Quyết định 1857/QĐ-BYT 2022 về “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị suy tim cấp và mạn”

BỘ Y TẾ
^______

Số: 1857/QĐ-BYT

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
^{________________________}

Hà Nội, ngày 05 tháng 7 năm 2022

Nơi nhận:

- Như Điều 4;

- Thứ trưởng phụ trách Đỗ Xuân Tuyên (để b/c );

- Các Thứ trưởng;

- Cổng thông tin điện tử Bộ Y tế; Website Cục KCB;

- Lưu: VT, KCB.

KT. BỘ TRƯỞNG
THỨ TRƯỞNG

Nguyễn Trường Sơn

ACC:

Trường môn Tim mạch Hoa Kỳ

ACE-I:

Ức chế men chuyển

AHA:

Hội Tim mạch học Hoa Kỳ

ALĐMP:

Áp lực động mạch phổi

ARB:

Chẹn thụ thể Angiotensin

ARNI:

Ức chế thụ thể neprilysin và angiotensin

BNP:

B- type natriuretic peptide ( peptide bài niệu )

CRT:

Tạo nhịp tái đồng bộ cơ tim

CRT-D:

Tạo nhịp tái đồng bộ tim kèm chức năng khử rung tim

CRT-P:

Tạo nhịp tái đồng bộ tim (không kèm chức năng khử rung tim )

ĐMC:

Động mạch chủ

EF:

Phân suất tống máu

ESC:

Hội tim mạch châu Âu

ECMO:

Hệ thống trao đổi ôxy ngoài cơ thể

HFSA:

Hội suy tim Hoa Kỳ

IABP:

Bóng đối xung động mạch chủ

ICD:

Máy khử rung tim tự động cấy vào cơ thể

ISDN:

Isosorbide dinitrate

LBBB:

Blốc nhánh trái

LVAD:

Thiết bị hỗ trợ thất trái

NYHA:

Hội Tim mạch New York

MCS:

Hỗ trợ tuần hoàn cơ học

MRA:

Thuốc đối kháng aldosterone (hoặc thuốc ức chế thụ thể mineralocorticoid )

NMCT:

Nhồi máu cơ tim

NT- proBNP :

N- terminal pro -B- type natriuretic peptide ( peptide bài niệu )

PSTM:

Phân suất tống máu

PVI:

Cô lập tĩnh mạch phổi điều trị rung nhĩ

RAA:

Renin - Angiotensin - Aldosterone

SGLT2i:

Thuốc ức chế kênh đồng vận chuyển natri - glucose 2

TAVI:

Thay van động mạch chủ qua đường ống thông

TEE MVR:

Sửa van hai lá bằng kẹp hai bờ van qua đường ống thông

VNHA:

Hội Tim mạch Học Việt Nam

Loại suy tim

PSTM giảm

PSTM giảm nhẹ

PSTM bảo tồn

Tiêu chuẩn

1

Triệu chứng cơ năng (±) thực thể

Triệu chứng cơ năng (±) thực thể

Triệu chứng cơ năng (±) thực thể

2

PSTM thất trái

≤ 40%

PSTM thất trái

41 - 49%

PSTM thất trái

≥ 50%

3

Chứng cứ khách quan bất thường cấu trúc và/hoặc chức năng tim, phù hợp với rối loạn tâm trương thất trái /tăng áp lực đổ đầy thất trái, bao gồm tăng peptide bài niệu

Độ I

Không hạn chế. Vận động thể lực thông thường không gây mệt, khó thở hay hồi hộp.

Độ II

Hạn chế nhẹ vận động thể lực. Bệnh nhân khỏe khi nghỉ ngơi. Vận động thể lực thông thường dẫn đến mệt, hồi hộp, khó thở

Độ III

Hạn chế nhiều vận động thể lực. Mặc dù bệnh nhân khỏe khi nghỉ ngơi nhưng chỉ cần vận động nhẹ đã có mệt, hồi hộp, khó thở.

Độ IV

Không vận động thể lực nào mà không gây khó chịu. Triệu chứng cơ năng của suy tim xảy ra ngay cả khi nghỉ ngơi, chỉ một vận động thể lực nhẹ cũng làm triệu chứng cơ năng gia tăng.

Các triệu chứng cơ năng của suy tim

Các triệu chứng thực thể của suy tim

Điển hình

Đặc hiệu

- Khó thở

- Cơn khó thở kịch phát về đêm

- Giảm khả năng gắng sức

- Mệt mỏi

- Tăng thời gian nghỉ hồi phục giữa hai lần gắng sức

- Phù mắt cá chân

- Tĩnh mạch cổ nổi

- Phản hồi gan - tĩnh mạch cổ dương tính

- Tiếng ngựa phi

- Tăng diện đập của mỏm tim

Ít điển hình

Kém đặc hiệu

- Ho về đêm

- Thở rít

- Cảm giác chướng bụng

- Mất cảm giác ngon miệng

- Lú lẫn (đặc biệt ở người già)

- Trầm cảm

- Hồi hộp, đánh trống ngực

- Chóng mặt

- Ngất

- Cảm giác khó thở khi cú i người

- Tăng cân (> 2kg/tuần)

- Sụt cân (trong suy tim nặng)

- Teo cơ (suy kiệt)

- Có tiếng thổi ở tim

- Phù ngoại vi (mắt cá chân, cẳng chân, bìu)

- Ran ở phổi

- Tràn dịch màng phổi

- Nhịp tim nhanh

- Loạn nhịp tim

- Thở nhanh

- Thở Che yne - Sto ke s

- Gan to

- Cổ chướng

- Đầu chi lạnh

- Thiểu niệu

- Mạch nhanh, nhỏ.

Phương pháp chẩn đoán

Các peptide bài niệu

- Nên chỉ định ở cơ sở có thể thực hiện

- Ngưỡng giá trị để chẩn đoán loại trừ suy tim:

• B- type natriuretic peptide (BNP) < 35 pg/mL

• N- terminal pro -B- type natriuretic peptide ( NT pro -BNP) < 125 pg/mL

Điện tim 12 chuyển đạo

- Hình ảnh điện tâm đồ bình thường: ít khả năng suy tim

- Hình ảnh điện tâm đồ bất thường ( rung nhĩ , có sóng Q bệnh lý, tăng gánh thất trái , phức bộ QRS giãn rộng ): tăng khả năng chẩn đoán suy tim

Siêu âm tim

- Biện pháp thăm dò chính khảo sát chức năng tim

- Các thông tin chính: phân suất tống máu thất trái , kích thước các buồng tim, vận động các thành tim , tính chất các van tim, chức năng tâm trương, chức năng thất phải, áp lực động mạch phổi

Chụp X-quang tim phổi

- Hỗ trợ chẩn đoán suy tim: dấu hiệu ứ huyết phổi, bóng tim to , cung động mạch phổi nổi

- Hỗ trợ chẩn đoán loại trừ: bệnh lý phổi, màng phổi

Các xét nghiệm máu thường quy

- Giúp chẩn đoán nguyên nhân, chẩn đoán loại trừ, tiên lượng và hỗ trợ quá trình điều trị

- Gồm: công thức máu, urê , creatinine , điện giải đồ , bilan đánh giá chức năng gan, lipid máu , tuyến giáp...

Phương pháp chẩn đoán

Nghiệm pháp gắng sức (thuốc, thể lực)

- Giúp phát hiện triệu chứng cơ năng của suy tim trong trường hợp không khai thác được rõ ràng từ người bệnh.

- Đánh giá tình trạng thiếu máu cơ tim khi gắng sức ở người bệnh đang cân nhắc tái tưới máu mạch vành .

- Ở bệnh nhân suy tim có phân suất tống máu bảo tồn (HFpEF), bệnh van tim hoặc những trường hợp khó thở không giải thích được nguyên nhân, siêu âm tim gắng sức có thể giúp chẩn đo án ph ân biệt.

Cộng hưởng từ tim

Trong chụp cộng hưởng từ tim, hình ảnh thu được trong pha muộn với gadolinium (LGE), thì T1 và sự phân bố thể tích dịch ngoại bào cho phép đánh giá được mức độ xơ hóa / sẹo cơ tim dưới nội tâm mạc, điển hình với trường hợp thiếu máu cục bộ cơ tim trái ngược với hình ảnh tổn thương sẹo ở lớp giữa thành tim trong bệnh cơ tim dãn nở (giãn).

Ngoài ra, cộng hưởng từ tim còn cho phép phân biệt các tình trạng tổn thương cơ tim đặc trưng như viêm cơ tim, bệnh cơ tim thâm nhiễm amyloid ( amyloidosis ), sarcoidosis , bệnh Chagas, bệnh Fabry, bệnh cơ tim xốp, bệnh cơ tim do ứ đọng sắt và bệnh loạn sản cơ tim gây rối loạn nhịp.

Chụp cắt lớp đa dãy động mạch vành

Chụp cắt lớp đa dãy động mạch vành có thể chỉ định ở những bệnh nhân có nguy cơ thấp đến trung bình với bệnh mạch vành , hoặc những trường hợp mà các biện pháp gắng sức thể lực không xâm lấn không thể loại trừ chẩn đoán bệnh mạch vành.

Chụp xạ hình SPECT ( single - photon emission CT)

Chụp xạ hình chùm đơn photon (SPECT) có thể được chỉ định để đánh giá tình trạng thiếu máu và sống còn cơ tim, tình trạng viêm hay thâm nhiễm cơ tim. Chụp xạ hình với Technetium (Tc) có gắn bisphosphonate được chứng minh là phương pháp có độ nhạy và độ đặc hiệu cao trong chẩn đoán bệnh cơ tim amyloid thể transthyretin

Chụp động mạch vành qua da

Chụp động mạch vành qua da là phương pháp thăm dò chẩn đoán được khuyến cáo ở những bệnh nhân suy tim có cơn đau thắt ngực hoặc đau ngực “ kiểu mạch vành ” mặc dù đã được điều trị nội khoa tối ưu nhằm mục đích chẩn đoán xác định và mức độ tổn thương động mạch vành. Phương pháp này cũng có thể được chỉ định ở những bệnh nhân suy tim có phân suất tống máu giảm có nguy cơ từ trung bình đến cao mắc bệnh mạch vành và ở những bệnh nhân có khả năng cần can thiệp tái tưới máu .