(1)Anh nhớ không những con đường quê ta
Thân thương từ thuở nhỏ?
Bao năm tháng đi về trên ngõ
Bao hoàng hôn rậm rịch bước chân trâu
Đường lập loè đom đóm bay cao
Ta ghé cửa nhà nhau xin lửa
Nghe hoa súng bờ ao se sẽ nở
Da diết lòng hương dịu tự vườn cau...

(2)Xưa xóm nghèo mái rạ chen nhau
Gồ ghề lối hẹp
Hun hút bờ tre gió rét
Mưa dầm lầy lội bùn trơn

Bà lưng còng chống gậy bước run
Còm cõi vai gầy gánh nặng
Sương trắng mùa đông ngõ vắng
Quét hoài không hết lá khô...

(3)Ôi những con đường hẹp ngày xưa
Cùng ruộng nhỏ ao con bó luôn tầm mắt
Khiến lòng người nhiều khi cũng chật...
Ta dựng ngày mai rộng biển lúa vàng
Bước đi dài đường phải thênh thang
Vui mở với đời ta như trời rộng.

(Những con đường, Trích Hương cây, Lưu Quang Vũ, 1968 )

Phần/

Câu

Yêu cầu cần đạt

Điểm

I

ĐỌC HIỂU

1

-Thể thơ tự do.

-Dấu hiệu hình thức để xác định thể thơ: Số câu không hạn dịnh, số chữ trong các dòng không bằng nhau, không theo quy luật nhất định.

0,25

0,25

2

Những hình ảnh về những con đường quê ta được hiện lên trong nỗi nhớ của nhân vật trữ tình trong khổ thơ (1): hoàng hôn, bước chân trâu, lập loè đom đóm, hoa súng bờ ao, vườn cau.

0,5

3

- Biện pháp liệt kê trong những câu thơ: xóm nghèo mái rạ chen nhau; Hun hút bờ tre gió rét; Mưa dầm lầy lội bùn trơn; Bà lưng còng

- Hiệu quả của biện pháp liệt kê:

+ Nhấn mạnh cuộc sống thiếu thốn, gian khổ, nghèo khó, lam lũ của quê hương trong quá khứ. Từ đó thể hiện tình cảm xót xa của tác giả khi nhớ về quê hương; tạo được sự đồng cảm của độc giả.

+ Tăng tính biểu cảm cho sự diễn đạt, sinh động, gây ấn tượng với người đọc .

0,25

0,5

0,25

4

Những câu thơ thể hiện suy ngẫm sâu sắc của nhà thơ:

-Ước mơ, khát vọng không thể vươn xa;

-Điều kiện sống thiếu thốn ảnh hưởng đến tầm nhìn của con người.

0,5

0,5

5

- Ước vọng của tác giả được thể hiện trong hai câu thơ: ước mơ về một ngày mai quê hương đổi mới, giàu đẹp, tràn đầy niềm vui, tiếng cười…

- Tuổi trẻ cần làm để thể hiện lòng biết ơn với quê hương, đất nước: Học tập, tích lũy kiến thức; rèn luyện phẩm chất đạo đức góp phần xây dựng quê hương, đất nước giàu mạnh; tôn trọng và biết ơn những thế hệ đi trước- những người đã hy sinh vì độc lập tự do của quê hương, đất nước; tích cực tham gia những hoạt động công ích, các hoạt động tình nguyện, sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ người khác…

0,25

0,75

II

VIẾT

6,0

1

Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích cảm tâm trạng của nhân vật trữ tình được thể hiện trong trong văn bản

2,0

a. Xác định được yêu cầu về hình thức và dung lượng đoạn văn

Đảm bảo yêu cầu về hình thức và dung lượng (200 chữ) của đoạn văn.

Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, phối hợp, móc xích hoặc song hành.

0,25

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận

Cảm xúc, tâm trạng của nhân vật trữ tình được thể hiện trong bài thơ Những con đường ở phần Đọc hiểu.

0,25

c. Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu

Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp, kết hợp chặt chẽ lí lẽ và dẫn chứng trên cơ sở đảm bảo những nội dung sau:

- Đoạn thơ thể hiện nỗi nhớ và tình cảm yêu thương, gắn bó sâu nặng với quê hương của nhân vật trữ tình.

+ Nhà thơ nhớ về hình ảnh con đường quê ta với những hình ảnh quen thuộc trên ngõ xóm nhỏ: bước chân trâu, đom đóm lập lòe, hoa súng, vườn cau…

+ Tác giả hoài niệm về cuộc sống của những người dân nghèo khổ lam lũ của quê hương, nhớ lại những kỉ niệm gắn bó trong những năm chiến tranh khốc liệt với niềm xót xa. Đó là hình ảnh “xóm nghèo mái rạ”, “hun hút bờ tre gió rét”, “mưa dầm lầy lội”, “bà lưng còng chống gậy” “vai gầy gánh nặng”… Đó cũng là hình ảnh của biết bao làng quê nghèo khắp dải đất Việt Nam.

+ Nhà thơ ước mơ về một ngày mai quê hương đổi mới, giàu đẹp, với những con đường rộng mở thênh thang: “rộng biển lúa vàng”, “bước đi dài đường phải thênh thang”…

- Cảm xúc, tâm trạng của nhân vật trữ tình được thể hiện qua những từ ngữ giàu sức biểu cảm, các biện pháp tu từ: ẩn dụ, điệp cấu trúc…

1,25

d. Sáng tạo, có chất văn

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ.

0,25

2

Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ về: Ý nghĩa của sự trải nghiệm đối với tuổi trẻ.

4,0

a. Xác định được yêu cầu về hình thức và dung lượng bài văn

Bảo đảm yêu cầu về bố cục và dung lượng (600 chữ) của bài văn.

0,25

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Ý nghĩa của sự trải nghiệm đối với tuổi trẻ.

0,5

c. Viết bài văn nghị luận đảm bảo các yêu cầu:

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng sau:

* Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận

* Thân bài:

- Giải thích:

+ Trải nghiệm chính là quá trình tích lũy tri thức, kinh nghiệm sống của con người thông qua việc khám quá thế giới xung quanh.

+ Mỗi trải nghiệm giúp ta lớn lao hơn: trải nghiệm không chỉ giúp chúng ta có thêm kiến thức mà còn dạy ta những bài học hay về cuộc sống; từ đó giúp chúng ta vững vàng trước những khó khăn, thử thách của cuộc đời.

- Bàn luận:

+ Trải nghiệm đem lại hiểu biết và kinh nghiệm thực tế; giúp chúng ta mau chóng trưởng thành về cách nghĩ, cách sống, bồi đắp tình cảm, tâm hồn, giúp mỗi người gắn bó và góp phần cống hiến cho cuộc đời, cho đất nước.

+ Trải nghiệm giúp mỗi người khám phá chính mình để có những lựa chọn đúng đắn và sáng suốt cho tương lai.

+ Trải nghiệm giúp mỗi người dấn thân, thử nghiệm để sáng tạo; biết cách vượt qua những trở ngại khó khăn, tôi luyện bản lĩnh, ý chí để thành công.

+ Để sự trải nghiệm của con người là đúng đắn và ý nghĩa cần: Gắn với ước mơ, lý tưởng, hoài bão của mỗi con người; Xuất phát từ nền tảng cơ bản về kiến thức đã được học tập và rèn luyện; nỗ lực vượt qua những khó khăn, thử thách trên hành trình trải nghiệm của bản thân…

- Mở rộng vấn đề, trao đổi với quan điểm trái chiều hoặc ý kiến khác để có cái nhìn toàn diện về vấn đề.

* Kết bài: Khái quát vấn đề nghị luận.

* Lưu ý: Thí sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

2,5

d. Sáng tạo, có chất văn

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ, có chất văn

0,5

Tổng điểm

10,0