SKKN ứng dụng CNTT trong thiết kế hoạt động luyện tập môn Khoa học tự nhiên

Trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông, việc tích hợp công nghệ thông tin vào dạy học ngày càng trở nên cần thiết. SKKN ứng dụng CNTT trong thiết kế hoạt động luyện tập môn Khoa học tự nhiên là một sáng kiến thiết thực, giúp giáo viên nâng cao hiệu quả giảng dạy, tạo hứng thú học tập cho học sinh và phát huy năng lực tự học, tư duy sáng tạo. Bài viết dưới đây chia sẻ kinh nghiệm xây dựng các hoạt động luyện tập trực quan, tương tác bằng phần mềm và công cụ số, phù hợp với đặc thù bộ môn Khoa học tự nhiên cấp THCS.

• SKKN ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy môn Tiếng Anh THCS

1. Tóm tắt SKKN ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học KHTN

2. Nội dung SKKN ứng dụng CNTT trong thiết kế hoạt động luyện tập môn Khoa học tự nhiên

NỘI DUNG	TRANG
I- ĐẶT VẤN ĐỀ	1
1. Tính cấp thiết phải tiến hành sáng kiến	1
2. Mục tiêu của đề tài, sáng kiến	2
3. Thời gian, đối tượng, phạm vi nghiên cứu	2
II- NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN	3
1. Hiện trạng vấn đề	3
2. Giải pháp thực hiện sáng kiến để giải quyết vấn đề	6
2.1. Giải pháp 1: Ứng dụng CNTT thiết kế các “hoạt động tương tác trực tuyến” khắc sâu kiến thức bài học	7
2.2. Giải pháp 2: Ứng dụng CNTT sử dụng các mô hình 3D trực quan gắn vào các hoạt động luyện tập	10
2.3. Giải pháp 3: Sử dụng video tương tác (có gắn câu hỏi/ thử thách) để tổ chức hoạt động luyện tập	13
3. Kết quả sau khi áp dụng giải pháp sáng kiến tại đơn vị	16
4. Hiệu quả của sáng kiến	18
4.1. Hiệu quả về khoa học	18
4.2. Hiệu quả về kinh tế	19
4.3. Hiệu quả về xã hội	19
5. Tính khả thi	19
6. Thời gian thực hiện đề tài, sáng kiến	19
7. Kinh phí thực hiện đề tài, sáng kiến	19
III- KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT	20
Phụ lục	21
Tài liệu tham khảo	22

I - ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Tính cấp thiết phải tiến hành sáng kiến

Định hướng đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục nước ta trong giai đoạn hiện nay là “Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học” [1]. Học sinh THCS cần được rèn luyện đầy đủ các năng lực chung như năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo và năng lực khoa học tự nhiên, đều cần được hình thành và phát triển trong quá trình dạy và học.

Chương trình giáo dục phổ thông mới được cho là kế thừa các nguyên lý giáo dục nền tảng của chương trình giáo dục hiện hành bao gồm "học đi đôi với hành", "lý luận gắn liền với thực tiễn", "giáo dục ở nhà trường kết hợp với giáo dục ở gia đình và xã hội" [1]. Trong tiến trình dạy học bao gồm các hoạt động: Mở đầu/khởi động; Hình thành kiến thức; Luyện tập; Vận dụng, trong đó hoạt động dạy học “Luyện tập” là một trong những hoạt động tạo điều kiện cho học sinh được tự chủ các kiến thức, kĩ năng vừa được học để giải quyết các tình huống, các vấn đề trong học tập hoặc trong cuộc sống. Việc sử dụng công nghệ thông tin như là một công cụ hỗ trợ trong dạy học hoạt động luyện tập, nhất là yếu tố đa phương tiện có tác động tích cực đến các giác quan của học sinh, tạo ra động cơ hứng thú, tính tích cực trong học tập, nghiên cứu. Chỉ cần máy tính có kết nối mạng Internet thì chúng ta có thể khai thác được nguồn tài nguyên trên mạng và sử dụng làm tư liệu dạy học làm phong phú, sinh động cho nội dung bài dạy, góp phần phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh [3].

Vì lẽ đó, việc giáo viên ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy – học, đặc biệt là hoạt động luyện tập để phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất cốt lõi của học sinh là hết sức cần thiết.

Trong những thập kỷ gần đây, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin đã làm thay đổi sâu sắc phương thức học tập và làm việc của con người. Đặc biệt, trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, CNTT có tiềm năng cách mạng hóa hoạt động dạy và học, đồng thời định hình lại vai trò của giáo viên và học sinh. Tuy nhiên, nếu không được khai thác đúng cách, các thiết bị công nghệ sẽ chỉ dừng lại ở vai trò công cụ hỗ trợ thụ động trong lớp học.

Do đó, việc bồi dưỡng kỹ năng ứng dụng CNTT cho giáo viên đóng vai trò then chốt trong quá trình đổi mới giáo dục. Nhận thức rõ điều này, tôi luôn chủ động học hỏi từ đồng nghiệp, tham gia các khóa đào tạo về ứng dụng CNTT trong giảng dạy, đồng thời nghiên cứu và thử nghiệm các phương pháp đổi mới sáng tạo. Đặc biệt, tôi chú trọng xây dựng các “kịch bản” giảng dạy hấp dẫn, giúp tối ưu hóa quá trình luyện tập và nâng cao hiệu quả từng tiết học.

Xuất phát từ những lí do trên tôi đưa ra sáng kiến với đề tài “Ứng dụng công nghệ thông tin trong thiết kế hoạt động luyện tập môn Khoa học tự

nhiên” nhằm mục đích nâng cao chất lượng bộ môn, phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh THCS.

2. Mục tiêu của đề tài, sáng kiến

- Cung cấp một số kinh nghiệm, giải pháp của bản thân tôi trong tiến trình dạy học, thiết kế hoạt động luyện tập cho các bài dạy môn Khoa học tự nhiên có ứng dụng công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu phát huy tính tích cực, tự lực và sáng tạo của HS, tạo tính tự giác và niềm say mê hứng thú cho HS học tập Khoa học tự nhiên, phát triển năng lực cho học sinh.

- Tiến hành thực nghiệm sư phạm theo tiến trình đã thiết kế để đánh giá hiệu quả của nó đối với việc ghi nhớ kiến thức và lĩnh hội kiến thức mới của HS trong quá trình học tập, có niềm hứng thú, vui thích với môn học, từ đó bổ sung sửa đổi tiến trình dạy học đã soạn thảo cho phù hợp cũng như vận dụng linh hoạt mô hình này vào thực tiễn dạy học một số bài khác thuộc chương trình KHTN phổ thông.

- Qua sáng kiến góp phần nâng cao chất lượng hiệu quả giảng dạy và học tập môn Khoa học tự nhiên, đảm bảo mục tiêu giáo dục.

- Phát huy sáng tạo, nghiên cứu, tìm tòi đổi mới phương pháp dạy học cho giáo viên.

- Bên cạnh đó với đề tài này tôi mong muốn sẽ là một trong những gợi ý về ý tưởng tổ chức hoạt động luyện tập cho tất cả bộ môn khác hoặc các hoạt động giáo dục khác phù hợp với lứa tuổi học sinh THCS.

3. Thời gian, đối tượng, phạm vi nghiên cứu

- Thời gian: Từ tháng 10/2024 đến tháng 3/2025

- Đối tượng khảo sát, thực nghiệm: học sinh lớp 6B (Học kì I năm học 2024-2025), học sinh khối 7 (Học kì I, II năm học 2024-2025).

- Phạm vi nghiên cứu: Tôi đã nghiên cứu đề tài “Ứng dụng công nghệ thông tin trong thiết kế hoạt động luyện tập môn Khoa học tự nhiên” để áp dụng vào việc giảng dạy cho học sinh học tập môn KHTN ở trường THCS nơi tôi công tác nhằm tăng hứng thú học tập của học sinh trong hoạt động luyện tập.

.........................

Mời các bạn tham khảo các Sáng kiến kinh nghiệm hay và chất lượng khác trên chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.