Soạn bài Cõi lá lớp 11 ngắn gọn dễ hiểu

Soạn bài Cõi lá của tác giả Đỗ Phấn - Cõi lá là một tác phẩm đã thể hiện được tình cảm sâu sắc của tác giả về một Hà Nội đẹp dịu dàng và bình yên với những giá trị trường tồn trước thời gian. Văn bản Cõi lá đã được đưa vào giảng dạy trong chương trình Ngữ văn lớp 11 tập 1 bộ sách Chân trời sáng tạo. Sau đây là gợi ý soạn văn lớp 11 bài Cõi lá giúp các em hiểu rõ hơn về tác phẩm.

• Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông Chân trời sáng tạo

Soạn bài Cõi lá Chân trời sáng tạo

Tóm tắt văn bản Cõi lá

Bốn mùa xuân, hạ, thu, đông mang đến cho thiên nhiên những cảnh sắc rất đặc trưng. Hãy nêu những dấu hiệu biến đổi của thiên nhiên khi thời tiết chuyển mùa mà bạn có ấn tượng sâu sắc

Khoảnh khắc giao mùa luôn là thời điểm khiến mỗi con người cảm thấy xao xuyến trước những biến chuyển của thiên cũng như sự vật. Thời khắc bước sang mùa đông luôn mang một màu ảm đạm khiến lòng người thêm buồn man mác. Những làn sương mờ mang hơi lạnh phủ khắp những mặt hồ, hàng cây đứng lặng đìu hiu với những cành khô khẳng khiu đã rụng lá. Bầu trời trong xanh của mùa thu đã được thay thế bằng những đám mây xám màu. Mùa thu qua đi, mùa đông ùa về khiến cho ta không khỏi xúc động trước khoảnh khắc giao mùa.

Đọc hiểu văn bản Cõi lá

Câu 1. Bạn hiểu thế nào về từ “òa thức”

Òa thức là một động từ được tác giả sử dụng khéo léo, gợi khung cảnh con người và thiên nhiên tỉnh dậy sau những ngày đông giá rét, chào đón một mùa xuân thật vui tươi và ấm áp.

Câu 2. Cõi lá đã làm nổi bật nét đặc trưng gì của cảnh sắc Hà Nội?

Với bút pháp nghệ thuật tài hoa, độc đáo cùng những màu sắc khác lạ qua việc khắc họa hình ảnh đời sống sinh hoạt của người dân Thủ đô chính là một trong những điểm nổi bật nhất trong hầu hết các tác phẩm của họa sĩ Đỗ Phấn. Những mẩu chuyện nhỏ về cảnh vật, về con người và nét văn hóa của riêng Hà Nội đã được Đỗ Phấn thủ thỉ nhẹ nhàng qua từng trang viết. Ông luôn thể hiện một tình yêu thương, nhớ nhung về vẻ đẹp của mảnh đất Hà Nội ngày xa xưa.

Trả lời câu hỏi trang 18 SGK Ngữ văn 11 CTST tập 1

Câu 1. Xác định bố cục của văn bản và cho biết bố cục ấy đã thể hiện đặc điểm nào của thể loại.

- Bố cục văn bản: Mỗi đoạn thể hiện những câu chuyện cùng chất trữ tình khác nhau xoay quanh cây lá và con người Hà Nội.

+ Đoạn 1: Khoảnh khắc xuất hiện những dấu hiệu chuyển mùa ở Hà Nội từ xuân sang hạ.

+ Đoạn 2: Những hình ảnh của con người, cây cối và đất trời Hà Nội

+ Đoạn 3: Nét đặc trưng của cây cối – lá cây Hà Nội

+ Đoạn 4: Lá cây bàng đỏ và câu chuyện gắn liền với người em gái.

+ Đoạn 5: Hình ảnh cây lá thay đổi sau mỗi giai đoạn mưa, bão của năm.

+ Đoạn 6: Chiêm nghiệm của tác giả và những trăn trở về nét đẹp Hà Nội

- Từ bố cục văn bản, ta nhận thấy tác phẩm thuộc thể loại tản văn.

+ Chất trữ tình của tản văn và tùy bút là yếu tố được tạo từ vẻ đẹp của cảm xúc, suy nghĩ, vẻ đẹp của thiên nhiên tạo vật để tạo nên rung động thẩm mỹ cho người đọc.

+ Cái tôi trong tản văn, tùy bút là yếu tố thể hiện cảm xúc, suy nghĩ riêng của tác giả qua văn bản. Thông thường, có thể nhận biết cái tôi ấy qua các từ nhân xưng ngôi thứ nhất.

+ Ngôn ngữ tản văn, tùy bút thường tinh tế, sống động, mang hơi thể đời sống, giàu hình ảnh và chất trữ tình.
Sau khi đọc 2

Câu 2. Bạn hiểu như thế nào là “cõi lá”? Qua “cõi lá” ấy, tác giả đã phát hiện ra điều gì về mối liên hệ giữa cây, lá với con người?

Có thể nói cõi lá như một thế giới riêng của mỗi loại cây và lá bao gồm quá trình sinh trưởng cũng như rụng đi của lá.

Thông qua cõi lá, tác giả có thể cảm nhận được những nét đặc trưng riêng của đất trời, thông qua đó mỗi người cũng có những cảm nhận, những ấn tượng cho riêng mình về một cõi lá. Cõi lá mùa xuân thì ngọt ngào như mật chảy tháng Giêng, cõi lá mùa thu thì lại làm nên một phong vị rất riêng của Hà Nội khiến ai đi xa cũng nhớ về.

Câu 3. Phân tích một vài đoạn văn có sự kết hợp giữa tự sự với trữ tình/nghị luận hoặc miêu tả thiên nhiên với miêu tả con người và làm rõ tác dụng của sự kết hợp ấy trong văn bản

- Đoạn văn có sự kết hợp giữa tự sự với trữ tình, miêu tả thiên nhiên, miêu tả con người: “Những chiếc lá non đu đưa trong gió tưởng như có tiếng chuông chùa huyền hoặc vọng về từ cõi thanh cao u tịch. Những đứa trẻ tan trường ríu rít dưới gốc cây như những thiên thần bước ra từ lá. Nhiều người Hà nội chẳng có việc gì cũng vòng xe qua đoạn phố đông mà chật chội... này chỉ để ngắm nhìn một chút sắc lá ngọt ngào như mật chảy tháng Giêng”.

- Sự kết hợp ấy khiến cho đoạn văn trở nên sinh động, hài hòa, gần gũi và dễ dàng đi vào lòng người đọc.

Câu 4. Xác định chủ đề, đánh giá ý nghĩa thông điệp của văn bản

Chủ đề: Tình yêu của tác giả với mảnh đất cố đô Hà Nội.

Ý nghĩa thông điệp của văn bản: Đỗ Phấn- người con nặng tình với mảnh đất Hà Nội. Với bao tình cảm yêu thương và gắn bó, ông đã giữ gìn để rồi viết lên từng trang giấy. “Cõi lá” đã thể hiện rất rõ tình cảm của tác giả dành cho Hà Nội, đồng thời cũng để lại cho độc giả biết bao cảm xúc và niềm xao xuyến về một mảnh đất để thương để nhớ.

Câu 5. Chỉ ra một vài biểu hiện của nét đẹp văn hóa được thể hiện trong văn bản

Một vài biểu hiện của nét đẹp văn hóa được thể hiện trong văn bản là:

- “Nhiều người Hà nội chẳng có việc gì cũng vòng xe qua đoạn phố đông mà chật chội... này chỉ để ngắm nhìn một chút sắc lá ngọt ngào như mật chảy tháng Giêng”.

- “Cô em gái của tôi sống xa Tổ Quốc đã hai chục năm có lẻ. Mỗi lần gọi điện về, nó lại hỏi con đường ven Hồ Gươm mùa này lá đã rụng? Lạ thế! Mùa nào cũng hỏi như vậy […]”.

Câu 6. Qua việc đọc tản văn Cõi lá, bạn hãy nêu một số lưu ý khi đọc hiểu các văn bản thuộc thể loại này

Khi đọc một văn bản tản văn, cần chú ý về cách đọc như sau:

- Tìm hiểu chất trữ tình, cái tôi của nhà văn thể hiện qua văn bản.

- Tìm hiểu ngôn ngữ của văn bản.

- Xác định chủ đề mà văn bản muốn gửi đến người đọc.

- Tìm những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc của người viết.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trong nhóm Lớp 11 thuộc chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.