Sự khác biệt của dạy học tiếp cận nội dung và dạy học tiếp cận phát triển năng lực

Sự khác biệt của dạy học tiếp cận nội dung và dạy học tiếp cận phát triển năng lực là gì? Dạy học tiếp cận nội dung và dạy học tiếp cận phát triển năng lực đều là những phương pháp dạy học được các giáo viên áp dụng, mỗi phương pháp đều có những thế mạnh riêng của mình. Hãy cùng Hoatieu.vn tìm hiểu sự khác nhau của 2 phương pháp này

1. Dạy học tiếp cận nội dung là gì?

Tiếp cận nội dung là cách nêu ra một danh mục đề tài, chủ đề của một lĩnh vực/môn học nào đó. Tức là tập trung xác định và trả lời câu hỏi: Chúng ta muốn người học cần biết cái gì? Cách tiếp cận này chủ yếu dựa vào yêu cầu nội dung học vấn của một khoa học bộ môn nên thường mang tính "hàn lâm", nặng về lý thuyết và tính hệ thống, nhất là khi người thiết kế ít chú đến tiềm năng, các giai đoạn phát triển, nhu cầu, hứng thú và điều kiện của người học.

2. Dạy học tiếp cận phát triển năng lực là gì?

Tiếp cận năng lực đầu ra là cách tiếp cận nêu rõ kết quả - những khả năng hoặc kĩ năng mà người học mong muốn đạt được vào cuối mỗi giai đoạn học tập trong nhà trường ở một môn học cụ thể. Nói cách khác, cách tiếp cận này nhằm trả lời câu hỏi: Chúng ta muốn người học biết và có thể làm được những gì?

3. 6 khác biệt dạy học tiếp cận nội dung và dạy học tiếp cận phát triển năng lực

Dạy học tiếp cận nội dung và dạy học tiếp cận phát triển năng lực có những điểm khác nhau nào?

Đánh giá mô hình Dạy học tiếp cận nội dung và Dạy học tiếp cận phát triển năng lực hiện nay

Mô hình "Dạy học tiếp cận phát triển năng lực" chủ trương không chỉ giúp người học ghi nhớ kiến thức, mà còn phải biết sử dụng kiến thức được học để giải quyết các tình huống trong cuộc sống đặt ra. Tức là phải học đi đôi với hành, gắn tri thức vào thực tiễn đời sống, biết phải làm thế nào từ những lý thuyết được học.

Nhìn nhận thực tế trong những năm qua, giáo dục của nước ta đã có nhiều sự đổi mới, hướng đến áp dụng phương pháp dạy học tích cực, lấy người học làm trung tâm nhằm phát triển năng lực, phẩm chất của người học. Tuy nhiên, thực trạng dạy và học tại các trường từ cấp tiểu học đến trung học phổ thông hiện nay vẫn chưa hoàn toàn là mô hình dạy học tiếp cận phát triển năng lực. Nguyên nhân đến từ chúng ta mới chỉ áp dụng một vài thành tố trong mô hình Dạy học tiếp cận phát triển năng lực, như: phương pháp dạy học, một phần nội dung dạy học và một phần sản phẩm giáo dục.

Về cơ bản, mục tiêu, nội dung, chương trình, sách giáo khoa, môi trường dạy học, phương thức kiểm tra đánh giá… trong dạy học phổ thông vẫn là của mô hình dạy học tiếp cận nội dung, tức là trang bị kiến thức, kỹ năng, thái độ cho người học. Hạn chế của mô hình "Dạy học tiếp cận nội dung" là người học không phát huy được tính sáng tạo vì chỉ biết làm theo hướng dẫn của giáo viên, thiếu khả năng suy nghĩ độc lập và giải quyết các vấn đề thực tiễn, thụ động trong việc tự tìm hiểu tri thức mới và thiếu kỹ năng làm việc nhóm.

Với triết lý giáo dục “lấy việc hình thành năng lực người học làm trung tâm, làm mục tiêu đào tạo thay cho truyền thụ kiến thức”, ngày 4/11/2013, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI (Nghị quyết số số 29-NQ/TW) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.

Có thể thấy, việc đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục hướng đến tiếp cận năng lực người học đã được Đảng ta xác định từ lâu, nhưng việc chuyển hướng vẫn còn chậm do nhiều nguyên nhân, như:

- Đội ngũ giáo viên thiếu sự chuyển biến về suy nghĩ, thiếu sự quyết tâm khi đổi mới phương pháp dạy học, đặc biệt là lớp giáo viên cũ vẫn quen với phương pháp dạy đọc - chép. Bên cạnh đó, đội ngũ GV được đào tạo theo chương trình mới lại chưa hiểu rõ các phương pháp, mô hình dạy học hiện đại, gặp khó khăn trong lúc triển khai.

- Thiếu sự đồng đều, thống nhất trong phương pháp dạy học giữa các trường và các địa phương do sự khác biệt về cơ sở vật chất, trình độ học sinh, giáo viên.

- Chương trình dạy học còn coi nhẹ thực hành, vận dụng lý thuyết vào thực tiễn. Việc đặt nặng vấn đề học để vượt qua các kỳ thi khiến việc dạy cũng nhằm mục đích thi cử, do đó việc đánh giá năng lực của người học cong thiếu thực chất, chưa chú trọng đúng mức vào giáo dục kỹ năng, lối sống, đạo đức.

- Hệ thống quản lý giáo dục đào tạo còn nhiều yếu kém, là nguyên nhân của nhiều yếu kém khác, nhiều hiện tượng tiêu cực kéo dài trong giáo dục, gây bức xúc xã hội...

4. Ưu, nhược điểm của dạy học tiếp cận phát triển năng lực

Dạy học theo hướng phát triển năng lực là mô hình tập trung vào việc phát triển tối đa khả năng của người học. Trong đó, năng lực là tổng hòa của 3 yếu tố: Kiến thức, kỹ năng, thái độ. Qua đó, việc thiết kế hoạt động dạy và học có sự đan xen, liên quan,… nhằm mục đích giúp người học chứng minh khả năng học tập thực sự của mình.

Ưu điểm của dạy học tiếp cận phát triển năng lực

• Áp dụng được cho tất cả các học sinh dù ở trình độ nào.
• Tạo ra sự cào bằng, đồng đều giữa các học sinh trong học tập và thi cử.
• Tạo được sự tương tác, kết nối mạnh mẽ giữa giáo viên và học sinh.
• Các kỹ năng được tăng cường mạnh mẽ, trau dồi vốn trải nghiệm phong phú hơn.
• Được tạo điều kiện thúc đẩy các tiềm năng nổi trội của bản thân trong mọi mặt.
• Nâng cao khả năng sáng tạo, khai thác tối đa tài năng và tư duy trí tuệ của học sinh.

Nhược điểm của dạy học tiếp cận phát triển năng lực

• Sự thay đổi cách tiếp cận nội dung giảng dạy khiến giáo viên gặp nhiều khó khăn vì đã quen với phương pháp truyền thống.
• Chưa nhận được sự giám sát đầy đủ từ cấp trên.
• Giáo viên chưa hiểu rõ các phương pháp, mô hình dạy học hiện đại, gặp khó khăn trong lúc triển khai.
• Điều kiện cơ sở vật chất còn hạn chế.
• Chương trình học còn nhiều áp lực.
• Gánh nặng học tập do phải lồng ghép cùng lúc quá nhiều nội dung.

Trên đây, Hoatieu.vn đã cung cấp cho bạn đọc Sự khác biệt của dạy học tiếp cận nội dung và dạy học tiếp cận phát triển năng lực. Mời các bạn đọc thêm các bài viết liên quan tại mảng Tài liệu

Các bài viết liên quan:

• Phân biệt dạy học theo lý thuyết kiến tạo và dạy học nêu và giải quyết vấn đề
• 3 cách để thầy/cô thúc đẩy sự phát triển các phẩm chất ở học sinh của mình là gì?
• Thầy/cô thường sử dụng phương pháp đánh giá bằng quan sát trong dạy học như thế nào?
• Hai hình thức đánh giá chính trong phương pháp kiểm tra viết là gì?