Cách sử dụng ChatGPT ở các bậc học khác nhau

ChatGPT là một công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) giải đáp thắc mắc, đưa ra các ví dụ hoặc lời giải thích trong nhiều lĩnh. Đặc biệt trong giáo dục, ChatGPT giúp soạn thảo văn bản, bài giảng, hoặc kế hoạch giảng dạy.... Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu với các bạn cách sử dụng ChatGPT trong dạy học mầm non, Tiểu học, THCS, THPT hỗ trợ giáo viên lập kế hoạch, cá nhân hóa bài học, tạo nội dung truyền cảm hứng và hỗ trợ tư vấn cho học sinh... Mời các bạn cùng tham khảo.

1. Bậc Mầm non

1.1.1. Soạn giáo án & kế hoạch giảng dạy

Ví dụ: Giáo viên có thể yêu cầu: "Hãy gợi ý một kế hoạch giảng dạy theo chủ đề 'Động vật dưới biển' cho trẻ 4 tuổi, bao gồm trò chơi và hoạt động thực hành."

ChatGPT có thể tạo:

• Bài hát vui nhộn về cá, cua, bạch tuộc J
• Trò chơi "Bắt chước động vật dưới biển"
• Hoạt động vẽ tranh chủ đề đại dương

1.1.2. Hỗ trợ trẻ học từ vựng thông qua trò chơi

· ChatGPT có thể giúp tạo ra các câu đố đơn giản hoặc trò chơi từ vựng. Bạn có thể dùng ChatGPT để tạo ra những câu đố vui nhằm giúp học sinh luyện tập từ vựng.

Ví dụ:

Câu đố: "Từ nào bắt đầu bằng chữ 'C' và là tên của một loài động vật sống dưới nước, có mai, bơi rất giỏi?" Đáp án: Con cua.

Hoặc:

• "Từ nào vừa là một phương tiện giao thông, vừa là một loại quả có vỏ cứng?" Đáp án: Xe dừa.
• Bạn có thể yêu cầu ChatGPT đưa ra những ví dụ đơn giản như tên động vật, đồ vật, màu sắc, số đếm, hoặc các hoạt động thường ngày.

1.1.3. Tạo hoạt động học tập thú vị

- Truyện cổ tích và câu chuyện ngắn: Bạn có thể nhờ ChatGPT gợi ý hoặc tạo ra các câu chuyện ngắn, dễ hiểu, hoặc các biến thể của câu chuyện cổ tích phổ biến như "Cô bé quàng khăn đỏ", "Cây cổ thụ thần kỳ", với những tình tiết đơn giản và hình ảnh dễ tưởng tượng cho trẻ.

- Các câu chuyện này có thể bao gồm hình ảnh minh họa đơn giản hoặc yêu cầu ChatGPT miêu tả những nhân vật dễ thương và dễ nhớ để thu hút sự chú ý của các bé

- Kể chuyện: ChatGPT có thể giúp bạn sáng tạo những câu chuyện ngắn có nội dung phù hợp với từng bài học, làm cho bài giảng trở nên sinh động và gần gũi hơn với học sinh. Ví dụ: Nếu bạn đang dạy về bài học chia sẻ, ChatGPT có thể giúp kể một câu chuyện ngắn:

"Ngày xưa, có hai bạn nhỏ tên là Nam và Lan. Một hôm, Nam mang theo một hộp bánh quy đến lớp. Nhưng cậu chỉ có một ít bánh thôi, và Lan đang rất đói. Nam nhớ lại lời cô giáo dạy về việc chia sẻ với bạn bè, nên cậu quyết định chia nửa số bánh cho Lan. Cả hai đều rất vui và họ đã cùng nhau học được rằng khi chia sẻ, mọi người sẽ cảm thấy hạnh phúc hơn."

1.1.4. Trò chơi sáng tạo

- Bạn có thể yêu cầu ChatGPT tạo ra những trò chơi sáng tạo mà bé có thể làm theo trong cuộc sống thực. Ví dụ như: "Chúng ta sẽ chơi trò làm đầu bếp! ChatGPT sẽ cho con các nguyên liệu và con sẽ tưởng tượng mình làm món ăn từ những nguyên liệu đó!"

- Trẻ sẽ được khuyến khích sử dụng trí tưởng tượng của mình để tạo ra câu chuyện hoặc hoạt động theo sự gợi ý của ChatGPT.

1.1.5. Trò chơi tìm từ trong đoạn văn

Bạn có thể sử dụng ChatGPT để tạo ra một đoạn văn ngắn có từ khóa mà học sinh cần tìm.

Ví dụ: Đoạn văn: "Trong khu rừng rộng lớn, có một chú voi con sống cùng với gia đình mình. Chú rất thích chơi đùa dưới ánh mặt trời và ăn lá cây ngọt lành từ những cành cây cao."

• Yêu cầu học sinh tìm từ chỉ con vật trong đoạn văn trên: voi. Hoặc tìm từ chỉ nơi chốn: khu rừng.

1.1.6. Trò chơi đối thoại nhập vai

Bạn có thể nhờ ChatGPT tạo ra các tình huống nhập vai, giúp học sinh thực hành kỹ năng giao tiếp.

..........

2. Bậc Tiểu học

2.1. Soạn giáo án và tài liệu giảng dạy

- Tạo bài giảng: ChatGPT có thể giúp bạn soạn thảo các bài giảng, tóm tắt kiến thức trọng tâm hoặc tạo những nội dung giảng dạy phù hợp với lứa tuổi học sinh.

Ví dụ: Tạo bài giảng cho môn Tiếng Việt lớp 3 với chủ đề: "Câu kể Ai là gì?"

1. Mục tiêu bài học:

Học sinh hiểu được cấu trúc của câu kể "Ai là gì?"

Học sinh biết cách sử dụng câu kể "Ai là gì?" để miêu tả, giới thiệu về người hoặc sự vật.

Học sinh luyện tập thông qua các ví dụ và bài tập thực hành.

2. Giới thiệu bài:

Các em học sinh thân mến, hôm nay chúng ta sẽ học về một loại câu kể rất phổ biến trong cuộc sống hàng ngày: Câu kể Ai là gì?. Đây là câu được dùng để giới thiệu hoặc nói về một ai đó hoặc một thứ gì đó.

3. Giải thích khái niệm:

Câu kể Ai là gì? là câu dùng để giới thiệu hoặc khẳng định một sự vật, hiện tượng.

Cấu trúc câu: Ai + là + gì? Ví dụ:

Nam là học sinh lớp 3.

Con mèo là thú cưng của Lan.

4. Ví dụ minh họa:

Câu kể Ai là gì? dùng để giới thiệu:

Ví dụ: Ba em là giáo viên.

Câu kể Ai là gì? dùng để khẳng định:

Ví dụ: Hoa hồng là loài hoa đẹp.

5. Hoạt động thực hành:

Bài tập 1: Điền từ thích hợp vào chỗ trống. Minh học sinh giỏi.

Cô giáo của chúng em cô Mai. Chú mèo của em Miu.

Bài tập 2: Đặt 3 câu với cấu trúc "Ai là gì?" để giới thiệu về bản thân và gia đình.

6. Tổng kết bài học:

Các em đã hiểu cách sử dụng câu kể "Ai là gì?" để giới thiệu về người hoặc sự vật chưa nào? Các em hãy nhớ, khi muốn giới thiệu hoặc khẳng định điều gì, chúng ta chỉ cần theo cấu trúc đơn giản: Ai + là + gì.

7. Bài tập về nhà: Viết một đoạn văn ngắn (3-5 câu) giới thiệu về một người bạn thân của em, sử dụng câu kể "Ai là gì?"

- Soạn bài tập: Bạn có thể yêu cầu ChatGPT tạo ra các bài tập theo chủ đề, câu hỏi trắc nghiệm hoặc bài tập thực hành để học sinh luyện tập.

- Gợi ý các phương pháp giảng dạy sáng tạo: ChatGPT có thể cung cấp các ý tưởng dạy học mới mẻ, giúp bạn thay đổi phương pháp dạy, tăng hứng thú học tập cho học sinh.

............

3. Bậc THCS - THPT

3.1. Soạn giáo án và tài liệu giảng dạy

- Tạo bài giảng: ChatGPT có thể giúp bạn soạn thảo các bài giảng, tóm tắt kiến thức trọng tâm hoặc tạo những nội dung giảng dạy phù hợp với lứa tuổi mầm non.

- Soạn bài tập, câu hỏi kiểm tra: Bạn có thể yêu cầu ChatGPT tạo ra các bài tập theo chủ đề, câu hỏi trắc nghiệm để học sinh luyện tập.

- Gợi ý các phương pháp giảng dạy sáng tạo: ChatGPT có thể cung cấp các ý tưởng dạy học mới mẻ, giúp bạn thay đổi phương pháp dạy, tăng hứng thú học tập cho học sinh.

1.1.2. Thiết kế câu hỏi kiểm tra

- Nhờ ChatGPT soạn câu hỏi trắc nghiệm, tự luận hoặc bài tập vận dụng theo các mức độ: Nhận biết, Thông hiểu, Vận dụng.

- Ví dụ: "Soạn 10 câu hỏi trắc nghiệm môn Toán lớp 8 về phương trình bậc nhất".

- Hoặc: “Hãy soạn đề thi thử THPT Quốc gia môn Toán theo cấu trúc của Bộ Giáo dục."

1.1.3. Giải thích nội dung khó hiểu

- Sử dụng ChatGPT để giải thích những nội dung phức tạp theo cách dễ hiểu hơn cho học sinh.

- Ví dụ: “Hãy giải thích định luật Archimedes một cách đơn giản để học sinh lớp 8 dễ hiểu”. Hoặc "Hãy giải thích nguyên lý hoạt động của động cơ nhiệt theo cách đơn giản nhất."

- Bạn có thể hỏi ChatGPT về cách tổ chức các hoạt động dạy học thú vị để tăng sự tương tác!

- Ví dụ: "Gợi ý các hoạt động tương tác để dạy bài 'Phong trào Đông Du' trong môn Lịch sử lớp 8".

1.1.5. Soạn tài liệu tham khảo

- Tạo các bài đọc thêm, câu chuyện, hoặc tài liệu mở rộng để học sinh tìm hiểu thêm.

- Ví dụ: "Hãy viết một câu chuyện ngắn minh họa cho bài học về 'Tinh thần đoàn kết".

1.1.6. Lập kế hoạch ôn tập

- Yêu cầu ChatGPT lên kế hoạch ôn tập trước các kỳ thi, bao gồm danh sách các nội dung quan trọng.

- Ví dụ: "Lập kế hoạch ôn tập 1 tháng cho môn Hóa học lớp 12, chuẩn bị thi học kỳ".

1.1.7. Cá nhân hóa bài học

- Nhờ ChatGPT thiết kế bài tập phù hợp với từng nhóm học sinh theo trình độ.

- Ví dụ: "Soạn bài tập Toán lớp 7 cho học sinh có năng lực trung bình và bài nâng cao cho học sinh giỏi".

1.1.8. Tạo nội dung truyền cảm hứng

- Tạo câu chuyện, đoạn văn, hoặc video ngắn để khích lệ học sinh yêu thích môn học.

- Ví dụ: "Viết một câu chuyện truyền cảm hứng để khích lệ học sinh lớp 6 yêu thích học Toán".

1.1.9. Hỗ trợ tư vấn học sinh

- Sử dụng ChatGPT để gợi ý cách xử lý các vấn đề tâm lý học đường, giao tiếp, hoặc phát triển kỹ năng sống. Ví dụ: "Gợi ý một cách để giúp học sinh tự tin hơn trong học tập".

- Định hướng nghề nghiệp & phát triển kỹ năng. Ví dụ: "Hãy tư vấn cho học sinh lớp 12 về ngành Công nghệ thông tin, bao gồm các kỹ năng cần thiết và cơ hội nghề nghiệp."

1.1.10. Tạo động lực

- Xin lời khuyên hoặc câu nói truyền cảm hứng để bắt đầu hoặc kết thúc tiết học.

- Ví dụ: "Hãy gợi ý một câu nói hay để khuyến khích học sinh chăm chỉ học tập".

1.1.11. Xây dựng công đồng học tập

- Gợi ý cách tổ chức các hoạt động ngoại khóa hoặc nhóm học tập để tăng cường sự gắn kết giữa các học sinh.

- Ví dụ: "Hãy lên ý tưởng tổ chức một buổi học ngoại khóa về bảo vệ môi trường cho học sinh lớp 8".

............

4. Những lưu ý khi giao tiếp với ChatGPT

1.1. Yêu cầu cụ thể và rõ ràng:

Hãy trình bày yêu cầu của bạn một cách cụ thể và rõ ràng để ChatGPT hiểu chính xác điều bạn muốn. Tránh câu hỏi mơ hồ hoặc không rõ ràng, cung cấp ngữ cảnh đầy đủ nếu có thể.

Ví dụ:

• Câu hỏi chung chung: " Hãy viết bài luận về biến đổi khí hậu?"
• Câu hỏi cụ thể:

+ “Làm thế nào để giáo viên mầm non dạy trẻ 3-4 tuổi học cách nhận biết màu sắc qua trò chơi?"

+ "Viết bài luận 500 từ về chủ đề biến đổi khí hậu, dành cho học sinh lớp 8."

+ Hãy giúp tôi tạo một bài giảng ngắn về chủ đề 'Hình học cơ bản' cho học sinh lớp 4, bao gồm 10 slide.

............

5. Công thức chung cho lời nhắc để tối ưu (Prompt)

2. Công thức R – T – F:

Mô hình này là một cách tiếp cận giúp định hình và sắp xếp công việc một cách rõ ràng và có hệ thống. Đây là một khung hữu ích khi giao việc hoặc mô tả một nhiệm vụ. Mô hình này bao gồm ba yếu tố chính:

• Role (Vai trò): Ai là người chịu trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ này? (Xác định người hoặc nhóm cụ thể)
• Task (Nhiệm vụ): Nhiệm vụ hoặc công việc cụ thể cần thực hiện là gì?
• Format (Hình thức): Nhiệm vụ này cần được thực hiện theo hình thức nào hoặc cần báo cáo kết quả như thế nào?

Ví dụ minh họa:

• Role (Đóng vai) → Tôi là hiệu trưởng trường….
• Task (Nhiệm vụ) → Hãy viết phát biểu khai giảng năm học 2024-2025
• Format (Định dạng) → Văn bản nói, ngôn ngữ gần gũi, dễ hiểu, tình cảm, gây xúc động người nghe

2.1. Công thức P - C - T - F - E - T:

Công thức này là một phương pháp tổ chức câu hỏi hoặc yêu cầu, giúp làm rõ nội dung và tạo điều kiện để nhận được phản hồi chính xác và hiệu quả hơn. Công thức này đặc biệt phù hợp khi bạn cần đặt câu hỏi hoặc mô tả yêu cầu trong các lĩnh vực cụ thể, chẳng hạn như giáo dục mầm non.

..............

>> Tải file về máy để xem đầy đủ Cách sử dụng ChatGPT trong dạy học mầm non, Tiểu học, THCS, THPT.

Mời các bạn tham khảo thêm các tài liệu có liên quan trên chuyên mục Học tập - Dành cho giáo viên.

• Tổng hợp câu lệnh ChatGPT giúp giáo viên Tiếng Anh soạn bài