SỞ GD&ĐT QUẢNG NINH

TRƯỜNG THPT ĐẦM HÀ

(Đề thi gồm có 02 trang)

ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG TN 12

Năm học 2024 - 2025

Môn thi: Ngữ văn

Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề

SỞ GD&ĐT QUẢNG NINH

TRƯỜNG THPT ĐẦM HÀ

HƯỚNG DẪN CHẤM KHẢO SÁT TN LỚP 12

Năm học 2024 - 2025

Môn thi: Ngữ văn

Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

I

ĐỌC HIỂU

4,0

1

- Ngôi kể của người kể chuyện: Ngôi thứ nhất – người kể chuyện xưng Tôi.

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh trả lời chính xác như đáp án hoặc diễn dạt tương đương: 0,5 điểm.

- Học sinh không trả lời hoặc trả lời sai: 0,0 điểm

0,5

2

Một số chi tiết về cá chép trong đoạn trích:

- Cá chép là thứ cá vừa khôn vừa dại.

- Chỉ nó mới đem cái sự sinh nở duy trì nòi giống đầy thiêng liêng trên mặt nước mà khoe với thiên hạ.

- Người già bảo cá chép là loài chúa tể, quyết định sự tồn vong của loài cá trên sông, đem nó lên đĩa là một hành động phạm thượng.

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh trả lời chính xác được 02/3 ý như đáp án: 0,5 điểm.

- Học sinh trả lời được 01 ý như đáp án: 0,25 điểm.

- Học sinh trả lời sai hoặc không trả lời: 0,0 điểm.

0,5

3

- Biện pháp tu từ: Nhân hoá

+ Trăng núi hạ tuần nhuộm cho cả lòng sông ánh u tịch, trầm mặc.

+ Gió lạnh chạy đuổi nhau ào ào, hun hút trên mặt sông u u huyền bí.

+ Con nước vấp phải ghềnh đá…

- Tác dụng:

+ Tạo hiệu quả biểu đạt cho văn bản, tăng sức gợi hình gợi cảm…

+ Tô đậm không gian huyền ảo, thơ mộng và có phần cổ kính cho dòng sông qua cảm nhận của nhân vật tôi. Thể hiện tình yêu và sự trân trọng thiên nhiên quê hương …

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh làm đầy đủ các ý như đáp án hoặc diễn đạt tương đương: 1,0 điểm

- Học sinh nêu được 2/3 biểu hiện của biện pháp tu từ và tác dụng về nội dung: 0,75 điểm

- Học sinh nêu được 1/3 biểu hiện của biện pháp tu từ và tác dụng về nghệ thuật hoặc chỉ nêu được tác dụng nội dung: 0,5 điểm.

- Học sinh nêu được tác dụng nghệ thuật:0.25 điểm.

- Học sinh không trả lời hoặc trả lời sai: 0,0 điểm.

1,0

4

- Cuộc đối thoại giữa hai cha con:

+ Người con: quan tâm cha, để ý đến những hành động của cha mình. Lời thoại mang tính chất hồn nhiên, vô tư… nên ngắn gọn.

+ Người cha: Lời thoại thể hiện sự ưu tư, chân chất – vừa là hình thức trả lời con nhưng lại vừa là sự trải lòng. Người cha mang trong mình một nỗi lo lắng mơ hồ: cơm thịt ở Hà Nội sẽ làm cho đứa con ông quên đi gốc gác cội nguồn. Do đó, lời thoại vừa như có chút hờn dỗi, vừa như lời nhắc nhở…

- Ý nghĩa:

+ Cuộc đối thoại ngắn, giúp cho câu chuyện trở nên sinh động hơn, hấp dẫn người đọc; Làm cho diễn đạt trở nên gợi cảm, giàu hình ảnh.

+ Góp phần thể hiện tính cách và nội tâm của từng nhân vật.

è Qua đó, bộc lộ tư tưởng chủ đề của tác phẩm.

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh trả lời như đáp án hoặc diễn đạt tương đương: 1.0 điểm.

- Học sinh phân tích được đối thoại của hai cha con: 0,5 điểm

- Học sinh nêu được tác dụng như đáp án hoặc diễn đạt tương đương: 0.5 điểm

- Học sinh không trả lời hoặc trả lời sai: 0,0 điểm.

1,0

5

- Tác giả Đỗ Bích Thuý gửi gắm thông điệp:

+ Yêu thiên nhiên, bảo vệ thiên nhiên, sống hoà hợp với thiên nhiên bằng cả trái tim và hành động chân thành, con người sẽ có được môi trường sống tốt đẹp và nhân văn…

- Thông điệp chứa đựng ý nghĩa nhân văn sâu sắc – có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh hiện nay…

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh nêu được thông điệp: 0,5 điểm

- Học sinh lí giải thuyết phục, hợp lí: 0,5 điểm

1,0

II

VIẾT

6,0

1

Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích, đánh giá sự phù hợp của người kể chuyện, điểm nhìn trong việc thể hiện chủ đề qua đoạn trích trong phần Đọc hiểu.

2,0

a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn

- Hình thức: một đoạn văn, thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, song song, phối hợp.

- Dung lượng: khoảng 200 chữ

Hướng dẫn chấm:

- Đảm bảo cả hai yêu cầu trên (hình thức là 1 đoạn văn, dung lượng từ 150 đến 250 chữ): 0,25 điểm

- Không đảm bảo 1 trong 2 yêu cầu trên: 0,0 điểm

0,25

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:

Sự phù hợp của người kể chuyện, điểm nhìn trong việc thể hiện chủ đề qua đoạn trích trong phần Đọc hiểu.

0,25

c.Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu sau:

* Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận; trình bày rõ quan điểm và hệ thống ý; lập luận chặt chẽ, thuyết phục (lí lẽ xác đáng; kết hợp giữa lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ cho lập luận).

* Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận. Có thể theo hướng sau:

- Đoạn trích kể về câu chuyện của nhân vật “tôi” – đi học xa trở về thăm nhà. Nhân vật “tôi” đã kể lại câu chuyện về cá chép, chuyện đi lấy trứng cá chép về thả xuống ao cho nó sinh sôi nảy nở…

- Các điểm nhìn không gian, thời gian: Từ vị trí ngôi nhà, hai cha con đã di chuyển ra bờ sông Lô để đón những dòng trứng cá…Từ thời gian buổi đêm cho đến khi trời gần sáng… Câu chuyện được lồng ghép những câu văn miêu tả cảnh sông nước, núi rừng và câu chuyện với người bạn tên Huyên…

- Với điểm nhìn từ ngôi thứ nhất, nhân vật "tôi" là người kể chuyện. Việc lựa chọn điểm nhìn đó cho thấy sự phù hợp với chủ đề của tác phẩm.

- Đánh giá: Qua điểm nhìn của người kể chuyện ngôi thứ nhất, điểm nhìn không gian, điểm nhìn thời gian, người đọc đã cảm nhận sâu sắc tư tưởng, chủ đề của đoạn trích: tình yêu quê hương, yêu thiên nhiên và con người – đó chính là sự kết gắn thiêng liêng nhất…

Hướng dẫn chấm:

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng (0,75 - 1,0 điểm).

- Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không có bằng chứng hoặc bằng chứng không tiêu biểu (0,5 điểm).

- Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng, không liên quan mật thiết đến vấn đề nghị luận, không có bằng chứng hoặc bằng chứng không phù hợp (0,25 điểm).

Lưu ý: Học sinh có thể có những cách diễn đạt khác nhưng vẫn phải đảm bảo đúng yêu cầu nghị luận.

1,0

d. Diễn đạt

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.

Hướng dẫn chấm:

Không cho điểm với những bài viết sai nhiều lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp, liên kết

0,25

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Hướng dẫn chấm:

Học sinh đạt được một trong hai yêu cầu trên: 0,25 điểm

0,25

2

Nhà báo Đỗ Hoài Nam cho rằng: Giới trẻ dễ dàng bị ảnh hưởng bởi những trào lưu, những xu hướng ngắn hạn. Họ “loay hoay” không tìm cho mình được “phong cách” riêng cho mình. Để rồi thời đại đã tạo ra những “phong cách” chung cho rất nhiều người.

Với góc nhìn của một người trẻ, anh/chị hãy trình bày quan điểm của mình trong bài văn nghị luận khoảng 600 chữ.

4,0

a. Bảo đảm bố cục và dung lượng của bài văn nghị luận

Bảo đảm yêu cầu về bố cục và dung lượng (khoảng 600 chữ) của bài văn.

Hướng dẫn chấm:

- Thí sinh bảo đảm yêu cầu về bố cục và dung lượng: 0,25 điểm.

- Thí sinh không bảo đảm một trong hai yêu cầu: 0,0 điểm

0,25

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: thể hiện quan điểm cá nhân về quan điểm của nhà báo Đỗ Hoài Nam...

Hướng dẫn chấm:

- Thí sinh xác định đúng vấn đề nghị luận: 0,5 điểm

- Thí sinh không xác định được vấn đề nghị luận/xác định sai vấn đề nghị luận: 0,0 điểm

0,5

c. Viết bài văn nghị luận đảm bảo các yêu cầu sau:

Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận

- Dẫn dắt, giới thiệu ngắn gọn vấn đề nghị luận và nêu khái quát quan điểm của cá nhân về vấn đề.

* Thân bài:

- Nội dung quan điểm của nhà báo Đỗ Hoài Nam: Giới trẻ ngày nay dễ bị ảnh hưởng và lôi kéo bởi những trào lưu và xu hướng ngắn hạn. Chính vì vậy mà họ không tìm ra được “phong cách riêng” cho cá nhân mình, thay vào đó họ bị chìm lẫn vào một thứ “phong cách chung”.

- Thể hiện quan điểm:

+ Đồng tình: Quan điểm của nhà báo Đỗ Hoài Nam đã phản ánh rất đúng thực trạng của giới trẻ ngày này. Khi đời sống kinh tế được nâng lên, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ… giới trẻ bị cuốn hút vào những xu thế, trào lưu có tính thị trường ngắn hạn; sống cầm tù trong thế giưới ảo….

++ Lối sống ấy rất phổ biến trong xã hội ngày nay. Nó mang lại những tác động tiêu cực đến con người và xã hội….

+ Không đồng tình: Quan điểm của nhà báo Đỗ Hoài Nam mới chỉ bàn đến một khía cạnh có liên quan đến giới trẻ mà thôi.

++ Thực tế cho thấy, đất nước đang chuyển mình, giới trẻ đang bắt kịp với sự thay đổi ấy. Giới trẻ ngày nay rất chủ động và sáng tạo trong việc thích nghi và tiếp cận sự tiến bộ của khoa học, công nghệ. Họ biết phát triển khả năng của bản thân, mang lại những lợi ích lớn lao cho cá nhân, gia đình và cộng đồng….

- Mở rộng, trao đổi với ý kiến trái chiều hoặc ý kiến khác

+ Trao đổi với ý kiến trái chiều hoặc ý kiến khác.

* Kết bài:

Lưu ý: Thí sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

Hướng dẫn chấm:

- Thí sinh triển khai ít nhất 02 luận điểm (nêu được vấn đề nghị luận, thể hiện quan điểm của bản thân…), mỗi luận điểm triển khai được ít nhất 02 luận cứ; lập luận chặt chẽ, thuyết phục; lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng: 2,25 - 2,5 điểm.

- Thí sinh triển khai ít nhất 02 luận điểm (nêu được vấn đề nghị luận, thể hiện quan điểm của bản thân…), mỗi luận điểm triển khai được ít nhất 02 luận cứ; lập luận tương đối chặt chẽ, thuyết phục; bằng chứng tương đối tiêu biểu, phù hợp, biết kết hợp giữa lí lẽ và bằng chứng: 1,5 - 2,0 điểm.

- Thí sinh triển khai ít nhất 02 luận điểm (nêu được vấn đề nghị luận, thể hiện quan điểm của bản thân…) mỗi luận điểm triển khai được 01 luận cứ; khi phân tích điểm khác biệt của mỗi đoạn cần chú ý đặt trong quan hệ đối sánh; lập luận tương đối chặt chẽ, thuyết phục; bằng chứng tương đối tiêu biểu: 1,0 - 1,25 điểm

- Thí sinh viết lan man, không có luận điểm, không nêu được vấn đề: 0,25 - 0,75 điểm.

- Thí sinh không làm bài hoặc lạc đề hoàn toàn: 0,0 điểm.

2,5

d. Diễn đạt

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu và liên kết văn bản.

Hướng dẫn chấm:

Không cho điểm với những bài viết sai nhiều lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp, liên kết

0,25

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Hướng dẫn chấm:

Học sinh đạt được một trong hai yêu cầu trên: 0,25 điểm

0,5

Tổng điểm

10,0