Phân tích truyện ngắn Cơm mùi khói bếp

Mở bài

+ Văn học luôn là một tấm gương phản ánh cuộc sống, đưa ta trở về những giá trị đơn sơ, mộc mạc nhưng thấm đượm tình người.

+ Với truyện ngắn "Cơm Mùi Khói Bếp" Hoàng Công Danh đã đưa người vào một không gian quê hương đầy ấm áp, nơi tình mẹ con được thể hiện qua những bữa cơm bình dị, những miếng cơm cháy vàng giòn, thơm mùi khói rơm.

+ Truyện không chỉ khắc họa hình ảnh người mẹ với tình yêu thương con vô bờ bến, mà còn khơi dậy trong lòng người đọc sự trân trọng đối với những điều giản dị mà quý giá trong cuộc sống hàng ngày.

III/Thân bài

Khái quát

+ Hoàng Công Danh là một nhà văn thuộc thế hệ trẻ, xuất hiện trong giai đoạn văn học hiện đại với phong cách sáng tác đậm chất trữ tình, giản dị mà sâu sắc.

+ Truyện ngắn của ông thường xoay quanh những câu chuyện đời thường, nhưng lại chứa đựng những thông điệp nhân văn sâu sắc, khơi gợi cảm xúc mạnh mẽ trong lòng người đọc. “Cơm mùi khói bếp” là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của ông.

+ Truyện được kể theo ngôi thứ ba, qua điểm nhìn của nhân vật người con trai.

+ Cốt truyện đơn tuyến, tập trung vào mối quan hệ giữa anh và mẹ, từ đó làm nổi bật chủ đề về tình mẫu tử, về những giá trị truyền thống mà đôi khi ta lãng quên giữa cuộc sống hiện đại.

+ Truyện có ít nhân vật, nhân vật trung tâm là người mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc làm nổi bật chủ đề của tác phẩm.

Tóm tắt và nêu chủ đề

+ Truyện kể về người con trai sau nhiều năm xa quê mới có dịp đưa vợ con về thăm mẹ. Trong suốt những ngày Tết, người mẹ luôn cố gắng nấu những bữa cơm bằng bếp rơm, với mong muốn mang lại cho con cái cảm giác ấm áp, quen thuộc của quê hương. Tuy nhiên, người con trai và vợ lại không quen với những bữa cơm đậm chất quê, và họ chỉ ăn lấy lệ. Đến khi mẹ qua đời, người con trai mới thực sự thấm thía những giá trị của những bữa cơm mẹ nấu, những miếng cơm cháy thơm mùi khói bếp – biểu tượng cho tình yêu thương vô bờ bến của người mẹ.

+ Chủ đề của truyện xoay quanh tình cảm gia đình, đặc biệt là tình mẫu tử. Đây là một đề tài không mới, nhưng dưới ngòi bút của Hoàng Công Danh, nó trở nên đặc biệt sâu sắc và cảm động, khi tác giả khéo léo kết hợp những chi tiết giản dị, đời thường với những cảm xúc tha thiết, chân thành.

Phân tích nhân vật chính

+ Người mẹ trong truyện hiện lên với hình ảnh của một người phụ nữ đã già, lưng đã còng, nhưng tình yêu thương dành cho con cái thì không gì có thể đon đếm được. Bà chăm sóc con từ những điều nhỏ nhặt nhất, từ việc cắp bồng đứa cháu nội ra đón con, đến việc nấu cơm bằng rơm, pha nước chanh từ chanh vườn nhà. Mỗi hành động, mỗi lời nói của bà đều toát lên sự quan tâm, lo lắng cho con cái, dù biết rằng họ không còn quen với những thứ đơn sơ, mộc mạc ấy nữa.

+ Hình ảnh người mẹ lụi cụi bên bếp rơm, khói bốc ngùn ngụt vào buổi sáng sớm, hay câu nói "Không ai thương bằng cơm thương" đều gợi lên một nỗi nhớ về những điều giản dị mà thiêng liêng, những giá trị truyền thống của gia đình Việt Nam. Bà là hiện thân của tình mẫu tử, của sự hi sinh thầm lặng và tình yêu vô bờ bến mà người mẹ dành cho con cái.

+ Nhà văn xây dựng hình ảnh người mẹ với dụng ý làm nổi bật sự tương phản giữa những giá trị truyền thống và lối sống hiện đại, đồng thời nhấn mạnh ý nghĩa của tình cảm gia đình, sự trân trọng những điều giản dị nhưng quý giá trong cuộc sống.

Phân tích các nhân vật khác

+ Người con trai là nhân vật đại diện cho thế hệ trẻ, những người đã rời xa quê hương để sống và làm việc ở thành phố. Dù yêu thương mẹ, nhưng anh lại không còn quen với những giá trị truyền thống, những điều giản dị mà mẹ vẫn giữ gìn. Anh yêu thương mẹ, nhưng không hiểu được tầm quan trọng của những bữa cơm mẹ nấu, của miếng cơm cháy thơm mùi khói bếp.

+ Vợ của anh, dù là con dâu, nhưng không có mối liên kết tình cảm sâu sắc với mẹ chồng. Cô coi những điều mẹ chồng làm là không cần thiết, không phù hợp với cuộc sống hiện đại. Điều này tạo ra một khoảng cách vô hình giữa cô và mẹ chồng, khiến cho những bữa cơm gia đình trở nên gượng gạo, thiếu đi sự ấm áp.

=>Cả hai nhân vật phụ này đều có vai trò làm nổi bật sự tương phản giữa hai thế hệ, giữa những giá trị truyền thống và hiện đại.

=> Qua đó, tác giả nhấn mạnh vào tầm quan trọng của việc giữ gìn và trân trọng những giá trị truyền thống, những điều giản dị mà rất đỗi thiêng liêng.

Đánh giá về nghệ thuật của đoạn trích

Truyện “Cơm mùi khói bếp” có nhiều nét đặc sắc về nghệ thuật kể chuyện.

+ Truyện có cốt truyện đơn giản, không nhiều kịch tính nhưng lại đầy xúc động. Cách kể chuyện tự nhiên, nhẹ nhàng mà thấm thía, giúp người đọc dễ dàng cảm nhận được những cảm xúc chân thành của các nhân vật.

+ Ngôi kể thứ ba, qua điểm nhìn của người con trai, tạo nên một sự gần gũi, chân thực, giúp người đọc hiểu sâu hơn về những suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật. Điểm nhìn này cũng làm nổi bật sự hối tiếc của người con trai khi không còn cơ hội được ăn cơm với mẹ, được thưởng thức miếng cơm cháy thơm mùi khói bếp.

+ Cách dựng tình huống đơn giản nhưng hiệu quả, như việc người mẹ lụi cụi nấu cơm bằng bếp rơm, hay việc anh lùa cơm vào lại nồi khi mẹ không để ý, đều là những chi tiết nhỏ nhưng đầy ý nghĩa, làm nổi bật chủ đề của truyện.

+ Ngôn ngữ truyện giàu cảm xúc, đầy hình ảnh, đặc biệt là những chi tiết miêu tả cảnh quê, cảnh nấu cơm bằng bếp rơm, mùi hương của đồng quê, của khói bếp. Giọng điệu truyện nhẹ nhàng, trầm buồn, pha lẫn chút tiếc nuối, tạo nên một không khí lắng đọng, đầy suy tư.

Đánh giá chung và liên hệ

+"Cơm Mùi Khói Bếp" là một truyện ngắn đặc sắc với nghệ thuật kể chuyện giản dị mà sâu sắc, khắc họa hình ảnh người mẹ với tình yêu thương vô bờ bến dành cho con cái.

+ Qua câu chuyện, tác giả đã khéo léo gửi gắm thông điệp về tình cảm gia đình, về sự trân trọng những điều giản dị mà thiêng liêng trong cuộc sống. T

+ ừ câu chuyện này, ta thấy được tình yêu và sự hi sinh thầm lặng của những người mẹ, cũng như tầm quan trọng của việc giữ gìn và truyền lại những giá trị truyền thống cho thế hệ sau.

+ So với các tác phẩm khác cùng đề tài, "Cơm mùi khói bếp" nổi bật bởi cách kể chuyện gần gũi, giàu cảm xúc chạm đến trái tim người đọc.

Kết bài

+ "Cơm Mùi Khói Bếp" không chỉ là một câu chuyện cảm động về tình mẫu tử mà còn là một tác phẩm đặc sắc, khơi gợi trong lòng người đọc những tình cảm đẹp.

+ Truyện nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm giữ gìn và truyền lại những giá trị truyền thống, nhất là tình cảm gia đình – một thứ tình cảm thiêng liêng không có gì so sánh được.

+ Với những ai đã từng trải qua cảm giác mất mát khi người thân không còn, và cả với người đọc, truyện sẽ mãi sống như một lời nhắc nhở về về tình thân, tình cảm gia đình.