Anh/chị hãy trình bày nội dung quản lý Nhà nước về giáo dục tiểu học là gì?

Đề kiểm tra kết thúc chương trình bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp GV tiểu học

Anh/chị hãy trình bày nội dung quản lý Nhà nước về giáo dục tiểu học là gì? là câu hỏi trong bài kiểm tra kết thúc chương trình bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên tiểu học năm 2024. Mời các bạn tham khảo phần gợi ý trả lời câu hỏi trình bày nội dung quản lý Nhà nước về giáo dục tiểu học trong bài viết dưới đây của Hoatieu.vn.

Anh/chị hãy trình bày nội dung quản lý Nhà nước về giáo dục tiểu học là gì?

Trong thời đại hội nhập, công nghiệp hóa - hiện đại hóa hiện nay, giáo dục đóng vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế xã hội của mỗi quốc gia, nhất là ở Việt Nam, giáo dục luôn được đặt lên mục tiêu hàng đầu. Thông qua các nội dung quản lý Nhà nước về giáo dục tiểu học, chúng ta cũng có thể thấy rõ đặc điểm này. Quản lý Nhà nước về giáo dục tiểu học là xây dựng và chỉ đạo thực hiện các quy hoạch, kế hoạch, chính sách phát triển giáo dục tiểu học, ban hành và tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục tiểu học; các quy định về tổ chức và hoạt động của các trường tiểu học... Dưới đây, tôi xin trình bày nội dung quản lý Nhà nước về giáo dục tiểu học như sau:

1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về giáo dục

Đảng và Nhà nước ra luôn coi vấn đề giáo dục là vấn đề hết sức quan trọng dù ở bất cứ thời kỳ nào. Ngay từ khi mới giành chính quyền, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: "Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu". => Giáo dục là nhiệm vụ quan trọng của cách mạng Việt Nam, góp phần đào tạo thế hệ cán bộ vừa hồng vừa chuyên, vừa có phẩm chất đạo đức, vừa có trình độ chuyên môn tốt.

Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ hai khóa VIII (tháng 12 năm 1996), Đảng ta đã khẳng định: “Thực sự coi giáo dục - đào tạo, là quốc sách hàng đầu”. Mặc dù kinh tế đất nước còn nhiều khó khăn, song chúng ta vẫn quyết tâm thực hiện tốt quan điểm chỉ đạo trên. Giáo dục Việt Nam những năm gần đây đã có sự khởi sắc nhất định. Tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế, cần tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, để xã hội hóa giáo dục, làm cho giáo dục trở thành “ quốc sách hàng đầu” một cách đúng nghĩa và toàn vẹn nhất.

Cương lĩnh xây dựng và phát triển đất nước trong thời kì quá độ lên CNXH (bổ sung, phát triển năm 2011) một lần nữa khẳng định lại quan điểm xuyên suốt của Đảng ta: "Giáo dục và Đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng phát triển đất nước, xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam".

Văn kiện Đại hội XII khẳng định, kế thừa quan điểm chỉ đạo của nhiệm kỳ trước, Đảng ta đưa ra đường lối đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực. Đồng thời, khẳng định: Giáo dục, đào tạo và khoa học, công nghệ là quốc sách hàng đầu; đầu tư cho giáo dục, đào tạo và khoa học, công nghệ là đầu tư cho phát triển.

Đường lối quan điểm của Đảng và Nhà nước về giáo dục còn được thể hiện trong Hiến pháp, Luật giáo dục, Nghị quyết 29 và nhiều văn bản pháp luật khác, thể hiện qua những nội dung cơ bản sau đây:

- Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội.

- Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở giáo dục-đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học.

Trong quá trình đổi mới, cần kế thừa, phát huy những thành tựu, phát triển những nhân tố mới, tiếp thu có chọn lọc những kinh nghiệm của thế giới; kiên quyết chấn chỉnh những nhận thức, việc làm lệch lạc. Đổi mới phải bảo đảm tính hệ thống, tầm nhìn dài hạn, phù hợp với từng loại đối tượng và cấp học; các giải pháp phải đồng bộ, khả thi, có trọng tâm, trọng điểm, lộ trình, bước đi phù hợp.

- Phát triển giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội.

- Phát triển giáo dục và đào tạo phải gắn với nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội và bảo vệ Tổ quốc; với tiến bộ khoa học và công nghệ; phù hợp quy luật khách quan. Chuyển phát triển giáo dục và đào tạo từ chủ yếu theo số lượng sang chú trọng chất lượng và hiệu quả, đồng thời đáp ứng yêu cầu số lượng.

- Đổi mới hệ thống giáo dục theo hướng mở, linh hoạt, liên thông giữa các bậc học, trình độ và giữa các phương thức giáo dục, đào tạo. Chuẩn hóa, hiện đại hóa giáo dục và đào tạo.

- Chủ động phát huy mặt tích cực, hạn chế mặt tiêu cực của cơ chế thị trường, bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa trong phát triển giáo dục và đào tạo. Phát triển hài hòa, hỗ trợ giữa giáo dục công lập và ngoài công lập, giữa các vùng, miền. Ưu tiên đầu tư phát triển giáo dục và đào tạo đối với các vùng đặc biệt khó khăn, vùng dân tộc thiểu số, biên giới, hải đảo, vùng sâu, vùng xa và các đối tượng chính sách. Thực hiện dân chủ hóa, xã hội hóa giáo dục và đào tạo.

- Chủ động, tích cực hội nhập quốc tế để phát triển giáo dục và đào tạo, đồng thời giáo dục và đào tạo phải đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế để phát triển đất nước.

2. Vị trí, vai trò của Nhà nước về quản lý giáo dục tiểu học

Giáo dục là một hoạt động xã hội rộng lớn có liên quan trực tiếp đến lợi ích, nghĩa vụ và quyền lợi của mọi người dân, mọi tổ chức kinh tế - xã hội, đồng thời có tác động mạnh mẽ đến tiến trình phát triển nhanh hay chậm của một quốc gia. Giáo dục phải đi trước một bước, giáo dục là quốc sách hàng đầu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển. Do vậy, bất cứ quốc gia nào cũng đều quan tâm đến giáo dục, mà trong đó khâu quan trọng là quản lý giáo dục, trước hết phải là quản lý nhà nước về giáo dục. Vì thông qua quản lý nhà nước về giáo dục, việc thực hiện các chủ trương chính sách giáo dục quốc gia, nâng cao hiệu quả đầu tư cho giáo dục,
chú ý thực hiện các mục tiêu giáo dục, nâng cao chất lượng giáo dục.. .mới được triển khai, thực hiện có hiệu quả. Quản lý nhà nước về giáo dục có thể coi là khâu then chốt của then chốt nhằm bảo đảm sự thành công của mọi hoạt động giáo dục.

3. Nội dung quản lý nhà nước về giáo dục

Nội dung quản lí nhà nước về giáo dục đào tạo là một phạm trù rất rộng, bao gồm nhiều nội dung. Những nội dung này được quy định cụ thể trong Luật Giáo dục (sửa đổi) số 43/2019/QH14 được Quốc hội khóa XIV thông qua ngày 14/6/2019 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2020:

1. Xây dựng và chỉ đạo thực hiện chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách phát triển giáo dục.

2. Ban hành và tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục; ban hành điều lệ nhà trường, chuẩn cơ sở giáo dục, quy chế tổ chức và hoạt động của cơ sở giáo dục, điều lệ ban đại diện cha mẹ học sinh; quy định hoạt động dạy học và giáo dục trong nhà trường và ngoài nhà trường; quy định về đánh giá kết quả học tập và rèn luyện; khen thưởng và kỷ luật đối với người học.

3. Quy định tiêu chuẩn chức danh, chế độ làm việc của nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục; danh mục khung vị trí việc làm và định mức số lượng người làm việc trong các cơ sở giáo dục; tiêu chuẩn người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu các cơ sở giáo dục; tiêu chuẩn chức danh người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan chuyên môn về giáo dục thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện; chuẩn nghề nghiệp nhà giáo; ban hành quy tắc ứng xử của nhà giáo, của cơ sở giáo dục; quy định về điều kiện, tiêu chuẩn và hình thức tuyển dụng giáo viên.

4. Quy định mục tiêu, chương trình, nội dung giáo dục; khung trình độ quốc gia; tiêu chuẩn nhà giáo; tiêu chuẩn, định mức sử dụng cơ sở vật chất, thư viện và thiết bị trường học; việc biên soạn, sử dụng sách giáo khoa, giáo trình; việc thi, kiểm tra, tuyển sinh, liên kết đào tạo và quản lý văn bằng, chứng chỉ; việc công nhận văn bằng do cơ sở giáo dục nước ngoài cấp được sử dụng tại Việt Nam.

5. Quy định về đánh giá chất lượng giáo dục; tổ chức, quản lý việc bảo đảm chất lượng giáo dục và kiểm định chất lượng giáo dục.

6. Thực hiện công tác thống kê, thông tin về tổ chức và hoạt động giáo dục.

7. Tổ chức bộ máy quản lý giáo dục.

8. Tổ chức, chỉ đạo việc đào tạo, bồi dưỡng, quản lý nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục.

9. Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực để phát triển sự nghiệp giáo dục.

10. Tổ chức, quản lý công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ trong lĩnh vực giáo dục.

11. Tổ chức, quản lý công tác hợp tác quốc tế, đầu tư của nước ngoài về giáo dục.

12. Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giáo dục; giải quyết khiếu nại, tố cáo, khen thưởng, xử lý vi phạm pháp luật trong giáo dục.

4. Phân cấp quản lý nhà nước về giáo dục cấp tiểu học

Phân cấp quản lý nhà nước đối với giáo dục tiểu học là một nội dung quan trọng trong chương trình cải cách hành chính trong ngành giáo dục. Phân cấp quản lý nhà nước đối với giáo dục tiểu học theo mô hình giáo dục toàn diện trên cơ sở xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, vai trò và vị trí của các cơ quan quản lý giáo dục và sự phối hợp của chính quyền và các ban ngành trong việc thực thi chức năng quản lý nhà nước về giáo dục sẽ mang lại hiệu quả.

Yêu cầu của phân cấp quản lý nhà nước về giáo dục cấp tiểu học

Về bản chất, vấn đề phân cấp đúng và phù hợp sẽ tạo động lực cho dạy và học hiệu quả; bởi nhà trường sẽ có nhiều cơ hội lựa chọn, được tự chủ; tự chịu trách nhiệm. Điều quan trọng nhất là phải đổi mới cơ chế quản lý, giám sát chất lượng công tác giáo dục sao cho chất lượng dạy – học và các dịch vụ giáo dục khác được nâng lên, với những chi phí lợi ích hợp lý.

Kinh nghiệm của các quốc gia trong phân cấp quản lý nhà nước đối với giáo dục tiểu học hiệu quả cho thấy, quá trình này đòi hỏi một số điều kiện nhất định:

- Phân cấp đến cấp trường đòi hỏi sự chuẩn bị tâm thế của cả cấp trên và cấp dưới. Cấp trên cần biết rõ quyền hạn của mình đến đâu và làm thế nào để tạo điều kiện cho cấp dưới. Cấp dưới cần hiểu rõ giới hạn về quyền hạn và trách nhiệm mà mình cần phải thực hiện và những cơ hội được tạo ra để chủ động và sáng tạo trong các hoạt động.

- Các thành viên trong nhà trường, đặc biệt là đội ngũ quản lý chủ chốt cần có sự hiểu biết về cách thức tổ chức các hoạt động của nhà trường và có các kỹ năng cần thiết để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ đã được phân cấp. Nâng cao năng lực chuyên môn và trình độ quản lý cho cán bộ quản lý của nhà trường là vấn đề then chốt để đạt được hiệu quả của phân cấp.

Một số đề xuất để phân cấp quản lý nhà nước về giáo dục cấp tiểu học

Trên thực tế, việc phân quyền quản lý nhà nước đối với giáo dục cấp tiểu học hiện nay được thực hiện chủ yếu về phân cấp quản lý hành chính ở cấp sở và Phòng Giáo dục và Đào tạo, chưa có nhiều nội dung phân cấp quản lý trong lĩnh vực chuyên môn ở hai cấp này. Hiệu trưởng các trường phổ thông không có nhiều quyền trong các vấn đề về tài chính vì nguồn ngân sách cấp cho hoạt động của các trường chủ yếu là ngân sách nhà nước, sự tham gia đóng góp của cha mẹ học sinh còn hạn chế và các hoạt động quản lý nhân sự đang bị khống chế nhiều bởi các quy định từ nhiều cấp khác nhau. Chương trình, sách giáo khoa phổ thông và kế hoạch dạy học được quy định từ cấp trung ương, Hiệu trưởng có rất ít quyền chủ động về nội dung và tiến trình dạy học. Trong bối cảnh ở nước ta hiện nay, việc thực hiện phân cấp quản lý xuống cấp trường đòi hỏi sự thay đổi mạnh mẽ cấu trúc và phương thức hoạt động của các nhà trường phổ thông.

- Một là, cần phải đổi mới tư duy phân cấp quản lý giáo dục cấp tiểu học. Cần nhận thức rõ vai trò của phân cấp quản lý là rất quan trọngđể phân cấp hợp lý, khoa học, theo nguyên tắc là đơn vị nào chịu trách nhiệm chính trong giáo dục thì được ủy quyền phân cấp mạnh. Sở giáo dục và đào tạo, các phòng giáo dục, các cơ sở giáo dục là những đơn vị chịu trách nhiệm chính về giáo dục thì phải được bảo đảm các điều kiện tương ứng giữa nhiệm vụ, thẩm quyền, trách nhiệm để thực hiện nhiệm vụ được giao. Phân cấp phải gắn liền với ủy quyền hợp lý.

- Hai là, xây dựng và hoàn thiện các văn bản pháp luật chính sách thể chế đối với giáo dục cấp tiểu học. Các văn bản này bao gồm các thông tư, chỉ thị, nghị quyết, thông báo của các cơ quan có thẩm quyền về vấn đề có liên quan đến phân cấp quản lý giáo dục cấp tiểu học.

- Ba là, kiện toàn hệ thống cơ quan quản lý giáo dục cấp tiểu học; trong đó quy định rõ chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của bộ máy quản lý giáo dục ở địa phương với tư cách cơ quan chuyên môn chịu trách nhiệm tham mưu về quản lý giáo dục ở địa phương.

- Bốn là, hoàn thiện cơ chế thanh tra, kiểm tra việc phân cấp quản lý giáo dục cấp tiểu học, đây là một khâu quan trọng trong quy trình quản lý. Hệ thống thanh tra, kiểm tra có thể đánh giá đúng những nội dung đã được phân cấp, bảo đảm cho việc phân cấp giáo dục tiểu học được thực hiện thống nhất và mang lại hiệu quả.

- Năm là, nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục. Phải rà soát, bổ sung, hoàn thiện các quy định, chính sách, chế độ và bổ nhiệm, sử dụng, đãi ngộ, kiểm tra, đánh giá đối với nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục cũng như các điều kiện đảm bảo thực hiện các chính sách, chế độ đó nhằm tạo động lực thu hút, động viên đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục toàn tâm, toàn ý phục vụ sự nghiệp giáo dục.

- Sáu là, phải phân định rõ ràng chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan quản lý về giáo dục tiểu học. Xã hội hóa giáo dục- một phương thức đem lại hiệu quả thiết thực cần được tận dụng và phát huy. Nhà trường cần được trao nhiều quyền hơn trong việc quyết định những vấn đề liên quan đến hoạt động của chính mình và phát huy tính chủ động, sáng tạo của các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường.

5. Thực trạng quản lý Nhà nước về giáo dục tiểu học ở địa phương

a) Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên các cơ sở giáo dục trên địa bàn:

- Đội ngũ công chức, viên chức ngành giáo dục: nhìn chung đáp ứng nhu cầu phát triển của giáo dục. Tỷ lệ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên đạt trình độ trên chuẩn được nâng cao theo từng năm. GV được dạy đúng chuyên môn, được đào tạo, đánh giá xếp loại cuối năm từ trung bình trở lên.

- Đội ngũ cán bộ quản lý: đáp ứng đủ về số lượng, chất lượng và các yêu cầu khác của cán bộ quản lý.

- Đội ngũ giáo viên tiểu học: thường xuyên được tập huấn về chuyên môn, lý luận, được tham gia hoạt động thi đua theo cụm chuyên môn, thi giáo viên dyaj giỏi, giáo viên chủ nhiệm giỏi, giáo viên Tổng phụ trách Đội giỏi...

- Mạng lưới trường lớp giáo dục tiểu học: quy mô những năm qua về hệ thống trường lớp không ngừng phát triển, đáp ứng nhu cầu của người học và thực hiện nhiệm vụ, góp phần phát triển kinh tế - xã hội.

- Chất lượng giáo dục tiểu học qua các năm học:...

b) Chính sách, pháp luật trong quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học trên địa bàn

- Tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp, nhiệm vụ, đảy mạnh việc xây dựng trường lớp, tập trung ưu tiên cấp học mầm non, các trường có điều kiện cơ sở vật chất khó khăn. Tiếp tục hoàn chỉnh chương trình xây dựng trường chuẩn quốc gia. Thực hiện tốt công tác xã hội hóa lĩnh vực GD&ĐT.

- UBND huyện chỉ đạo các ban ngành liên quan phối hợp với ngành GDĐT huyện tham mưu, đề xuất để có thể ban hành những văn bản, chính sách định hướng, chỉ đạo, hỗ trợ công tác quản lý nhà nước về giáo dục một cách sát thực, hiệu quả...

c) Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học

- Cơ cấu quản lý về giáo dục: UBND huyện chịu trách nhiệm về phát triển sự nghiệp giáo dục của huyện, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về giáo dục trên địa bàn huyện, chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh về phát triển giáo dục mầm non, tiểu học, THCS và xây dựng xã hội học tập.

- Phòng GD&ĐT: là cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục trên địa bàn huyện, trực thuộc Sở GD&ĐT, chịu sự quản lý, chỉ đạo hướng dẫn, kiểm tra về chuyên môn, nghiệp vụ của Sở GD&ĐT. Đồng thời là cơ quan chuyên môn trực thuộc UBND huyện, thực hiện một số quyền hạn, nhiệm vụ theo sự ủy quyền của UBND huyện.

- Cơ cấu quản lý về giáo dục của UBND xã: Mỗi xã có 1 PCT UBND phụ trách công tác văn hóa xã hội. UBND xã thực hiện một số nhiệm vụ về giáo dục như: thực hiện kế hoạch phát triển sự nghiệp giáo dục tại địa bàn xã, phối hợp với các cơ sở giáo dục trong địa bàn huy động trẻ đến trường, vào lớp 1 đúng độ tuổi; tổ chức thực hiện chủ trương xã hội hóa giáo dục, huy động các nguồn lực để phát triển sự nghiệp giáo dục trên địa bàn xã...

Trên đây là những gợi ý của Hoatieu.vn cho câu hỏi Anh/chị hãy trình bày nội dung quản lý Nhà nước về giáo dục tiểu học là gì? Mời các bạn tham khảo thêm các bài viết liên quan khác trong mục Tài liệu: Dành cho giáo viên nhé.

Đánh giá bài viết

1 971