Đọc hiểu Bí ẩn của làn nước - Bảo Ninh

Bí ẩn của làn nước là một truyện ngắn của nhà văn Bảo Ninh khi viết về những bi kịch của con người trong chiến tranh. Làn nước biểu trưng cho sự sống nhưng nó cũng lấy đi sinh mạng của con người và tạo ra những mất mát không thể nào xóa nhòa. Trong bài viết này Hoatieu xin chia sẻ đề đọc hiểu văn bản Bí ẩn của làn nước có đáp án sẽ giúp các em hiểu rõ hơn về tác phẩm.

Tóm tắt Bí ẩn của làn nước

Bí ẩn của làn nước là một truyện ngắn của Bảo Ninh. Câu chuyện được kể lại thông qua hồi ức của nhân vật tôi. Năm đó làng của nhân vật tôi bị lụt, cả làng chìm trong biển nước. Vợ của nhân vật tôi mới sinh con. Anh và vợ cùng nhiều người làng cùng trú ẩn trên một cây đa để chờ nước rút. Trong cơn bão lũ, có tiếng kêu cứu của 1 người đàn bà và nhân vật tôi đã đưa tay ra cứu nhưng cánh tay trơn tuột khiến lũ cũng cuốn người đàn bà đố đi mất. Bỗng cành đa gãy, vợ của nhân vật tôi và đứa con mới sinh rơi xuống ao. Anh vội lao xuống nước và vớt kịp thằng con trai mới sinh đưa vội cho những người trên cây rồi lại lắn xuống để tìm vợ trong làn nước lũ. Đến lúc tỉnh lại, nhân vật tôi thấy mình năm trên bờ. Vợ anh đã bị lũ cuốn trôi mất, lúc này có 1 người đàn bà đang thay tã cho con anh và đó là một bé gái. Anh nhìn đứa trẻ rồi chết lặng vì biết đó không phải con mình. Nhiều năm trôi qua đi anh vẫn thường ngắm nhìn dòng nước đã cuống trôi vợ con mình. Thời gian có thể trôi nhưng nỗi đau mà nó gây ra thì vân khôn nguôi.

Tình huống truyện Bí ẩn của làn nước

Tình huống chính của truyện: xoay quanh dòng sông trước và sau khi chiến tranh nổ ra. Con nước hiền hòa bỗng trở nên dữ dội, nó đã nuốt chửng vợ, con của người đàn ông và người đàn bà vô danh.

Bí ẩn của làn nước đọc hiểu

Các dòng sông trôi đi như thời gian, và cũng như thời gian, trên mặt nước các triền sông biết bao nhiêu lần câu chuyện đời đã diễn ra. Nhất là về đêm, trên làn nước của dòng sông quê hương tôi lấp lánh hằng hà những đốm sáng bí ẩn, có cả điều bí ẩn của đời tôi.

Năm ấy, nhằm trúng đỉnh lũ đêm Rằm tháng Bảy, một loạt bom Mỹ phá tan vệt đê canh giữ đằng trước làng tôi. Dứt dây nổ của bom và tiếng gầm ghê rợn của máy bay cường kích là chuỗi ầm ầm long lở của dòng sông phá bung đê tràn ngang vào đồng ruộng.

Từ trên điếm canh, tôi chạy lao về làng. Hồi chiều hay tin vợ ở nhà trở dạ nhưng tôi không thể rời vị trí hộ đê. Bây giờ giời đất sập rồi, trong tôi chỉ còn con tôi, vợ tôi. Tôi dốc toàn lực bình sinh vào đôi chân. Đằng sau, cơn đại hồng thuỷ đuổi bén gót.

Nước đã ngập làng. Tôi về, kịp dìu vợ leo lên mái. Mái nhà tranh của vợ chồng tôi bị lôi đi trong đêm đen. Đến khi mái rạ sắp rã tan ra thì ơn trời nó vướng vào thân đa trước đình làng. Đã có cả một đám đông bám trên các cành. Nhiều bàn tay chìa xuống giúp tôi đỡ vợ con trèo lên. Vợ tôi ôm khư khư đứa con mới sinnh, nhất định không để tôi bế đỡ.

- Con trai… con trai mà… con trai… Để em ẵm, anh vụng…

Nhiều giờ trôi qua. Mưa tuôn, gió thổi. Mực nước không dâng cao hơn, nhưng chảy xiết hơn. Cây đa đầy người hơn. Tôi mỏi nhừ. Tay ôm chặt vợ, tay níu mình vào chạc cây. Vợ tôi yếu lả, ướt lướt thướt, lạnh ngắt.

Khoảng gần sáng, bỗng có tiếng quẫy nước ngay dưới cành đa của vợ chồng tôi. Một giọng nghẹn sặc vói lên:

- Cứu mẹ con tôi mấy… cứu mấy, người ơi…

Một bàn tay nhớt và lạnh như tay ma rờ vào chân tôi đang bông thõng. Tôi vội cúi xuống, đưa tay ra. Nhưng bàn tay của người đàn bà dưới nước truội đi, chìm nghỉm. Cành đa kêu rắc, chao mạnh. Vợ tôi ối lên một tiếng thảng thốt, và “ùm”, con trai tôi, đứa con sơ sinh tôi chưa được nhìn thấy mặt, tuột khỏi bọc ni lông trên tay mẹ nó, sa xuống làn nước tối tăm.

- Con tôi…! Vợ tôi hét rú lên và lao ngay lập tức xuống nước hòng chụp lấy con.

Tôi phóng mình theo. Nước lạnh, bùn ngầu, sâu hút và cuốn mạnh. Tôi với kịp thằng con, nhao vội lên, trao nó cho những bàn tay đang chìa xuống, rồi lặn tiếp ngay để cứu vợ. Nhiều người phi xuống theo để trợ sức tôi…

Tôi tỉnh lại, thấy trời sáng rồi và đã tạnh mưa. Tôi nằm trong khoang một ca nô cứu nạn đầy ắp người. Hồi đêm, tôi đã vật lộn điên dại quyết sống mái một phen với làn nước giết người, nhưng tôi đã thua cuộc. Ứa ra cả máu tai máu mũi mà không những không cứu nổi vợ, đến thi thể cô ấy tôi cũng bất lực không tìm thấy. Khi ca nô quân đội tới, mọi người phải dùng sức để buộc tôi rời mặt nước. Kiệt sức, tôi ngất đi. Khổ đau, tôi tỉnh dậy, nước mắt nóng rực, tê nhói. Một chị phụ nữ chen tới bên tôi, lên lời an ủi:

- Phận chị ấy đã vậy, thôi thì anh phải nén lòng lại, giữ sức khoẻ mà nuôi con. Ơn trời, anh còn kịp cứu được cháu. Chao ôi, vừa kịp khóc chào đời đã trải qua một cơn kinh hoàng hú vía. Anh coi con anh này. Cứ như không. Đã bú, đã ngủ rồi đây này. Ngoan chưa này… Ôi chao, nó tè dầm rồi này.

Chị nựng nịu, và từ từ giở bọc chăn chiên đang ủ kín con tôi. Chị thay tã cho nó. Tôi nhìn, chết lặng.

- Con tôi… - Tôi khóc, đỡ lấy bọc chăn, - Con tôi.

Từ bấy tới nay, thời gian trôi qua và triền nước trôi đi, tôi đã có tuổi và con gái tôi đã thành một thiếu nữ. Nó là đứa con của làn nước, mọi người đều nói thế bởi vì chuyện nó sa xuống dòng nước lụt rồi được cha nó cứu lên thì cả làng ai cũng biết. Nhưng điều bí mật kia thì không ai hay, kể cả con gái tôi cũng không thể biết. Chỉ có dòng sông biết.

Có ngày nào mà tôi không ra sông để ngắm dòng nước trôi. Vợ tôi, con tôi và người đàn bà vô danh nhìn tôi từ đáy nước. Thời gian, năm tháng cứ trôi, dòng sông và lịch sử, tất cả đổi thay nhưng mà niềm đau của đời tôi thì khôn nguôi bởi ấy là niềm đau không thể nói nên lời.

Chọn phương án trả lời đúng nhất cho mỗi câu hỏi:

Câu 1. Câu chuyện được kể bằng hình thức người kể chuyện nào?

A. Người kể chuyện ngôi thứ nhất

B. Người kể chuyện ngôi thứ ba

C. Người kể chuyện ngôi thứ hai

D. Kết hợp các ngôi kể

Câu 2. Ở đoạn văn mở đầu và đoạn văn kết thúc, hai hình ảnh nào được xuất hiện đồng hành với nhau?

A. Người vợ và dòng sông

B. Dòng sông và thời gian

C. Người con và cơn lũ

D. Dòng sông và quê hương

Câu 3. Tình cảnh mà người kể chuyện trong tác phẩm phải gánh chịu là gì?

A. Mất mát, đau thương do bệnh dịch

B. Mất mát, đau thương do sự phản bội

C. Mất mát, đau thương do ly tán, chia cắt

D. Mất mát, đau thương do thiên tai và bom đạn.

Câu 4. Tại sao bí ẩn của đời người kể chuyện lại được gọi là “bí ẩn của làn nước”?

A. Bí ẩn ấy gắn với dòng nước

B. Bí ẩn ấy đã bị cuốn trôi theo dòng nước

C. Bí ẩn ấy chỉ có dòng nước biết

D. Bí ẩn ất đã tạo ra ký ức về dòng nước

Trả lời các câu hỏi dưới đây:

Câu 5. Tìm các chi tiết thể hiện tình cảnh éo le của nhân vật “Tôi” khi xóm làng ngập trong lũ.

Các chi tiết miêu tả tình cảnh éo le của nhân vật “Tôi” khi xóm làng ngập trong lũ:

- Nhân vật Tôi về, kịp dìu vợ leo lên mái. Mái nhà tranh bị lôi đi trong đêm đen. Đến khi mái rạ sắp rã tan ra thì may mắn nó vướng vào thân đa trước đình làng.

- Đã có cả một đám đông bám trên các cành nhưng nhiều bàn tay chìa xuống giúp tôi đỡ vợ con trèo lên.

- Người vợ của nhân vật tôi ôm khư khư đứa con mới sinnh, nhất định không để ông bế đỡ vì lo ông vụng về.

- Nhiều giờ trôi qua. Mưa tuôn, gió thổi. Mực nước không dâng cao hơn, nhưng chảy xiết hơn. Cây đa đầy người hơn. Nhân vật Tôi mỏi nhừ, tay ôm chặt vợ, tay níu mình vào chạc cây. Người vợ yếu lả, ướt lướt thướt, lạnh ngắt.

Câu 6. Dù đang ở trong hoàn cảnh nguy hiểm, nhưng khi nghe lời kêu cứu của người đàn bà kêu cứu dưới nước, nhân vật “Tôi” có phản ứng như thế nào? Phản ứng ấy gợi cho em cảm nhận gì?

- Nêu cảm nhận: HS có thể có nhiều cảm nhận khác nhau nhưng xoáy vào 2 yếu tố:

+ Tình huống cấp bách, hiểm nguy, quyết định sinh tử của cả người đàn bà dưới nước, đứa trẻ lẫn gia đình nhân vật “Tôi”.

+ Hành động của nhân vật “Tôi” sẵn sàng cứu giúp người khác dù sự sống của mình và gia đình mong manh cho thấy tình yêu thương lớn lao, lòng dũng cảm, lẽ sống cao cả, sẵn sàng cứu giúp kẻ yếu gặp nguy hiểm.

Câu 7. Khi nhìn người phụ nữ thay tã cho con, đưa con lại cho anh sau khi cứu được từ dòng nước lũ, nhân vật “Tôi” có phản ứng, tậm trạng như thế nào?

Tôi nhìn, chết lặng; Gọi không thành tiếng: “Con tôi…”; Tôi khóc, đỡ lấy bọc chăn, gọi “Con tôi!”

- Tâm trạng: Bàng hoàng, sửng sốt, chết lặng trong đau đớn, xót xa, mất mát vì nhận ra đứa bé không phải con mình, và con mình đã vĩnh viễn bị dòng nước lũ cuốn đi.

Câu 8. Em có đồng tình với cách hành xử của nhân vật “Tôi”, chọn im lặng và giữ bí mật về sự việc suốt đời không? Vì sao?

Đây là ý hỏi mở, HS căn cứ vào nội dung văn bản, tính chất sự việc để bộc lộ quan điểm của mình. Dưới đây là hai yêu cầu căn bản:

- Nêu rõ quan điểm của bản thân: đồng tình, không đồng tình, hoặc đồng tình một mặt, một phương diện nào đó.

- Lý giải quan điểm của bản thân bằng lý lẽ, chứng cứ thuyết phục từ nội dung, sự kiện của truyện Bí ẩn của làn nước và những hiểu biết từ thực tế cuộc sống.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Lớp 9 của HoaTieu.vn.