Thực hiện pháp luật là gì? Phân biệt các hình thức thực hiện pháp luật
Thực hiện pháp luật là gì? Phân biệt các hình thức thực hiện pháp luật. Bên cạnh việc ban hành pháp luật, làm luật, thực hiện pháp luật đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý xã hội của nhà nước. Cùng Hoatieu.vn tìm hiểu về thực hiện pháp luật nhé.
Hình thức thực hiện pháp luật
1. Thực hiện pháp luật là gì?
Thực hiện pháp luật là quá trình hoạt động có mục đích, làm cho những quy định pháp luật đi vào cuộc sống của người dân, và trở thành các hành vi hợp pháp của công dân.
Nói một cách đơn giản thì thực hiện pháp luật là việc công dân tuân thủ các quy định pháp luật.
Thực hiện pháp luật có thể tồn tại ở dạng hành động (làm những việc pháp luật yêu cầu: đóng thuế, đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông) hoặc không hành động (không làm những điều pháp luật cấm: không uống rượu bia khi lái xe,...).
Tuy nhiên trong thực hiện pháp luật có cách thức thực hiện pháp luật mà công dân có thể thực hiện hoặc không thực hiện tuỳ vào ý chí của bản thân để bảo vệ quyền và lợi ích của mình.
2. Các hình thức thực hiện pháp luật
Có 4 hình thức thực hiện pháp luật:
- Tuân thủ pháp luật: Không làm những điều pháp luật cấm
- Thi hành pháp luật: Thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ, chủ động làm những gì pháp luật yêu cầu
- Sử dụng pháp luật: Cá nhân, tổ chức thực hiện các quyền của mình, làm những gì pháp luật cho phép.
- Áp dụng pháp luật: Cơ quan, cá nhân có thẩm quyền căn cứ quy định pháp luật để ra các quyết định làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt các quyền, nghĩa vụ của cá nhân, tổ chức
3. So sánh các hình thức thực hiện pháp luật
3.1 Điểm giống nhau giữa các hình thức thực hiện pháp luật
Cả 4 hình thức thực hiện pháp luật đều nhằm đưa những hoạt động của pháp luật thành hành vi hợp pháp. Từ đó tạo cho con người có lối sống lành mạnh, tốt đẹp, giúp cho xã hội ngày càng văn minh và phát triển.
3.2 Điểm khác nhau của các hình thức thực hiện pháp luật
| Tiêu chí | Tuân thủ pháp luật | Thi hành pháp luật | Áp dụng pháp luật | Sử dụng pháp luật |
| Bản chất | Là việt thực hiện pháp luật mang tính chất thụ động và thể hiện dưới dạng “hành vi không hành động” | “Hành vi hành động” được thực hiện một cách chủ động và tích cực | Được thể hiện dưới hình thức “hành vi hành động” và “hành vi không hành động” | Các chủ thể lựa chọn xử sự những điều pháp luật cho phép. Đó có thể là “hành vi hành động” hoặc “hành vi không hành động” tùy quy định pháp luật cho phép. |
| Chủ thể thực hiện | Mọi chủ thể | Mọi chủ thể | Cán bộ, cơ quan nhà nước có thẩm quyền | Mọi chủ thể |
| Hình thức thể hiện | Thường được thể hiện dưới hình thức cấm đoán | Thường được thể hiện dưới hình thức quy phạm bắt buộc | Thể hiện ở tất cả các loại quy phạm khác nhau do nhà nước có nghĩa vụ cũng như quyền hạn tổ chức cho các chủ thể khác thực hiện pháp luật. | Thường được thể hiện dưới hình thức quy phạm trao quyền. Là chủ thể được phép làm hoặc không làm. |
| Tính bắt buộc | Mang tính bắt buộc thực hiện, theo đó, chủ thể phải thực hiện theo những quy định của pháp luật mà không có sự lựa chọn khác | Chủ thể thực hiện theo ý chí của mình mà không có sự ép buộc thực hiện. | ||
| Ví dụ cụ thể | Ví dụ pháp luật cấm những hành vi buôn bán, trao đổi chất cấm như heroin, chất gây nghiện thì tất cả mọi công dân đề không được làm | Ví dụ Công dân Nam khi đủ tuổi đi nghĩa vụ quân sự thì phải chủ động thực hiện khi đủ điều kiện. Đây là nghĩa vụ bắt buộc | Ví dụ Toà án xét xử một bản án về đất đai thì sẽ áp dụng những quy định pháp luật để ra quyết định làm chấm dứt hoặc thay đổi nghĩa vụ của các bên. | Ví dụ Pháp luật cho phép người dân có quyền kiện lên cơ quan nhà nước để bảo vệ lợi ích của mình trong phân chia thừa kế. Tuy nhiên việc này công dân có thể làm hoặc không làm tuỳ thuộc vào ý chí của công dân. |
Như vậy có thể thấy pháp luật là để đảm bảo công bằng trong đời sống của nhân dân và mọi hoạt động được vào khuôn khổ. Mọi quy định của pháp luật đều là những quy định thể hiện sự công bằng giữa con người với nhau. Khi công dân thấy bản thân không có sự công bằng thì hoàn toàn có thể sử dụng pháp luật để căn cứ xác định hoặc yêu cầu cơ quan có thẩm quyền giải quyết giành lại công bằng cho bản thân. Các hình thức pháp luật này có thể được phối hợp đan xen lẫn nhau trong đời sống. Từ đó cũng thể hiện được tầm quan trọng của pháp luật trong đời sống. Các hình thức thực hiện pháp luật được kết hợp chặt chẽ với nhau.
Ví dụ công dân A bị công dân B thực hiện hành vi đánh khiến công dân A bị thương tích. Công dân A đã sử dụng pháp luật và làm đơn kiện lên cơ quan có thẩm quyền để mong muốn đòi lại công bằng. Qua quá trình kiểm tra, xác minh thì cơ quan có thẩm quyền đã áp dụng pháp luật và ra bản án với hành vi của công dân B. Sau khi có quyết định thì công dân B buộc phải thi hành pháp luật của cơ quan có thẩm quyền. Có thể thấy qua ví dụ này các hình thức thực hiện pháp luật đã kết hợp chặt chẽ với nhau để bảo vệ quyền lợi của công dân.
Trên đây Hoatieu.vn đã trả lời câu hỏi Thực hiện pháp luật là gì? Phân biệt các hình thức thực hiện pháp luật.
Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Tài liệu của HoaTieu.vn
Các bài viết liên quan:
- Chia sẻ:
Phương Nga - Ngày:
Theo Nghị định 147/2024/ND-CP, bạn cần xác thực tài khoản trước khi sử dụng tính năng này. Chúng tôi sẽ gửi mã xác thực qua SMS hoặc Zalo tới số điện thoại mà bạn nhập dưới đây:
