Báo cáo 5 năm thực hiện cuộc vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh

Báo cáo 5 năm thực hiện cuộc vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh là mẫu được lập ra tại các cơ quan, đơn vị để tổng kế lại quá trình triển khai và thực hiện cuộc vận động toàn dân. Mời các bạn tham khảo.

1. Báo cáo vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh là gì?

Báo cáo vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh là mẫu được lập ra để tổng kết lại tình hình triển khai và kết quả thực hiện phong trào, từ đó đưa ra những phương hướng, nhiệm vụ cho những năm tiếp theo.

2. Báo cáo 5 năm thực hiện cuộc vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh

Phần thứ I

TÌNH HÌNH TRIỂN KHAI VÀ KẾT QUẢ THỰC HIỆN PHONG TRÀO “TOÀN DÂN ĐOÀN KẾT XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA” (GỌI TẮT LÀ PHONG TRÀO) VÀ ĐỀ ÁN XÂY DỰNG NẾP SỐNG VĂN MINH ĐÔ THỊ VÀ NÔNG THÔN (GỌI TẮT LÀ ĐẾ ÁN) GIAI ĐOẠN .........

A. Tình hình triển khai và kết quả thực hiện Phong trào

I. Công tác chỉ đạo, triển khai thực hiện Phong trào

Thực hiện Quyết định số ......ngày ...... của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” giai đoạn ......., định hướng đến năm .......; Quyết định số ....... ngày ........ của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt đề án phát triển văn hóa nông thôn đến năm ......., định hướng đến năm .......; căn cứ theo kế hoạch, hướng dẫn của các cấp, các ngành, ngay từ đầu năm, UBND xã đã ban hành Kế hoạch về việc triển khai thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; tiến hành củng cố, kiện toàn lại Ban chỉ đạo phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” cấp huyện (sau đây gọi tắt là Ban chỉ đạo); ban hành Quy chế hoạt động và phân công nhiệm vụ, địa bàn phụ trách cho các thành viên Ban chỉ đạo. Bên cạnh đó, Ban chỉ đạo xã đã chủ động lồng ghép việc tổ chức, thực hiện các nội dung, chỉ tiêu phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” vào công tác chuyên môn; phối hợp với Ban chỉ đạo các xã, thị trấn triển khai thực hiện tốt các văn bản của cấp trên đến cơ sở.

Phổ biến, quán triệt sâu rộng việc triển khai các hoạt động của Phong trào đến các cơ quan, ban ngành, đoàn thể cấp huyện và địa phương; hướng dẫn cơ sở kịp thời sửa đổi, bổ sung hương ước, quy ước nhằm giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, phong tục, tập quán tốt đẹp, hạn chế và từng bước loại bỏ phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh trong cộng đồng dân cư; công tác quản lý và tổ chức lễ hội từng bước đi vào nề nếp, tạo không khí vui tươi, phấn khởi. Việc cưới, việc tang tiếp tục có những chuyển biến tích cực. Nhiều tấm gương điển hình trong văn hóa ứng xử ở các lĩnh vực đã được lan tỏa và nhân rộng. Trong quá trình triển khai thực hiện, Ban chỉ đạo đã bám sát các văn bản, hướng dẫn của cấp trên về tiêu chuẩn, trình tự, thủ tục xét và công nhận danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “thôn văn hóa”, “Cơ quan, đơn vị đạt chuẩn văn hóa”, “Xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới” để làm cơ sở kiểm tra, phúc tra cơ quan, đơn vị, làng, thôn. Thường xuyên triển khai và đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, quán triệt mục đích, yêu cầu, nội dung của phong trào đến tận cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và các tầng lớp nhân dân bằng nhiều hình thức để người dân nhận thức rõ tầm quan trọng của việc xây dựng thôn, gia đình văn hóa, cơ quan, đơn vị văn hóa trong đời sống xã hội, nhất là trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh tế thế giới hiện nay. Nhiều nội dung hoạt động của Phong trào được lồng ghép, kết hợp triển khai sâu rộng trong xã hội nhằm tạo sự chuyển biến tích cực trong mọi lĩnh vực, mọi tầng lớp nhân dân.

II. Kết quả thực hiện

1. Xây dựng “Người tốt, việc tốt” và các điển hình tiên tiến

Trong những năm qua, cùng với việc phát động phong trào xây dựng gia đình văn hóa; thôn văn hóa; xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới, phong trào xây dựng gương “Người tốt, việc tốt” và các điển hình tiên tiến trên địa bàn xã được chú trọng triển khai thực hiện, từ đó đã xuất hiện ngày càng nhiều gương “Người tốt, việc tốt” được các cấp, các ngành tuyên dương, khen thưởng.

Nhiều phong trào thi đua được phát động ở các cấp, các ngành trong toàn xã như: Phong trào “Toàn dân tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc” của ngành Công an; cuộc vận động “Dân chủ, kỷ cương, tình thương và trách nhiệm”, phong trào “Mỗi thầy cô giáo là tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo”, phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” của ngành Giáo dục và Đào tạo; phong trào “Nông dân sản xuất giỏi, đoàn kết giúp nhau xóa đói giảm nghèo”; phong trào “Phụ nữ tích cực học tập, lao động sáng tạo, xây dựng gia đình hạnh phúc”; phong trào “Người cao tuổi làm kinh tế giỏi”; cuộc vận động “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”... đã thu hút đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân trong toàn xã tích cực hưởng ứng tham gia thực hiện.

Bên cạnh đó, Ban chỉ đạo xã cũng như Ban chỉ đạo cơ sở đã có nhiều cách làm hay, sáng tạo trong việc xây dựng và nhân rộng các điển hình tiên tiến làm lan tỏa, cổ vũ mọi người tham gia thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Qua các phong trào, đã xuất hiện nhiều cá nhân và tập thể điển hình tiên tiến trên các lĩnh vực sản xuất kinh tế, công tác, hoạt động xã hội, điển hình như: cơ sở vật liệu xây dựng Trần Trọng (thôn Trằm Ngang); cơ sở vật liệu xây dựng Phan Duy Cường (thôn Tây Hoàng); cơ sở mộc mỹ nghệ Thanh Hoài (thôn Đông Hồ) được cấp trên tặng giấy khen về gương nông dân sản xuất kinh doanh giỏi và giảm nghèo bền vững, là những điển hình trong việc giúp đỡ các hội viên khác ở địa phương phát triển kinh tế... Qua đó, đã tạo nên làn sóng thi đua sôi nổi, góp phần thay đổi diện mạo nông thôn, nâng cao đời sống vật chất cũng như đời sống văn hóa, tinh thần cho nhân dân.

Ngoài ra, từ năm 2015 đến nay, toàn xã có nhiều tập thể và cá nhân đạt thành tích cao được UBND huyện tặng giấy khen, nhiều cá nhân đạt danh hiệu “Lao động tiên tiến” và nhiều chiến sỹ thi đua cấp cơ sở, giáo viên dạy giỏi các cấp, nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi; có 05 thôn đạt danh hiệu văn hóa liên tục trong 3 năm, trong đó có 02 thôn đạt danh hiệu văn hóa liên tục 05 năm trở lên.

2. Thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”

Thời gian qua, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp trong xã đã phát huy vai trò nòng cốt, tích cực thực hiện có hiệu quả các phong trào thi đua, cuộc vận động, nhất là Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, góp phần phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tạo nên sức mạnh tổng hợp để phấn đấu hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh và thực hiện thắng lợi chỉ tiêu về kinh tế, văn hóa, xã hội đề ra.

Mặt trận và Đoàn thể các cấp trong xã luôn gắn các phong trào thi đua yêu nước với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị tại địa phương, đặc biệt thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ Đại hội Đảng bộ xã lần thứ XI, các Nghị quyết của Đảng ủy, Nghị quyết của HĐND xã về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội hàng năm ở địa phương.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp đã tiếp tục thực hiện có hiệu quả 02 cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” gắn với phong trào thi đua “Đoàn kết, sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, hội nhập quốc tế”; phát động các phong trào hiến đất, cây cối, ngày công để xây dựng các công trình phục vụ cho sản xuất và dân sinh,… Từ năm 2015 đến nay, nhân dân toàn xã đã tự nguyện hiến hơn 85.000m2 đất; chặt bỏ hơn 1230 cây xanh các loại; đóng góp hơn 12.000 ngày công, hơn 08 tỷ đồng tiền mặt và nhiều khoản đóng góp khác góp phần cùng Nhà nước mở rộng các tuyến đường giao thông nông thôn. Bên cạnh đó, Mặt trận các cấp đã phối hợp với các đoàn thể chính trị - xã hội phát động, nhân rộng nhiều mô hình hay, thiết thực với đời sống nhân dân như xây dựng các tuyến đường “sáng, xanh, sạch, đẹp, trật tự trị an”, “Khu dân cư tự quản bảo vệ môi trường” gắn với phong trào “Ngày Chủ nhật xanh” do Chủ tịch UBND tỉnh phát động.

Gần đây, trong bối cảnh tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, khó lường, hưởng ứng lời kêu gọi của Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện đã triển khai, vận động các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân trong và ngoài xã ủng hộ được tiền và gạo đã nộp lên Mặt trận huyện theo hướng dẫn.

Những kết quả trên sẽ là động lực để tiếp tục vận động nhân dân trên địa bàn xã tích cực tham gia các phong trào thi đua, góp phần thực hiện thắng lợi kế hoạch kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân.

3. Phong trào xây dựng “Gia đình văn hóa”; “Thôn văn hóa”

Trong 05 năm qua, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tiếp tục nhận được sự quan tâm chỉ đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền các cấp và được triển khai đồng bộ trên địa bàn xã. Phong trào xây dựng các danh hiệu văn hóa nhận được sự hưởng ứng của đông đảo các tầng lớp nhân dân.

Thông qua Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân ở các khu dân cư, Ban chỉ đạo huyện đã tích cực chỉ đạo các địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, vận động các hộ gia đình đăng ký xây dựng “Gia đình văn hóa” và thực hiện phong trào xây dựng “Gia đình văn hóa” gắn với phong trào xây dựng gia đình hạnh phúc, bình đẳng, tiến bộ, hạn chế tình trạng bạo lực gia đình. Bằng nhiều hình thức vận động, tuyên truyền, mỗi gia đình đã tự ý thức và thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tích cực lao động sản xuất để ổn định cuộc sống. Mỗi thành viên trong gia đình ý thức được việc xây dựng gia đình văn hóa là nền tảng cốt lõi xây dựng một xã hội, một cộng đồng tốt đẹp hơn. Tính đến nay, toàn xã có 1.420 hộ gia đình đăng ký xây dựng “Gia đình văn hóa”, đạt tỷ lệ 88% và đã có 1194 hộ gia đình được công nhận danh hiệu “Gia đình văn hóa”, đạt tỷ lệ 94.83%.

Song song với xây dựng Gia đình văn hóa, việc xây dựng thôn văn hóa ngày càng được các cấp, ngành, tổ chức chính trị, xã hội và tầng lớp nhân dân trong toàn xã đồng tình hưởng ứng, nhờ đó đã phát huy tác dụng thiết thực trong cuộc sống và trở thành những chuẩn mực về nếp sống, lối sống, quan hệ văn hóa cộng đồng. Việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho người dân được thực hiện dưới nhiều hình thức đã mang lại hiệu quả thiết thực. Ý thức chấp hành chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước của người dân ngày càng cao, góp phần giữ gìn an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội tại cơ sở. Chính vì vậy, trong những năm qua, phong trào xây dựng làng, thôn văn hóa đã có những chuyển biến đáng kể. Đến nay, toàn huyện có 7/7 thôn đăng ký xây dựng thôn văn hóa, đạt tỷ lệ 100%; có 7/7 thôn đến thời hạn công nhận lại danh hiệu thôn văn hóa năm 2019 và đã có 7/7 thôn, tổ dân phố được công nhận danh hiệu “Thôn văn hóa” năm 2019, đạt tỷ lệ 100%.

Hiện nay, 100% thôn đã tiến hành sửa đổi, bổ sung Quy ước xây dựng “Thôn” trên địa bàn theo Quyết định số 22/2018/QĐ-TTg ngày 08/5/2018 của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng, thực hiện hương ước, quy ước trên cơ sở kế thừa giá trị văn hoá tốt đẹp của các bản hương ước cũ, có đổi mới theo các yêu cầu xây dựng nếp sống văn hóa trong tình hình mới, đúng pháp luật và đã được UBND xã ra quyết định phê duyệt.

Bên cạnh đó nhiều thôn đã đầu tư ngân sách, vận động xã hội hóa xây dựng nhà văn hóa, mua sắm trang thiết bị, bổ sung cơ sở vật chất tại nhà văn hóa thôn. Đến nay 7/7 thôn đều có nhà văn hóa địa điểm sinh hoạt đảm bảo. Bên cạnh việc sử dụng hội trường và khuôn viên nhà văn hóa để tổ chức hội họp, sinh hoạt của các câu lạc bộ văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, một số đơn vị đã có nhiều cách làm hay, sáng tạo nhằm phát huy giá trị của các nhà văn hóa thôn, xã như: tổ hội nghị, tập huấn… Nhờ vậy, đã góp phần sử dụng và phát huy có hiệu quả cơ sở vật chất văn hóa tại địa phương.

4. Xây dựng, công nhận cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa

Những năm qua, phong trào xây dựng cơ quan,đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa đã nhận được sự quan tâm của các cấp, các ngành, của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, doanh nghiệp, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị được giao, xây dựng nếp sống văn hóa công sở văn minh, hiện đại.

Phong trào xây dựng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp văn hóa đã được đông đảo cán bộ, công chức, viên chức chấp hành nghiêm túc thông qua các hoạt động cụ thể như: thực hiện tốt các tiêu chí, nội dung Quy ước, gìn giữ vệ sinh cơ quan, đơn vị sạch đẹp; cải thiện điều kiện môi trường làm việc, văn minh trong ứng xử, khoa học trong công việc, hoàn thành tốt nhiệm vụ chuyên môn… Chính vì thế, phong trào xây dựng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp văn hóa phát triển mạnh cả về chiều rộng và chiều sâu, đem lại nhiều kết quả thiết thực.

Tính đến đầu năm 2020, toàn xã có 4/4 cơ quan, đơn vị đến thời hạn công nhận, công nhận lại danh hiệu “Cơ quan, đơn vị văn hóa”; có 4/4 cơ quan, đơn vị làm hồ sơ đề nghị kiểm tra, phúc tra công nhận; kết quả có 4 cơ quan, đơn vị được công nhận văn hóa năm 2019, đạt tỷ lệ 100%.

Với những kết quả đạt được, phong trào thật sự đã khơi dậy và phát huy mạnh mẽ ý thức, trách nhiệm, tinh thần sáng tạo, trình độ năng lực ứng dụng, sáng tạo công nghệ khoa học vào thực tiễn để hoàn thành tốt hơn nhiệm vụ chính trị được giao; đồng thời làm cơ sở, động lực để phát triển sâu rộng và từng bước biến nội dung thi đua thực hiện phong trào trở thành hiện thực trong tư duy, hành động của mỗi cán bộ, công chức, viên chức.

5. Xây dựng, công nhận “Xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới”

Căn cứ Thông tư 17/2011/TT-BVHTTDL ngày 02/12/2011 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quy định chi tiết về tiêu chuẩn, trình tự, thủ tục xét và công nhận “Xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới”; Thông tư số 02/2013/TT-BVHTTDL ngày 24/01/2013 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quy định chi tiết tiêu chuẩn, trình tự, thủ tục xét và công nhận “Phường đạt chuẩn văn minh đô thị”, “Thị trấn đạt chuẩn văn minh đô thị”, thời gian qua, công tác tuyên truyền và vận động nhân dân tham gia xây dựng nông thôn mới, xây dựng nếp sống văn minh đô thị được các ngành, các cấp quan tâm. Phong trào đã huy động được nội lực trong cộng đồng đóng góp tiền, công sức, hiến đất góp phần thay đổi diện mạo các làng quê, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân, thúc đẩy kinh tế phát triển, giữ vững an ninh chính trị, môi trường trong sạch, vững mạnh; từng bước hình thành đời sống văn hóa mới, nếp sống văn minh trong cộng đồng dân cư. Việc chỉnh trang, xây dựng văn hóa nông thôn mới gắn với việc bảo vệ môi trường được thực hiện đồng bộ nên bộ mặt văn hóa nông thôn từng bước được cải thiện rõ nét, cơ sở hạ tầng nông thôn được cải thiện đáng kể, đường làng, ngõ xóm được bê tông hóa khang trang, nhiều tuyến đường chính có hệ thống điện chiếu sáng.

6. Phong trào “Toàn dân rèn luyện sức khỏe theo gương Bác Hồ vĩ đại”

Trong những năm qua, phong trào thể dục, thể thao trên địa bàn xã không ngừng phát triển. Đặc biệt là cuộc vận động “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại” gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” đã phát triển mạnh mẽ, đi vào chiều sâu. Các thiết chế văn hóa, thể thao được quan tâm đầu tư, nâng cấp, từng bước đáp ứng nhu cầu tập luyện thể dục, thể thao của nhân dân trên địa bàn.

Ngoài các hoạt động thể thao lớn như Đại hội Thể dục, thể thao xã, thông qua các ngày lễ, ngày hội của quê hương đất nước, nhiều thôn đã tổ chức các hoạt động thể thao mang tính truyền thống như: đua ghe, bóng đá, bóng chuyền thanh niên nông thôn... được mọi người hưởng ứng tích cực. Hiện nay, đã duy trì tốt hoạt động 01 câu lạc bộ Võ thuật, 01 sân bóng đá. Bên cạnh đó, nhiều hoạt động thể thao mang tính tự phát như đi bộ, đạp xe đạp… thu hút khá đông người dân, góp phần đưa phong trào “Rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại” ngày càng phát triển. Đã tổ chức nhiều giải thể thao quần chúng chào mừng các ngày lễ lớn của quê hương, đất nước như: Giải Bóng đá, bóng chuyền mừng Đảng - mừng Xuân, đua ghe thu hút sự tham gia đông đảo của bà con nhân dân, góp phần tăng cường sức khỏe cho nhân dân, tăng cường tinh thần đoàn kết toàn dân, tạo tinh thần phấn khởi thi đua lao động sản xuất, góp phần thực hiện thắng lợi toàn diện các chỉ tiêu, nhiệm vụ đặt ra, đưa huyện nhà ngày một phát triển toàn diện.

7. Thực hiện các cuộc vận động, phong trào và nội dung văn hóa gắn với thực hiện các nhiệm vụ kinh tế, xã hội và chuyên môn nghiệp vụ

Đã chỉ đạo lồng ghép thực hiện các cuộc vận động, phong trào hiện có; bổ sung các nội dung văn hóa phù hợp với thực tiễn; gắn kết chặt chẽ văn hóa với các lĩnh vực của đời sống xã hội, phát huy vai trò của các yếu tố văn hóa và nhân tố con người trở thành nội sinh quan trọng của sự phát triển kinh tế, xã hội và chuyên môn nghiệp vụ.

Gắn với các cuộc vận động xã hội rộng lớn: “Ngày vì người nghèo”; xây dựng nông thôn mới; xây dựng đô thị văn minh; thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; xây dựng văn hóa giao thông; toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại…

Gắn thực hiện các nhiệm vụ của các ngành, đoàn thể với các phong trào: “Học tập, lao động, sáng tạo trong cán bộ, công nhân viên chức”; “Nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi”; “Phụ nữ tích cực học tập, lao động, sáng tạo, xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch”; “Cựu Chiến binh gương mẫu”; “Tuổi trẻ Việt Nam sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại”; “Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh trong các đơn vị lực lượng vũ trang”; “Chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân”.

B. Tình hình triển khai và kết quả thực hiện Đề án

I. Công tác chỉ đạo, triển khai thực hiện

Trong 02 năm qua, để cụ thể hóa Chỉ thị số 05/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy mạnh thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang; Quyết định số 1544/QĐ-UBND ngày 15 tháng 8 năm 2013 về việc ban hành Đề án xây dựng nếp sống văn minh đô thị và nông thôn trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2013 - 2015, định hướng đến năm 2020; Quyết định số 60/2017/QĐ-UBND của UBND tỉnh ban hành quy định một số vấn đề trong việc thực hiện nếp sống văn minh đô thị và nông thôn trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2017-2020, Ban chỉ đạo phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” huyện đã ban hành các văn bản để hướng dẫn, chỉ đạo các xã, thị trấn, cơ quan, đơn vị, thôn, tổ dân phố, cá nhân thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đối với việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, nếp sống văn minh đô thị trên địa bàn; đã chỉ đạo triển khai có hiệu quả các mô hình về thực hiện tốt quy ước văn hóa gắn với xây dựng nếp sống văn minh nông thôn, thực hiện tốt quy ước văn hóa gắn với xây dựng nếp sống văn minh trong việc tang, thực hiện nếp sống văn minh đô thị và đã đạt được một số kết quả nhất định, tạo sự chuyển biến lớn trong nhận thức cũng như hành động của bà con nhân dân tại địa phương.

II. Công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, mọi tầng lớp nhân dân trong việc xây dựng nếp sống văn minh đô thị và nông thôn

Tăng cường các biện pháp tuyên truyền, quán triệt văn bản chỉ đạo của cấp trên; chủ động triển khai theo chỉ đạo của Trung ương, tỉnh đến các cấp, các ngành, mọi tầng lớp nhân dân, đồng thời hướng dẫn cơ sở tổ chức thực hiện có hiệu quả việc thực hiện tốt nếp sống văn minh đô thị và nông thôn.

Mặt khác, Ban chỉ đạo huyện đã chỉ đạo, hướng dẫn các ngành, địa phương lồng ghép nội dung thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang với phong trào thi đua của từng ngành; thường xuyên tuyên truyền, vận động cán bộ, đảng viên và hội viên, đoàn viên trong tổ chức, đoàn thể quần chúng, cơ quan, đơn vị thực hiện tốt quy định về nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang. Ngoài ra, việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang đã được quy định rõ trong các hương ước, quy ước của thôn, tổ dân phố; công tác tuyên truyền, nêu gương người tốt việc tốt, phê phán những vi phạm về nếp sống văn minh được triển khai thường xuyên, góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ và nhân dân địa phương; hoạt động kiểm tra, giám sát trong quá trình thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang được gắn kết trong quá trình bình xét các danh hiệu văn hóa hàng năm.

Với những biện pháp đồng bộ đó, tình hình thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang trên địa bàn huyện đã có những chuyển biến tích cực. Ý thức của người dân về xây dựng và thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang ngày càng được nâng cao. Các giá trị văn hóa, đạo đức, lối sống của bà con nhân dân được khơi dậy, phát huy mạnh mẽ; tệ nạn xã hội, hủ tục lạc hậu, được hạn chế, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang đã từng bước đi vào nề nếp, góp phần chuyển biến nhận thức của đại bộ phận Nhân dân trong toàn xã.

III. Công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định liên quan một số vấn đề trong việc thực hiện nếp sống văn minh đô thị và nông thôn trên địa bàn xã

Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến và tổ chức thực hiện nghiêm các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, gắn với việc xây dựng gia đình văn hóa, thôn, tổ dân phố văn hóa; Chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện và tổ chức thực hiện các quy định về nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang phù hợp với điều kiện, đặc điểm, phong tục, tập quán tốt đẹp của địa phương.

Thời gian qua, Ban chỉ đạo xã đã chỉ đạo các xã hướng dẫn các thôn trên địa bàn tổ chức sửa đổi, bổ sung hương ước, quy ước cho thôn, tổ dân phố, trong đó chú trọng những nội dung như: Việc cưới tổ chức với tinh thần vui tươi, lành mạnh, tiết kiệm phù hợp với truyền thống của dân tộc; không tổ chức cưới nhiều lần, nhiều ngày hoặc nhiều địa điểm khác nhau; việc tang phải chu đáo, đảm bảo trang nghiêm, tiết kiệm, phù hợp với truyền thống văn hóa của dân tộc; không tổ chức ăn uống linh đình, uống rượu, bia trong quá trình tang lễ; khuyến khích bà con dùng băng nhạc hiếu, không rải tiền các loại, vàng mã dọc tuyến đường cấm rải vàng mã khi đưa tang, thời gian sử dụng karaoke di động.

Qua hơn 02 năm triển khai, nhiều mô hình ở địa phương đã triển khai có hiệu quả. Các đám tang được tổ chức trang nghiêm, văn hóa, thời gian tổ chức tang lễ được rút ngắn hơn (từ 03 - 05 ngày). Có bố trí bàn tiếp lễ, người bưng lễ, âm thanh mời khách viếng. Trong tiếp khách chỉ có dùng nước chè, mứt gừng và hạt dưa, không ăn uống linh đình, tiếp bia, rượu, thuốc lá khi khách đến thăm viếng. Tình trạng đốt, rải vàng mã trong đám tang và khi đưa tang có phần hạn chế, không còn tổ chức các nghi lễ có tính chất mê tín dị đoan trong đám tang… Tiêu biểu một số địa phương thực hiện tốt các mô hình như: Mô hình “Thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang” ở thôn Tây Hoàng, Nam Giảng; mô hình “Thực hiện nếp sống văn minh nông thôn” ở thôn Nam Giảng; mô hình “Tuyến đường văn minh không rải vàng mã khi đưa tang” trên địa bàn xã… đã nhận được sự đồng tình, hưởng ứng của bà con nhân dân, góp phần thực hiện tốt quy ước và các tiêu chí xây dựng “Thôn văn hóa”. Đồng thời, từng bước nâng cao nhận thức và chuyển biến trong hành động của người dân về thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang, góp phần đưa phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trên địa bàn xã ngày càng đi vào chiều sâu.

C. Tồn tại, hạn chế

Bên cạnh những kết quả đạt được, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và Đề án xây dựng nếp sống văn minh đô thị và nông thôn vẫn còn bộc lộ những hạn chế nhất định đó là:

1. Nhận thức của một bộ phận nhân dân về mục đích, yêu cầu, nội dung và tầm quan trọng của phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa gắn với xây dựng nông thôn mới” còn chưa đầy đủ, sâu sắc.

2. Chưa có những giải pháp, mô hình mới để đẩy mạnh phong trào phát triển về chiều sâu; ở nhiều nơi phong trào được triển khai thực hiện chưa đồng đều, thiếu bền vững. Ban chỉ đạo ở các xã, thị trấn cũng như Ban vận động các thôn hoạt động chưa thường xuyên, chưa có những giải pháp thiết thực, cụ thể để chỉ đạo phong trào; trong quá trình thực hiện thiếu kiểm tra, đôn đốc nên chưa phát huy được vai trò, trách nhiệm của mình, do đó hiệu quả chưa cao.

3. Việc bình xét và công nhận, trao giấy chứng nhận danh hiệu “Gia đình văn hóa” thực hiện chưa thường xuyên, thống nhất. Ở một số địa phương, việc họp và bình xét danh hiệu gia đình văn hóa vẫn còn mang tính hình thức, chưa đi sâu vào thực chất, kết quả bình xét đôi lúc chưa khách quan và sát với tình hình thực tế nên không phát huy được ý thức tự giác, tinh thần, trách nhiệm cũng như sự phấn đấu của nhân dân trong việc thực hiện các tiêu chí xây dựng gia đình văn hóa cũng như xây dựng làng, thôn, tổ dân phố văn hóa.

4. Công tác triển khai rà soát, sửa đổi, bổ sung Quy ước “Thôn, tổ dân phố văn hóa” theo Quyết định 22/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ở một số địa phương vẫn còn chậm, còn rập khuôn, sao chép; công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện nghiêm chỉnh các nội dung trong quy ước chưa tốt, do đó, tình trạng vi phạm chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình đang có chiều hướng gia tăng.

5. Nhiều địa phương chưa xây dựng và ban hành Quy chế tổ chức, hoạt động của nhà văn hóa xã, thôn. Việc xây dựng và tổ chức sinh hoạt của các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao cũng như những hoạt động cho người già, trẻ em còn hạn chế, chưa thường xuyên. Bên cạnh một số thôn thực hiện tốt thì vẫn còn nhiều thôn, tổ dân phố chưa chưa thực sự có hiệu quả nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang như: đám tang để dài ngày, tổ chức ăn uống khi đưa tang, tiệc cưới tổ chức linh đình…

6. Phong trào tuy đã phát triển cả về bề rộng lẫn chiều sâu song vẫn chưa xây dựng được nhiều mô hình điểm hoạt động có chất lượng để nhân ra diện rộng; nhận thức về nội dung, tầm quan trọng của phong trào ở một số cấp ủy, chính quyền địa phương và một bộ phận nhân dân còn hạn chế, dẫn đến chưa quyết liệt trong công tác chỉ đạo và triển khai thực hiện; sự phối hợp giữa các ngành, đoàn thể có lúc, có nơi chưa chặt chẽ, chưa phát huy được sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội tham gia hưởng ứng phong trào; công tác kiểm tra, đôn đốc cơ sở chưa thường xuyên, liên tục.

7. Công tác tuyên truyền tại cơ sở có triển khai nhưng thiếu liên tục và cụ thể, do vậy người dân chưa nắm hết được nội dung các quy định về xây dựng nếp sống văn minh đô thị và nông thôn để thực hiện.

8. Đối với việc tang, quan niệm về ngày tốt, giờ tốt và các nghi lễ rườm rà, việc đốt, rải vàng mã quá nhiều khi đưa tang đang là một hủ tục tồn tại quá nặng nề trong đời sống của người dân.

9. Công tác xã hội hóa các hoạt động văn hóa tuy có sự chuyển biến song còn chậm, việc huy động các nguồn lực xã hội tham gia xây dựng các thiết chế văn hóa- thể thao, nhất là xây dựng Nhà văn hóa thôn ở một số địa phương còn gặp khó khăn; năng lực và trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của một bộ phận cán bộ làm công tác văn hóa chưa tương xứng với yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới; kinh phí bố trí cho các hoạt động phong trào còn hạn chế.

D. Bài học kinh nghiệm

Qua quá trình triển khai thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và Đề án “Xây dựng nếp sống văn minh đô thị và nông thôn” trên địa bàn huyện giai đoạn ........., có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm sau:

1. Cần bám sát chủ trương, Nghị quyết của các cấp ủy Đảng, các đề án, kế hoạch của cấp trên nhằm xây dựng chương trình cụ thể, phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa các thành viên trong Ban chỉ đạo các cấp và sự phối hợp giữa các cơ quan, ban ngành, đoàn thể trong huyện để xây dựng phong trào. Làm tốt công tác tuyên truyền, phát huy vai trò vận động của các tổ chức quần chúng, mặt trận đoàn thể, lồng ghép các cuộc vận động, các phong trào thi đua hiện có trong xã hội để cùng thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của địa phương; phát huy tốt nội lực của mỗi người dân, mỗi gia đình, trong dòng họ và cộng đồng dân cư, nêu cao vai trò tự quản, tích cực, sáng tạo của nhân dân để đẩy mạnh phong trào phát triển cả về chiều rộng lẫn chiều sâu.

2. Thường xuyên củng cố hoạt động của các Ban công tác Mặt trận ở khu dân cư cũng như phối hợp đồng bộ giữa chính quyền, Mặt trận, đoàn thể với các ngành, các cấp. Đây là vấn đề quan trọng hàng đầu để duy trì, phát triển cuộc vận động, thực tế nơi nào cán bộ Mặt trận xã, thị trấn và Ban công tác Mặt trận ở khu dân cư năng động, sáng tạo, tuyên truyền, áp dụng và nhân rộng các mô hình tốt để duy trì và đảm bảo tính bền vững của cuộc vận động và phối hợp tốt thì nơi đó, phong trào phát triển mạnh cả về số lượng và chất lượng

3. Chú trọng xây dựng và nhân rộng các mô hình hay, các điển hình tiên tiến trong quá trình thực hiện để tạo sức lan tỏa trong cộng đồng. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền bằng nhiều hình thức về tầm quan trọng, ý nhĩa của phong trào đến tận người dân, kết hợp một cách linh hoạt, phù hợp với phong trào xây dựng nông thôn mới, thi đua yêu nước… để thực hiện một cách đồng bộ.

4. Phải có cơ chế thực hiện phù hợp, đồng bộ từ khâu điều hành, phối hợp đến việc tổ chức, triển khai thực hiện các hoạt động, phải coi trọng chất lượng các danh hiệu văn hóa, việc công nhận danh hiệu văn hóa phải thực hiện một cách nghiêm túc, có như vậy mới đánh giá đúng chất lượng phong trào; chú trọng công tác kiểm tra, đôn đốc, bám sát cơ sở; tổ chức sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện phong trào; đề ra mục tiêu, chỉ tiêu phấn đấu phù hợp, đồng thời làm tốt công tác thi đua khen thưởng để góp phần thúc đẩy cuộc vận động phát triển đồng bộ, khuyến khích kịp thời, đưa cuộc vận động đi vào chiều sâu và phát triển bền vững.

5. Vận động nhân dân thực hiện tổ chức việc cưới, việc tang đúng quy định. Cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, các ngành gương mẫu thực hiện các quy định về nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội; phát huy những phong tục, tập quán tốt đẹp của dân tộc, loại bỏ những tập tục lạc hậu, mê tín dị đoan, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong việc cưới, việc tang và lễ hội; triệt để thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, không phô trương hình thức. Bên canh đó, cần duy trì và phát huy hiệu quả, không chạy theo số lượng việc xây dựng điểm các mô hình, điển hình trong thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội.

6. Cần bố trí kinh phí cho hoạt động chỉ đạo, sơ kết, tổng kết và thi đua khen thưởng hàng năm của Ban chỉ đạo. Tăng cường công tác xã hội hóa, kêu gọi đầu tư, ủng hộ của các tổ chức, cá nhân để sửa chữa, xây dựng các thiết chế văn hóa, phục dựng các lễ hội truyền thống.

Phần thứ II

NHIỆM VỤ VÀ GIẢI PHÁP ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG

PHONG TRÀO “TOÀN DÂN ĐOÀN KẾT XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA”

VÀ ĐỀ ÁN XÂY DỰNG NẾP SỐNG VĂN MINH ĐÔ THỊ VÀ NÔNG THÔN

TRÊN ĐỊA BÀN XÃ TRONG GIAI ĐOẠN 2021-2025

I. Mục tiêu, chỉ tiêu

1. Mục tiêu

- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tiếp tục làm chuyển biến về nhận thức của các cấp ủy, chính quyền, các ngành, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể về vị trí và vai trò của phong trào; đưa phương hướng, nhiệm vụ, chỉ tiêu thực hiện phong trào vào nghị quyết của các cấp ủy Đảng để tập trung lãnh đạo thực hiện. Đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, vận động làm cho mọi người dân, từng gia đình, từng cộng đồng dân cư tự nguyện, tự giác thực hiện phong trào.

- Gắn phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” với “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và các cuộc vận động “Ngày vì người nghèo”, phong trào xây dựng nông thôn mới, xây dựng đô thị văn minh, thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội, phòng chống tệ nạn xã hội, văn hóa giao thông.

- Nâng cao chất lượng phong trào xây dựng gia đình văn hóa. Tạo sự chuyển biến về giáo dục nhân cách các thành viên trong gia đình, gìn giữ và phát huy các giá trị gia đình truyền thống, tạo môi trường tốt đẹp cho việc hình thành nhân cách thế hệ trẻ. Tổ chức tốt việc bình xét, công nhận, biểu dương, khen thưởng gia đình văn hóa đảm bảo công khai, dân chủ; tiếp tục đẩy mạnh xây dựng thôn, tổ dân phố văn hóa, xây dựng xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới, thị trấn đạt chuẩn văn minh đô thị. Nâng cao tính tự quản và ý thức trách nhiệm cộng đồng trong việc giữ vững các danh hiệu văn hóa.

- Tranh thủ các nguồn lực, đẩy mạnh hoạt động xã hội hóa để xây dựng các thiết chế văn hóa, đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác Văn hóa thông tin. Nghiên cứu xây dựng các mô hình và nhân rộng các điển hình tiên tiến trên lĩnh vực văn hóa - xã hội nói chung và phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” nói riêng.

2. Chỉ tiêu

- Trên 90% gia đình đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa”.

- Trên 95% thôn đạt chuẩn văn hóa.

- 85% cơ quan, đơn vị đạt chuẩn văn hóa.

- Trên 80% hộ gia đình nghiêm túc thực hiện nếp sống văn minh nông thôn.

- Trên 80% hộ gia đình nghiêm túc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội;

- Có từ 25 - 30% số dân tham gia tập luyện thể dục, thể thao, rèn luyện sức khỏe.

II. Nhiệm vụ và giải pháp

1. Đưa nội dung hoạt động của phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” vào nghị quyết các cấp ủy và các chương trình phát triển văn hóa xã hội của địa phương, các ngành. Tăng cường sự chỉ đạo và điều hành của cấp ủy, chính quyền các địa phương đối với phong trào, không buông lỏng hoặc phó mặc cho Ban chỉ đạo, Ban vận động khu dân cư trong quá trình triển khai thực hiện. Cấp ủy và chính quyền các địa phương cần xem đây là một nội dung quan trọng trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội, thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.

2. Chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ ở cơ sở để làm nòng cốt trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ của phong trào. Đổi mới phương thức hoạt động của Ban chỉ đạo các cấp; quan tâm chỉ đạo một cách sâu sát, thường xuyên đến phong trào; phân công nhiệm vụ, địa bàn phụ trách cho các thành viên Ban chỉ đạo cấp xã; thường xuyên kiểm tra tình hình thực hiện phong trào ở các cụm dân cư (1-2 lần/năm).

3. Nhân rộng các mô hình điểm về xây dựng cơ quan văn hóa, thôn văn hóa gắn với nếp sống văn minh đô thị và nông thôn mới.

4. Đưa danh hiệu “Cơ quan, đơn vị văn hóa”, “Làng, thôn văn hóa” vào tiêu chí xét thi đua, khen thưởng hàng năm. Nếu đơn vị, địa phương nào không được công nhận văn hóa sẽ không được xem xét khen thưởng và bình chọn các danh hiệu thi đua đối với tập thể đơn vị trong năm đó. Công tác này cần sự chỉ đạo chặt chẽ và sự triển khai quyết liệt của Đảng ủy (đối với khen thưởng các Chi, Đảng bộ), UBND xã (đối với khen thưởng các cơ quan, đơn vị).

5. Tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền bằng nhiều hình thức; thực hiện xã hội hóa, huy động nguồn lực trong nhân dân để xây dựng, phát triển phong trào và xây dựng các thiết chế văn hóa, thể thao.

6. Duy trì việc kiểm tra công nhận mới và phúc tra công nhận lại danh hiệu “Cơ quan, đơn vị văn hóa”, “Làng, thôn văn hóa” theo năm, theo giai đoạn, nâng cao chất lượng của phong trào. Bố trí kinh phí để tổ chức sơ kết, tổng kết phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trên địa bàn xã, kịp thời khen thưởng, động viên gương người tốt, việc tốt và nhân rộng mô hình, góp phần thúc đẩy phong trào phát triển một cách sâu rộng và toàn diện hơn.

Trên đây là báo cáo tổng kết 5 năm thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” giai đoạn ......... trên địa bàn xã ............./.

 Mời bạn đọc cùng tham khảo thêm tại mục thủ tục hành chính trong mục biểu mẫu nhé.