SKKN: Áp dụng STEM trong các hoạt động ngoại khóa của Liên đội ở trường TH&THCS

Ở bậc tiểu học và trung học cơ sở, các hoạt động ngoại khóa của Liên đội là cơ hội lý tưởng để học sinh trải nghiệm STEM một cách thực tế, sinh động và đầy hứng thú. Sau đây, HoaTieu.vn xin chia sẻ Sáng kiến kinh nghiệm: Áp dụng STEM trong các hoạt động ngoại khóa của Liên đội ở trường Tiểu học và THCS giúp giáo viên, đặc biệt là thầy cô tổng phụ trách có thêm những kinh nghiệm, hướng tiếp cận mới tích hợp hiệu quả STEM vào các hoạt động ngoại khóa như sinh hoạt chủ điểm, trò chơi, ngày hội sáng tạo... Từ đó giúp học sinh phát triển kiến thức liên môn, rèn luyện tư duy sáng tạo, giải quyết vấn đề và khả năng làm việc nhóm.

1. Tóm tắt SKKN: Áp dụng STEM trong các hoạt động ngoại khóa của Liên đội

2. Sáng kiến kinh nghiệm: Áp dụng STEM trong các hoạt động ngoại khóa của Liên đội ở trường Tiểu học và THCS

Sáng kiến: “Áp dụng STEM trong các hoạt động ngoại khóa của Liên đội ở trường TH&THCS ........... năm học 20... - 20...”

- Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giải pháp tác nghiệp trong dạy học

- Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu:

- Mô tả bản chất của sáng kiến

1. Tình trạng giải pháp đã biết

Trong bối cảnh giáo dục hiện đại, việc tích hợp kiến thức từ các lĩnh vực khác nhau trở nên ngày càng quan trọng. Phương pháp STEM không chỉ giúp học sinh phát triển tư duy phản biện mà còn khuyến khích sự sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề. Hiện nay, trong các hoạt động ngoại khóa của Đội, chủ yếu tập trung vào các hoạt động truyền thống như văn nghệ, thể dục thể thao, và các trò chơi ngoài trời. Tuy nhiên, thiếu vắng các hoạt động gắn liền với việc phát triển kỹ năng tư duy sáng tạo, kỹ thuật, và khoa học. Việc áp dụng STEM vào các hoạt động ngoại khóa chưa được chú trọng, dẫn đến sự thiếu hụt các cơ hội học tập thực tế cho học sinh trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến khoa học và công nghệ. Với vai trò là giáo viên tổng phụ trách Đội tôi luôn mong muốn sẽ tạo được những sân chơi bổ ích và mang lại ý nghĩa giáo dục hiệu quả, tôi nhận thấy việc áp dụng phương pháp STEM vào các hoạt động ngoại khóa sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh, tạo ra môi trường học tập năng động và thú vị. Vì vậy tôi đã chọn giải pháp “Áp dụng STEM trong các hoạt động ngoại khóa của Liên đội ở trường TH&THCS ........... năm học 20... - 20...” để nghiên cứu, áp dụng tại trường của mình đang công tác góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường.

2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến

2.1. Mục đích của giải pháp

2.1.1. Mục tiêu tổng quát

Nghiên cứu này nhằm tìm hiểu cách áp dụng phương pháp STEM vào các hoạt động ngoại khóa của Đội, theo công văn số 3089 ngày 14 tháng 8 năm 2020 của bộ Giáo dục và Đào tạo về việc triển khai STEM, Bộ Giáo dục và Đào tạo định nghĩa rằng giáo dục STEM là một phương pháp giáo dục nhằm trang bị cho học sinh những kiến thức khoa học gắng liền với ứng dụng của chúng trog thực tiễn, nội dung giáo dục STEM gắn liền với việc giải quyết tương đối trọn vẹn một số vấn đề, trong đó học sinh sẽ được tổ chức tham gia trải nghiệm và học tập một cách tích cực, chủ động, biết vận dụng kiến thức vừa học để giải quyết các vấn đề đặt ra, qua đó sẽ góp phần hình thành phẩm chất năng lực cho học sinh.

2.1.2. Mục tiêu cụ thể

Việc áp dụng phương pháp STEM có thể giúp giảm chi phí cho các hoạt động ngoại khóa truyền thống và tăng tính hiệu quả trong việc sử dụng các nguồn tài nguyên sẵn có ngoài ra còn giúp giáo viên tổng phụ trách Đội có thể đánh giá được hiệu quả của các hoạt động này đối với sự phát triển của học sinh nhằm Đưa ra những kiến nghị cải tiến cho các hoạt động ngoại khóa trong tương lai. Từ đó giúp học sinh phát triển kĩ năng tư duy, sáng tạo, và khả năng làm việc nhóm.

2.2. Nội dung giải pháp

2.2.1. Tên các giải pháp chính

Giải pháp 1: là Giải pháp trải nghiệm và thực hành

Giải pháp 2: là Giải pháp giáo dục thông qua hoạt động sắm vai

Giải pháp 3: là Giáo dục kĩ năng quan sát và thu thập thông tin

Giải pháp 4: là phối hợp với Đoàn thanh niên, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, phụ huynh học sinh tổ chức các hoạt động trải nghiệm.

2.2.2. Triển khai các giải pháp

2.2.2.1. Giải pháp 1: Giải pháp trải nghiệm và thực hành

Thông qua các hoạt động trải nghiệm học sinh sẽ nắm bắt được kiến thức dễ dàng hơn, hứng thú hơn, giúp học sinh liên hệ giữa lí thuyết và đời sống thực tiễn một cách hiệu quả hơn.

Như khi sinh hoạt giáo dục cho các em về ý thức sử dụng các vật liệu tái chế để bảo vệ môi trường và nhằm hạn chế rác thải nhựa, ngoài cách giáo dục thông qua lí thuyết, hình ảnh, giáo viên tổng phụ trách Đội sẽ cho các em trải nghiệm quan sát thực tế tại địa phương của học sinh về tình trạng rác thải nhựa, sau đó phân công nhiệm vụ thực hành chia nhóm làm vệ sinh thu gom các loại rác thải nhựa và giao nhiệm vụ cho các nhóm thiết kế các sản phẩm từ các vật liệu tái chế mà các em thu được, các nhóm sẽ trưng bày sản phẩm và thuyết trình ý nghĩa, công dụng sản phẩm của nhóm mình trong buổi sinh hoạt tiếp theo.

Thông qua hoạt động giúp học sinh có thể phát huy các kỹ năng tư duy, kỹ năng làm việc nhóm, và kỹ năng phân tích và nhận thức của học sinh phát huy theo hướng tích cực hơn, điều quan trọng là giáo dục các em ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường, sử dụng tiết kiệm các nguồn tài nguyên thiên nhiên sẵn có.

2.2.2.2. Giải pháp 2: Giải pháp giáo dục thông qua hoạt động sắm vai

Phương pháp đóng vai là cách tổ chức cho học sinh tham gia giải quyết một tình huống của nội dung hoạt động, học tập gắn liền với thực tế cuộc sống bằng cách diễn xuất. Thông qua hoạt động sắm vai sẽ giúp phát huy trí tưởng tượng và xâm nhập vào cuộc sống thực tế, học sinh được rèn luyện kĩ năng giải quyết vấn đề một cách tự nhiên và hợp lí, hoặc diễn lại một tiểu phẩm lịch sử, trong đó các nhân vật có nhiều lời đối thoại. Từ đó gây hứng thú cho học sinh, khích lệ sự thay đổi thái độ, hành vi của học sinh theo chuẩn mực hành vi đạo đức và chính trị - xã hội. Tạo điều kiện nảy sinh óc sáng tạo của học sinh. Giúp những học sinh nhút nhát, thiếu tự tin khi đứng trước tập thể sẽ thay đổi theo hướng tích cực hơn bằng cách thực hiện vai diễn của mình.

Học sinh có thể nhập vai thành một người dẫn chương trình thiết kế và tổ chức một hoạt động trò chơi cho các bạn còn lại, hay các em sẽ đóng vai vào các ngành nghề mà mình mong muốn trở thành trong tương lai hay có thể đóng vai thành các nhân vật lịch sử, chú bộ đội hành quân, nhằm giáo dục thêm cho các em về truyền thống đánh giặc giữ nước và giúp các em có thể hiểu hơn về những khó khăn vất vả mà ông cha ta đã phải trải qua để có được hòa bình như ngày hôm nay.

Giáo viên tổng phụ trách tổ chức cho các em đóng vai thành những người nông dân trồng và chăm sóc rau xanh với mô hình “Vườn rau đội viên” các em sẽ là người trực tiếp cuốc đất, gieo hạt, tưới nước và chăm sóc vườn rau của mình cho đến khi thu hoạch, hoạt động nhằm giúp các em có thêm những kỹ năng mềm trong thực tế, giúp các em hiểu được vất vả của những người nông dân khi tạo ra được sản phẩm. Số tiền học sinh bán được rau sẽ gây quỹ để hỗ trợ lại cho những bạn học sinh có hoàn cảnh khó khăn, tiếp thêm động lực đến trường cho các bạn nhằm giáo dục học sinh tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái.

2.2.2.3. Giải pháp 3: Giáo dục kĩ năng quan sát và thu thập thông tin

Phương pháp quan sát là một trong những phương pháp rất quan trọng trong tổ chức hoạt động ngoại khóa, đặc biệt trong môi trường học sinh và đội nhóm. Trong bối cảnh giáo dục và tổ chức hoạt động ngoại khóa dành cho các câu lạc bộ, việc quan sát giúp giáo viên tổng phụ trách Đội hiểu rõ hơn về sự phát triển của học sinh, sự tham gia của các em vào hoạt động, cũng như xác định những điểm mạnh, điểm yếu trong quá trình tổ chức và tham gia hoạt động ngoại khóa. Qua đó, phương pháp quan sát giúp điều chỉnh và nâng cao hiệu quả các hoạt động ngoại khóa.

Hằng năm Liện đội sẽ tổ chức cho các em thuộc câu lạc bộ xanh tham quan, trải nghiệm tại vườn quốc gia ..........., trong hoạt động các em sẽ được giới thiệu thêm các loại thực vật, động vật quý hiếm và phổ biến có tại vườn quốc gia ............ Trước khi bắt đầu hành trình tham quan giáo viên tổng phụ trách sẽ giao nhiệm vụ cho học sinh quan sát kĩ các thành phần chính của rừng gồm có những gì, kết thúc hành trình học sinh có nhiệm vụ tái hiện lại lại một mô hình “Rừng” thể hiện được các thành phần chính đó. Giáo viên tổng phụ trách có thể đặt thêm các câu hỏi liên quan khi các nhóm thuyết trình về mô hình “Rừng” của nhóm mình như: Nếu mất đi một loài sinh vật nào đó như vi khuẩn, chuột, cỏ,.. thì hệ sinh thái rừng sẽ bị ảnh hưởng như thế nào? Nếu không có rừng môi trường sống của chúng ta sẽ bị ảnh hưởng như thế nào?...vv

Thông qua các hoạt động nhằm cung cấp thêm những kiến thức thực tế ngoài những lý thuyết mà các em đã được học trong sách giáo khoa, giúp các em hiểu hơn về công dụng và ý nghĩa của rừng, giúp các thêm có thêm những kĩ năng mới khi tham quan và điều quan trọng là hoạt động nhằm giáo dục các học sinh về ý thức bảo vệ rừng, bảo vệ các loài động, thực vật, không chặt phá rừng bừa bãi, bảo vệ và sử dụng tiết kiệm các nguồn tài nguyên thiên nhiên, với mong muốn truyền tải thông điệp “Bảo vệ rừng, là bảo vệ là bảo vệ lá phổi xanh của trái đất, bảo vệ môi trường sống của chúng ta”. Không những bản thân học sinh tự ý thức mà các em còn tuyên truyền đến người thân và những người xung quanh. Từ đó cũng giúp tạo hứng thú cho các em khi tham gia các hoạt động ngoại khóa.

2.2.2.4. Giải pháp 4: Phối hợp với Đoàn thanh niên, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, phụ huynh học sinh tổ chức các hoạt động trải nghiệm STEM

Giáo viên tổng phụ trách Đội xây dựng kế hoạch phối hợp chặt chẽ với các bộ phận. Chọn các chủ đề gần gũi với học sinh và có thể thực hành trong đời sống hàng ngày, như “Bảo vệ môi trường”, “Khám phá nghề nghiệp”, “Sáng tạo và đổi mới” hoặc các chủ đề văn hóa, xã hội. Giúp học sinh hiểu thêm về các nghề nghiệp, đồng thời phát triển kỹ năng sống như giao tiếp, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề.

Đoàn thanh niên là bộ phận liên kết chặt chẽ có vai trò quan trọng trong việc tổ chức các hoạt động ngoài giờ học, phát động phong trào của Liên đội và tạo ra các cơ hội để học sinh thể hiện khả năng sáng tạo. Đoàn thanh niên cũng là bộ phận tham gia vào việc tìm kiếm tài trợ, hỗ trợ Liên đội trong các cuộc thi trải nghiệm STEM.

Giáo viên tổng phụ trách Đội kết hợp với giáo viên chủ nhiệm đảm bảo rằng học sinh tham gia đầy đủ và hỗ trợ trong các hoạt động STEM do Liên đội tổ chức. Giáo viên chủ nhiệm sẽ là người trực tiếp hướng dẫn triển khai đến học sinh trong các cuộc thi do Liên đội phát động.

Các giáo viên bộ môn (toán, khoa học tự nhiên, công nghệ,…) sẽ là những người thiết kế và triển khai các hoạt động học thuật, kết nối lý thuyết với thực hành. Giáo viên bộ môn có thể tổ chức các thí nghiệm, xây dựng các bài học tương tác, Chuẩn bị câu hỏi và chủ đề để học sinh có thể tham gia các cuộc thi và giải thích các thí nghiệm khoa học có liên quan.

Phụ huynh học sinh đóng một vai trò rất quan trọng trong việc tham gia, hỗ trợ các hoạt động trải nghiệm STEM của học sinh. Phụ huynh không chỉ giúp đỡ về mặt vật chất mà còn là người đồng hành, chia sẻ kinh nghiệm, tạo môi trường học tập tích cực và thúc đẩy tinh thần học hỏi của học sinh. Mối quan hệ hợp tác chặt chẽ giữa phụ huynh, giáo viên tổng phụ trách Đội và học sinh sẽ tạo ra một hệ sinh thái học tập toàn diện, giúp học sinh phát triển toàn diện cả về kiến thức và kỹ năng.

Trong các giải pháp trên giải pháp thứ nhất “Giải pháp trải nghiệm và thực hành” là một giải pháp mới, có tính sáng tạo và đã được áp dụng có hiệu quả, đem lại nhiều giá trị cho Liên đội trường TH&THCS ............ Đây là giải pháp nền tảng giúp nâng cao chất lượng hoạt động của Liên đội.

3. Khả năng áp dụng của giải pháp

Giải pháp này đã được áp dụng thành công tại trường TH&THCS ............ Với những hiệu quả rõ ràng qua thực tế áp dụng triển khai thực hiện, bản thân tôi tin tưởng những giải pháp này có thể ứng dụng, triển khai rộng rãi cho tất cả các nhà trường có điều kiện tương tự trong toàn thành phố.

4. Hiệu quả, lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng giải pháp

Qua thời gian áp dụng giải pháp tôi nhận thấy học sinh hứng thứ và tích cực hơn trong các hoạt động phong trào, các kết quả hoạt động của liên đội cũng từ đó cũng trở nên sôi nổi hơn, liên đội đạt nhiều thành tích hơn khi tham gia các hội thi do cấp thành phố tổ chức.

Tạo được sự tin tưởng của phụ huynh.

Nâng cao chất lượng hiệu quả trong các hoạt động ngoại khóa của Liên đội.

Hiệu quả về chất lượng trước và sau khi áp dụng giải pháp từ đầu năm học đến đầu học kì II năm học 20... - 20... thu được kết quả như sau:

.........

>>> Tải file về máy để xem đầy đủ SKKN: Áp dụng STEM trong các hoạt động ngoại khóa của Liên đội ở trường TH&THCS.

Mời các bạn tham khảo thêm các Sáng kiến kinh nghiệm hay và chất lượng khác trên chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.

• SKKN: Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ở Trường tiểu học