SKKN Xây dựng lớp học hạnh phúc trong bối cảnh mới: Giải pháp thúc đẩy sự gắn kết giữa giáo viên, học sinh và phụ huynh

HoaTieu.vn xin chia sẻ đến bạn đọc bài viết Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng lớp học hạnh phúc trong bối cảnh mới: Giải pháp thúc đẩy sự gắn kết giữa giáo viên, học sinh và phụ huynh ở trường tiểu học. Sáng kiến giáo dục đề xuất năm giải pháp chính, gồm: xây dựng khung định hướng linh hoạt, thiết lập bộ tiêu chí lớp học hạnh phúc, mô hình phối hợp ba bên (giáo viên – học sinh – phụ huynh), tăng cường ứng dụng công nghệ để theo dõi cảm xúc, và phát huy vai trò chủ động của học sinh. Đồng thời tài liệu cũng trình bày những minh chứng kết quả tích cực đã đạt được sau khi triển khai, bao gồm sự gia tăng đáng kể về mức độ hài lòng của học sinh, giáo viên và phụ huynh, đồng thời phân tích lợi ích kinh tế và xã hội lâu dài mà sáng kiến mang lại, hướng tới việc kiến tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và cộng đồng nhân ái. Sau đây là nội dung chi tiết.

Tóm tắt SKKN Xây dựng lớp học hạnh phúc trong bối cảnh mới

Nội dung SKKN Xây dựng lớp học hạnh phúc trong bối cảnh mới: Giải pháp thúc đẩy sự gắn kết giữa giáo viên, học sinh và phụ huynh

1. Tên sáng kiến: "Xây dựng lớp học hạnh phúc trong bối cảnh mới: giải pháp thúc đẩy sự gắn kết giữa giáo viên, học sinh và phụ huynh”

2. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: ………….

3. Các thông tin cần bảo mật (nếu có): Không

4. Mô tả các giải pháp cũ thường làm

Trong những năm học trước, Trường Tiểu học .............. đã chủ động triển khai một số giải pháp nhằm cải thiện môi trường học tập và tăng cường kết nối giữa giáo viên – học sinh – phụ huynh. Các giải pháp này bao gồm: (1) Tổ chức sinh hoạt lớp và các buổi chào cờ tích hợp nội dung giáo dục đạo đức, kỹ năng sống. (2) Phối hợp với phụ huynh qua sổ liên lạc điện tử và họp phụ huynh định kỳ để trao đổi tình hình học tập của học sinh. (3) Trang trí lớp học, tạo góc học tập thân thiện, sáng tạo ở một số lớp học. (4) Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm, hội thi theo từng thời điểm trong năm học.

Những giải pháp trên đã góp phần tạo nên chuyển biến tích cực ban đầu: tăng sự quan tâm của giáo viên đến cảm xúc học sinh, khơi dậy sự hứng thú học tập ở một bộ phận học sinh, tạo thêm cơ hội giao lưu với phụ huynh. Tuy nhiên, khi khảo sát thực tế tại thời điểm trước khi triển khai sáng kiến (đầu tháng ... năm 20...), kết quả cho thấy:

STT	Nội dung khảo sát	Đối tượng	Số lượng hài lòng	Tỷ lệ hài lòng (%)	Ghi chú
1	Học sinh yêu thích đến lớp	Học sinh	359/598	60.0%
2	Học sinh thấy được tôn trọng, an toàn trong lớp	Học sinh	347/598	58.0%
3	Học sinh được tham gia hoạt động nhóm, trải nghiệm	Học sinh	329/598	55.0%
4	Phụ huynh phối hợp tốt với giáo viên	Phụ huynh	240/598	40.1%
5	Giáo viên hài lòng với môi trường làm việc	Giáo viên	20/31	64.5%

Hạn chế và bất cập của các giải pháp cũ:

Thiếu tính hệ thống và đồng bộ: Các hoạt động thường chỉ được tổ chức lẻ tẻ ở một vài lớp, thiếu định hướng toàn trường, dẫn đến hiệu quả chưa cao và không bền vững; Phụ huynh tham gia còn hình thức: Chủ yếu dừng ở việc nhận thông tin từ giáo viên, ít có cơ hội tham gia thiết kế hoạt động hoặc góp ý cho quá trình giáo dục; Hoạt động trải nghiệm – cảm xúc chưa phong phú: Thiếu kế hoạch cụ thể theo tháng, quý. Các hoạt động chủ yếu mang tính phong trào hoặc tự phát; Không có công cụ đánh giá mức độ “hạnh phúc” trong lớp học: Giáo viên và nhà trường chưa có bộ tiêu chí rõ ràng để đo lường mức độ cảm xúc, an toàn, gắn kết của học sinh trong lớp học; Ứng dụng công nghệ chưa hiệu quả: Mặc dù đã có thiết bị tương đối đầy đủ, nhưng việc khai thác công nghệ trong giao tiếp, phản hồi cảm xúc, tổ chức hoạt động vẫn còn hạn chế; Học sinh thụ động trong xây dựng lớp học: Trẻ ít có cơ hội tham gia vào thiết kế không gian lớp học hay đề xuất hoạt động giáo dục phù hợp với sở thích của bản thân.

Tóm lại, các giải pháp cũ tuy có đóng góp ban đầu nhưng thiếu chiều sâu, thiếu cơ chế lan tỏa và chưa giải quyết triệt để vấn đề trọng tâm là: làm sao để học sinh thực sự cảm thấy được yêu thương – tôn trọng – kết nối; giáo viên có công cụ hỗ trợ cảm xúc – đổi mới phương pháp; phụ huynh trở thành bạn đồng hành thực chất của nhà trường.

5. Sự cần thiết phải áp dụng giải pháp sáng kiến

a) Cơ sở lý luận

Trong bối cảnh giáo dục hiện đại, với sự phát triển không ngừng của công nghệ và những thách thức mới đặt ra cho người học, việc xây dựng một lớp học hạnh phúc không chỉ là một mục tiêu lý tưởng mà còn là một yêu cầu cấp thiết. Lớp học hạnh phúc không đơn thuần là nơi truyền thụ kiến thức, mà còn là không gian an toàn, tràn đầy niềm vui, nơi mỗi học sinh được là chính mình, được thấu hiểu, được yêu thương và phát triển toàn diện. Những thay đổi nhanh chóng về công nghệ, kinh tế, xã hội và tâm lý thế hệ học sinh đã đặt ra nhiều thách thức mới, đòi hỏi môi trường giáo dục phải thích nghi và phát triển theo hướng tích cực, lấy con người làm trung tâm.

Thế hệ học sinh ngày nay phải đối mặt với một khối lượng kiến thức khổng lồ, áp lực thi cử cạnh tranh, và những kỳ vọng cao từ gia đình, nhà trường. Bên cạnh đó, sự phát triển của mạng xã hội và công nghệ cũng mang đến nhiều yếu tố gây nhiễu, so sánh, thậm chí là bắt nạt trực tuyến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần của các em. Bối cảnh mới không chỉ đòi hỏi kiến thức mà còn cần những kỹ năng mềm, phẩm chất đạo đức và khả năng thích ứng cao. Lớp học hạnh phúc chính là môi trường lý tưởng để ươm mầm những tố chất này.

Theo thuyết “Tháp nhu cầu” của nhà tâm lý học Abraham Maslow, mỗi con người, đặc biệt là trẻ em, chỉ có thể phát triển toàn diện khi được đáp ứng đầy đủ các nhu cầu từ cơ bản đến nâng cao như: nhu cầu an toàn, được yêu thương, được tôn trọng và được thể hiện bản thân. Trong môi trường giáo dục, việc thiết lập một lớp học hạnh phúc – nơi học sinh cảm thấy an toàn, hứng thú, được tôn trọng và khích lệ – chính là điều kiện tiên quyết để các em phát triển cả về trí tuệ lẫn nhân cách.

Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 cũng nhấn mạnh việc chuyển từ dạy học theo hướng truyền thụ kiến thức sang phát triển phẩm chất, năng lực người học. Trong đó, môi trường học tập tích cực, không gian sáng tạo và sự tham gia chủ động của học sinh là các yếu tố trọng tâm.

Ngoài ra, theo học thuyết Kiến tạo (Constructivism) trong giáo dục hiện đại, học sinh là chủ thể tích cực trong quá trình chiếm lĩnh tri thức. Việc học không chỉ là tiếp nhận thông tin mà còn là quá trình học sinh tự kiến tạo hiểu biết và cảm xúc thông qua trải nghiệm, tương tác và phản hồi. Do đó, một lớp học hạnh phúc – với thiết kế không gian thân thiện, hoạt động đa dạng và kết nối cảm xúc – sẽ tạo điều kiện tối ưu để học sinh được phát triển theo hướng cá nhân hóa và toàn diện.

Các nghiên cứu của UNESCO, UNICEF cũng chỉ ra rằng: lớp học tích cực, an toàn và hạnh phúc góp phần nâng cao kết quả học tập, giảm thiểu căng thẳng và bạo lực học đường, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững về tinh thần và xã hội cho học sinh.

b) Cơ sở thực tiễn

Kết quả khảo sát thực trạng tại Trường Tiểu học .............. vào tháng …/20… cho thấy nhiều chỉ số quan trọng về cảm xúc, sự an toàn và môi trường lớp học đang ở mức chưa đạt yêu cầu: (1) Chỉ 60% học sinh yêu thích đến lớp, 58% cảm thấy được tôn trọng và an toàn, và 55% được tham gia trải nghiệm nhóm, cho thấy học sinh chưa thực sự cảm nhận được niềm vui và giá trị khi đến trường. (2) Chỉ 40,1% phụ huynh đánh giá cao sự phối hợp với giáo viên, phản ánh sự thiếu gắn kết giữa nhà trường và gia đình – một yếu tố quan trọng trong giáo dục tiểu học. (3) Không gian lớp học thân thiện, sáng tạo và ứng dụng công nghệ còn hạn chế (dưới 52%), ảnh hưởng đến khả năng đổi mới phương pháp dạy học và cảm xúc học tập của học sinh. (4) Một bộ phận giáo viên (35,5%) chưa cảm thấy hài lòng với môi trường làm việc, cho thấy cần có giải pháp hỗ trợ đội ngũ cả về năng lực lẫn cảm xúc nghề nghiệp.

Những bất cập trên không chỉ cản trở mục tiêu phát triển toàn diện cho học sinh mà còn làm chậm tiến trình thực hiện đổi mới giáo dục và chuyển đổi số, theo tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW và các chỉ đạo của Bộ GD&ĐT. Chính từ những hạn chế được chỉ ra qua khảo sát thực trạng này, sáng kiến “Xây dựng lớp học hạnh phúc trong bối cảnh mới: giải pháp thúc đẩy sự gắn kết giữa giáo viên, học sinh và phụ huynh” đã được đề xuất với các giải pháp cụ thể nhằm thay đổi tư duy, cách tiếp cận và hình thức tổ chức lớp học theo hướng tích cực, sáng tạo, nhân văn và hiện đại. Đặc biệt, Chỉ thị số 31/CT-TTg ngày 21/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ đã nhấn mạnh yêu cầu tăng cường công tác bảo đảm trật tự, an toàn trường học và giáo dục văn hóa giao thông cho học sinh trong tình hình mới. Điều này càng đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với mỗi cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường sư phạm thân thiện, tích cực, hạnh phúc và phát triển toàn diện cho học sinh tiểu học.

c) Các lý do khác khiến sáng kiến cần được áp dụng

Bối cảnh xã hội đang thay đổi nhanh chóng với sự phát triển của công nghệ, mạng xã hội, trí tuệ nhân tạo, trong khi học sinh tiểu học chưa đủ kỹ năng tự điều chỉnh cảm xúc – càng đòi hỏi nhà trường phải tạo được môi trường học tập tích cực, nhân văn, an toàn và chủ động.

Nhu cầu của giáo viên và phụ huynh ngày càng cao đối với môi trường học tập tích hợp cảm xúc – trí tuệ – trải nghiệm, cần được hỗ trợ bằng các mô hình cụ thể, có tính hệ thống, dễ áp dụng và linh hoạt.

Tăng cường kết nối trong cộng đồng học đường: Một lớp học hạnh phúc không chỉ là nơi học sinh học tập mà còn là không gian lan tỏa giá trị sống tích cực, nơi phụ huynh được đồng hành cùng nhà trường, nơi giáo viên tìm thấy niềm tin và động lực nghề nghiệp. Phù hợp với định hướng giáo dục hiện đại: Sáng kiến góp phần cụ thể hóa các giá trị cốt lõi của giáo dục Việt Nam hiện nay như dân chủ trong lớp học, lấy học sinh làm trung tâm, phát triển năng lực, cá nhân hóa học tập và tăng cường ứng dụng công nghệ giáo dục.

Từ những cơ sở lý luận khoa học, thực tiễn giáo dục cụ thể tại nhà trường và bối cảnh xã hội hiện nay, có thể khẳng định rằng việc triển khai sáng kiến “Xây dựng lớp học hạnh phúc trong bối cảnh mới: giải pháp thúc đẩy sự gắn kết giữa giáo viên, học sinh và phụ huynh” là yêu cầu tất yếu, cấp thiết và hoàn toàn phù hợp với xu thế phát triển giáo dục hiện đại. Đây không chỉ là giải pháp mang tính thời điểm mà còn là nền tảng chiến lược nhằm xây dựng môi trường giáo dục an toàn, nhân văn, tích cực và phát triển toàn diện cho học sinh tiểu học.

6. Mục đích của giải pháp sáng kiến

Sáng kiến “Xây dựng lớp học hạnh phúc trong bối cảnh mới: giải pháp thúc đẩy sự gắn kết giữa giáo viên, học sinh và phụ huynh” được xây dựng nhằm giải quyết những bất cập, hạn chế trong các giải pháp cũ như: thiếu tính hệ thống, chưa có bộ tiêu chí cụ thể để định hướng và đánh giá lớp học hạnh phúc; hoạt động giáo dục cảm xúc còn rời rạc; phụ huynh chưa thực sự được kết nối hiệu quả; học sinh chưa được chủ động kiến tạo không gian và hoạt động học tập của chính mình; ứng dụng công nghệ trong giao tiếp và hỗ trợ tâm lý còn hạn chế.

Mục đích của sáng kiến là:

Nâng cao Chất lượng và hiệu quả giáo dục toàn diện: Đây là mục tiêu cốt lõi, bởi một lớp học hạnh phúc sẽ tạo ra môi trường tối ưu cho việc học và dạy, cụ thể

- Kích thích niềm vui và hứng thú học tập: Học sinh không còn cảm thấy áp lực hay sợ hãi khi đến trường, mà ngược lại, các em sẽ tìm thấy niềm vui trong việc khám phá kiến thức, say mê học hỏi. Điều này dẫn đến sự chủ động và tự giác trong học tập, giúp việc tiếp thu kiến thức trở nên tự nhiên và hiệu quả hơn.

- Phát triển năng lực cốt lõi và kỹ năng thế kỷ 21: Sáng kiến hướng đến việc phát triển toàn diện các kỹ năng quan trọng như tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, sáng tạo, hợp tác và giao tiếp. Khi học sinh hạnh phúc, các em sẽ tự tin tham gia vào các hoạt động nhóm, dự án, thể hiện ý kiến và học hỏi lẫn nhau, từ đó hình thành những năng lực cần thiết cho tương lai.

- Cải thiện kết quả học tập bền vững: Khi tâm lý học sinh ổn định, thoải mái và hứng thú, khả năng tập trung, ghi nhớ và vận dụng kiến thức sẽ được nâng cao. Mục đích không chỉ là đạt điểm số cao mà là xây dựng nền tảng kiến thức vững chắc và khả năng học tập trọn đời.

- Thiết lập một mô hình lớp học hạnh phúc có tính hệ thống, khả thi và dễ nhân rộng, với các thành tố cốt lõi gồm: bộ tiêu chí lớp học hạnh phúc; sổ tay hướng dẫn triển khai; hệ thống biểu mẫu khảo sát, quan sát; nền tảng công nghệ kết nối cảm xúc và mô hình kết nối GV–HS–PH.

- Góp phần cụ thể hóa Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 và thực hiện có hiệu quả các chỉ đạo của ngành giáo dục, đặc biệt là trong xây dựng môi trường học tập tích cực, phòng chống bạo lực học đường, thúc đẩy chuyển đổi số và phát triển toàn diện học sinh.

7. Nội dung:

7.1. Thuyết minh giải pháp mới hoặc cải tiến

Để khắc phục những hạn chế của các biện pháp truyền thống vốn còn rời rạc, tự phát và thiếu công cụ kiểm chứng hiệu quả, sáng kiến “Xây dựng lớp học hạnh phúc trong bối cảnh mới: giải pháp thúc đẩy sự gắn kết giữa giáo viên, học sinh và phụ huynh” được thiết kế với một hệ thống giải pháp toàn diện, gồm 5 nhóm giải pháp chính, mỗi giải pháp đều có bước triển khai cụ thể, sản phẩm đầu ra, hình thức đánh giá và minh chứng rõ ràng. Các giải pháp được xây dựng trên cơ sở lý luận giáo dục hiện đại, tâm lý học lứa tuổi và tình hình thực tiễn tại Trường Tiểu học ...............

...........

>> Xem tiếp SKKN Xây dựng lớp học hạnh phúc trong bối cảnh mới: Giải pháp thúc đẩy sự gắn kết giữa giáo viên, học sinh và phụ huynh tại file tải về.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Sáng kiến kinh nghiệm của HoaTieu.vn.