PHÒNG GDĐT TỪ SƠN

THCS ĐỒNG KỴ

ĐỀ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT

NĂM HỌC 2025-2026

Môn: Ngữ văn (dành cho tất cả thí sinh)

Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian giao đề)

(1) Chẳng ai muốn làm hành khất

Tội trời đày ở nhân gian

Con không được cười giễu họ

Dù họ hôi hám, úa tàn

(2) Nhà mình sát đường họ đến

Có cho thì có là bao

Con không bao giờ được hỏi

Quê hương họ ở nơi nào

(3) Con chó nhà mình rất hư

Cứ thấy ăn mày là cắn

Con phải răn dạy nó đi

Nếu không thì con đem bán

(4)Mình tạm gọi là no ấm

Ai biết cơ trời vần xoay

Lòng tốt gửi vào thiên hạ

Biết đâu nuôi bố sau này?.

(In trong tập “Nhà thơ và hoa cỏ” 1991)

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

I

ĐỌC HIỂU

4,0

1

Bài thơ trên được viết theo thể thơ 6 chữ

0,75

2

Những hình ảnh được người cha nhắc đến trong bài thơ: người hành khất, con chó, ăn mày, nhà…

Hướng dẫn chấm:

- Thí sinh gọi đúng tên 01 hình ảnh: đạt 0,25 điểm.

- Thí sinh gọi đúng tên 02 hình ảnh: đạt 0,5 điểm

- Thí sinh chỉ ra đúng các hình ảnh: đạt 0,75 điểm.

0,75

3

- Kiểu câu: câu cầu khiến

- Tác dụng: nhấn mạnh yêu cầu (răn dạy) của cha đối với con: không được giễu cợt những người hành khất

Hướng dẫn chấm:

- Thí sinh chỉ ra được kiểu câu : 0,25 điểm

- Thí sinh trả lời được tác dụng: 0,75 điểm

- Thí sinh trả lời đủ cả kiểu câu và tác dụng, có diễn đạt tương đương đạt: 1,0 điểm

1,0

4

- Người cha dặn dò con không nên hỏi quê hương của họ bởi vì nhắc đến quê hương là nhắc đến nỗi nhớ, nhắc đến niềm đau..

- Người cha muốn con hiểu được, biết đồng cảm, sẻ chia trong cuộc sống; quan tâm giúp đỡ những người tha hương cầu thực, không chỉ về mặt vật chất mà trên hết vẫn là sự đồng cảm về mặt tinh thần.

Hướng dẫn chấm:

- Thí sinh trả lời đúng 01 nội dung: đạt 0,5 điểm.

- Thí sinh trả lời đúng 0,2 nội dung có diễn đạt tương đương đạt 1,0 điểm.

1,0

5

- Bài học:

+ Cần tôn trọng, đồng cảm, sẻ chia, giúp đỡ nhau trong cuộc sống nhất là đối với những người bất hạnh.

+ Khi giao tiếp cần tế nhị, lịch sự không phân biệt sang hèn giàu nghèo.

+ Cần lắng nghe những lời răn dạy của cha mẹ.

- Thí sinh nêu được một bài học: đạt 0,25 điểm.

- Thí sinh đưa ra được từ 2 bài học, có cách diễn đạt tương đương: đạt 0,5 điểm.

0,5

II

VIẾT

6,0

1

Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày cảm nhận về lời răn dạy con của người cha trong bài thơ “Dặn con” của Trần Nhuận Minh?

2,0

a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn

Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng (200 chữ) của đoạn văn. Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, phối hợp hoặc song song.

0,25

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

- Lời răn dạy con của người cha trong bài thơ “Dặn con” của Trần Nhuận Minh

0,25

c. Viết được đoạn văn nghị luận đảm bảo các yêu cầu

Lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp, kết hợp chặt chẽ lí lẽ và dẫn chứng trên cơ sở đảm bảo các nội dung sau:

(1) Mở đoạn:

- Giới thiệu tác giả và bài thơ : Bài thơ “Dặn con” của nhà thơ Trần Nhuận Minh in trong tập “Nhà thơ và hoa cỏ”

- Đưa ra vấn đề cần phân tích: lời răn dạy của người cha

(2) Thân đoạn

- Bài thơ thể hiện sự dạy dỗ nghiêm khắc của người cha đối với con cái. Người cha mong muốn con biết cảm thương, đồng cảm, chia sẻ và tôn trọng những người khó khăn hơn mình, không thái độ kì thị, khinh miệt, thương hại; biết sống một cách khoan dung và nhân ái..Đó là một đạo lý làm người tốt đẹp của nhân dân ta.

-Bài thơ chứa đựng nhiều thông điệp có ý nghĩa sâu sắc: sự cảm thông, chia sẻ; lòng nhân ái và tình người âm áp, bao dung…

(3) Kết đoạn

- Khẳng định vấn đề

- Liên hệ, mở rộng

1,0

d. Diễn đạt

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.

Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.

0,25

đ. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Hướng dẫn chấm:

- Thí sinh huy động được kiến thức và trải nghiệm của bản thân để bàn luận về vấn đề cần nghị luận; có cách nhìn riêng, mới mẻ về vấn đề nghị luận; có sáng tạo trong viết câu, dựng đoạn, làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh.

- Đáp ứng được 02 yêu cầu trở lên: 0,25 điểm.

0,25

2

Viết bài văn nghị luận (600 chữ) trình bày suy nghĩ của em về vấn đề Lối sống năng động của những người trẻ tuổi trong xã hội hiện nay.

4,0

a. Đảm bảo bố cục và dung lượng của bài văn nghị luận

Đảm bảo yêu cầu về bố cục và dung lượng (khoảng 600 chữ) của bài văn.

0,25

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Kĩ năng sống rất cần thiết cho bản thân đặc biệt là tuổi trẻ

0,5

c. Viết được bài văn nghị luận đảm bảo các yêu cầu:

Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận và nêu khái quát quan điểm của cá nhân về vấn đề.

- Mỗi con người có thể chọn cho mình một lối sống, sống năng động cũng là một trong những lựa chọn của nhiều bạn trẻ hiện nay.

- Đây là một lối sống tích cực, phù hợp với xu thế của xã hội hiện đại.

*Thân bài: Triển khai vấn đề nghị luận:

(1) Giải thích: Lối sống năng động có thể hiểu là lối sống dấn thân, thích hoạt động, thích tìm tòi khám phá những điều mới mẻ.

(2) Bàn luận

- Biểu hiện của người có lối sống năng động...

- Ý nghĩa của lối sống năng động với người trẻ tuổi

+ Lối sống năng động làm cho tuổi trẻ trở nên hoạt bát, tự tin hơn trong mọi tình huống.

+ Lối sống năng động giúp cho người trẻ có nhiều trải nghiệm thú vị, rút ra được nhiều bài học bổ ích, từ đó hoàn thiện bản thân.

+ Lối sống năng động sẽ đem lại cho tuổi trẻ nhiều cơ hội để thăng tiến trong công việc.

+ Lối sống năng động sẽ giúp cho người trẻ tạo lập được nhiều mối quan hệ cần thiết cho cuộc sống sau này.

* HS lấy bằng chứng phù hợp với vấn đề

(3) Ý kiến trái chiều và phản bác

+ Một số người cho rằng lối sống năng động là lối sống vô ý thức, vô kỷ luật, sống theo ý muốn của mình.

+ Sống năng động nhưng không nên tùy tiện, lối sống này cần đi kèm với khả năng suy xét, tính toán cẩn thận, để tránh những sai lầm đáng tiếc. Người sống năng động cũng cần có những khoảnh khắc trầm lắng, để cân bằng cảm xúc, điều hòa tâm hồn, từ đó có những suy nghĩ sâu sắc, dẫn đến hành động đúng đắn hơn.

(4) Giải pháp

+ Bản thân :Tham gia tích cực vào các hoạt động đoàn thể thay vì sống trên không gian ảo; kết giao với những người năng động; tránh xa lối sống bị động, tự ti.

+ Cha mẹ :khuyến khích con cái tham gia các hoạt động xã hội, tình nguyện, trải nghiệm thực tế.

+ Các tổ chức xã hội, doanh nghiệp : tổ chức các khóa học, trại hè kỹ năng sống cho học sinh.Tạo ra các sân chơi bổ ích, lành mạnh cho học sinh, như câu lạc bộ thể thao, âm nhạc, hội họa, diễn kịch

*Kết bài : Khái quát vấn đề nghị luận.

Lưu ý: Thí sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

2,5

d. Diễn đạt

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết văn bản.

Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.

0,25

đ. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Hướng dẫn chấm:

- Thí sinh huy động được kiến thức và trải nghiệm của bản thân để bàn luận về vấn đề cần nghị luận; có cách nhìn riêng, mới mẻ về vấn đề nghị luận.

- Đáp ứng được 02 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm.

0,5

Tổng điểm

10,0