SKKN: Biện pháp dạy học đọc hiểu văn bản thông tin môn Ngữ văn lớp 6 tại trường THCS

Sáng kiến kinh nghiệm lớp 6

HoaTieu.vn xin giới thiệu Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp dạy học đọc hiểu văn bản thông tin trong môn Ngữ văn lớp 6 tại trường THCS sách Cánh Diều dành cho giáo viên tham khảo để có thêm kinh nghiệm áp dụng các biện pháp hiệu quả nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu cho học sinh và cao chất lượng môn Ngữ văn THCS. Sau đây là nội dung chi tiết.

Trong chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn lớp 6, việc dạy học đọc hiểu văn bản thông tin đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển năng lực ngôn ngữ, tư duy phản biện và khả năng tiếp nhận thông tin của học sinh. Mẫu SKKN: Biện pháp dạy đọc hiểu văn bản thông tin môn Ngữ văn 6 trường THCS là tài liệu tham khảo hữu ích, hỗ trợ thầy cô hoàn thiện báo cáo biện pháp thi giáo viên dạy giỏi môn Ngữ văn THCS chất lượng và sáng tạo.

Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp dạy học đọc hiểu văn bản thông tin môn Ngữ văn lớp 6 Cánh Diều

A. PHẦN MỞ ĐẦU

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

1. Lí do về mặt lí luận

Môn Ngữ văn có vị trí đặc biệt trong việc thực hiện mục tiêu chung của THCS góp phần hình thành những con người có trình độ học vấn cơ bản. Không những thế mà môn Ngữ văn giúp cho học sinh có ý thức tự tu dưỡng, biết yêu thương quý trọng gia đình, bạn bè, có lòng yêu nước, biết hướng tới những tình cảm tốt đẹp đồng thời nâng cao ý thức giữ gìn sự giàu đẹp của tiếng Việt…

Môn Ngữ văn giúp con người nhận thức được cái hay, cái đẹp chuẩn mực của cuộc sống, giúp con người có bản lĩnh, có suy nghĩ, ứng xử, lối sống đúng đắn, lành mạnh. Nếu thiếu văn học, con người có thể rơi vào bi kịch, như một nhà văn Mê-hi-cô đã nói: Bi kịch của thời đại chúng ta là thừa trí tuệ, thiếu tâm hồn. Với đặc trưng của một môn khoa học xã hội và nhân văn, bên cạnh nhiệm vụ hình thành và phát triển ở học sinh năng lực sử dụng tiếng Việt, năng lực tiếp nhận văn bản văn học và các loại văn bản khác, môn Ngữ văn còn giúp HS có những hiểu biết về xã hội, văn hóa, văn học, lịch sử, đời sống nội tâm của con người. Với tính chất giáo dục thẩm mĩ, môn Ngữ văn giúp HS bồi dưỡng năng lực tư duy, làm giàu xúc cảm thẩm mỹ...

Với tính chất là một môn học công cụ, môn Ngữ văn giúp HS có năng lực ngôn ngữ để học tập, giao tiếp và nhận thức về xã hội và con người. Học tốt Ngữ văn sẽ có tác động tích cực đến môn học khác. Là một môn học công cụ nên môn Ngữ văn có thể kết hợp nhiều nội dung giáo dục trong quá trình dạy học. Ngoài các nội dung giáo dục mang tính chất ổn định của môn học là các nội dung giáo dục mang tính xã hội: Giáo dục tình cảm nhân văn, trách nhiệm của thanh thiếu niên, học sinh trong sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước, giáo dục về truyền thống dân tộc về tình bạn, tình yêu và gia đình; về vấn đề lập nghiệp; về học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; giáo dục bảo vệ môi trường, phòng chống tệ nạn xã hội, giáo dục sức khoẻ, giới tính... nhằm đáp ứng yêu cầu hình thành ở HS quan hệ ứng xử đúng đắn với những vấn đề của cuộc sống đất nước, thời đại; giúp HS có đủ bản lĩnh hội nhập trong xu thế toàn cầu hoá.

2. Về mặt thực tiễn

Đọc để hiểu, hiểu để làm, làm để nhận thức giá trị của bản thân và có khả năng hội nhập. Như vậy, năng lực đọc hiểu là một trong những hành trang văn hóa đồng thời là một tri thức công cụ giúp HS học môn Ngữ văn tốt hơn. Chính vì vậy, rất cần sự đổi mới về PPDH đọc hiểu văn bản trong dạy học Ngữ văn, nhằm đạt được mục tiêu chung của môn Ngữ văn trong chương trình phổ thông mới là: “Góp phần giúp học sinh phát triển các năng lực chung: năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo... Đặc biệt, môn Ngữ văn giúp học sinh phát triển năng lực ngôn ngữ và năng lực văn học: rèn luyện các kĩ năng đọc, viết, nói và nghe; có hệ thống kiến thức phổ

thông nền tảng về tiếng Việt và văn học, phát triển tư duy hình tượng và tư duy logic, góp phần hình thành học vấn căn bản của một người có văn hoá; biết tạo lập các văn bản thông dụng; biết tiếp nhận, đánh giá các văn bản văn học nói riêng, các sản phẩm giao tiếp và các giá trị thẩm mĩ nói chung trong cuộc sống.”

II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

Rèn luyện kĩ năng đọc hiểu cho học sinh không chỉ hình thành những năng lực cần thiết, mà còn cung cấp tri thức vô cùng phong phú về những vấn đề trong cuộc sống. Thế nên thách thức đặt ra đối với học sinh và giáo viên cũng không phải là nhỏ. Trong năm qua, bản thân tôi luôn được phân công giảng dạy môn Ngữ văn 6, tôi luôn có ý thức trong việc giảng dạy, đặc biệt đã chú trọng rèn luyện cho học sinh kĩ năng đọc hiểu văn bản vì đây là một vấn đề đang được xem là mới và khó.

Năng lực đọc hiểu là một trong những năng lực được quan tâm trong quá trình dạy và học môn Ngữ văn. Trong dạy học Ngữ văn, đọc hiểu văn bản là khâu quan trọng nhất, gắn liền với việc đọc văn, bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm, nhân cách cao đẹp cho học sinh. Nhưng hiện nay tại các trường phổ thông, vấn đề này chưa thật sự được giáo viên quan tâm. Chính vì vậy, cần đưa ra giải pháp để nâng cao chất lượng giờ dạy đọc hiểu và tạo hứng thú cho học sinh, đáp ứng chương trình sách giáo khoa mới và định hướng đổi mới giáo dục.

Văn bản thông tin là loại văn bản sử dụng chủ yếu ngôn ngữ phi nghệ thuật được viết ra nhằm cung cấp cho người đọc thông tin chính xác, khách quan về tự nhiên, xã hội, con người. Văn bản thông tin thường kết hợp phương thức thuyết minh với các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận để giải thích làm sáng tỏ và làm tăng tính hấp dẫn của thông tin. văn bản thông tin thường được trình bày dưới nhiều hình thức như văn bản thuyết minh, báo chí, tờ rơi quảng cáo, văn bản hành chính - công vụ.

Văn bản thông tin có tính ứng dụng cao vì cung cấp thông tin liên quan đến đời sống tự nhiên, xã hội và con người, những vấn đề được đề cập trong văn bản thông tin có ý nghĩa thiết thực nhằm giải thích, hướng dẫn, giới thiệu một sự vật, hiện tượng nào đó phục vụ cuộc sống, con người và cộng đồng. Vì vậy, phát triển năng lực đọc hiểu văn bản thông tin cho học sinh giúp các em giải quyết tốt các vấn đề đặt ra trong cuộc sống hàng ngày.

Từ thực tế giảng dạy của bản thân tôi đã tôi chọn nghiên cứu và áp dụng sáng kiến “Một số biện pháp dạy đọc hiểu văn bản thông tin trong môn Ngữ văn tại trường THCS .................”.

III. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU

Đối tượng: Giáo viên trực tiếp giảng dạy bộ môn Ngữ văn 6 trong nhà trường THCS. Học sinh lớp 6 Trường THCS ................. năm học 20... - 20..., 20... - 20....

Phạm vi áp dụng: Giảng dạy văn bản Thông tin trong sách ngữ văn 6 (Cánh diều). Trong quá trình giảng dạy tôi luôn xác định mỗi bài giảng phải đảm bảo cho học sinh có đầy đủ kiến thức, kĩ năng cơ bản cần thiết, cấp bách cho việc thực hiện mục tiêu giáo dục trong thời kỳ đổi mới theo chủ đề năm học.

IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU

- Nghiên cứu thực trạng thuận lợi, khó khăn trong công tác giảng dạy và nhận thức của học sinh.

- Nghiên cứu nguyên nhân của thực trạng.

- Nghiên cứu và đưa ra giải pháp giải quyết thực trạng trên.

- Thời gian:

+ Bắt đầu thực hiện nghiên cứu vào 9/20...

+ Hoàn thành sáng kiến vào 2/20...

- Địa điểm: Trường THCS ..................

V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Các phương pháp được nghiên cứu trong đề tài gồm:

- Phương pháp sưu tầm tài liệu liên quan đến đề tài.

- Dạy thử nghiệm trên lớp.

- Phương pháp phỏng vấn: Thực tế trao đổi với học sinh cả khối 6 để biết nhận thức của các em về bộ môn, tâm tư nguyện vọng nhằm cải thiện vị trí vai trò bộ môn trong suy nghĩ và cuộc sống của học sinh THCS.

- Phương pháp tìm hiểu, so sánh, tham khảo tài liệu giữa các môn học, với các đồng nghiệp khác, bộ môn khác nhằm đưa ra cái nhìn khách quan cụ thể chính xác về nhận thức của học sinh.

- Ngoài ra tôi còn vận dụng kĩ năng tìm hiểu trên các diễn đàn, các thông tin của những trường xung quanh trên địa bàn, tham khảo trên các trang mạng của nghành thuộc phòng, sở, Bộ giáo dục và đào tạo.

VI. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA SÁNG KIẾN

Thay đổi nhận thức về tư duy và phương pháp dạy học cho giáo viên. Nâng cao chất lượng dạy và học ngữ văn trong nhà trường.

Gợi ý một số giải pháp cụ thể, giúp giáo viên có cách tiếp cận dễ dàng hơn để thực hiện và đưa vào giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy đọc hiểu nói chung và đọc hiểu văn bản thông tin nói riêng.

Giúp học sinh hình thành năng lực đọc hiểu văn bản thông tin và các năng lực cần thiết khác.

..............

>> Xem tiếp tại file tải về.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Sáng kiến kinh nghiệm của HoaTieu.vn.