Dẫn độ là gì? Ví dụ về dẫn độ tội phạm?

Dẫn độ tội phạm là một khái niệm mới mẻ đối với hầu hết mọi người.

Trong bài viết này, Hoaitieu.vn sẽ gửi đến bạn đọc các quy định liên quan đến vấn đề Dẫn độ tội phạm tại Luật Tương trợ tư pháp Việt Nam 2007, Hiệp định tương trợ tư pháp giữa Việt Nam và các nước khác.

1. Dẫn độ là gì?

Dẫn độ tội phạm là gì? Dẫn độ là gì? chắc hẳn là những câu hỏi còn khá lạ với nhiều người.

Điều 32 Luật Tương trợ tư pháp Việt Nam 2007 quy định:

Dẫn độ là việc một nước chuyển giao cho nước khác người có hành vi phạm tội hoặc người bị kết án hình sự đang có mặt trên lãnh thổ nước mình để nước được chuyển giao truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc thi hành án đối với người đó.

=> Dẫn độ áp dụng cho 2 đối tượng: có hành vi phạm tội nhưng chưa bị kết án và người đã bị kết án hình sự.

2. Nguyên tắc trong dẫn độ tội phạm

• Dẫn độ tội phạm trước hết phải tuân thủ theo nguyên tắc của luật tương trợ tư pháp

Điều 4 Luật Tương trợ tư pháp Việt Nam 2007 quy định 2 nguyên tắc sau:

• Ngoài ra, dẫn độ người phạm tội còn phải tuân thủ các nguyên tắc sau:

Nguyên tắc bình đẳng chủ quyền giữa các quốc gia

Đây là nguyên tắc cơ bản của pháp luật quốc tế cũng như hoạt động dẫn độ tội phạm. Chủ quyền quốc gia là tối cao và bất khả xâm phạm thể hiện qua quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Khi nhận được một yêu cầu dẫn độ tội phạm, quốc gia nhận được yêu cầu có quyền từ chối hay chấp nhận tùy vào pháp luật dẫn độ của nước mình hay các điều ước quốc tế mà mình đã kí kết hoặc tham gia. Quốc gia yêu cầu chỉ được tiếp nhận đối tượng sau khi quốc gia được yêu cầu thực hiện xong các hoạt động liên quan đến dẫn độ.

Nguyên tắc có đi có lại

Đây là nguyên tắc pháp lý cần thiết để đảm bảo việc dẫn độ tội phạm có hiệu quả. Nội dung của nguyên tắc này quy định: nước được yêu cầu dẫn độ sẽ chấp nhận dẫn độ với sự đảm bảo rằng nước có yêu cầu giúp đỡ cũng sẽ chấp nhận và thực hiện một yêu cầu như vậy của nước được yêu cầu trong tương lai. Nguyên tắc này thể hiện sự tôn trọng quyền bình đẳng và chủ quyền giữa các quốc gia. Tuy nhiên, nguyên tắc này không đồng nghĩa với sự trao đổi ngang bằng và ngay lập tức, mà tùy từng trường hợp để quyết định có thực hiện yêu cầu hợp tác của bên đối tác hay không.

Nguyên tắc định tội danh kép

Đây là nguyên tắc đặc thù trong dẫn độ tội phạm được hầu hết các nước áp dụng. Đối tượng bị yêu cầu dẫn độ sẽ được dẫn độ khi hành vi của họ được định danh là hành vi tội phạm theo luật quốc gia của cá nước yêu cầu và nước nhận được yêu cầu dẫn độ. Không đáp ứng được yêu cầu này, các quốc gia có quyền từ chối dẫn độ.

Nguyên tắc không dẫn độ công dân nước mình

Nguyên tắc này đã đươc ghi nhận trong hiệp định của Hội đồng châu âu 1957 về dẫn độ tội phạm, trong các hiệp định tương trợ tư pháp giữa các quốc gia, trong hiến pháp và luật quốc tịch của các nước. Đối tượng bị dẫn độ là các cá nhân đã thực hiện hành vi phạm tội và bị xét xử hành vi tội phạm này hoặc người bị tình nghi thực hiện hành vi tội phạm đang lẩn trốn ở ngoài lãnh thổ của quốc gia yêu cầu dẫn độ.

Nguyên tắc không dẫn độ người phạm tội về chính trị

Nguyên tắc này được ghi nhận trong một số điều ước quốc tế đa phương, song phương về tương trợ tư pháp giữa các quốc gia và trong luật quốc gia của các nước. Tuy nhiên, khái niệm về tội phạm chính trị cũng chưa được dưa ra rõ ràng. Tính chất chính trị của tội phạm có được đề cập tới bằng phương thức xác định chế định dẫn độ tội phạm là chế định đối lập với chế định cư trú chính trị. Nguyên tắc cũng có ngoại lệ là: thủ phạm giết hại nguyên thủ quốc gia, người đứng đàu chính phủ hoặc các nhà lãnh đạo cao cấp khác của quốc gia không được hưởng quyền không bị dẫn độ sau khi thực hiện hành vi phạm tội.

3. Ví dụ về dẫn độ tội phạm

Ví dụ: A (công dân Việt Nam) phạm tội giết người trên lãnh thổ Việt Nam nhưng lẩn trốn sang Lào để trốn tránh trách nhiệm hình sự

Việt Nam và Lào đã ký kết hiệp định tương trợ tư pháp các vấn đề dân sự và hình sự thì theo điều 59 của hiệp định này (về trách nhiệm dẫn độ tội phạm):

Và điều 60 về Điều kiện dẫn độ người phạm tội thì:

Vậy hành vi của A là tội giết người, thỏa mãn các điều kiện tại điều 59, 60 của hiệp định thì khi Việt Nam có yêu cầu dẫn độ thì Lào sẽ dẫn độ A trở về Việt Nam để truy cứu trách nhiệm hình sự.

Trên đây, Hoatieu.vn cung cấp cho bạn đọc các vấn đề liên quan dẫn độ tội phạm. Mời các bạn tham khảo thêm các bài viết liên quan tại mục Hình sự, mảng Hỏi đáp pháp luật

Các bài viết liên quan:

• Trốn thuế thu nhập cá nhân bị xử lý như thế nào?
• Tổ chức vượt biên trái phép mùa dịch phạt thế nào?
• Vượt biên trái phép làm lây lan dịch bệnh xử lý thế nào?