(Có đáp án) Bài tập ôn hè Ngữ văn 7 lên 8 Kết nối tri thức

Bài

Kiến thức Tiếng Việt

Ví dụ

Bài 1: Bầu trời tuổi thơ

1. Nhận biết tác dụng của việc mở rộng trạng ngữ của câu bằng cụm từ

- Trạng ngữ là thành phần phụ của câu, được dùng để cung cấp thông tin về thời gian, địa điểm nơi chốn, mục đích, phương tiện, cách thức…của sự việc được nói đến trong câu.

- Trạng ngữ có thể là từ hoặc cụm từ.

- Tác dụng của mở rộng trạng ngữ: Giúp câu cung cấp được nhiều thông tin hơn cho người đọc, người nghe.

2. Mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm từ

a. Phân biệt thành phần chính với thành phần phụ:

- Thành phần chính là những thành phần bắt buộc phải có mặt: CN, VN.

- Thành phần phụ không bắt buộc có mặt: trạng ngữ.

b. Vị ngữ:

- VN là thành phần chính của câu;

- Kết hợp hợp với các phó từ: đã, sẽ, đang, sắp, từng, vừa, mới...

- Trả lời cho câu hỏi làm gì?, làm sao? là gì? như thế nào?

- Vị ngữ thường là một động từ hoặc một động từ, một tính từ hoặc một cụm tính từ, một danh từ hoặc một cụm danh từ. Trong câu có thể có một hay nhiều vị ngữ.

- Một câu có thể có 1 hoặc nhiều VN

c. Chủ ngữ:

- CN biểu thị những sự vật có hành động, trạng thái, đặc điểm nêu ở VN.

- Trả lời cho câu hỏi con gì? cái gì? ai?

- Thường là danh từ hoặc cụm danh từ, đại từ. Trong một số trường cụ thể thì động từ, tính từ hoặc cụm động từ, cụm tính từ cũng có thể làm chủ ngữ.

d. Mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm từ: giúp thông tin chứa đựng phong phú hơn.

Ví dụ:

+ Trạng ngữ có cấu tạo là một từ. VD: Đêm, trời mưa như trút nước.

+ Trạng ngữ có cấu tạo là một cụm từ. VD: Đêm hôm đó, trời mưa như trút nước.

Ví dụ:

- (1) Con mèo/ chạy

( chủ ngữ được cấu tạo bởi 1 danh từ, chỉ thông tin được tên sự vật( con mèo); vị ngữ được cấu tạo bởi 1 động từ, chỉ thông tin được hoạt động của sự vật ( chạy)

- (2) Con mèo tam thể nhà em/ đang chạy trên mái nhà.

( chủ ngữ được cấu tạo bởi 1 cụm danh từ, thông tin được tên sự vật( con mèo), đặc điểm sự vật ( tam thể: màu lông), thuộc sở hữu ( nhà em); vị ngữ được cấu tạo bởi 1 cụm động từ: thông tin được trạng thái- sự tiếp diễn ( đang), hoạt động của sự vật ( chạy) và địa điểm hoạt động ( trên mái nhà).

Bài 2: Khúc nhạc tâm hồn

Biện pháp tu từ nói giảm nói tránh

1. Khái niệm: Nói giảm nói tránh là biện pháp tu từ dùng cách nói làm giảm nhẹ mức độ, quy mô, tính chất,.. của đối tượng, hoặc tránh trình bày trực tiếp điều muốn nói để khỏi gây cảm giác đau buồn, ghê sợ hay để giữ phép lịch sự.

2. Cách sử dụng nói giảm nói tránh: Cần sử dụng linh hoạt đúng lúc, đúng chỗ.

Ví dụ:

Nhưng buồn nhất là mẹ tôi cũng đã khuất núi.

( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)

Dùng từ khuất núi thay cho từ chết để giảm cảm giác đau buồn

Bài 3: Cội nguồn yêu thương

1. Số từ: Số từ là những từ chỉ ý nghĩa số lượng và thứ tự của sự vật.

* Phân loại:

- Số từ chỉ số lượng

- Số từ chỉ số thứ tự.

* Chú ý: Cần phân biệt số từ với những danh từ chỉ đơn vị gắn với ý nghĩa số lượng.

Ví dụ: Mỗi thứ một đôi

Ví dụ:

- Số từ chỉ số lượng: VD: một tuần

- Số từ chỉ số thứ tự. VD: Tuần thứ nhất

2. Phó từ:

a. Khái niệm: Phó từ là những từ chuyên đi kèm danh từ, động từ, tính từ để bổ sung ý nghĩa cho danh từ, động từ, tính từ.

VD: đã, sẽ, cũng, hãy, đừng, chớ…

b. Phân loại: Dựa vào khả năng kết hợp với danh từ, động từ, tính từ ta có thể chia phó từ làm 2 nhóm:

* Phó từ đi kèm danh từ: Phó từ làm thành tố phụ trước cho danh từ và bổ sung ý nghĩa về số lượng của sự vật. Đó là các từ: những, các, mọi, mỗi, từng..

Ví dụ: Những bức vẽ ấy nhiều lắm.

Phó từ những trước danh từ bức vẽ chỉ số lượng.

* Phó từ đi kèm động từ, tính từ: Phó từ làm thành tổ phụ trước hoặc sau cho động từ, tính từ, bổ sung ý nghĩa liên quan đến hoạt động, trạng thái, đặc điểm nêu ở động từ hoặc tính từ.

- Phó từ đứng trước động từ, tính từ thường là những phó từ bổ sung về quan hệ thời gian, sự tương tự hay tiếp diễn, sự phủ định, sự cầu khiến,...

+ Chỉ quan hệ thời gian có các từ: đã, đang, từng, mới, sắp, sẽ, vừa,...

+ Chỉ mức độ có các từ: rất, lắm, bởi, cực kì...

+ Chỉ sự tiếp diễn tương tự có các từ: cũng, vẫn, đều, cứ, còn,...

+ Chỉ sự phủ định có các từ: không, vẫn chưa, chẳng,…

+ Sự cầu khiến có các từ: đừng, hãy, chở,...

- Phó từ đứng sau động từ, tính từ thường là những phó từ bổ sung ý nghĩa về mức độ, khả năng, kết quả:

+ Chỉ khả năng có các từ: mất, được, ...

+ Chỉ kết quả, hướng có từ: vào, ra, được, lên, xuống,..

+ Chỉ mức độ, có các từ: hay, lắm,quá, vô cùng, cực kỳ,....

Ví dụ:

(1) Hãy nhìn tôi đây!

Phó từ hãy trước động từ nhìn chỉ sự cầu khiến, mệnh lệnh.

(2) Em thông minh lắm.

Phó từ lầm sau tính từ thông minh chỉ mức độ.

Ví dụ:

- Phó từ đi kèm danh từ: những, các, mọi, mỗi, từng

- Phó từ đi kèm động từ, tính từ: đã, sẽ, cũng, hãy, đừng, chớ…

Bài 4: Giai điệu đất nước

Ngữ cảnh và nghĩa của từ ngữ trong ngữ cảnh

Ngữ cảnh là bối cảnh ngôn ngữ trong đó một đơn vị ngôn ngữ được sử dụng. Đó có thể là bối cảnh trong văn bản, gồm đơn vị ngôn ngữ đứng trước và sau một đơn vị ngôn ngữ (còn gọi là văn cảnh); hoặc là bối cảnh ngoài văn bản, gồm người nói, người nghe, địa điểm, thời gian,…mà một đơn vị ngôn ngữ được sử dụng.

Ví dụ:

Chẳng biết nước có giữ ngày, giữ tháng

Giữ bao nhiêu kỷ niệm giữa dòng trôi?

Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi!

Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ

-> Ngữ cảnh của từ “ tắm”:

- Chỉ hoạt động của con người

- Gợi sự trong xanh, mát lành, thanh bình của con sông bao bọ, nuôi dưỡng tâm hồn của tác giả.

Bài 5: Màu sắc trăm miền

Từ ngữ địa phương:

- Ngôn ngữ vùng miền (phương ngữ) là biến thể theo mỗi địa phương của một ngôn ngữ, được thể hiện chủ yếu trên các phương diện ngữ âm và từ vựng.

- Mỗi phương ngữ có những đặc điểm riêng về ngữ âm, thể hiện qua cách phát âm của người dân mỗi địa phương. Đặc biệt, trong mỗi phương ngữ bao giờ cũng có một số từ ngữ không có nghĩa tương đương trong ngôn ngữ toàn dân.

Ví dụ: nhút (phương ngữ Trung), chôm chôm (phương ngữ Nam) hoặc có nghĩa tương đương nhưng có hình thức ngữ âm khác biệt như cá quả, lợn, ngã (phương ngữ Bắc), cá tràu, heo, bổ (phương ngữ Trung), cá lóc, heo, té (phương ngữ Nam).

Phiếu bài tập số 1:

Bài 1: Xác định và nêu tác dụng của thành phần trạng ngữ trong các câu sau:

a) Khoảng hai giờ sáng, Mon tỉnh giấc

b) Hàng năm vào mùa nước cạn, giữa sông làng nổi lên một bãi cát.

c) Và bất chợt một đêm nào gần sáng, sấm nổ vang trên nóc nhà và mưa ném xuống.

d) Khi vòng vây của nước ập vào phần cuối cùng của bãi cát thì những con chim chìa vôi non lần đầu tiên trong đời đập cánh bay lên.

e) Và đến mùa khô sang năm chúng lại ra dải cát nổi bắt đầu mùa sinh nở của chúng.

Bài 2: Điền trạng ngữ thích hợp vào những chỗ trống sau:

a) … trời mưa tầm tã,… trời lại nắng chang chang.

b) … cây cối đâm chồi nảy lộc:

c) … tôi gặp một người lạ mặt hỏi đường đi chợ huyện.

d) … họ chạy về phía có đám cháy.

đ) … em làm sai mất bài toán cuối.

Bài 3: Xác định trạng ngữ trong những câu sau và thử mở rộng những trạng ngữ em vừa tìm được:

a) Chiều, bọn trẻ lại ra sông tắm.

b) Mùa xuân, cây cối đâm chồi nảy lộc.

c) Sớm, chim chóc hót líu lo.

d) Trên đường, mọi người đi ra đồng.

Bài 4: Cho câu: Những chiếc lá xanh biếc như ngọc bích. Hãy tạo ra 3 câu có trạng ngữ chỉ: thời gian, nơi chốn, nguyên nhân.

Gợi ý:

Bài 1:

a) Khoảng hai giờ sáng, Mon tỉnh giấc

- Trạng ngữ: Khoảng hai giờ sáng

- Tác dụng: chỉ thời gian

b) Hàng năm vào mùa nước cạn, giữa sông làng nổi lên một bãi cát.

- Trạng ngữ: Hàng năm vào mùa nước cạn, giữa sông làng

- Tác dụng: chỉ thời gian, địa điểm

c) Và bất chợt một đêm nào gần sáng, sấm nổ vang trên nóc nhà và mưa ném xuống.

- Trạng ngữ: một đêm nào gần sáng

- Tác dụng: chỉ thời gian

d) Khi vòng vây của nước ập vào phần cuối cùng của bãi cát thì những con chim chìa vôi non lần đầu tiên trong đời đập cánh bay lên.

- Trạng ngữ: Khi vòng vây của nước ập vào phần cuối cùng của bãi cát

- Tác dụng: chỉ thời gian

e) Và đến mùa khô sang năm chúng lại ra dải cát nổi bắt đầu mùa sinh nở của chúng.

- Trạng ngữ: đến mùa khô sang năm

- Tác dụng: chỉ thời gian

Bài 2: Điền trạng ngữ thích hợp vào những chỗ trống sau:

a) Buổi sáng, trời mưa tầm tã, buổi chiều trời lại nắng chang chang.

b) Mùa xuân, cây cối đâm chồi nảy lộc:

c) Hôm nay tôi gặp một người lạ mặt hỏi đường đi chợ huyện.

d) Rất nhanh, họ chạy về phía có đám cháy.

e) Giờ kiểm tra, em làm sai mất bài toán cuối.

Bài 3: Xác định trạng ngữ trong những câu sau và thử mở rộng những trạng ngữ em vừa tìm được:

a) Chiều, bọn trẻ lại ra sông tắm.

- Trạng ngữ: Chiều

- Mở rộng trạng ngữ: Cứ mỗi buổi chiều

b) Mùa xuân, cây cối đâm chồi nảy lộc.

- Trạng ngữ: Mùa xuân

- Mở rộng trạng ngữ: Khi mùa xuân về

c) Sớm, chim chóc hót líu lo.

- Trạng ngữ: Sớm

- Mở rộng trạng ngữ: Mới sáng sớm

d) Trên đường, mọi người đi ra đồng.

- Trạng ngữ: Trên đường

- Mở rộng trạng ngữ: Trên con đường quê rợp bóng mát

Bài 4: Cho câu: Những chiếc lá xanh biếc như ngọc bích.

- Mùa xuân đến, những chiếc lá xanh biếc như ngọc bích. (Trạng ngữ chỉ thời gian)

- Trên ngọn cây cao, những chiếc lá xanh biếc như ngọc bích. (Trạng ngữ chỉ nơi chốn)

- Nhờ mưa xuân, những chiếc lá xanh biếc như ngọc bích. (Trạng ngữ chỉ nguyên nhân)

KÌ I

STT

Các dạng đề

1

Dạng đề 1: Tóm tắt văn bản theo những yêu cầu khác nhau về độ dài

2

Dạng đề 2: Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ 4 chữ hoặc 5 chữ

3

Dạng đề 3: Viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật trong một tác phẩm văn học

4

Dạng đề 4: Viết bài văn biểu cảm về con người hoặc sự việc.

KÌ II

1

Dạng đề 1: Viết bài văn kể lại sự việc có thật liên quan đến một nhân vật lịch sử

2

Dạng đề 2: Viết bài văn nghị luận về một vấn đề trong đời sống

( Trình bày ý kiến tán thành).

3

Dạng đề 3: Viết bài văn nghị luận về một vấn đề trong đời sống

(Trình bày ý kiến phản đối một quan niệm, một cách hiểu khác về vấn đề)

4

Dạng đề 4: Viết bài văn thuyết minh về quy tắc hoặc luật lệ trong trò chơi hay hoạt động.