Đặc điểm của tự do ngôn luận 2024

Đặc điểm của tự do ngôn luận là gì? Tự do ngôn luận là quyền của con người, của công dân được quy định trong Hiến pháp năm 2013. Tuy nhiên, việc sử dụng quyền tự do ngôn luận phải tuân thủ theo quy định của pháp luật, không được vi phạm những điều cấm của luật. Mời bạn đọc tham khảo bài viết của Hoatieu.vn phân tích về đặc điểm của tự do ngôn luận.

1. Tự do ngôn luận là gì?

Tự do ngôn luận (freedom of speech) là nguyên tắc đảm bảo cho một cá nhân hay một cộng đồng quyền tự do nói ra rõ ràng quan điểm và ý kiến của mình mà không sợ bị trả thù, kiểm duyệt, hay trừng phạt pháp lý. Quyền "tự do biểu đạt" (freedom of expression) đã được công nhận là quyền con người trong Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền (UDHR) và luật nhân quyền quốc tế của Liên hợp quốc.

Nhiều quốc gia đã ghi nhận quyền tự do ngôn luận trong hiến pháp. Các thuật ngữ tự do ngôn luận và tự do biểu đạt thường được sử dụng thay thế lẫn nhau trong các diễn ngôn chính trị. Tuy nhiên, trong ngôn từ pháp lý, tự do biểu đạt bao hàm tất cả hoạt động tìm kiếm, tiếp nhận và truyền đạt bất kỳ thông tin hoặc ý kiến nào thông qua mọi phương tiện truyền thông.

Điều 19 của UDHR quy định rằng "ai cũng có quyền giữ quan điểm mà không bị can thiệp" và "ai cũng có quyền tự do biểu đạt; quyền này bao gồm quyền tự do tìm kiếm, tiếp nhận và phổ biến thông tin và ý kiến tất cả các loại, không kể biên giới quốc gia, bất kể bằng lời nói, bằng văn bản hay in ấn, dưới hình thức nghệ thuật, hoặc thông qua bất kỳ phương tiện truyền thông nào khác tùy theo sự lựa chọn của họ".

Điều 19 trong ICCPR sau đó cải thiện điều này với việc chỉ ra rằng việc thực hiện các quyền này mang theo "nhiệm vụ và trách nhiệm đặc biệt" và "theo đó phải tuân theo các hạn chế nhất định" khi cần thiết "để tôn trọng quyền hoặc danh dự của những người khác" hoặc "để bảo vệ an ninh quốc gia hoặc trật tự công cộng, hoặc sức khỏe hay đạo đức cộng đồng".

2. Đặc điểm của tự do ngôn luận

Tự do ngôn luận là thuật ngữ chỉ quyền của công dân được tự do bày tỏ ý kiến. Tự do ngôn luận có những đặc điểm sau đây:

• Con người có quyền được nêu lên quan điểm, ý kiến của mình về một hiện tượng, vấn đề trong đời sống xã hội.
• Ở từng thời kỳ, từng xã hội, từng quốc gia, những quy chuẩn xã hội, chuẩn mực đạo đức và quy định của pháp luật có sự khác nhau, do đó những ý kiến quan điểm của người dân không được đánh giá là sai hay đúng mà phải căn cứ vào hoàn cảnh, mặt khách quan và chủ quan để xem xét cho cụ thể
• Quyền tự do ngôn luận là quyền của con người, do đó không ai có quyền hạn chế tự do ngôn luận. Tuy nhiên, nếu quyền tự do ngôn luận đó vi phạm nguyên tắc gây hại hay nguyên tắc xúc phạm thì sẽ bị nhà nước áp dụng các biện pháp cưỡng chế và hình phạt tương xứng.

3. Nguồn gốc của tự do ngôn luận

Tự do ngôn luận và biểu đạt có một lịch sử lâu đời trước cả các văn kiện nhân quyền quốc tế của ngày nay. Người ta cho rằng nguyên tắc dân chủ của người Athen (Athenian democratic principle) cổ đại về tự do ngôn luận có thể đã xuất hiện vào cuối thế kỷ thứ 6 hoặc đầu thế kỷ thứ 5 trước Công nguyên. Các giá trị của nền Cộng hòa La Mã đã bao gồm quyền tương tự đối với tự do ngôn luận và tự do tôn giáo.

Các khái niệm về tự do ngôn luận cũng có thể được tìm thấy trong các tài liệu nhân quyền từ sớm. Tuyên ngôn về các quyền của con người và công dân (Declaration of the Rights of Man and of the Citizen), được thông qua trong Cuộc cách mạng Pháp năm 1789, đặc biệt khẳng định quyền tự do ngôn luận như một quyền không thể thay đổi. Tuyên ngôn quy định quyền tự do ngôn luận trong Điều 11, trong đó nêu rõ rằng: "Quyền tự do trao đổi ý kiến và quan điểm là một trong những điều quý giá nhất về quyền của con người. Mọi công dân có thể, theo đó, có quyền tự do phát biểu, viết và in ấn, nhưng sẽ chịu trách nhiệm về việc lạm dụng quyền tự do này theo luật định".

Điều 19 của Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền, thông qua năm 1948, tuyên bố: "Ai cũng có quyền tự do quan niệm và tự do phát biểu quan điểm; quyền này bao gồm quyền không bị ai can thiệp vì những quan niệm của mình, và quyền tìm kiếm, tiếp nhận cùng phổ biến tin tức và ý kiến bằng mọi phương tiện truyền thông không kể biên giới quốc gia".

4. Quyền tự do ngôn luận được quy định như thế nào?

Điều 25 Hiến pháp năm 2013 quy định về quyền tự do ngôn luận như sau:

Tại Điều 8 Luật An ninh mạng quy định những hành vi bị nghiêm cấm như: Phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xúc phạm tôn giáo, phân biệt đối xử về giới, phân biệt chủng tộc; thông tin sai sự thật…

Trên đây, Hoatieu.vn đã phân tích và giúp bạn đọc tìm hiểu về Đặc điểm của tự do ngôn luận. Bài viết chỉ mang tính tham khảo, tùy tình huống thực tế có các căn cứ pháp lý khác, nên sẽ có sự sai biệt với nội dung giới thiệu trên.

Mời bạn đọc tham khảo các bài viết liên quan tại mục Dân sự mảng Hỏi đáp pháp luật của HoaTieu.vn:

• Giấy đặt cọc mua đất 2022
• Tại sao nam 20 tuổi mới được kết hôn?
• Tranh chấp lao động có bắt buộc hòa giải không?