Đề cương ôn tập giữa học kì 2 môn Ngữ văn 6 Cánh Diều năm 2025

Chủ ngữ

Khái niệm

Chủ ngữ là một trong hai thành phần chính của câu; chỉ sự vật, hiện tượng có hoạt động, trạng thái, đặc điểm nêu ở vị ngữ.

Biểu hiện

- Thường được biểu hiện bằng danh từ, đại từ.

- Trả lời cho các câu hỏi Ai?, Con gì?, Cái gì?

Mở rộng chủ ngữ

Hoán dụ

Khái niệm

Là biện pháp tu từ, theo đó, một sự vật, hiện tượng được gọi tên bằng sự vật, hiện tượng khác có mối quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

Ví dụ

Áo chàm đưa buổi phân li

Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay

Hoán dụ qua cụm từ “áo chàm”: “Áo chàm” vốn là từ để chỉ màu áo đặc trưng của đồng bào dân tộc thiểu số ở Việt Bắc; Trong câu thơ này. cụm từ “áo chàm” được dùng để chỉ người dân Việt Bắc mộc mạc, chân thành, chất phác mà thủy chung son sắt, từ đó, nhấn mạnh tình cảm gần gũi, thân thương giữa cán bộ kháng chiến với người dân Việt Bắc.

Mô hình

SƠ ĐỒ HOÁN DỤ

Các kiểu hoán dụ

Lấy bộ phận để gọi toàn thể: Bàn tay ta làm nên tất cả

Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.

Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng:

Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn quanh năm đói rách. Làng xóm ta ngày nay bốn mùa nhộn nhịp cảnh làm ăn tập thể.

Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật:

Ngày Huế đổ máu

Chú Hà Nội về

Tình cờ chú cháu

Gặp nhau Hàng Bè.

Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng:

Một cây làm chẳng nên non

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.

Thể loại

Khái niệm

Đặc điểm

Một số văn bản

Truyện đồng thoại

Là loại truyện thường lấy loài vật làm nhân vật. Các con vật trong truyện đồng thoại được các nhà văn miêu tả, khắc họa như con người (gọi là nhân cách hoá).

- Đề tài là phạm vi cuộc sống được miêu tả trong văn bản. Ví dụ: Đề tài của truyện Sự tích Hồ Gươm là đánh giặc cứu nước.

- Chủ đề là vấn đề chính được thể hiện trong văn bản. Ví dụ: Chủ đề của truyện Sự tích Hồ Gươm là tinh thần yêu nước và khát vọng hoà bình của nhân dân ta.

- Bài học đường đời đầu tiên

- Giọt sương đêm

- Câu chuyện của hạt Dẻ Gai

- Anh Cút Lủi

Thơ (có yếu

tố tự sự, miêu tả)

Thơ có yếu tố tự sự, miêu tả là thơ trong đó người viết thường kể lại sự việc và miêu tả sự vật; qua đó, thể hiện tình cảm, thái độ của mình.

- Ngôn ngữ thơ cô đọng, giàu nhạc điệu và hình ảnh, sử dụng nhiều biện pháp tu từ (so sánh, ẩn dụ, điệp ngữ…)

- Nội dung chủ yếu của thơ là tình cảm, cảm xúc của nhà thơ trước cuộc sống.

- Đêm&nbspnay&nbspBác không ngủ

- Lượm

- Chuyện cổ tích về loài người