Phân tích đánh giá tác phẩm Mây trắng còn bay hay và ý nghĩa

Phân tích đánh giá tác phẩm Mây trắng còn bay - Mây trắng còn bay là một truyện ngắn hay và giàu ý nghĩa nhân văn của tác giả Bảo Ninh khi viết về đề tài chiến tranh. Cốt truyện Mây trắng còn bay giản dị xoay quanh chuyến bay vào một hôm thời tiết xấu với nhân vật bà cụ nhà quê đi máy bay trong truyện gợi cho ta thật nhiều suy ngẫm. Sau đây là một số bài văn mẫu phân tích tác phẩm Mây trắng còn bay, nghị luận Mây trắng còn bay giúp các bạn hiểu rõ hơn về nội dung cũng như ý nghĩa nhân văn cao đẹp của tác phẩm.

• Ý nghĩa nhan đề Mây trắng còn bay
• Đọc hiểu Mây trắng còn bay

Mây trắng còn bay là một tác phẩm của nhà văn Bảo Ninh viết về đề tài cuộc sống con người sau chiến tranh và những mất mát đau thương do chiến tranh để lại cũng như trân trọng những gì mà các thế hệ đi trước đã hy sinh để giành lại độc lập, hòa bình cho dân tộc. Chiến tranh qua đi, hòa bình trở lại nhưng những vết thương mà nó để lại vẫn sẽ mãi ám ảnh con người. Thông qua tác phẩm, tác  giả mong muốn xã hội thấu hiểu, đồng cảm đối với những người mang trong mình vết thương chiến tranh.

1. Phân tích nhân vật bà cụ trong Mây trắng còn bay

a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận

Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề

b. Xác định đúng yêu cầu của đề.

Nhân vật bà cụ trong truyện ngắn của Bảo Ninh

c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm

HS có thể cảm nhận và trình bày theo cách riêng. Dưới đây là 1 số định hướng

- Giới thiệu khái quát về nhân vật:

+ Ngoại hình: Hình vóc bé nhỏ, teo tóp của bà như chìm lấp vào thân ghế”, “lưng còng, hai bàn tay gầy guộc” khắc hoạ rõ nét vẻ ngoài lam lũ, vất vả, khắc khổ

+ Bà lão không tên - hiện thân cho biết bao bà mẹ có con hi sinh trong chiến tranh.

- Bà lão quê mùa:

+ Chẳng dám ăn đồ ăn trên máy bay vì sợ tốn tiền,

+ Bà nhờ cô tiếp viên mở giúp cái cửa sổ máy bay cho thoáng

- Mang trong mình nỗi đau mất mát hy sinh:

+ Bà bày đồ cúng cho con trên máy bay, trên vùng trời con mình là chiến sĩ phi công hy sinh gần 30 năm trước.

+ Dáng vẻ sợ sệt, van lơn, khẩn khoản của bà cụ với tay vận complet.

+ Sự cố gắng hỏi han, cố gắng tìm đến vùng trời mà con trai mình đã hi sinh để một lần được thắp cho con nén hương còn cho thấy tình mẫu tử cao đẹp.

- Nhận xét, đánh giá về nhân vật:

+ Bà cụ có con hi sinh trong chiến tranh vẫn mang nỗi đau khi đất nước hoà bình.

+ Nghệ thuật xây dựng nhân vật: tạo dựng tình huống; quan sát, miêu tả tinh tế; ngôn ngữ giản dị; giọng điệu thân mật, gần gũi.

- Từ nhân vật, liên hệ và nêu cảm nghĩ về thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm qua nhân vật: cảm thông, sẻ chia nỗi đau của người mẹ, biết ơn sự hy sinh của người lính, cuộc sống đởi thay cũng không quên quá khứ.

2. Phân tích truyện ngắn Mây trắng còn bay của Bảo Ninh

Mây trắng còn bay" là một tác phẩm truyện ngắn đầy xúc cảm của tác giả Bảo Ninh. Tác phẩm xoay quanh nhân vật chính là một người lính trẻ tuổi trong cuộc chiến tranh Việt Nam, anh ta đã trải qua nhiều khó khăn, tổn thương và mất mát trong cuộc chiến đó. Tác giả đã tận dụng ngôn ngữ chân thực, đậm chất Việt Nam để miêu tả một cách chân thật và đau đớn những cảnh tượng trong cuộc chiến.

Truyện ngắn “Mây trắng còn bay” của Bảo Ninh là truyện ngắn viết về đề tài chiến tranh sau năm 1975. Tác phẩm ra đời trong thời kì đất nước hoà bình và bước vào giai đoạn đổi mới toàn diện.

Trong “Mây trắng còn bay”, tác giả Bảo Ninh xây dựng bốn nhân vật, đó là nhân vật “tôi” (người kể chuyện), “tay vận comple”, cô tiếp viên hàng không và “bà cụ”. Trong đó, “bà cụ” là nhân vật chính, là nhân vật trung tâm của câu chuyện, mọi diễn biến trong truyện đều xoay quanh nhân vật này. Tác giả miêu tả những tình huống và cảm xúc của nhân vật chính, những trạng thái tinh thần của anh ta sau những trận chiến, những cảm giác lạc lõng, đau khổ, tuyệt vọng. Những mảng màu sắc trong truyện của Bảo Ninh chính là những gì gần như không thể diễn tả được bằng lời, nhưng lại được tác giả miêu tả rất tinh tế và chân thật, tạo nên một sức hút riêng đối với độc giả.

Trước hết là nhan đề truyện “Mây trắng còn bay”. Tác giả lựa chọn hình ảnh “mây trắng” để đặt tên cho tác phẩm. Và trong truyện có đến 5 lần hình ảnh này được xuất hiện tạo nên không gian bồng bềnh, hư ảo; mặt khác còn gợi sự thanh thản, bình yên. Hình ảnh “mây trắng” trong trạng thái động “còn bay” còn mang ý niệm cho sự chảy trôi của cuộc đời, của quá khứ vẫn chưa ngủ yên.

Nhân vật trung tâm của truyện ngắn này là nhân vật bà cụ. Các chi tiết miêu tả ngoại hình “Hình vóc bé nhỏ, teo tóp của bà như chìm lấp vào thân ghế”, “lưng còng, hai bàn tay gầy guộc” khắc hoạ rõ nét vẻ ngoài lam lũ, vất vả, khắc khổ của người mẹ, người phụ nữ Việt Nam xưa. Từ cử chỉ “bà cụ chẳng dám hỏi han gì thêm. Bà ngồi im, ôm chặt trong lòng một chiếc làn mây… bà không muốn nhận khay đồ ăn, “Tất cả các thứ hộp thứ gói trên khay bà dồn hết vào chiếc làn mây. Bà chẳng ăn chút gì… bà cũng chỉ xin một cốc nước lọc.” đến lời nói sử dụng nhiều từ ngữ đưa đẩy “các bác kìa, bác nhỉ, thưa các bác…” hay “Thảo nào hai lượt tàu bay “những” triệu bạc… Các chú cho già “thì có” khiến cho nhân vật bà cụ hiện lên với những nét đặc trưng tiêu biểu của tầng lớp nông dân ở làng quê Việt Nam: xởi lởi, cởi mở, tiết kiệm, chắt chiu. Nhưng qua đó cũng hiện lên một mảnh đời cơ cực, nhọc nhằn, vất vả. Ta vừa buồn cười khi bà chẳng dám ăn đồ ăn trên máy bay vì sợ tốn tiền, hay khi bà nhờ cô tiếp viên mở giúp cái cửa sổ máy bay cho thoáng nhưng ta lại càng thương bà cụ hơn khi biết đây là lần đầu tiên trong cuộc đời, người mẹ ấy đi máy bay, bà bày đồ cúng cho con trên máy bay, trên vùng trời con mình là chiến sĩ phi công hy sinh gần 30 năm trước. Khi chứng kiến cái dáng vẻ sợ sệt, van lơn, khẩn khoản của bà cụ với tay vận complet, ta lại càng thương cảm, xót xa.

Truyện ngắn “Mây trắng còn bay” được kể lại bằng ngôi thứ nhất, qua lời của nhân vật “tôi” – một trong những người có mặt trong chuyến bay đó và là người ngồi gần bà cụ. Chính vì vậy nhân vật “tôi” là người chứng kiến mọi việc, kể lại câu chuyện một cách chân thực, khách quan, tăng tính thuyết phục cho truyện đồng thời có thể thay mặt tác giả trực tiếp bày tỏ suy nghĩ, tình cảm.

Bên cạnh đó, "Mây trắng còn bay" còn là một tác phẩm mang thông điệp sâu sắc về chiến tranh và nhân văn. Tác giả đã thể hiện rõ sự thất vọng và tuyệt vọng của nhân vật chính khi phải đối mặt với sự ngược đãi, đau khổ, mất mát không đáng có trong cuộc chiến. Tác phẩm đưa ra câu hỏi về ý nghĩa của cuộc chiến và giá trị của nhân văn, cũng như đưa ra thông điệp rằng sự sống và tình yêu luôn đẹp đẽ, dù cho có bao nhiêu khó khăn và đau đớn.

3. Nghị luận tác phẩm Mây trắng còn bay

Trước hết là nhan đề truyện “Mây trắng còn bay”. Tác giả lựa chọn hình ảnh “mây trắng” để đặt tên cho tác phẩm. Và trong truyện có đến 5 lần hình ảnh này được xuất hiện tạo nên không gian bồng bềnh, hư ảo; mặt khác còn gợi sự thanh thản, bình yên. Hình ảnh “mây trắng” trong trạng thái động “còn bay” còn mang ý niệm cho sự chảy trôi của cuộc đời, của quá khứ vẫn chưa ngủ yên..

Về kết cấu, ta thấy mở đầu truyện là khung cảnh máy bay cất cánh trong mưa, khi thời tiết xấu và sự căng thẳng, nuối tiếc của các hành khách trong khoang máy bay thì kết thúc truyện là sự lặng yên của các nhân vật, là khung cảnh “đại dương khí quyển ngời sáng”, là hình ảnh “Tổ quốc tôi trên trời cao”. Kết thúc truyện với đoạn văn giàu chất thơ có tác dụng nâng chất văn xuôi trong câu chuyện lên, phả vào nó một vùng cảm xúc ấm áp, xao lòng… Kết cấu còn thể hiện cái nhìn lạc quan của nhà văn, thể hiện tinh thần cao đẹp và niềm tin vào sự bất tử của những chiến sĩ phi công bảo vệ vùng trời của Tổ quốc.

Trong truyện có bốn nhân vật nhưng tác giả chú trọng miêu tả và làm nổi bật hai nhân vật là tay vận comple và bà cụ. Nhân vật trung tâm của truyện ngắn này là nhân vật bà cụ. Các chi tiết miêu tả ngoại hình “Hình vóc bé nhỏ, teo tóp của bà như chìm lấp vào thân ghế”, “lưng còng, hai bàn tay gầy guộc” khắc hoạ rõ nét vẻ ngoài lam lũ, vất vả, khắc khổ của người mẹ, người phụ nữ Việt Nam xưa. Từ cử chỉ “bà cụ chẳng dám hỏi han gì thêm. Bà ngồi im, ôm chặt trong lòng một chiếc làn mây… bà không muốn nhận khay đồ ăn, “Tất cả các thứ hộp thứ gói trên khay bà dồn hết vào chiếc làn mây. Bà chẳng ăn chút gì… bà cũng chỉ xin một cốc nước lọc.” đến lời nói sử dụng nhiều từ ngữ đưa đẩy “các bác kìa, bác nhỉ, thưa các bác…” hay “Thảo nào hai lượt tàu bay “những” triệu bạc… Các chú cho già “thì có” khiến cho nhân vật bà cụ hiện lên với những nét đặc trưng tiêu biểu của tầng lớp nông dân ở làng quê Việt Nam: xởi lởi, cởi mở, tiết kiệm, chắt chiu. Nhưng qua đó cũng hiện lên một mảnh đời cơ cực, nhọc nhằn, vất vả. Ta vừa buồn cười khi bà chẳng dám ăn đồ ăn trên máy bay vì sợ tốn tiền, hay khi bà nhờ cô tiếp viên mở giúp cái cửa sổ máy bay cho thoáng nhưng ta lại càng thương bà cụ hơn khi biết đây là lần đầu tiên trong cuộc đời, người mẹ ấy đi máy bay, bà bày đồ cúng cho con trên máy bay, trên vùng trời con mình là chiến sĩ phi công hy sinh gần 30 năm trước. Khi chứng kiến cái dáng vẻ sợ sệt, van lơn, khẩn khoản của bà cụ với tay vận complet, ta lại càng thương cảm, xót xa.
Về sự kiện cốt truyện, phần đầu truyện, dường như tác giả chỉ kể lại những mẩu đối thoại ngắn ngủi, đơn thuần của bà cụ với các nhân vật khác khiến ta có cảm giác như nghe những màn đối thoại rời rạc, bình thường. Cho đến khi, tiếng nạt của tay vận comple vang lên với bà cụ, tiếng nạt đó không chỉ khiến nhân vật tôi giật mình mà còn là sự đánh thức sự chú ý của bạn đọc. Đến đây, diễn biến của truyện được đẩy lên đến cao trào nhưng cũng chính là sợi dây giúp bạn đọc liên kết tất cả các sự việc xảy ra trước đó: tại sao bà cụ nhắc đến hai chiếc vé máy bay được “các chú không quân cùng đơn vị với con trai già cho”, tại sao bà cụ lại hỏi máy bay sắp qua sông Bến Hải hay chưa? Đọc đến sự việc bà cụ van nài tay vận comple thì người đọc đã tự có được câu trả lời cho mình. Chỉ đến phần cuối của truyện ngắn, mọi bí mật mới được hé lộ. Vì vậy, câu chuyện càng trở nên bất ngờ, hấp dẫn và đọng lại được nhiều suy ngẫm.

Ở phần cuối của truyện, chi tiết “Tôi xoài người sang giữ lấy cái khung ảnh. Tấm ảnh được cắt ra từ một mảnh báo, đã cũ xưa, nhưng người phi công trong ảnh còn rất trẻ.” thực sự là một chi tiết đắt giá. Trong suốt tác phẩm, nhân vật tôi chủ yếu là người đứng ngoài, quan sát kể lại câu chuyện thì đến đây nhân vật tôi đã trực tiếp tham gia vào câu chuyện bằng hành động cụ thể “xoài người ra giữ lấy cái khung ảnh”. Hành động này không chỉ là hành động giúp đỡ bà cụ mà còn khẳng định sâu sắc hơn tình cảm cảm thông, trân quý đối với các bà mẹ có con hi sinh trong chiến đấu và lòng biết ơn những người lính của tác giả. Hơn nữa hình ảnh trong tờ báo “đã xưa cũ”, anh phi công “còn rất trẻ” còn có tác dụng phản ánh hiện thực khốc liệt: chính chiến tranh đã cướp đi tuổi trẻ, cướp đi sự sống của những con người quả cảm ấy và chính chiến tranh đã để lại nỗi đau dai dẳng cho người ở lại. Qua đó, ta thấy được chi tiết này vừa có giá trị hiện thực, vừa có giá trị nhân đạo, nó góp phần quan trọng vào việc thể hiện chủ đề của truyện.

Truyện ngắn “Mây trắng còn bay” là tiếng nói cảm thông, thương cảm với những bà mẹ có con hi sinh trong chiến tranh, xót xa với số phận con người thời chiến – khi họ ngã xuống ở cái tuổiđẹp nhất, hi sinh cuộc đời đểđem lại hoà bình cho dân tộc. Đồng thời tác phẩm là tiếng nói tố cáo chiến tranh, là tiếng nói phê phán lối sống ích kỉ, cá nhân của những người thời bình thờơ trước những hi sinh của những ngườiđã ngã xuống trong thời chiến. “Mây trắng còn bay” còn là sự chiêm nghiệm của tác giả về cuộc đời, vết thương chiến tranh chẳng bao giờ xoá bỏ được, nó còn mãi cùng với sự chảy trôi của cuộc đời như “mây trắng” vẫn bay. Truyện ngắn là bài học về lối sống uống nước nhớ nguồn, là sự trân trọng những hi sinh thầm lặng của con người trước, trong và sau chiến tranh.

4. Phân tích nhân vật bà cụ trong tác phẩm Mây trắng còn bay

Bảo Ninh là một tác giả vô cùng tài ba trong việc miêu tả. Ông đã miêu tả rất tỉ mỉ và chính xác đến mức đau lòng về những vết thương của cuộc chiến, về những trận đánh kinh hoàng, cái chết đáng sợ và những cảnh hoang tàn của những người phải sống trong điều kiện chiến tranh. Sau khi đọc “Mây trắng còn bay” của Bảo Ninh, chúng ta cảm nhận được thông điệp về hòa bình, lòng hiếu thảo và tình cha mẹ sâu đậm.

Tác phẩm ngắn "Mây trắng còn bay" của Bảo Ninh đề cập đến chủ đề chiến tranh sau năm 1975. Trong thời đại của hòa bình và đổi mới toàn diện, "bà cụ" là nhân vật trung tâm và tạo nên diễn biến cho câu chuyện. Tác giả mô tả chi tiết những tình huống và cảm xúc của nhân vật chính sau những trận chiến, với những cảm giác đau khổ, lạc lõng và tuyệt vọng. Những mảng màu sắc trong truyện tưởng chừng không thể diễn tả bằng lời được, tuy nhiên tác giả Bảo Ninh miêu tả chân thật và tinh tế, tạo nên sức hấp dẫn riêng cho người đọc.

Với những nét miêu tả chân thực và tinh tế, chúng ta có thể dễ dàng hình dung ngoại hình của người mẹ trong đoạn văn này. Bà có thân hình nhỏ bé, teo tóp như chìm lấp vào ghế, lưng còng, hai bàn tay gầy guộc, tất cả đều tạo nên vẻ ngoài lam lũ, vất vả và khắc khổ của một người phụ nữ Việt Nam xưa “Bà ngồi im, ôm chặt trong lòng một chiếc làn mây. Hình vóc bé nhỏ, teo tóp của bà như chìm lấp vào thân ghế”. Bà cụ chẳng dám hỏi han gì thêm, ngồi im và ôm chặt trong lòng một chiếc làn mây. Bà không muốn nhận khay đồ ăn, mà dồn hết tất cả các thứ trên khay vào chiếc làn mây và chỉ xin một cốc nước lọc. Những cử chỉ của bà càng tô lên những nét đặc trưng của tầng lớp nông dân ở làng quê Việt Nam: xởi lởi, cởi mở, tiết kiệm, chắt chiu. Bà dùng nhiều từ ngữ đưa đẩy khi nói chuyện với các bác, thưa các chú, làm cho nhân vật bà cụ hiện lên với nét đặc trưng của tầng lớp nông dân, nhưng cũng vì thế mà hiện lên mảnh đời cực khổ, nhọc nhằn và vất vả của bà cụ. Chúng ta vừa buồn cười vừa đau lòng khi bà chẳng dám ăn đồ ăn trên máy bay vì sợ tốn tiền, hay khi bà nhờ cô tiếp viên mở giúp cái cửa sổ máy bay cho thoáng nhưng ta lại càng thương bà cụ hơn khi biết đây là lần đầu tiên trong cuộc đời, người mẹ ấy đi máy bay.

Khi bà cụ bày đồ cúng cho con trên máy bay, trên vùng trời con mình là chiến sĩ phi công hy sinh gần 30 năm trước thì bị y sang trọng đứng dậy mắng. Lúc này bà chỉ yếu đuối van xin “- Van bác... - Bà cụ sợ sệt - Bác ơi, van bác...” Bà được miêu tả như một người già yếu, cụt ngủ và có vẻ như đang đau đớn trong khi cầm đồ linh tinh, như đĩa hoa cúng, nải chuối xanh, mấy cái phẩm oản và ba cây nhang cắm trong chiếc cốc thủy tinh đựng gạo. Bà cụ cũng có tấm ảnh của một phi công trẻ được cắt ra từ một tờ báo cũ xưa. Bà cụ được miêu tả là ngồi lặng lẽ, với lưng còng xuống và hai bàn tay chắp lại, tạo nên một hình ảnh đáng thương và cảm động. Bà cụ là một nhân vật đáng quan tâm trong đoạn văn này, người ta có thể cảm nhận được sự yếu đuối và nỗi đau của bà qua cách miêu tả của tác giả.

"Mây trắng còn bay" mang trong mình những thông điệp sâu sắc về chiến tranh và nhân văn. Tác giả đã tuyệt vọng và thất vọng khi miêu tả sự đau khổ, mất mát và sự bất công mà nhân vật chính phải chịu đựng trong cuộc chiến. Tác phẩm này đặt ra câu hỏi về ý nghĩa của chiến tranh và giá trị của nhân văn, cũng như gửi gắm thông điệp rằng sự sống và tình yêu luôn đẹp đẽ, dù có bao nhiêu gian khó và đau đớn.

5. Nhận xét kết thúc truyện Mây trắng còn bay

Với kết thúc giàu chất thơ đem lại cảm xúc ấm áp, thành kính, thiêng liêng. Đoạn cuối của truyện ngắn Mây trắng còn bay để thể hiện rõ được ý nghĩa cũng như sự biết ơn trước hy sinh vĩ đại của người lính. Hình ảnh cô tiếp viên đứng lặng người, khói nhang nhả nhè nhẹ, bốc lên dìu dịu và cửa sổ đại dương khí quyển ngời sáng mang một âm hưởng bi tráng thiện hiện niềm tin vào sự bất tử của người lính phi công.

Mời các em học sinh truy cập group Bạn Đã Học Bài Chưa? để đặt câu hỏi và chia sẻ những kiến thức học tập chất lượng nhé. Group là cơ hội để các bạn học sinh trên mọi miền đất nước cùng giao lưu, trao đổi học tập, kết bạn, hướng dẫn nhau kinh nghiệm học,...

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trong nhóm Lớp 10 thuộc chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.