SKKN: Ứng dụng phần mềm PhET tạo sự hứng thú cho học sinh trong dạy học môn Toán 6

HoaTieu.vn xin chia sẻ Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng phần mềm PhET tạo sự hứng thú cho học sinh trong dạy học môn Toán 6 gồm 23 trang word, giúp giáo viên tham khảo nhằm có thêm kinh nghiệm ứng dụng hiệu quả phần mềm PhET trong giảng dạy.

SKKN nhấn mạnh nhu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy và khó khăn của học sinh dân tộc thiểu số trong việc tiếp thu các khái niệm trừu tượng. Nội dung chính giải thích khái niệm PhET và cách sử dụng phần mềm, đồng thời minh họa chi tiết cách áp dụng các mô phỏng PhET vào nhiều bài học cụ thể trong chương trình Toán 6, bao gồm Số nguyên, Phân số và các hình phẳng. Kết quả đạt được sau khi áp dụng sáng kiến cho thấy sự cải thiện rõ rệt về chất lượng học tập của học sinh. Mời các bạn cùng theo dõi.

Tóm tắt SKKN Ứng dụng phần mềm PhET trong dạy học môn Toán 6

SKKN Ứng dụng phần mềm PhET trong dạy học môn Toán 6

I. PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn sáng kiến

Trong thời đại công nghệ thông tin hiện nay, việc học của học sinh đã có nhiều sự thay đổi. Thói quen học thuộc thụ động nhường chỗ cho việc tự tìm tòi, khám phá tri thức. Việc sử dụng công nghệ thông tin đặc biệt là ứng dụng phần mềm dạy học trong giảng dạy góp phần vào những mục tiêu chung của quá trình đổi mới căn bản giáo dục hiện nay, đặc biệt là chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Bên cạnh đó việc ứng dụng phần mềm dạy học phù hợp với chương trình bồi dưỡng thường xuyên Modul 09 “Ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác và sử dụng thiết bị công nghệ trong dạy học và giáo dục học sinh THCS môn Toán” là một trong các môdul bồi dưỡng giáo viên theo quyết định số 4660/QĐ- BGDĐT.

Mặc dù sách giáo khoa Toán 6 đã được cải cách với hình thức đẹp mắt, lôi cuốn, tạo sự hứng thú học tập cho các em học sinh hơn. Tuy nhiên, trong những năm giảng dạy tại trường, đối tượng học sinh là các em dân tộc thiểu số, tôi nhận thấy rằng các em thường gặp khó khăn, lúng túng khi tiếp cận với các khái niệm mới, kĩ năng tư duy, trừu tượng, khắc sâu kiến thức còn chưa cao.

Chính vì vậy mà kết quả học tập môn Toán của học sinh tại trường PTDTBT TH&THCS .......... phụ thuộc rất nhiều vào phương pháp dạy học của giáo viên: Tổ chức hoạt động dạy và học như thế nào? Thiết bị dạy học và học liệu được sử dụng trong tiết học có đem lại hiệu quả hay không? Phương pháp dạy học phù hợp, sinh động, hấp dẫn học sinh ra sao?..... Chỉ khi có hứng thú với nội dung tiết học thì học sinh mới có thể nâng cao được chất lượng học tập của bản thân.

Vậy làm thế nào để học sinh tiếp thu kiến thức, nắm các quy tắc, khái niệm một cách dễ hiểu, quan sát được các hình ảnh mô phỏng trực quan, từ đó giúp các em khắc phục được những lỗi sai,…? Để trả lời được câu hỏi đó, tôi đã tìm tòi và ứng dụng phần mềm PhET vào dạy học môn Toán 6. Thực tế cho thấy, những tiết dạy có sự ứng dụng của phần mềm PhET này, tiết học trở nên sinh

động hơn, kích thích được sự hứng thú của học sinh. Đó là lí do tôi lựa chọn sáng kiến “Ứng dụng phần mềm PhET tạo sự hứng thú cho học sinh trong dạy học môn Toán 6” để chia sẻ cùng đồng nghiệp.

2. Điểm mới của sáng kiến

a) Mục đích nghiên cứu:

Mục đích của đề tài nhằm nghiên cứu về thực trạng dạy và học bộ môn Toán 6, mức độ hứng thú của các em đối với môn học, mong muốn nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh.

Sử dụng PhET để dạy học sẽ giúp học sinh có hình ảnh trực quan về các thí nghiệm, giải thích định lí khó hoặc hiện tượng không quan sát, tưởng tượng được. Đặc biệt phần mềm PhET này sẽ bổ trợ cho những tiết dạy học STEM trở nên hấp dẫn, sinh động hơn.

PhET tương đối dễ sử dụng - giáo viên hoàn toàn có thể tự học thông qua phiên bản sử dụng trên trình duyệt internet hoặc ứng dụng trên điện thoại di động. Do đó, việc khai thác sử dụng PhET trên lớp cũng không quá khó khăn. Giáo viên có thể truy cập, tải mô phỏng và chèn vào Powerpoint để trình chiếu cho học sinh. Học sinh cũng có thể sử dụng phòng máy tính của nhà trường để truy cập vào địa chỉ https://phet.colorado.edu. trên trình duyệt hoặc tải ứng dụng PhET trên các thiết bị di dộng, Ipad...

Đó chính là những điểm mới của đề tài này.

b) Phạm vi áp dụng

Đề tài được thực hiện bám theo nội dung chương trình biên soạn trong sách giáo khoa Toán 6 – chương trình chuẩn của Bộ Giáo dục.

Đề tài được nghiên cứu để áp dụng giảng dạy Toán ở học sinh khối 6 của trường PTDTBT TH&THCS .........., huyện ...........

II. PHẦN NỘI DUNG

1. Thời gian thực hiện:

Sáng kiến kinh nghiệm này được thực hiện tại trường PTDTBT TH&THCS .......... từ năm học 20...-20... đến nay.

2. Đánh giá thực trạng:

a) Kết quả đạt được:

Qua quá trình nghiên cứu, áp dụng sáng kiến “Ứng dụng phần mềm PhET tạo sự hứng thú cho học sinh trong dạy học môn Toán 6” tôi nhận thấy thực trạng chất lượng giảng dạy môn Toán 6 ở trường PTDTBT TH&THCS .......... được nâng cao rõ rệt. Phần mềm PhET không chỉ mới mẻ hiện đại mà nó còn mang đến rất nhiều điều thú vị, trực quan, sinh động và là chiếc cầu nối giữa các em với thời đại công nghệ thông tin 4.0;

Được nhà trường tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở vật chất, trang thiết bị và con người. Vì thế qua các tiết dạy có ứng dụng phần mềm PhET vào dạy học thì thật sự thu hút sự chú ý và phát huy tính tích cực, khơi dậy sự sáng tạo góp phần phát triển tư duy của các em trong mỗi tiết dạy, thuận lợi trong việc tổ chức các hoạt động dạy và học.

b) Những mặt còn hạn chế:

Bên cạnh những kết qủa đạt được, trong quá trình nghiên cứu thực trạng tại trường tôi nhận thấy vẫn còn tồn tại một số mặt hạn chế như sau:

- Học sinh được trang bị chưa đầy đủ các phương tiện và đồ dùng phục vụ học tập như điện thoại, máy tính bảng, … để các em có điều kiện học tập tốt hơn.

- Một số em còn lười biếng khi tham gia và thực hiện các nhiệm vụ học tập. Điều đó cũng dẫn đến kết quả học tập môn Toán của các em trong năm học 20...-20... chưa cao. Cụ thể là:

Bảng 1: Thống kê chất lượng môn Toán khối 6 năm học 20...-20...:

Năm học	Số lượng	Học lực
		Tốt		Khá		Đạt		Chưa đạt
		SL	%	SL	%	SL	%	SL	%
20...-20...	21	1	4.8	4	19.0	13	61.9	3	14.3

a) Nguyên nhân đạt được và nguyên nhân hạn chế:

* Nguyên nhân đạt được:

Cơ sở vật chất của nhà trường dần dần được trang bị đầy đủ, đảm bảo chất lượng theo yêu cầu dạy học.

Giáo viên được quan tâm và tạo điều kiện giúp đỡ trong quá trình công tác nên có thời gian nghiên cứu, học tập thêm để nâng cao về chuyên môn, nghiệp vụ.

Sách giáo khoa môn Toán học hiện nay đã được biên soạn theo hướng đổi mới, lựa chọn kiến thức cơ bản, các hoạt động yêu cầu rõ ràng. Đó là một trong những điều kiện thuận lợi giúp học sinh có thể dễ dàng tự nghiên cứu trước khi học.

Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm đến việc đổi mới phương pháp dạy học, thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, tạo điều kiện để giáo viên học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm với nhau.

* Nguyên nhân hạn chế:

Trường đóng trên địa bàn xã .........., là một xã miền núi đặc biệt khó khăn. Vì thế môi trường học tập và các điều kiện học tập của học sinh còn nhiều hạn chế so với các vùng thuận lợi khác, các em ít được tiếp xúc với công nghệ thông tin, các thông tin thực tế liên quan đến môn học.

Đa số các em học sinh còn nhút nhát, thiếu tự tin trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ học tập, khả năng tiếp thu bài chậm, tính tư duy, trừu tượng chưa cao.

Các em mới bước vào lớp 6 nên chưa thích nghi với phương pháp dạy học ở cấp trung học cơ sở; một số ít em còn lơ là, ham chơi, chưa tập trung và chưa hợp tác với giáo viên trong quá trình học làm cho tiết học bị gián đoạn và chất lượng chưa cao.

Phụ huynh học sinh ít quan tâm đến việc học tập của các em, gần như giao hoàn toàn trách nhiệm cho nhà trường.

I. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN

1. Căn cứ thực hiện:

Thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành trung ương khoá XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và Đào tạo.

Thực hiện chương trình bồi dưỡng thường xuyên Modul 09 “Ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác và sử dụng thiết bị công nghệ trong dạy học và giáo dục học sinh THCS môn Toán” là một trong các môdul bồi dưỡng giáo viên theo quyết định số 4660/QĐ-BGDĐT ngày 04/12/2019 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Căn cứ Thông tư 32/2018/QĐ-BGDĐ, ngày 26/12/2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Chương trình giáo dục phổ thông;

Căn cứ Công văn số …/BGDĐT-GDTrH ngày 30/07/2024…/…/20… của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục trung học năm học 20...-20....

Căn cứ Công văn số …/GDĐT ngày …/…/20… của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện .......... về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục THCS năm học 20...-20...

Căn cứ Kế hoạch số 30/KH – THCS của chuyên môn cấp THCS, năm học 20...-20....

Căn cứ Kế hoạch dạy học môn học, hoạt động giáo dục năm học 20...-20... của chuyên môn cấp THCS và tổ chuyên môn; kế hoạch giáo dục của cá nhân trong năm học.

Từ những căn cứ trên, bản thân tôi nhận thấy cần tìm hiểu, nghiên cứu và viết sáng kiến “Ứng dụng phần mềm PhET tạo sự hứng thú cho học sinh trong dạy học môn Toán 6” nhằm giúp các em có thể học tập đạt kết quả cao hơn.

2. Nội dung, giải pháp và cách thức thực hiện:

a) Nội dung, phương pháp:

* Nội dung:

Qua tìm hiểu, nghiên cứu sáng kiến, tôi đi sâu vào các nội dung sau:

Chú trọng việc hình thành và khắc sâu kiến thức cho học sinh, đặc biệt là các kiến thức trừu tượng, không thể quan sát được bằng mắt thường, gây khó khăn trong việc tính toán.

Bên cạnh trang bị kiến thức lý thuyết trong sách giáo khoa, học sinh cần được rèn luyện nhiều hơn các năng lực Toán học như năng lực tư duy, mô hình hoá, phát hiện và giải quyết vấn đề, năng lực biểu diễn, giao tiếp,…

Tạo môi trường học tập trực quan, vui nhộn, người học có thể tương tác trực tiếp trên máy tính như kéo – thả, thanh trượt và nút chọn, giúp học sinh giảm bớt căng thẳng khi làm bài tập, được trải nghiệm nhiều hình thức dạy học sáng tạo, tăng sự hứng thú khi học tập bộ môn.

* Phương pháp:

Sáng kiến kinh nghiệm được thực hiện bằng các phương pháp nghiên cứu:

- Phương pháp quan sát: là quá trình giáo viên thu thập thông tin, tình hình học tập của học sinh, những vấn đề, tình huống nảy sinh trong quá trình thực hiện các hoạt động học tập nhằm tìm ra những biện pháp giải quyết thích hợp.

- Phương pháp thực nghiệm: là quá trình giáo viên tiến hành dạy thử nghiệm theo từng mục đích yêu cầu cụ thể trong một số tiết dạy.

- Phương pháp điều tra: là quá trình giáo viên đặt câu hỏi để kiểm tra đánh giá việc nắm nội dung bài học của học sinh.

- Phương pháp tổng hợp, phân tích: là quá trình phân tích dẫn đến thực trạng và tổng hợp các kết quả thu được trong quá trình nghiên cứu nhằm đánh giá hiệu quả của các giải pháp.

b) Giải pháp thực hiện:

* Khái niệm phần mềm PhET là gì?

PhET Interactive Simulations là dự án do nhà Vật lý đoạt giải Nobel, Carl Wieman, sáng lập năm 2002 tại Đại học Colorado Boulder với mục đích tạo ra các mô phỏng tương tác miễn phí thuộc lĩnh vực Toán và khoa học. Với hơn 100 mô phỏng, PhET giúp người học hiểu sâu sắc hơn các khái niệm, hiện tượng, định luật... Các mô phỏng được viết bằng Java, Flash hay HTML5 và có thể chạy trực tiếp trên web hay tải về máy tính để sử dụng. Tất cả các mô phỏng đều có mã nguồn mở.

* Các bước để sử dụng PhET trên máy tính:

Bước 1: Truy cập địa chỉ https://phet.colorado.edu. tại thanh địa chỉ của trình duyệt.

Bước 2: Click vào thẻ CÁC MÔ PHỎNG và chọn mô phỏng tương ứng với lĩnh vực nghiên cứu.

Bước 3: Tìm kiếm và lựa chọn mô phỏng cần sử dụng trong danh sách mô phỏng được liệt kê.

Bước 4: Click vào nút Play để khởi chạy mô phỏng.

Bước 5: Điều chỉnh các thông số và click nút Play trên phần mềm mô phỏng để bắt đầu thực hiện mô phỏng. Kéo thả các công cụ trong thư viện mô phỏng để tiến hành lấy số liệu dưới dạng con số hoặc đồ thị với một số loại mô phỏng có tùy chọn đặc biệt.

* Cách chèn phần mềm PhET vào Powerpoint

Bước 1: Mở phần mềm Powerpoint.

Bước 2: Vào Inset chọn My Add- in, chọn mục Store, search trên ô tìm kiếm phần mềm PhET.

Bước 3: Chọn mục Add, phần mềm PhET sẽ được chèn vào PowerPoint. Lưu ý, trong lần sử dụng sau thì người dùng sẽ không cần thực hiện các bước trên vì lúc này phần mềm đã có sẵn trong PowerPoint.

* Ứng dụng phần mềm PhET vào các tiết dạy Toán 6 Ứng dụng phần mềm PhET vào dạy học Số nguyên

Ví dụ 1: Để thể hiện rõ số nguyên âm và số nguyên dương được dùng để biểu thị các đại lượng đối lập nhau hoặc có hướng ngược nhau trong thực tế.

Tôi đã sử dụng phần mềm PhET để thể hiện độ cao trên mực nước biển, độ cao dưới mực nước biển. Chẳng hạn người thợ lặn đang ở độ sâu 18m dưới mực nước biển thì trục số thẳng đứng sẽ hiện điểm -18m. Một con cá chuồn đang bay ở độ cao 15m trên mực nước biển thì trục số sẽ biểu thị điểm 15m.

Hình 2: Mô phỏng hình ảnh thể hiện độ cao trên và dưới mực nước biển.

Bên cạnh đó, phần mềm còn biểu diễn số tiền nợ, số tiền có qua hình ảnh hủ tiết kiệm heo như sau: Nợ 50 đô la nghĩa là trong con heo đang có -50 đô la, còn khi mình bỏ vô ống tiết kiệm dư 31 đô la được biểu thị bằng số +31 đô la.

...

>> Xem tiếp SKKN Ứng dụng phần mềm PhET tạo sự hứng thú cho học sinh trong dạy học môn Toán 6 tại file tải về.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Sáng kiến kinh nghiệm của HoaTieu.vn.