Nghị luận về cấu tứ bài Chiếc lá đầu tiên
Cấu tứ bài Chiếc lá đầu tiên
Chiếc lá đầu tiên là một trong những bài thơ nổi tiếng nhất của nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm. Dòng chảy của bài thơ là lời tự tình của một người lính trẻ vừa rời ghế nhà trường, trên đường ra trận với người yêu là cô bạn gái cùng lớp. Trong bài viết này Hoatieu xin chia sẻ mẫu dàn ý nghị luận phân tích cấu tứ bài thơ Chiếc lá đầu tiên sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về cấu tứ của bài Chiếc lá đầu tiên.
Dàn ý viết bài văn nghị luận tìm hiểu vẻ đẹp của cấu tứ và hình ảnh trong bài thơ Chiếc lá đầu tiên
CHIẾC LÁ ĐẦU TIÊN
Em thấy không, tất cả đã xa rồi
Trong tiếng thở của thời gian rất khẽ
Tuổi thơ kia ra đi cao ngạo thế
Hoa súng tím vào trong mắt lắm mê say
Chùm phượng hồng yêu dấu ấy rời tay
Tiếng ve trong veo xé đôi hồ nước
Con ve tiên tri vô tâm báo trước
Có lẽ một người cũng bắt đầu yêu
Muốn nói bao nhiêu, muốn khóc bao nhiêu
Lời hát đầu xin hát về trường cũ
Một lớp học bâng khuâng màu xanh rủ
Sân trường đêm - rụng xuống trái bàng đêm
Nỗi nhớ đầu anh nhớ về em
Nỗi nhớ trong tim em nhớ về với mẹ
Nỗi nhớ chẳng bao giờ nhớ thế
Bạn có nhớ trường, nhớ lớp, nhớ tên tôi
“Có một nàng Bạch Tuyết các bạn ơi
Với lại bảy chú lùn rất quấy!”
Mười chú chứ, nhìn xem, trong lớp ấy
(Ôi những trận cười trong sáng đó lao xao)
Những chuyện năm nao, những chuyện năm nào
Cứ xúc động, cứ xôn xao biết mấy
Mùa hoa mơ rồi đến mùa hoa phượng cháy
Trên trán thầy, tóc chớ bạc thêm
Thôi đã hết thời bím tóc trắng ngủ quên
Hết thời cầm dao khắc lăng nhăng lên bàn ghế cũ
Quả đã ngọt trên mấy cành đu đủ
Hoa đã vàng, hoa mướp của ta ơi
Em đã yêu anh, anh đã xa rồi
Cây bàng hẹn hò chìa tay vẫy mãi
Anh nhớ quá, mà chỉ lo ngoảnh lại
Không thấy trên sân trường chiếc lá buổi đầu tiên.
Bài thơ này lúc đầu được tác giả đặt tên là Trường ơi, chào nhé.
(Nguồn: Hoàng Nhuận Cầm, Xúc xắc mùa thu, NXB Hội Nhà văn, 1992)
DÀN Ý THAM KHẢO
1. Mở bài: (Giới thiệu chung về bài thơ và xác định vấn đề sẽ được tập trung bàn luận trong bài viết):
- Giới thiệu chung về bài thơ:
+ Hoàng Nhuận Cầm sinh 1952 mất 2021, quê quán Hà Nội. Ông được mệnh danh là nhà thơ của học sinh, sinh viên bởi có nhiều tác phẩm viết về kỉ niệm của tuổi trẻ, tình yêu với giọng điệu trẻ trung, sôi nổi.
+ Tác phẩm Chiếc lá đầu tiên được in trong tập Xúc xắc mùa thu NXB Hội Nhà văn xuất bản năm 1992.
- Xác định vấn đề sẽ được tập trung bàn luận: Vẻ đẹp của bài thơ được gợi lên từ cấu tứ và hình ảnh thơ
2. Thân bài: Cần triển khai các ý:
* Vẻ đẹp của cấu tứ thơ:
- Nhan đề Chiếc lá đầu tiên: Đó có thể là hình ảnh tượng trưng cho tình yêu đầu tiên mới chớm nở, cho cuộc hẹn hò đầu tiên, cho kỉ niệm đầu tiên…; những gì có tính chất “đầu tiên” thường ban sơ, ngây ngô, trong trẻo, vì vậy chúng rất đẹp và để lại ấn tượng sâu đậm.
- Cấu tứ bài thơ:
+ Tứ thơ được gợi ra từ sự tương đồng giữa tuổi học trò và những chiếc lá tươi non:
++ Tương đồng bởi những vô tư, hồn nhiên.
++ Tương đồng bởi nhựa sống tràn trề.
++ Tương đồng bởi những mong manh, thoáng chốc.
+ Cấu trúc bài thơ là sự đan xen giữa những kí ức, những hình ảnh của tuổi học trò nghịch ngội, vui chơi, yêu đương, mơ mộng và cảm giác thực tại bâng khuâng, hoài nhớ, nuối tiếc nghẹn ngào.
+ Ẩn sâu trong từng câu chữ, ta nhận ra, dù trong luyến nhớ, nhà thơ vẫn phải thừa nhận sự thật phũ phàng: tuổi học trò đã quá xa xôi, một đi không bao giờ trở lại.
- Sự khác biệt của bài thơ này so với các bài thơ khác trên phương diện xây dựng hệ thống hình ảnh và tạo sự kết nối giữa các bộ phận cấu tạo trong bài thơ: Đối sánh với một số bài thơ tuổi học trò như bài: Trường huyện của Nguyễn Bính, Tựu trường của Huy Cận.
+ Giống: Cùng là câu chuyện về kí ức đầy ắp kỉ niệm tuổi học trò với trường lớp, bạn bè, thầy cô,…
+ Khác:
++ Bài Tựu trường: Cả bài thơ là cả một mạch cảm xúc náo nức của tuổi học trò trong ngày đầu nhập học. Bài thơ gợi niềm hạnh phúc và phấn khích của những chàng trai trẻ tuổi mười lăm trước buổi khai trường. Những hình ảnh giản dị đơn sơ nơi trường cũ đã mãi mãi ở lại trong tâm hồn của những chàng trai tuổi mười lăm thuở ấy.
++ Bài thơ Trường huyện kể chuyện tình trường huyện, nhưng trên tựa đề lại chỉ có hai chữ Trường huyện và tới khổ thơ cuối, Trường huyện nhòa vào phố huyện. Chuyện tình chỉ là cái nền, là trang giấy để Nguyễn Bính viết chuyện đời. Để từ đó thoảng tâm sự u buồn bởi em là thời chân quê xưa, em đi và ngày ấy đã mất.
++ Bài thơ Chiếc lá đầu tiên gợi liên tưởng về tình yêu đầu tiên mới chớm nở, kỉ niệm đầu tiên, sự đan xen giữa những kí ức, những hình ảnh của tuổi học trò nghịch ngội, vui chơi, yêu đương, mơ mộng và cảm giác thực tại bâng khuâng, hoài nhớ, nuối tiếc nghẹn ngào,…
* Vẻ đẹp của hình ảnh thơ:
- Hình ảnh trong bài thơ mang tính biểu tượng độc đáo:
+ Một loạt những hình ảnh: hoa súng, chùm phượng hồng, tiếng ve trong veo, lớp học bâng khuâng màu xanh rủ, sân trường đêm, trái bàng đêm kết hợp những từ ngữ thể hiện cảm xúc của tác giả trong bài thơ: xa rồi, yêu dấu, nhớ, biết mấy, các bạn ơi, ta ơi, ôi.
=> Tạo nên thế giới hình ảnh thơ vừa thực (thế giới kí ức của tác giả) vừa mang tính biểu trưng (tiêu biểu cho trường lớp; tuổi hoa niên vừa rực rỡ, vừa ngây thơ, trong sáng), đồng thời thể hiện sự nhớ thương, tiếc nuối khi phải rời xa mái trường, phải chia tay tuổi hoa niên, sự trong trẻo của những rung động tình yêu đầu đời.
+ Hình ảnh “chiếc lá buổi đầu tiên” ở cuối bài thơ là một hình ảnh mang tính tượng trưng. Đó là tình yêu đầu, là tuổi học trò, là quãng thời gian đẹp đẽ và cũng là một con người khác của tác giả – một người của thời ngây ngô, trong sáng.
- Bài thơ có những điểm khác lạ trong cách sử dụng ngôn ngữ:
+ Từ ngữ bộc lộ cảm xúc đan xen những đoạn tự sự với màu sắc đối thoại đầy cá tính
+ Sử dụng những câu đặc biệt tạo bất ngờ cho người đọc
- Sự gợi mở về cách nhìn mới đối với thế giới và con người được đề xuất từ mạch ngầm văn bản bài thơ:
=> Văn bản tái hiện kí ức của tác giả về những kỉ niệm tuổi học trò bên trường cũ, lớp học năm xưa, bạn bè, những trò nghịch ngợm… và cả tình yêu đầu tiên của mình. Tình cảm ấy thật trong sáng, là nỗi bâng khuâng nhớ tiếc, là gắn bó thiết tha vừa ấm áp ngọt ngào, vừa chân thật hồn nhiên. Đây là xúc cảm của bất kì ai, trên đường đời tấp nập, có những lúc kí ức ấy chìm sâu nhưng chúng sẽ không bao giờ có thể biến mất trong trái tim mỗi người. Để từ đó ta biết nâng niu, trân trọng từng phút giây cuộc đời.
3. Kết bài: Khẳng định lại sự độc đáo của bài thơ và ý nghĩa của nó đối với việc đem lại cách nhìn, cách đọc mới cho độc giả.
Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trong nhóm Lớp 11 thuộc chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.
- Chia sẻ:Trần Thu Trang
- Ngày:
Tham khảo thêm
Tổ quốc nhìn từ biển đọc hiểu
Cấu tứ bài thơ Hương Thầm
Phân tích, đánh giá nét đặc sắc về chủ đề và nhân vật trong tác phẩm Tư cách mõ
Đọc hiểu Đời thừa Nam Cao
Cây tam cúc đọc hiểu
Đoạn văn làm sáng tỏ mối liên hệ giữa các chi tiết, hình ảnh làm nên thế giới cảm xúc trong bài Nhớ đồng
Đọc hiểu Một bữa no có đáp án
Phân tích Cải ơi
Có thể bạn cần
Top 8 mẫu phân tích khổ cuối bài Tràng giang hay chọn lọc
Phân tích khổ 4 bài Tràng giangHướng dẫn khai Phiếu đảng viên (mẫu 2-HSĐV)
Cách viết Phiếu đảng viênMẫu Bài thu hoạch nghị quyết trung ương 4 khóa 12 cho Đảng viên
Bài thu hoạch học tập nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 12 của ĐảngBiên bản họp chi bộ đề nghị kết nạp Đảng viên
Mẫu biên bản họp chi bộ đề nghị kết nạp Đảng viênTop 4 mẫu Cảm nhận bài thơ Sóng hay chọn lọc
Cảm nhận về bài thơ Sóng - Xuân QuỳnhThực hành theo hướng dẫn để tạo ra 02 sản phẩm hỗ trợ việc giảng dạy môn Toán cấp tiểu học
Đáp án bài tập cuối khóa module 9 môn ToánBài thu hoạch bồi dưỡng thường xuyên module GVMN 3 năm 2024 mới cập nhật
Module rèn luyện phong cách làm việc khoa học của người GVMNBộ tranh thiếu nhi về chào mừng Đại hội Đoàn 2024
Lịch thi vẽ tranh Thiếu nhi Việt Nam mừng đại hội Đoàn 2024Công văn xin hủy tờ khai Thuế GTGT do kê khai sai 2024
Cách hủy tờ khai thuế giá trị gia tăngMẫu tờ trình xin kinh phí hoạt động 2024 mới nhất
Cách viết tờ trình xin kinh phí hoạt độngSuy nghĩ về số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến
Suy nghĩ của em về thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua nhân vật Vũ NươngTờ khai thuế thu nhập cá nhân Mẫu 05/KK-TNCN, 05-DK-TCT 2024
Áp dụng đối với tổ chức, cá nhân trả các khoản thu nhập từ tiền lương, tiền công
- Soạn Vợ nhặt lớp 11 Kết nối tri thức
- Viết đoạn văn trình bày suy nghĩ về một thông điệp có ý nghĩa được rút ra từ truyện ngắn Vợ nhặt
- Hãy nêu chủ đề và đánh giá giá trị tư tưởng của tác phẩm Vợ nhặt
- Xác định tình huống truyện Vợ nhặt và nêu ý nghĩa của nó
- Có thể xem truyện ngắn Vợ nhặt là một câu chuyện cổ tích trong nạn đói hay không?
- Giữa nhan đề Vợ nhặt và nội dung câu chuyện có mối quan hệ với nhau như thế nào?
- Soạn bài Chí phèo lớp 11 Kết nối tri thức
- Thực hành tiếng Việt: Đặc điểm cơ bản của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết lớp 11 KNTT
- Soạn Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm truyện lớp 11 Kết nối tri thức
- Phân tích nghệ thuật xây dựng tình huống và nhân vật trong một tác phẩm truyện lớp 11
- Phân tích những nét chính về nghệ thuật tự sự qua một truyện ngắn em yêu thích của nhà văn Nam Cao
- Phân tích, đánh giá nét đặc sắc về chủ đề và nhân vật trong tác phẩm Tư cách mõ
- Phân tích truyện ngắn Trẻ con không được ăn thịt chó
- Phân tích, đánh giá nét đặc sắc truyện ngắn Tuổi thơ tôi - Nguyễn Nhật Ánh
- Thuyết trình về nghệ thuật kể chuyện trong một tác phẩm truyện lớp 11
- Soạn Củng cố mở rộng trang 48 lớp 11 tập 1 KNTT
- Thực hành đọc Cải ơi
- Soạn bài Nhớ đồng lớp 11
- Theo bạn, hình ảnh nào trong bài thơ Nhớ đồng mang tính tượng trưng rõ nét hơn cả?
- Bài thơ Nhớ đồng cho thấy điều gì về tâm trạng, phẩm chất, lí tưởng của nhân vật trữ tình?
- Đoạn văn làm sáng tỏ mối liên hệ giữa các chi tiết, hình ảnh làm nên thế giới cảm xúc trong bài Nhớ đồng
- Phân tích cấu tứ và hình ảnh trong bài thơ Nhớ đồng
- Phân tích cấu tứ và hình ảnh trong bài thơ Từ ấy
- Soạn bài Trang Giang trang 59 ngắn nhất
- Soạn bài Con đường mùa đông ngắn nhất trang 64
- Thực hành tiếng Việt 11 trang 65 tập 1 Kết nối
- Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm thơ lớp 11 trang 66
- Soạn bài Giới thiệu một tác phẩm nghệ thuật trang 71 lớp 11 KNTT
- Củng cố mở rộng lớp 11 trang 73 Kết nối tri thức tập 1
- Soạn bài Thời gian của Văn Cao lớp 11 (ngắn gọn)
- Soạn bài Chiếu cầu hiền lớp 11 ngắn nhất
- Chiếu cầu hiền được ban bố với mục đích và lí do gì?
- Văn bản Chiếu cầu hiền hướng tới đối tượng nào trong xã hội lúc bấy giờ?
- Văn bản Chiếu cầu hiền có mấy phần?
- Theo bạn, điều gì tạo nên sức thuyết phục của Chiếu cầu hiền?
- Suy nghĩ về quan điểm Người có tài cần phát huy tài năng của mình để đóng góp cho cộng đồng
- Soạn bài Sống hay không sống đó là vấn đề ngắn gọn
- Phân tích Thuyền và biển của Xuân Quỳnh
- Soạn văn 11 Tác gia Nguyễn Du ngắn nhất
- Giới thiệu một tác phẩm văn học Dưới bóng hoàng lan
Bài viết hay Ngữ văn 11 Kết Nối Tri Thức
Đọc hiểu Đời thừa Nam Cao
Từ câu chuyện của thuyền và biển trong bài thơ em có suy nghĩ gì về tình yêu đôi lứa?
Cấu tứ bài thơ Giải đi sớm
Suy nghĩ của bạn về hình tượng các nhân vật nữ thị Nở, người vợ nhặt
Đoạn văn về một hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng đặc sắc nhất trong bài thơ Con đường mùa đông
Soạn văn 11 Tác gia Nguyễn Du ngắn nhất