SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HẢI PHÒNG

(Đề khảo sát có 02 trang)

ĐỀ KHẢO SÁT KỲ THI TỐT NGHIỆP THPT

Năm học 2024-2025

Môn: Ngữ văn

Thời gian làm bài: 120 phút (không tính thời gian phát đề)

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HẢI PHÒNG

KHẢO SÁT KỲ THI TỐT NGHIỆP THPT

Năm học 2024-2025

Môn: Ngữ văn

ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM

(Đáp án và Hướng dẫn chấm gồm 04 trang)

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

I

ĐỌC HIỂU

4,0

1

Đề tài của đoạn trích: sự giàu đẹp của tiếng Việt

Hướng dẫn chấm:

- Trả lời như Đáp án hoặc diễn đạt tương đương (ví dụ: bàn về tiếng Việt, giá trị của tiếng Việt): 0,5 điểm.

- Trả lời sai hoặc không trả lời: 0 (không) điểm.

0,5

2

Những yếu tố làm nên chất nhạc của tiếng Việt:

- Hệ thống nguyên âm và phụ âm khá phong phú

- Giàu về thanh điệu: hai thanh bằng (âm bình và dương bình) và bốn thanh trắc.

Hướng dẫn chấm:

- Trả lời được 2 ý như đáp án: 0,5 điểm.

- Trả lời được 1 trong 2 ý như đáp án: 0,25 điểm.

- Trả lời sai hoặc không trả lời: 0 (không) điểm.

0,5

3

Tác dụng của biện pháp lặp cấu trúc trong đoạn văn:

- Nhấn mạnh vẻ đẹp của tiếng Việt về âm hưởng, thanh điệu và khả năng biểu đạt những phương diện phong phú của cuộc sống và con người.

- Tạo nhịp điệu cho đoạn văn.

Hướng dẫn chấm:

- Trả lời được 2 ý như đáp án: 1,0 điểm.

- Trả lời được 1 trong 2 ý như đáp án: 0,5 điểm.

- Trả lời sai hoặc không trả lời: 0 (không) điểm.

1,0

4

Tác dụng của việc trích dẫn nhận xét của người nước ngoài về tiếng Việt trong đoạn trích:

- Tăng tính thuyết phục, tính khách quan cho lập luận.

- Khẳng định vẻ đẹp và sự phong phú của tiếng Việt.

Hướng dẫn chấm:

- Trả lời được 2 ý như đáp án: 1,0 điểm.

- Trả lời được 1 trong 2 ý như đáp án: 0,5 điểm.

- Trả lời sai hoặc không trả lời: 0 (không) điểm.

1,0

5

Thí sinh cần nêu được suy nghĩ về hiện tượng một số người trẻ có xu hướng sử dụng tiếng Việt thiếu chuẩn mực. Sau đây là một số gợi ý:

- Chỉ ra thực trạng của hiện tượng: một số người trẻ hiện nay đã và đang lạm dụng tiếng nước ngoài trong giao tiếp, sử dụng nhiều từ ngữ thiếu lịch sự, cách kết hợp từ khó hiểu….

- Nêu được tác hại của hiện tượng này: làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt, ảnh hưởng đến thị hiếu văn hóa của giới trẻ…

Hướng dẫn chấm:

- Trả lời được 2 ý như đáp án: 1,0 điểm.

- Trả lời được 1 trong 2 ý như đáp án: 0,5 điểm.

- Trả lời sai hoặc không trả lời: 0 (không) điểm.

1,0

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HẢI PHÒNG

ĐỀ CHÍNH THỨC

(Đề khảo sát có 02 trang)

ĐỀ KHẢO SÁT KỲ THI TỐT NGHIỆP THPT

Năm học 2024-2025

Môn: Ngữ văn

Thời gian làm bài: 120 phút (không tính thời gian phát đề)

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

I

ĐỌC HIỂU

4,0

1

Số chữ trong các dòng thơ không bằng nhau là dấu hiệu hình thức để xác định thể thơ tự do của đoạn trích.

Hướng dẫn chấm:

- Thí sinh trả lời số tiếng trong các dòng thơ không đều nhau/không giống nhau/khác nhau là dấu hiệu để xác định thể thơ tự do: cho điểm tối đa.

- Thí sinh trả lời số tiếng/số chữ trong các dòng thơ không đều nhau/không giống nhau/khác nhau (mà không xác định thể thơ): 0,25 điểm

- Thí sinh trả lời số từ trong các câu thơ không bằng nhau: 0 điểm

0,5

2

Hình ảnh thiên nhiên miêu tả mùa thu trong khổ thơ đầu: sương biển, hải âu, bờ cát.

Hướng dẫn chấm:

- Thí sinh trả lời “ngăn ngắt xanh sương biển”, “con hải âu lượn chao”, “một bờ cát nguyên ròng ánh một vết chân in”: cho điểm tối đa.

- Thí sinh nêu được 2/3 hình ảnh: 0,25 điểm

- Thí sinh chép nguyên 03 dòng thơ cuối khổ: 0 điểm

0,5

3

- Làm cho cách diễn đạt trở nên đầy đủ, cụ thể; giàu hình ảnh, giàu nhịp điệu.

- Diễn tả khung cảnh thành phố trong lao động, xây dựng, phát triển; thể hiện vẻ đẹp đặc trưng của một thành phố công nghiệp, cảng biển hiện đại, sôi động.

Hướng dẫn chấm:

- Thí sinh trả lời bằng từ ngữ, cách diễn đạt tương đương vẫn chấm điểm tối đa.

- Thí sinh trả lời được được 1 trong 2 ý trên: 0,5 điểm.

1,0

4

- “Vị mặn cần lao” không chỉ là vị mặn mòi của biển cả mà còn là vị thấm thía những vất vả, nhọc nhằn trong lao động, được cảm nhận qua vị của mồ hôi, bến tàu, gỉ sắt, bụi trắng, gió se, hơi người.

- Từ đó, “vị mặn cần lao” còn ẩn dụ cho vẻ đẹp đặc trưng của con người, mảnh đất Hải Phòng.

Hướng dẫn chấm:

- Thí sinh trả lời bằng từ ngữ, cách diễn đạt tương đương vẫn chấm điểm tối đa.

- Thí sinh trả lời được 1 trong 2 ý trên: 0,5 điểm.

1,0

5

- Ý thơ Giữa náo nhiệt lạ lùng, tôi bỗng muốn lặng yên chứa đựng khao khát tìm kiếm sự tĩnh lặng trong tâm hồn giữa những ồn ào của cuộc sống.

- Trình bày ý nghĩa của những khoảng lặng yên giữa sự náo nhiệt lạ lùng của đô thị (có thể theo hướng: giúp con người cảm nhận cuộc sống sâu sắc hơn, chăm sóc và làm mới đời sống tinh thần, làm dịu đi những căng thẳng, tái tạo năng lượng cho bản thân…)

Hướng dẫn chấm:

- Thí sinh trả lời được ý 1: 0,25 điểm

- Thí sinh trả lời được ý 2: 0,75 điểm. Thí sinh có thể bày tỏ nhận thức, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với thực tiễn.

1,0

II

VIẾT

6,0

1

Viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích vẻ đẹp của thành phố Hải Phòng trong những dòng thơ “Tôi thức giấc lần đầu…” đến “…vỗ sóng lớn không thôi”

2,0

a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng đoạn văn

Đảm bảo yêu cầu về hình thức và dung lượng đoạn văn (khoảng 200 chữ). Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, song song hoặc tổng hợp.

Hướng dẫn chấm:

Thí sinh viết đoạn văn dưới 100 chữ hoặc trên 300 chữ: cho 0 điểm ý này.

0,25

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Vẻ đẹp thành phố Hải Phòng trong đoạn thơ.

0,25

c. Viết đoạn văn bảo đảm các yêu cầu

Lựa chọn các thao tác nghị luận phù hợp, kết hợp chặt chẽ lí lẽ và bằng chứng để làm rõ vấn đề nghị luận. Có thể triển khai nội dung theo hướng:

c.1. Vẻ đẹp của nhịp sống lao động được gợi ra từ hình ảnh con tàu mới, màu sơn thắm, mùi hương mùi hăng lạ - hương dầu; những liên tưởng, so sánh thú vị đã miêu tả nét đặc trưng của một thành phố cảng sôi động. Đó là vẻ đẹp vừa tươi sáng vừa náo nhiệt, mang đậm sắc màu của một thành phố đang vươn mình phát triển.

c.2. Vẻ đẹp của thiên nhiên được miêu tả qua những hình ảnh đặc trưng của một thành phố biển: biển mê mải, vỗ sóng lớn, triền nước nổi… mở ra một không gian rộng lớn, khoáng đạt. Đó là vẻ đẹp nên thơ, căng tràn sức sống; vừa thân quen vừa hấp dẫn, gọi mời.

c.3. Đoạn thơ đã khắc họa vẻ đẹp thành phố Hải Phòng trong sự kết nối giữa thiên nhiên và con người, sự vận động không ngừng và sức sống mãnh liệt.

Hướng dẫn chấm:

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng; cho 1,0 điểm (trong đó: cho 0,5 nếu triển khai tốt ý c1; cho 0,25 nếu triển khai tốt ý c.2; cho 0,25 nếu triển khai tốt ý c.3).

- Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không có bằng chứng hoặc bằng chứng không tiêu biểu; cho 0,5 điểm – 0,75 điểm.

- Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng, không liên quan mật thiết đến vấn đề nghị luận, không có bằng chứng hoặc bằng chứng không phù hợp; cho 0,25 điểm.

1,0

d. Diễn đạt

Bảo đảm chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.

Hướng dẫn chấm: Không cho điểm ý này nếu bài làm có trên 05 lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.

0,25

đ. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ.

Hướng dẫn chấm: Thí sinh huy động được kiến thức và trải nghiệm văn học của bản thân để bàn luận; có sáng tạo trong viết câu, dựng đoạn, lời văn có giọng điệu, hình ảnh,..

- Đáp ứng được các yêu cầu nêu trên: cho 0,25 điểm.

- Không đáp ứng được yêu cầu nên trên: cho 0 điểm.

0,25

2

Tháng 2/2025, khi trả lời phỏng vấn tại chương trình "The Tonigh Show", tỷ phú công nghệ Bill Gate cho rằng: Trong 10 năm tới, trí tuệ nhân tạo AI sẽ không chỉ hỗ trợ mà còn dần thay thế con người trong nhiều lĩnh vực nghề nghiệp.

Từ lời cảnh báo trên, viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) với chủ đề: Lựa chọn nghề nghiệp trong thời đại AI.

4,0

a. Bảo đảm về dung lượng của bài văn nghị luận

Bảo đảm yêu cầu về dung lượng bài văn nghị luận khoảng 600 chữ

Hướng dẫn chấm:

Thí sinh viết dưới 400 chữ hoặc trên 800 chữ: cho 0 điểm ý này.

0,25

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Lựa chọn nghề nghiệp trong thời đại AI.

0,25

c. Viết được bài văn nghị luận bảo đảm các yêu cầu

Lựa chọn các thao tác nghị luận phù hợp, kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và bằng chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận

* Thân bài:

ü Giải thích

Lựa chọn nghề nghiệp trong thời đại AI là quá trình cá nhân đưa ra quyết định về công việc, lĩnh vực nghề nghiệp, con đường sự nghiệp của mình trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo bùng nổ, tác động mạnh mẽ đến mọi mặt đời sống, làm thay đổi thị trường và nhu cầu lao động.

ü Bàn luận

- Lựa chọn nghề nghiệp trong thời đại AI là một quá trình đầy thách thức nhưng cũng mở ra nhiều cơ hội mới mẻ. AI tạo ra sự thay đổi nhanh chóng về thị trường lao động, nhu cầu việc làm; đặt ra yêu cầu mới với nhiều ngành nghề. Việc AI cạnh tranh và thay thế con người trong nhiều lĩnh vực nghề nghiệp là xu hướng không thể tránh khỏi, dẫn đến nguy cơ lựa chọn sai nghề, mất việc làm. Tuy nhiên, AI cũng làm xuất hiện xu hướng nghề nghiệp mới, tạo ra cơ hội khám phá những lĩnh vực công việc, những vai trò hoàn toàn mới.

- Để lựa chọn nghề nghiệp trong thời đại AI, con người cần có kỹ năng và chiến lược. Xác định những nghề nghiệp mà AI không thể thay thế hoàn toàn con người. Tìm hiểu nhu cầu của xã hội kết hợp với đánh giá năng lực, sở trường, sở thích cá nhân. Trang bị nền tảng để “trụ vững” và phát triển trong môi trường cạnh tranh: tư duy học tập suốt đời, năng lực thích ứng, kỹ năng công nghệ, kỹ năng mềm,…

ü Mở rộng vấn đề

- Trước cảnh báo về việc bị thay thế bởi AI trong công việc, con người nên có thêm một góc nhìn khác là cộng sinh giữa AI và con người. AI sẽ hỗ trợ con người trong công việc, giúp tăng năng suất và hiệu quả, trong khi con người sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc ra quyết định, sáng tạo và giải quyết các vấn đề phức tạp mà AI không thể xử lý.

- Con người có thể thay đổi lựa chọn nghề nghiệp của mình để thích ứng với thực tiễn, cần phát huy bản lĩnh để “dám chọn” và “dám chọn lại” khi cần thiết.

* Kết bài: Khái quát vấn đề nghị luận, rút ra bài học cho bản thân.

Lưu ý: Thí sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

Hướng dẫn chấm:

- Phân tích, bàn luận vấn đề toàn diện, sâu sắc: cho 2,5 điểm (trong đó: giới thiệu vấn đề nghị luận cho 0,25 điểm; giải thích cho 0,5 điểm; bàn luận cho 1,0 điểm; mở rộng cho 0,5 điểm; khái quát vấn đề nghị luận cho 0,25 điểm)

- Phân tích, bàn luận vấn đề chưa toàn diện hoặc chưa sâu sắc: 1,5 điểm - 2,0 điểm.

- Phân tích, bàn luận vấn đề còn chung chung: 0,75 điểm - 1,25 điểm.

- Phân tích, bàn luận vấn đề không rõ trọng tâm: 0,25 điểm - 0,5 điểm.

2,5

d. Diễn đạt

Bảo đảm chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết văn bản

Hướng dẫn chấm:

- Thí sinh mắc từ 5 đến 10 lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu: 0,25 điểm

- Thí sinh mắc trên 10 lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu: không cho điểm ý này

0,5

đ. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ.

Hướng dẫn chấm: Thí sinh bày tỏ rõ ràng, sâu sắc quan điểm cá nhân; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng, bằng chứng phù hợp, hấp dẫn; trình bày hệ thống luận điểm chặt chẽ, sắc sảo; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc.

- Đáp ứng được 3 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm.

- Đáp ứng được 1-2 yêu cầu: 0,25 điểm.

- Không đáp ứng được các yêu cầu nêu trên: 0 điểm

0,5

TỔNG ĐIỂM

10,0