. Trên 80% học sinh hứng thú và hiểu biết về các vấn đề môi trường ở địa phương. Có ý thức trách nhiệm với môi trường ở nơi mình học tập và sinh sống.

2.2. Nội dung của giải pháp

Trong kế hoạch số 225/KH-UBND ngày 13/10/2022 của UBND tỉnh Kiên Giang ban hành thực hiện “Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 trên địa bàn tỉnh.” Có nêu rõ: “Mục tiêu tổng quát của kế hoạch là ngăn chặn xu hướng gia tăng ô nhiễm, suy thoái môi trường; giải quyết các vấn đề môi trường cấp bách; từng bước cải thiện, phục hồi chất lượng môi trường; ngăn chặn sự suy giảm đa dạng sinh học. Qua đó, góp phần nâng cao năng lực chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu; bảo đảm an ninh môi trường, xây dựng và phát triển các mô hình kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, các- bon thấp, phấn đấu đạt được các mục tiêu phát triển bền vững 2030 của tỉnh. Đưa bảo vệ môi trường vào các chương trình giáo dục các cấp và trình độ đào tạo. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, đặc biệt là công tác truyền thông về bảo vệ môi trường của cơ quan nhà nước thực hiện và truyền thông về bảo vệ môi trường trong cộng đồng, trong các doanh nghiệp và trong trường học; vận động Nhân dân thực hiện nếp sống văn hóa thân thiện với môi trường, tự giác chấp hành các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.”

Trong văn bản số 3089 về triển khai STEM (ngày 14/8/2020), Bộ GD-ĐT định nghĩa: “Giáo dục STEM là một phương thức giáo dục nhằm trang bị cho học sinh những kiến thức khoa học gắn liền với những ứng dụng của chúng trong thực tiễn. Nội dung bài học theo chủ đề STEM gắn với việc giải quyết tương đối trọn vẹn một vấn đề, trong đó học sinh được tổ chức tham gia học tập một cách tích cực, chủ động và biết vận dụng kiến thức vừa học để giải quyết vấn đề đặt ra; thông qua đó góp phần hình thành phẩm chất năng lực cho học sinh”.

Như vậy việc vận dụng STEM vào các bài dạy, tạo ra các sản phẩm STEM trong việc thúc đẩy ý thức, hành động bảo vệ môi trường cũng là một trong những giải pháp giúp học sinh nhận thấy tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường hiện nay và trong tương lai.

..............

Mời các bạn tham khảo các Sáng kiến kinh nghiệm hay và chất lượng khác trên chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.