Thực trạng kĩ năng viết bài tập làm văn của học sinh Tiểu học

HoaTieu.vn xin gửi tới bạn đọc bài viết sáng kiến kinh nghiệm - Thực trạng kĩ năng viết bài tập làm văn của học sinh Tiểu học để bạn đọc cùng tham khảo. Bài viết nêu rõ thực trạng về kĩ năng viết bài tập làm văn của học sinh tiểu học, cụ thể là học sinh lớp 4. Mời bạn đọc cùng tham khảo chi tiết bài viết tại đây.

• Danh sách các loại hồ sơ quản lí chuyên môn cấp tiểu học và THCS
• Một số biện pháp khắc phục lỗi chính tả
• Thực trạng giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học

1. SKKN: Biện pháp rèn kỹ năng viết đoạn văn trong bài văn miêu tả cho học sinh lớp 4

PHÒNG GDĐT .....................

TRƯỜNG ............................

Tên SKKN:

MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN KỸ NĂNG VIẾT ĐOẠN VĂN TRONG BÀI VĂN MIÊU TẢ CHO HỌC SINH LỚP 4

TRƯỜNG ..................................

NĂM HỌC: ...........................

Người thực hiện: ....................................................................................................

Chức vụ: ............................................................... lớp ...........................................

Đơn vị: Trường .......................................................................................................

A. ĐẶT VẤN ĐỀ

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Môn Tiếng Việt chương trình Tiểu học nhằm hình thành và phát triển ở học sinh các kỹ năng sử dụng Tiếng Việt (nghe - nói - đọc - viết) để học tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động của lứa tuổi. Giúp học sinh có cơ sở để tiếp thu kiến thức ở các lớp trên.

Tập làm văn là phân môn mang tính chất tổng hợp, sáng tạo, thực hành từ các phân môn khác của môn Tiếng việt. Đồng thời, nó còn gắn bó mật thiết với tất cả các môn học khác trong chương trình Tiểu học và thể hiện được đậm nét dấu ấn cá nhân. Dạy Tập làm văn theo hướng đổi mới nhằm rèn luyện cho học sinh kỹ năng sản sinh văn bản dưới cả hai hình thức nói, viết về một số nội dung nào đó hay một đề tài cụ thể. Điều này đòi hỏi giáo viên giảng dạy phải vân dụng các phương pháp và cách tổ chức dạy học linh hoạt như thế nào, để mỗi tiết dạy Tập làm văn đều đạt được hiệu quả như mong muốn.

Ở lớp 4, các loại bài làm văn đều gắn với các chủ điểm. Quá trình thực hiện các kỹ năng phân tích đề, tìm ý, quan sát, viết đoạn văn là những cơ hội giúp trẻ mở rộng hiểu biết về cuộc sống theo các chủ điểm đã học. Việc phân tích đề, lập dàn ý, chia đoạn bài văn... góp phần phát triển khả năng phân tích, tổng hợp, phân loại của học sinh. Tư duy hình tượng của trẻ cũng được rèn luyện nhờ vận dụng các biện pháp so sánh, nhân hóa...khi miêu tả.

Tuy nhiên, trong quá trình giảng dạy, cả giáo viên và HS còn gặp không ít những khó khăn, vướng mắc đặc biệt là kỹ năng viết đoạn văn trong bài văn. Bởi ở lớp 3, việc viết văn đều dựa trên hệ thống câu hỏi gợi ý, số lượng câu trong đoạn văn ít, mức độ chưa cao. Lên lớp 4, yêu cầu viết văn ở mức độ cao hơn: không có hệ thống câu hỏi gợi ý, số lượng câu tăng, phải biết sắp xếp bố cục, dùng từ... Chính vì vậy mà tôi tìm hiểu "Biện pháp rèn kỹ năng viết đoạn văn trong bài văn miêu tả cho học sinh lớp 4A - Trường Tiểu học .................................".

II. MỤC ĐÍCH CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Đổi mới phương pháp dạy học là: Đổi mới cách tiến hành các phương pháp, đổi mới các phương tiện và hình thức triển khai phương pháp trên cơ sở khai thác triệt để ưu điểm của các phương pháp cũ và vận dụng linh hoạt một số phương pháp mới nhằm phát huy tối đa tính tích cực, chủ động sáng tạo của HS. Chính vì vậy mà giáo viên khi dạy phân môn Tập làm văn, phải coi trọng yếu tố thực hành nói, trình bày ý tưởng của mình trong nhóm, lớp và vận dụng khi viết trong suốt quá trình dạy. Nghĩa là, dạy cho học sinh kĩ năng trình bày văn bản. Mỗi tiết dạy phải giảm sự giảng giải của giáo viên, tăng thời gian hoạt động cho học sinh (đặc biệt là hoạt động giao tiếp) theo Phương pháp mới. Dạy Tập làm văn phải giúp cho học sinh sản sinh văn bản có cảm xúc, chân thực thì khi nói và viết mới thuyết phục được người nghe, người đọc. Cụ thể là:

+ Ở Tiểu học, các em học chủ yếu các kiểu bài tập làm văn thuộc thể loại: kể chuyện, miêu tả, viết thư... Đây là thể loại văn thuộc phong cách nghệ thuật nên đòi hỏi bài nói, bài viết phải giàu cảm xúc, phải có cái "hồn". Do vậy, giáo viên phải luôn luôn tạo cho các em có tâm hồn trong sáng, cái nhìn hồn nhiên, tấm lòng nhân hậu qua việc chiếm lĩnh kiến thức về ngôn ngữ, văn học, văn hóa, tự nhiên và xã hội ở cả 9 môn học.

+ Mặt khác, mỗi bài Tập làm văn đòi hỏi phải có tính chân thực: Chân thực khi kể chuyện, khi viết thư, khi miêu tả... Muốn vậy, giáo viên phải uốn nắn học sinh tránh (lối nói và viết) giả tạo, già trước tuổi... (biểu hiện cụ thể là sao chép văn mẫu) mà cần nhẹ nhàng chỉ cho học sinh những thiếu sót và hướng cho các em cách sửa, cách làm bài phù hợp với tâm lý lứa tuổi.

Đổi mới phương pháp dạy học cũng chính là việc tích cực hóa hoạt động của học sinh trong quá trình học tập. Ở đây, giáo viên cần giúp học sinh biết tự mình khám phá những tri thức mới. Qua đó, các em sẽ thông hiểu, ghi nhớ những gì đã chủ động lĩnh hội được và như vậy học sinh sẽ nắm được kiến thức một cách sâu sắc hơn.

Mục đích của sáng kiến này giúp Giáo viên có cơ sở để dạy cho HS viết đoạn văn trong bài văn tốt hơn.

Muốn vậy cần phải làm gì? Và làm như thế nào? Để trả lời câu hỏi trên thì người giáo viên phải nhìn vào sự thật, phải trông thấy những khó khăn, tồn tại để tìm ra biện pháp rèn kỹ năng viết đoạn văn trong bài văn thì mới nâng cao chất lượng phân môn tập làm văn trong môn Tiếng Việt.

III. CƠ SỞ VÀ ĐỐI TƯỢNG CỦA SKKN

- Nghiên cứu chương trình SGK, SGV Tiếng Việt, cụ thể (Phân môn tập làm văn - Thể loại văn miêu tả lớp 4)

- Nghiên cứu việc HS lĩnh hội tri thức cũng như việc học sinh viết đoạn văn, bài văn.

- Nghiên cứu tài liệu bồi dưỡng giáo viên dạy các môn học lớp 4, lớp 5.

- Đọc, nghiên cứu tài liệu sách dạy văn hay, xem các thông tin...

- Tìm ra nguyên nhân học sinh, giáo viên mắc phải; từ đó có biện pháp khắc phục.

IV. PHẠM VI THỰC HIỆN

- HS lớp 4A Trường TH .......................

- Vận dụng cho các thể loại văn khác ở lớp 4.

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

I. CƠ SỞ LÝ LUẬN:

Hiệu quả của việc dạy học không chỉ phụ thuộc vào nội dung dạy học mà còn phụ thuộc vào phương pháp dạy học. Đặc biệt tập làm văn là phân môn mà các em ít thích học hơn các môn học khác. Bởi vậy người giáo viên phải có nhiệm vụ giúp các em nối tiếp một cách có tự nhiện các bài khác nhau trong môn Tiếng Việt như: tập đọc, chính tả, luyện từ và câu,…nhằm giúp các em có năng lực nói, viết. Nhờ năng lực này, giúp các em biết sử dụng Tiếng Việt làm công cụ tư duy, giao tiếp, học tập. Giúp các em bổ sung kiến thức, rèn luyện tư duy và qua đó hình thành nhân cách cho các em.

Mời bạn đọc cùng tải về bản DOC hoặc PDF để xem đầy đủ nội thông tin

2. Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp rèn kĩ năng viết văn miêu tả cho học sinh lớp 4

BÁO CÁO KẾT QUẢ

NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN

1. Lời giới thiệu.

Trong công cuộc phát triển đất nước, giáo dục được ưu tiên hàng đầu. Ngày nay, khi các ngành khoa học phát triển đòi hỏi con người phải có tri thức cao, có nhân cách tốt để theo kịp thời đại thì vai trò của giáo dục có vị thế hết sức quan trọng. Nhà trường với tư cách là một thiết chế thực hiện hóa sứ mệnh của nền giáo dục trong đời sống kinh tế - xã hội, tham gia trực tiếp giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ. Song mỗi cấp học lại có mục tiêu giáo dục, đào tạo riêng. Giáo dục Tiểu học có một vị trí hết sức quan trọng. Đây là bậc học nền móng để các em tiếp tục học lên các bậc học cao hơn.

Trong chương trình Tiểu học, môn Tiếng Việt giữ vị trí quan trọng, thời gian dành cho môn Tiếng Việt chiếm tỉ lệ cao nhất trong toàn bộ quỹ thời gian các môn học ở tiểu học. Bởi vì môn tiếng Việt là môn học hình thành và phát triển ở học sinh các kĩ năng sử dụng tiếng Việt (nghe-nói-đọc-viết) để các em có thể học tập và giao tiếp hay chính là dạy khả năng phát triển ngôn ngữ cho học sinh. Dạy tiếng Việt là cung cấp cho học sinh công cụ để tư duy, tiếp thu kiến thức, để học các môn học khác và để tiếp tục học lên các lớp trên. Tiếng việt là môn học thực hành. Thực hành tiếng Việt quan trọng nhất là mang tính tổng hợp, thể hiên rõ rệt, đầy đủ năng lực sử dụng tiếng Việt của người học là làm bài tập làm văn. Ngày nay theo chương trình dạy học mới, dạy tập làm văn nhằm rèn luyện cho học sinh kĩ năng sản sinh văn bản dưới cả hai hình thức nói và viết về một nội dung nào đó hay một đề tài cụ thể. Chính vì thế đòi hỏi giáo viên phải vận dụng phương pháp và cách tổ chức linh hoạt để mỗi tiết dạy tập làm văn đều đạt hiệu quả như mong muốn.

Ở lớp 4, chương trình tập làm văn tập trung vào việc rèn luyện các kĩ năng tạo lập văn bản. Cụ thể là kĩ năng phân tích đề bài, kĩ năng tìm ý, chọn ý, kĩ năng sắp xếp thành dàn ý, kĩ năng triển khai dàn ý thành đoạn văn, mở bài, thân bài, kết bài; bài văn hoàn chỉnh theo từng thể loại: kể chuyện, viết thư, miêu tả, trình bày, thuyết phục, trao đổi ý kiến, ....

Loại bài văn miêu tả đòi hỏi các em phải kết hợp nhiều kĩ năng mới có thể làm tốt được. Để giúp các em làm tốt thể loại văn này, giáo viên phải có biện pháp và cách tổ chức dạy học phù hợp thì mới đem lại hiệu quả cao.

Chất lượng học tập về bộ môn Tiếng Việt đặc biệt là Tập làm văn của học sinh lớp 4A2 tại trường Tiểu học ............... chưa được cao, rất nhiều em còn gặp khó khăn, lúng túng khi viết văn.

-Về phía học sinh:

Ở lứa tuổi Tiểu học, hoạt động nhận thức còn mang tính cảm tính gắn liền với cảm xúc; khả năng tư duy còn mang tính cụ thể, mang tính hình thức. Đặc biệt về đặc điểm chú ý và trí nhớ của học sinh Tiểu học thực sự chưa tốt. Chú ý có chủ định của trẻ chưa thực sự phát triển, thiếu bền vững. Những hiện tượng trực quan sinh động vẫn lưu lại trong trí nhớ của các em hơn là hiện tượng ngôn ngữ.

-Về phía giáo viên:

Nếu giáo viên không nắm bắt được những đặc điểm về nhận thức của học sinh sẽ gặp khó khăn trong việc sử dụng phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và khó đạt được kết quả cao trong giảng dạy văn miêu tả ở Tiểu học. Việc tìm tòi phương pháp để hướng dẫn học sinh quan sát, tìm ý, lập dàn ý, viết thành đoạn văn, bài văn miêu tả còn nhiều hạn chế.

Từ những vấn đề như đã nêu ở trên, giáo viên cần có những biện pháp mới để giúp học sinh đạt được kết quả cao hơn trong học tập. Do đó, tôi đã mạnh dạn nghiên cứu và đưa ra giải pháp mới đó là: “Một số biện pháp rèn kĩ năng viết văn miêu tả cho học sinh lớp 4”

2. Tên sáng kiến: Một số biện pháp rèn kĩ năng viết văn miêu tả cho học sinh lớp 4

3. Tác giả sáng kiến:

- Họ và tên: ................

- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường Tiểu học ...............- ............... – ................

- Số điện thoại: ................ Email: ...............@gmail.com

4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Trường TH ...............- ............... – ................

5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Sáng kiến áp dụng cho việc nâng cao kỹ năng viết văn miêu tả cho học sinh lớp 4 ở các trường Tiểu học trong thành phố ................

6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: Tháng 9 -20....

7. Mô tả bản chất của sáng kiến:

7.1. Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn:

7.1.1. Cơ sở lí luận:

Căn cứ vào mục tiêu của GD & ĐT “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, hình thành đội ngũ lao động có tri thức, có tay nghề, có năng lực thực hành, tự chủ, năng động, sáng tạo, có đạo đức cách mạng, có tinh thần yêu nước, yêu CNXH”. Trong đó, giáo dục tiểu học là một trong những cấp học quan trọng tạo điều kiện phát triển tư duy của học sinh.

Dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh là làm thế nào để học sinh nắm kiến thức ngay trong giờ học trên lớp. Đồng thời giáo viên phải tổ chức, theo dõi sự chú ý của học sinh ở tất cả các giai đoạn làm sao cho học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức, giáo viên chỉ là người hướng dẫn, gợi mở. Người giáo viên phải luôn luôn không ngừng tích lũy kinh nghiêm, trau dồi kiến thức và làm mới phương pháp dạy học để tạo hứng thú học tập cho học sinh. Từ đó, các em mới niềm say mê và khả năng sáng tạo, nhất là đối với phân môn Tập làm văn.

7.1.2.Cơ sở thực tiễn:

Xuất phát từ thực tế, từ những vướng mắc trong quá trình dạy học, tôi đã tìm hiểu và nghiên cứu đề tài này. Đặc biệt việc học Tập làm văn của học sinh Tiểu học còn thiên nhiều về việc đọc và bắt chước văn mẫu nên việc phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh còn hạn chế.

- Việc dạy và học môn Tiếng Việt ở nhà trường hiện nay đã có những bước thay đổi, học sinh chủ động hơn trong chiếm lĩnh tri thức nhưng chưa đồng đều ở các phân môn của Tiếng Việt. Cụ thể trong phân môn Tập làm văn học sinh chưa thật sự chủ động trong việc tìm từ mô phỏng hay gợi tả cho chính xác hay đa dạng trong cách đặt câu và cách sử dụng biện pháp nghệ thuật để viết câu.

- Một số giáo viên chưa thực sự coi trọng cách cung cấp từ ngữ phù hợp, giàu sức gợi tả hay hướng dẫn cách sử dụng câu, cách viết câu cho học sinh.

- Một số học sinh nhận thức còn chậm, nhút nhát, chưa mạnh dạn tham gia phát biểu ý kiến tìm hiểu bài. Đa phần các em chưa chủ động trong việc tiếp thu kiến thức. Do đó đòi hỏi giáo viên phải có phương pháp để giúp các em khắc sâu kiến thức hơn.

7.2 Tìm hiểu thực trạng:

- Tổng số học sinh lớp 4A2: 43 em.

Trong đó:

+ Nữ: 22 em

+ Học sinh thuộc diện hộ nghèo: 01 em

+ Học sinh khuyết tật: 02 em

7.2.1. Những thuận lợi

* Về phía nhà trường:

- Nhà trường luôn chú trọng đến công tác chuyên môn; làm tốt công tác bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ để nâng cao tay nghề cho giáo viên.

- Nhà trường trang bị đầy đủ cho giáo viên sách giáo khoa, sách giáo viên, các tài liệu tham khảo. Mỗi lớp được lắp máy chiếu để dạy bằng giáo án điện tử; được trang trí khoa học và đẹp mắt để tạo môi trường học tập gần gũi, thân thiện cho học sinh.

*Về phía giáo viên:

- Đội ngũ giáo viên có năng lực, yêu nghề, nhiệt tình trong công việc.

- Luôn có ý thức bồi dưỡng và tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ.

- Luôn sáng tạo trong việc sử dụng các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học để phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh.

* Về phía học sinh:

- Ở các lớp dưới, các em đã được làm quen với văn miêu tả song mới chỉ dừng ở dạng liệt kê, kể lể.

- Mặt khác, do học sinh tiểu học có tâm hồn trong sáng, thơ ngây, giàu cảm xúc và sáng tạo, thế giới của các em là thế giới cổ tích nên các em dễ tưởng tượng. Tưởng tượng của trẻ gắn với hiện thực. Thông qua những sự vật trong hiện thực trẻ sẽ tái tạo các hình ảnh thông qua mô tả. Sự phát triển tư duy và ngôn ngữ giúp các em mô tả sự vật theo một cách riêng, theo sự nhìn nhận của các em. Điều này đem lại sự sáng tạo, bất ngờ và thú vị.

7.2.2. Những khó khăn

Ở các lớp dưới, học Tập làm văn, các em mới chỉ dừng ở tìm từ, đặt câu và viết đoạn văn ngắn nói về sự vật nào đó. Đến lớp 4, chương trình Tập làm văn tập trung vào việc rèn luyện các kĩ năng tạo lập văn bản. Đó là kĩ năng phân tích đề bài, tìm ý, chọn ý; kĩ năng sắp xếp thành dàn ý; kĩ năng triển khai dàn ý thành đoạn văn mở bài, thân bài và kết bài. Các kĩ năng này đòi hỏi các em phải có kĩ năng tổng hợp và kiến thức cao hơn.

Trong nhiều năm giảng dạy chương trình Tập làn Văn lớp 4, tôi nhận ra một số lỗi các em thường gặp khi viết văn:

a. Về hình thức:

*Các em còn nhầm lẫn giữa đoạn văn với bài văn.

* Bài văn miêu tả của học sinh lớp 4 thường ngắn, khô khan, nghèo cảm xúc, mang tính liệt kê, ít hình ảnh,…

* Bài viết sai chính tả: l/n, s/x, d/gi/r.

* Lỗi dấu câu:

+ Không dùng đúng dấu câu, thường là dùng ít dấu câu.

+ Sử dụng dấu câu sai hoặc viết cả mài văn mà chỉ có vài dấu câu.

Ví dụ: “Cây đào gầy guộc. Màu nâu, khi sờ vào em cảm thấy xạm xạm, ra hoa rất đẹp, màu hoa đào mầu hồng, mùi thơm ngát, rất đẹp rễ ngắn, không lá to, chỉ ngắn chùn chùn, mầu xanh, gân như đàn sâu về đàn, ngoài ra hoa đào còn màu đỏ rực rỡ, mầu hồng đầm mạnh mẽ, mỗi buổi sáng em đều tưới nước chăm bón tốt tươi...”

- Lỗi diễn đạt:

+ Lỗi dùng từ không phù hợp. Ví dụ: “Cây đào gầy guộm. Màu nâu, khi sờ vào em thấy xạm xạm.”

+ Câu không đủ thành phần. Ví dụ: “Cây xoài là do tay ông em trồng. Được trồng ở cuối vườn.”

+ Câu có nội dung trùng lặp với câu khác trong bài văn.

+ Câu không phân định được thành phần. Ví dụ: Ngủ thọt vào cái mai. (Tả con rùa).

+ Câu sai nghĩa.

+ Nghĩa trong câu không rõ.Ví dụ: Tai con mèo rất là thính để bắt chuột.

+ Câu không có sự tương hợp về nghĩa giữa các thành phần câu, giữa các vế câu.Ví dụ: Chiếc hộp bút của em màu xanh giúp em học giỏi.

+ Các câu trong bài có ý đối lập nhau: Ví dụ: Con lợn to tròn, mập ú. Mình chú thon dài.

..............

>> Xem tiếp tại file tải về.

3. Một số giải pháp nâng cao kỹ năng viết văn miêu tả cho học sinh lớp 4

I. PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn biện pháp

Như chúng ta đã biết, phân môn Tập làm văn giữ một vị trí vô cùng quan trọng trong dạy và học môn Tiếng Việt. Phân môn Tập làm văn của lớp 4 bao gồm các thể loại như viết thư, kể chuyện, đơn từ…trong đó văn miêu tả được học và chiếm thời gian nhiều nhất. Văn miêu tả là thể loại văn dùng lời nói, chữ viết có hình ảnh và có cảm xúc làm cho người nghe người đọc hình dung một cách cụ thể về người, vật, cảnh vật, sự việc như nó vốn có trong đời sống. Khi viết một bài văn miêu tả không chỉ thể hiện rõ nét, chính xác, sinh động đối tượng miêu tả mà còn thể hiện được trí tưởng tượng, cảm xúc và đánh giá của người viết với đối tượng được miêu tả. Giáo viên cần định hướng cho học sinh viết bài: viết theo trình tự thời gian, không gian hay từ toàn thể đến bộ phận, từ bao quát đến cụ thể…Từ đó, các em sẽ vận dụng để viết được một bài văn miêu tả hoàn chỉnh có hình ảnh sinh động, sáng tạo và giàu cảm xúc.

Qua thực tế giảng dạy và chấm bài tôi nhận thấy, đa số các em viết bài văn miêu tả thành văn kể, liệt kê một cách khô khan, nghèo nàn về từ, diễn đạt rườm rà, tối nghĩa, câu văn chỉ mang tính chất thông báo chứ chưa có hình ảnh, chưa biết sử dụng biện pháp nghệ thuật tu từ nên bài văn chưa có cảm xúc. Học sinh hay viết lan man, viết không đúng trọng tâm đề bài yêu cầu, dùng từ chưa chính xác, lặp từ ngữ, kiểu câu đơn điệu…Phần lớn, các em lười suy nghĩ chỉ biết sao chép văn mẫu có sẵn. Để hoàn thành bài văn miêu tả học sinh lớp 4 thường gặp rất nhiều khó khăn. Với giáo viên, đây cũng là dạng bài khó dạy. Khi vận dụng phương pháp chưa thực sự sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động học tập của học sinh. Vì vậy, không phải giờ dạy văn miêu tả nào cũng đạt hiệu quả như mong muốn. Bên cạnh đó, việc tìm tòi phương pháp để hướng dẫn học sinh quan sát, tìm ý, lập dàn ý, tưởng tượng,... còn nhiều hạn chế. Từ những lí do trên, tôi rất băn khoăn, trăn trở và mạnh dạn đề ra giải pháp: “Một số giải pháp nâng cao kỹ năng viết văn miêu tả cho học sinh lớp 4” với hy vọng góp phần nâng cao trình độ chuyên môn cho bản thân, nâng cao chất lượng dạy - học văn miêu tả ở lớp 4 cho học sinh

2. Mục đích nghiên cứu

- Mục đích của giải pháp này là làm thay đổi thực trạng, khắc phục nhược điểm của học sinh trong giờ tập làm văn, góp phần nâng cao chất lượng viết văn miêu tả cho học sinh lớp 4

3. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Thực trạng, nguyên nhân về việc dạy văn miêu tả lớp 4 từ đó tìm ra các giải pháp phù hợp với từng đối tượng học sinh.

- Các giải pháp nhằm rèn cho học sinh các kĩ năng tư duy, phát triển ngôn ngữ, luyện tập kĩ năng viết văn, đồng thời cũng giúp cho học sinh kỹ năng tự học, tự giải quyết vấn đề để hoàn thành tốt bài văn miêu tả nói riêng và môn Tiếng Việt nói chung.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu:

- Thực trạng viết văn miêu tả của học sinh lớp 4.

- Một số giải pháp nâng cao kỹ năng viết văn miêu tả cho HS lớp 4.

Phạm vi nghiên cứu:

- Học sinh lớp 4A.

5. Phương pháp nghiên cứu

5.1. Phương pháp điều tra

5.2. Phương pháp quan sát

5.3. Ứng dụng sơ đồ tư duy.

5.4. Phương pháp thực hành, phân tích, tổng hợp.

II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

1. Cơ sở lí luận

Như chúng ta đã biết, văn miêu tả là một trong những thể loại văn rất quen thuộc, gần gũi và phổ biến trong cuộc sống cũng như trong các tác phẩm văn học nghệ thuật. Việc dạy văn miêu tả ở tiểu học là giúp học sinh hình thành và phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát, biết phát hiện những điều mới mẻ, thú vị về thế giới xung quanh; biết truyền những cảm xúc chân thật của mình vào đối tượng miêu tả; biết sử dụng vốn từ ngữ có giá trị biểu cảm, những câu văn rõ ràng về nội dung, chân thực về tình cảm con người. Một bài văn mà khi đọc, người đọc thấy hiện ra trước mắt mình: cảnh vật, đồ vật, con người…cụ thể, sống động như nó đang tồn tại trong thực tế cuộc sống đó chính là một bài văn hay. Văn miêu tả là một bức tranh về sự vật bằng ngôn từ. Để làm tốt một bài văn miêu tả, đòi hỏi học sinh phải vận dụng kiến thức tổng hợp của các môn học kết hợp với vốn sống thực tế sẽ giúp học sinh trình bày suy nghĩ của mình một cách mạch lạc, đầy đủ và sống động. Qua đó, bồi dưỡng cho các em tình yêu thiên nhiên đất nước. Các em biết quý trọng và biết bảo quản những sự vật xung quanh cuộc sống, biết yêu quý và chăm sóc các con vật nuôi, cây cối thiên nhiên. Từ đó, các em có thể tích lũy vốn sống, vốn ngôn ngữ và khả năng giao tiếp của mình cho phù hợp với mọi hoàn cảnh trong cuộc sống. Đó chính là mục tiêu mà phân môn Tập làm văn lớp 4 cần hướng tới.

2. Cơ sở thực tiễn

Năm học 20... - 20... tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm và giảng dạy lớp 4A. Quan thực tế giảng dạy và thảo luận cùng đồng nghiệp, tôi nhận thấy:

2.1. Thuận lợi

- Nhà trường quan tâm đầu tư cơ sở vật đảm bảo cho dạy học hai buổi/ngày. 100% các lớp có ti vi, bảng thông minh kết nối mạng phục vụ cho việc dạy và học.

- Giáo viên có năng lực, có phương pháp dạy học đảm bảo giảng dạy có hiệu quả.

- Học sinh có tâm hồn trong sáng, thơ ngây, ham học tập.

2.2 Khó khăn

- Một số giáo viên còn ngại khi phải dạy phân môn tập làm văn nên khi dạy còn lúng túng về phương pháp. Ít dạy chuyên đề tập làm văn trong các buổi sinh hoạt chuyên môn.

- Việc chấm chữa bài còn chung chung, chưa sửa ý, câu hay cách dùng từ đặt câu, chưa chú trọng việc chữa bài trong tiết trả bài.

- Một số học sinh còn hiếu động, mải chơi, chưa tập trung trong việc học tập. Khả năng cảm thụ văn học còn hạn chế dẫn đến kết quả các bài viết chưa cao.

- Vốn từ ngữ của học sinh còn hạn hẹp. Phần lớn các em chưa có thói quen đọc sách, chưa ham đọc sách nên ít có sự say mê, hứng thú với các tác phẩm văn học. Mặt khác Tập làm văn là môn học khó nên các em ngại học, ngại viết và không mấy hứng thú.

2.3. Thực trạng viết văn miêu tả của học sinh lớp 4

- Trong thực tế, việc viết văn miêu tả ở học sinh lớp 4 còn chưa thực sự hiệu quả. Phân môn Tập làm văn lớp 4 là một phân môn khó với học sinh, mang tính trừu tượng cao nên đa phần học sinh không hào hứng với tiết học này. Vì vậy, có rất ít học sinh viết được bài văn miêu tả hay.

- Khả năng quan sát đối tượng miêu tả còn sơ sài, chưa thực sự linh hoạt khi sử dụng các giác quan, quan sát chưa theo trình tự, thấy gì tả đó nên những bài văn của các em mang đậm văn nói.

- Vốn từ của học sinh còn hạn chế.

- Học sinh gặp khó khăn khi xây dựng dàn ý của bài văn do HS chưa biết cách quan sát đối tượng, lựa chọn hình ảnh, nội dung miêu tả, tìm ý và sắp xếp ý.

- Khi viết bài, câu văn rườm rà chưa gọn, dùng từ chưa chọn lọc, chưa sát với đối tượng tả, cảnh tả do vốn từ và cách viết câu văn giàu hình ảnh còn hạn chế.

..............

>> Xem tiếp tại file tải về.

Tham khảo thêm tại đường link sau:

• SKKN: Biện pháp nâng cao chất lượng dạy và học văn miêu tả cho học sinh lớp 4 
• Sáng kiến Rèn kỹ năng viết bài văn miêu tả cho học sinh lớp 5

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Học tập góc Sáng kiến kinh nghiệm của HoaTieu.vn.