Phần

Câu

Nội dung

Điểm

Đọc

1

NộNội dung chính trong đoạn (2) là: văn hoá dân tộc cũng chịu những tác động trái chiều của quá trình toàn cầu hoá và kinh tế thị trường.

0,5

2

Mục đích tác giả viết đoạn (4) là: chỉ ra và cảnh báo mặt trái của những sản phẩm công nghệ đã và và đang chi phối không nhỏ đến nhận thức, hành động của con người cũng như sự vận động, phát triển của nền văn hoá.

0,5

3

- Câu văn sử dụng biện pháp ẩn dụ (sức đề kháng, bộ lọc, vách ngăn)

- Hiệu quả:

+ Tạo nên cách diễn đạt hình ảnh, mới mẻ, ấn tượng, làm tăng sức gợi hình gợi cảm cho câu văn

+ Làm nổi bật thông điệp: cần phải có ý thức tự giác và những hành động cụ thể để bảo vệ giữ gìn những giá trị truyền thống trước tác động mạnh mẽ, lấn át của quá trình toàn cầu hoá, các sản phẩm công nghệ và nền kinh tế thị trường

Lưu ý: hs diễn đạt tương đương vẫn cho điểm tối đa

1,0

4

- Quan điểm, thái độ của tác giả trong bài viết:

+ Đề cao vai trò của những giá trị văn hoá truyền thống của dân tộc

+ Giữ gìn những giá trị văn hoá truyền thống trước tác động của thế giới bên ngoài

+ Cần có những hành động cụ thể để bảo vệ những giá trị văn hoá truyền thống

1,0

5

HS trình bày suy nghĩ về ý kiến của bản thân. Sau đây là một số gợi ý:

- Biên cương văn hoá tư tưởng của quốc gia – chỉ bản sắc tư tưởng, văn hoá của mỗi dân tộc - đang đứng trước nhiều khó khăn thách thức, hoặc có dấu hiệu bị mai một, mất di bản sắc độc đáo trước sự xâm lấn, lấn át bởi các nền tảng xuyên biên giới (các nền văn hoá mới theo xu thế toàn cầu hoá) trong bối cảnh toàn cầu hoá…

- Tuy nhiên, bản sắc văn hoá dân tộc mang những nét đặc trưng đã được trải qua quá trình thử thách của lịch sử nên các nền văn hoá mới cũng khó có thể lấn át, xâm chiếm, hoặc làm nó trở nên mờ nhạt, yếu thế….

1,0

Viết

1

Viết đoạn văn khoảng 200 chữ để lí giải vì sao cần phải giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc trong thời kì hội nhập quốc tế ngày nay.

2,0

a.Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn

Xác định đúng yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoàng 200 chữ) của đoạn văn. Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng-phân-hợp, móc xích hoặc song hành.

0,25

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: cần phải giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc trong thời kì hội nhập quốc tế ngày nay.

0,25

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận

- Xác định được các ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận, sau đây là một số gợi ý:

+ Việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc có vai trò quan trọng để bảo tồn di sản văn hoá; đóng góp vào sự đa dạng văn hoá toàn cầu; thúc đẩy sự hiểu biết và tôn trọng đa dạng văn hoá trong xã hội toàn cầu ngày nay; giáo dục lòng yêu nước, thể hiện tinh thần trân trọng di sản quá khứ…

+ Tuy nhiên, giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc không phải là đóng cửa trước thế giới, cần giao lưu để quảng bá, hoà nhập nhưng không hoà tan; cần chọn lọc để bảo lưu phát triển những bản sắc đẹp và loại bỏ những bản sắc không còn phù hợp.

+ Khẳng định: giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc là giữ gìn cốt cách dân tộc, là cơ sở củng cố ý thức tự tôn dân tộc và là nền tảng cho sự phát triển của đất nước bền vững.

- Sắp xếp được hệ thống ý hợp lí theo đặc điểm bố cục của kiểu đoạn văn.

0,5

d. Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu sau:

- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận: cần phải giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc trong thời kì hội nhập quốc tế.

- Trình bày rõ quan điểm và hệ thống các ý.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng

0,5

đ. Diễn đạt

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp, tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.

0,25

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ.

0,25

2

Viết bài văn nghị luận khoảng 600 chữ phân tích và đánh giá đặc điểm của thể loại hồi kí được thể hiện trong đoạn trích Từ nhân dân mà ra của Võ Nguyên Giáp.

4,0

a. Xác định được yêu cầu của kiểu bài

Xác định được yêu cầu của kiểu bài: nghị luận văn học.

0,25

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: đặc điểm của thể loại hồi kí trong đoạn trích của tác giả Võ Nguyên Giáp.

0,25

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề của bài viết:

- Xác định được các ý chính của bài viết

- Sắp xếp được các ý hợp lí theo bố cục 3 phần của bài văn nghị luận:

1. Mở bài: Giới thiệu khái quát về giá trị của đoạn trích hồi kí: kể lại theo trí nhớ của một cá nhân nhưng phản ánh được cả một thời kì lịch sử.

2. Thân bài:

- Nêu đặc điểm của thể loại hồi kí: là thể loại phi hư cấu, ghi lại những sự kiện đã xảy ra trong quá khứ mà tác giả trực tiếp tham gia hay chứng kiến..

- Những đặc điểm của hồi kí thể hiện trong đoạn trích:

+ Đoạn trích kể lại sự kiện lịch sử trọng đại của toàn thể dân tộc Việt Nam: ngày 2-9-1945, Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà…

+ Tính xác thực của thể loại hồi kí được thể hiện ở sự kiện, nhân vật,thời gian, địa điểm…(ngày 26 tháng 8, chi đội Giải phóng quân đầu tiên tiến vào Thủ đô, Bác Hồ từ Tân Trào về Hà Nội; làng Phú Thượng, 30 tháng 8, ngày 2 tháng 9, Bác Hồ ra mắt trước mấy chục vạn đồng bào thủ đô…

+ Thủ pháp trần thuật kết hợp với miêu tả, nhiều câu văn dài được ngắt thành nhiều nhịp, nhịp dồn dập…khiến sự kiện trong hồi ức của Đại tướng Võ Nguyên Giáp được tái hiện chân thực và ấn tượng; thể hiện hào khí chiến thắng và niềm tự hào của toàn thể dân tộc Việt Nam trong thời khắc lịch sử quan trọng.

- Đánh giá, bàn bạc, mở rộng về đoạn trích hồi kí.

+ Đoạn trích khiến người đọc cảm nhận được niềm xúc động, tự hào của mỗi người dân Việt Nam trong thời khắc lịch sử thiêng liêng…

+ Mỗi người trẻ hôm nay tự nhận thức được trách nhiệm của bản thân đối với lịch sử dân tộc…

3. Kết bài: Khẳng định lại giá trị của đoạn trích hồi kí.

d. Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau:

- Triển khai được ít nhất 2 luận điểm để làm rõ quan điểm của cá nhân.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng.

Lưu ý: Thí sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

1,5

đ.Diễn đạt

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết văn bản.

0,25

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ.

0.5

Tổng điểm

10,0

SỞ GD&ĐT PHÚ THỌ

TRƯỜNG THPT THỊ XÃ PHÚ THỌ

ĐỀ THAM KHẢO

(Đề tham khảo có 02 trang)

KỲ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2025

MÔN: NGỮ VĂN

(Thời gian làm bài 120 phút không kể thời gian phát đề)

--------------------------------------------------

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

I

ĐỌC HIỂU

4,0

1

Số chữ trong các dòng thơ không bằng nhau là dấu hiệu để xác định thể thơ tự do.

0,5

2

Nhân vật xưng “ta” trong văn bản trên là nàng Vọng Phu

0,5

3

Trong hai dòng thơ cuối, tác giả đã thể hiện cảm nhận mới mẻ: nàng Vọng Phu hóa đá để những người vợ muôn đời thoát khỏi cảnh chờ mong, để cuộc sống này không còn những nỗi đợi chờ trong mòn mỏi và vô vọng

1,0

4

HS cần chỉ ra và nêu tác dụng của một số biện pháp nghệ thuật sau:

- Chuyển đổi cảm giác (hóa đá niềm tin, hóa đá nỗi cô đơn, hoa đá thời gian chờ đợi), “hóa đá” chỉ việc chuyển sang trạng thái rắn (đá) của vật chất. Niềm tin, nõi cô đơn, thời gian vốn là những phạm trù tinh thần hoặc vật chất không thể cảm nhận bằng giác quan thông thường, nay đã được chuyển đổi sang dạng cảm nhận trực quan. Tác dụng: thể hiện một cách hình ảnh, sinh động những tâm tư sâu kín của nàng Vọng Phu và cảm nhận mới mẻ của nhà thơ về những người phụ nữ chờ chồng

- Điệp từ “hóa đá” (hóa đá niềm tin, hóa đá nỗi cô đơn, hoa đá thời gian chờ đợi) nhằm nhấn mạnh sự bất tử hóa những nỗi đau và vẻ đẹp tinh thần (niềm tin, nỗi cô đơn, thời gian chờ đợi) của nàng Vọng Phu

1,0

5

- Các tỉnh thành phố ở Việt Nam có hòn Vọng Phu (hay những tảng đá có hình giống người phụ nữ chờ chồng): Lạng Sơn, Thanh Hóa, Bình Định, Đắk Lắk, Nghệ An, Quảng Nam, Tuy Hòa,...

- Thực tế đó cho thấy nỗi đau chờ đợi người chồng đi chinh chiến đã trở thành những đặc điểm chung của nhiều người phụ nữ Việt Nam. Nó phản ánh số phận đau khổ, kém may mắn của người phụ nữ trong xã hội cũ nhưng cũng là một hình ảnh có ý nghĩa biểu tượng về sự thủy chung, son sắt của người phụ nữ Việt Nam.

1,0

II

VIẾT

6,0

1

Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích, đánh giá hình tượng “nàng Vọng Phu”

2,0

a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn

Xác định đúng yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 chữ) của đoạn văn. Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng-phân-hợp, móc xích hoặc song hành.

0,25

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:

Phân tích, đánh giá hình tượng “nàng Vọng Phu”

0,25

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận

Sau đây là một số gợi ý:

- Hình tượng “nàng Vọng Phu” được lấy cảm hứng về một hiện tượng bi kịch lịch sử khá độc đáo (người vợ chờ chồng ra trận mòn mỏi đến hóa đá).

- “Nàng Vọng Phu” hiện lên trong sự mòn mỏi, cô đơn, mang chở nỗi đau của người phụ nữ có chồng đi chinh chiến, cho thấy hiện thực khốc liệt của chiến tranh.

- Hình tượng “nàng Vọng Phu” thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam (vẻ đẹp thủy chung, kiên trinh, son sắt).

- Thông qua sự “hóa đá” của nàng Vọng Phu, tác giả Vương Trọng muốn nhắc nhở nhân loại về sự cần thiết phải xây dựng một thế giới hòa bình, để những người vợ muôn đời không phải chịu số phận khổ đau như thế nữa.

- Về nghệ thuật:

+ Sử dụng thể thơ tự do.

+ Hình thức đối thoại; sử dụng nhiều biện pháp tu từ: điệp từ, câu hỏi tu từ, ẩn dụ chuyển đổi cảm giác,... giúp nhân vật dễ dàng bộc lộ tâm sự.

0,75

d. Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu sau:

- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.

- Trình bày rõ quan điểm và hệ thống các ý.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng.

0,5

đ. Diễn đạt:

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.

0,25

2

Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/ chị về vấn đề: cách dung hòa giữa ước nguyện của cha mẹ và việc con cái lựa chọn hướng đi cho cuộc đời mình.

4,0

a. Xác định được yêu cầu của kiểu bài: Nghị luận xã hội.

0,25

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:

Trình bày ý kiến về vấn đề: Người trẻ hiện nay nên sống với ước mơ của mình hay sống theo kỳ vọng của cha mẹ?

0,5

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề của bài viết

- Xác định được các ý chính của bài viết

- Sắp xếp được các ý hợp lí theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận:

1. Giới thiệu vấn đề nghị luận và nêu khái quát quan điểm cá nhân về vấn đề.

2. Triển khai vấn đề nghị luận:

* Giải thích: ước nguyện là mong muốn và nguyện ước điều mình muốn sẽ thành hiện thực.

* Bàn luận:

- Các đấng sinh thành chịu vất vả, cực khổ, hy sinh để ước nguyện những điều tốt đẹp nhất đến với con cái của mình. Cho nên con cái cần biết trân trọng, thấu hiểu công lao cha mẹ cũng như bao kì vọng mà cha mẹ gửi gắm vào mình.

- Tuy vậy, con cái cũng có những ước nguyện riêng của mình, có cuộc đời riêng để sống, cho nên cha mẹ không nên áp đặt, bắt con phải sống theo ước nguyện riêng của mình. Điều đó khiến yêu thương thành gánh nặng, và dẫn tới những rạn vỡ,

xa cách trong gia đình.

-Giữa cha mẹ và con cái, do đó cần có sự đối thoại, thấu hiểu, chia sẻ và đồng cảm trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau, để cùng nhau thực hiện những ước nguyện chân thành, tốt đẹp, mang đến hạnh phúc cho mỗi người.

* Mở rộng vấn đề: Cha mẹ không nên áp đặt, bắt buộc con mình phải theo những gì mình muốn, con cái không nên mù quáng khi lựa chọn hướng đi cho mình mà không nghe lời cha mẹ.

* Bài học nhận thức, hành động: con cái cần cố gắng học thật giỏi, chứng minh năng lực của bản thân, thuyết phục cha mẹ.

3. Kết luận: Khẳng định quan điểm cá nhân đã trình bày và rút ra bài học cho bản thân.

2,0

d. Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau:

- Triển khai được ít nhất hai luận điểm để làm rõ quan điểm của cá nhân.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng.

Lưu ý: Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

0,5

đ. Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết văn bản.

0,25

e. Sáng tạo:

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

0,5