Thiết quân luật là gì? Ai có quyền ra lệnh thiết quân luật?

Thiết quân luật là gì? Trong tình trạng nào thì ra lệnh thiết quân luật? Ai có thẩm quyền ra lệnh thiết quân luật? Cùng Hoatieu.vn tìm hiểu nhé.

Thiết quân luật là một biện pháp đặc biệt, được áp dụng trong những trường hợp khẩn cấp. Việc áp dụng thiết quân luật phải tuân thủ quy định của pháp luật và chỉ được thực hiện khi an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội bị xâm phạm nghiêm trọng.

1. Thiết quân luật là gì?

Theo Điều 21 Luật Quốc phòng 2018 thì thiết quân luật được định nghĩa như sau:

Do đó có thể hiểu, Thiết quân luật là biện pháp của Quân đội, được ban hành trong tình trạng đặc biệt của đất nước, do Bộ trưởng Bộ Quốc phòng chỉ đạo theo lệnh của Chủ tịch nước và quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

2. Địa bàn thiết quân luật là gì?

Hiện nay, không có quy định cụ thể giải thích khái niệm địa bàn thiết quân luật. Tuy nhiên có thể hiểu như sau:

Địa bàn thiết quân luật là khu vực hoặc địa phương mà chính quyền đã ban bố tình trạng thiết quân luật. Trong khu vực này, quyền lực quản lý sẽ được chuyển giao tạm thời từ chính quyền dân sự sang quân đội.

3. Thiết quân luật khẩn cấp là gì?

Thiết quân luật khẩn cấp là một biện pháp đặc biệt, được áp dụng trong những trường hợp khẩn cấp, khi tình hình an ninh, trật tự xã hội bị đe dọa nghiêm trọng đến mức chính quyền dân sự không thể kiểm soát được.

Khi đó, quyền lực quản lý nhà nước sẽ được chuyển giao tạm thời từ chính quyền dân sự sang quân đội.

Mục đích của thiết quân luật khẩn cấp là nhằm ổn định tình hình, kịp thời ngăn chặn các hành vi gây rối trật tự công cộng, bảo vệ an toàn cho người dân và tài sản. Và khi tình hình được kiểm soát, thiết quân luật sẽ được dỡ bỏ và chính quyền dân sự sẽ tiếp quản lại việc quản lý.

4. Việt Nam có thiết quân luật không?

Theo quy định của pháp luật Việt Nam, việc áp dụng thiết quân luật chỉ được thực hiện trong những trường hợp đặc biệt, khi an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội bị xâm phạm nghiêm trọng đến mức chính quyền địa phương không còn kiểm soát được tình hình.

Hiện nay, Việt Nam không đang trong tình trạng thiết quân luật.

5. Các biện pháp đặc biệt áp dụng trong thiết quân luật

Trong thời gian thiết quân luật, việc quản lý nhà nước tại địa phương thiết quân luật được giao cho đơn vị quân đội thực hiện. Người chỉ huy đơn vị quân đội được giao quản lý địa phương thiết quân luật có quyền ra lệnh áp dụng các biện pháp đặc biệt như sau và chịu trách nhiệm về việc áp dụng các biện pháp đó:

• Cấm hoặc hạn chế người, phương tiện đi lại; đình chỉ hoặc hạn chế hoạt động tại các nơi công cộng;
• Cấm biểu tình, đình công, bãi thị, bãi khóa, tụ tập đông người;
• Bắt giữ hoặc cưỡng chế cá nhân, tổ chức có hoạt động xâm hại đến quốc phòng, an ninh phải rời khỏi hoặc cấm đi khỏi nơi cư trú hoặc một khu vực nhất định;
• Huy động người, phương tiện của cơ quan, tổ chức, cá nhân;
• Quản lý đặc biệt đối với các loại vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ; kiểm soát chặt chẽ cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, phương tiện thông tin, hoạt động báo chí, xuất bản, cơ sở in, sao chụp, việc thu thập, sử dụng thông tin.

Người chỉ huy đơn vị quân đội được giao quản lý địa phương cấp tỉnh thiết quân luật được quyền trưng mua, trưng dụng tài sản. Việc trưng mua, trưng dụng tài sản thực hiện theo quy định của Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản.

(Căn cứ theo quy định tại Khoản 6 Điều 21 Luật Quốc phòng 2018)

6. Thiết quân luật được ban hành trong tình trạng nào?

Theo Điều 21 Luật Quốc phòng 2018 quy định thiết quân luật được ban hành khi an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở một hoặc một số địa phương bị xâm phạm nghiêm trọng tới mức chính quyền ở đó không còn kiểm soát được tình hình.

Có thể hiểu rằng, khi tình trạng an ninh, chính trị tại mội số địa phương ở tình trạng báo động, mất kiểm soát thì sẽ ban hành thiết quân luật đối với những địa phương đó.

Lệnh thiết quân luật phải xác định cụ thể địa phương cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt thiết quân luật, biện pháp, hiệu lực thi hành; quy định nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân; các quy tắc trật tự xã hội cần thiết ở địa phương thiết quân luật và được công bố liên tục trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Khi có lệnh thiết quân luật thì sẽ xác định cụ thể địa phương (đến từng cấp) thực hiện thiết quân luật và các biện pháp thực hiện trong địa phương đó cũng như nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan tổ chức. Khi có lệnh thiết quân luật sẽ được công bố trên phương tiện thông tin đại chúng.

7. Thẩm quyền ban hành thiết quân luật

Lệnh thiết quân luật do Chủ tịch nước ban hành theo đề nghị của Thủ tướng Chính phủ. Thủ tướng Chính phủ ra quyết định về việc thực hiện thiết quân luật, dựa theo đó, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng chỉ đạo thực hiện.

Chính phủ quy định nhiệm vụ, quyền hạn của người chỉ huy đơn vị quân đội, cơ quan, tổ chức, địa phương liên quan thi hành lệnh thiết quân luật.

Trên đây Hoatieu.vn trả lời câu hỏi Thiết quân luật là gì? và cung cấp các thông tin, quy định về thiết quân luật.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Tài liệu của HoaTieu.vn

• Quân triều đình là gì?
• Kiểm soát quân sự (Ksqs) là gì?