Đọc hiểu Nam Kim – Thị Đan

Lại tới đoạn Thị Đan ở nhà

Đêm ngày nhớ Nam Kim bạn quý

Không biết bạn còn yêu không nhỉ?

Chia tay anh còn nói hết lời

Hay còn giấu lời nào chẳng rõ.

Nom mặt mũi ăn ở có duyên,

Lòng bạn trai, hiểu sao được hết!

Nghĩ tới chàng, chân tay rời mỏi mệt

Một mình đêm ngày chỉ biết vãn than

Tự oán vía, oán mệnh, oán thân,

Mẹ có hỏi cũng không buồn nói.

Đêm ngày mang một nỗi nhớ nhung

Đi xóm dưới bản trên đều vậy;

Lên nhà lại xuống thang không thấy,

Thôi đành luẩn quẩn đến tối ngày

Không được thấy mặt bạn.

Mẹ lại bắt nàng phải về nhà chồng,

Nghe lời mẹ, cúi mặt bước chân,

Mẹ có thấy đâu, nước mắt con đang chảy,

Chỉ biết ép con về nhà chồng.

Bắt con cúi đầu cất bước,

Bởi mẹ vội quá,

Bán con đi làm ăn khác xã,

Sợ con ở nhà ăn nhiều.

Nên mới bán cho người ta,

Tham nhà giàu thóc lúa đầy nhà

Mặt gẫy như mặt khỉ rừng già ⁽¹⁾

Không nên đường đạo nghĩa làm ăn

Ép uổng mèo ăn gừng tội nghiệp.

Không một ngày được thoả lòng,

Chỉ muốn tìm ăn lá ngón ⁽²⁾

Mẹ mới mở miệng khuyên con:

Ngày xưa mẹ làm ăn cực khổ

Khi còn nhỏ, con đã mồ côi bố

Công mẹ nuôi dạy dỗ nên người.

Bán con vào nơi ruộng cả”

Mẹ khuyên con gái đủ điều:

“Số mệnh ta do trời đã định;

Tốt xấu là do mệnh, do hồn

Con hãy tự nghĩ thân con

Mẹ đã nói hết lời hết lẽ”

Nghe xong, Thị Đan tự nghĩ tự lo,

Nghe mẹ nói đêm nằm khóc lóc.

Làm sao lắm tủi nhục thế, hỡi trời!

Trời sinh cho cuộc đời xa bạn,

Cả mười câu mẹ ép về nhà chồng,

Đành phải cố nhấc chân ra cửa

Nhà chồng ở đường xa khác xã;

Heo hút leo hết dốc lại đèo.

Nhớ người yêu lại trở về nhà

Thơ thẩn vào vườn hoa hồng thắm.

Câu

Đáp án gợi ý

1

Ngôi kể thứ ba.

2

Những cử chỉ, điệu bộ của Thị Đan trong những dòng thơ là : Cúi mặt, nước mắt chảy, cúi đầu, bước chân, cất bước.

3

Tâm trạng của nhân vật Thị Đan: Nhớ chàng Nam Kim, lo lắng, suy nghĩ không biết chàng có còn yêu mình không.

4

HS nêu quan điểm và lí giải. Gợi ý:

- Không đồng tình: số phận của bản thân đều do chính mình làm chủ, chúng ta có thể quyết định tất cả mọi việc liên quan đến bản thân, tốt hay xấu đều do sự phấn đấu của mỗi người, không thể nào phó mặc, buông xuôi, …

- Đồng tình: mệnh số là cái đã định sẵn và không chối bỏ được. Cuộc sống luôn có những điều bất ngờ xảy đến mà chúng ta không thể lường trước được nên phải chấp nhận số phận, …

5

Suy nghĩ về hậu quả của tục hôn nhân ép buộc:

- Hôn nhân ép buộc sẽ không có hạnh phúc, dễ đổ vỡ.

- Hôn nhân ép buộc sẽ làm tan vỡ những mối tình đẹp, sẽ khiến người trong cuộc rơi vào đau khổ, có thể dẫn tới cái chết.

…