Phân biệt Thổ địa, Thổ công, Thần Tài

Thổ Công và Thổ Địa có khác nhau không? Thổ Công có phải là ông Táo? Không phải ai cũng nắm rõ được cách phân biệt 3 vị thần này. Trong bài viết này Hoatieu xin chia sẻ cách phân biệt Thổ địa, Thổ công, Thần Tài. Mời các bạn cùng theo dõi.

• Giờ đẹp cúng Tất niên 2021
• Cúng tất niên 2021 ngày nào tốt

1. Thổ Địa – Thổ Công, Thần Tài là ai?

Trong bất cứ bàn thờ của gia đình nào, đặc biệt là những gia đình kinh doanh chúng ta cũng sẽ thấy ngoài bàn thờ gia tiên sẽ có thêm bàn thờ Thổ Công và ông Thần Tài. Bởi người Việt ta có câu:” Đất có Thổ Công, sông có Hà Bá” nên những việc liên quan đến đất đai, ta sẽ thường thấy lễ động thổ. Vậy, Thổ Công hay còn gọi là Thổ Địa hoặc Thổ Thần là một vị thần trong tin ngưỡng thờ phụng của người Châu Á, nghĩa là một vị thần cai trị một vùng đất đai có phạm vi nhất định.

Theo quan niệm người Việt, đây là một vị thần rất quan trọng trong gia đình cùng với Táo Quân, trông coi đất đai nhà cửa và đem phúc đến cho gia chủ. Trong tiềm thức chúng ta, Thổ Địa có phong thái rất bình dị với chiếc bụng phệ và khuôn mặt luôn cười, trên tay cầm quạt.

Cùng với Thổ Địa – Thổ Công, Thần Tài cũng là một vị thần trong tín ngưỡng thờ cúng không chỉ ở Việt Nam mà còn ở rất nhiều các nước phương Đông. Đúng như tên gọi của ông, đây là vị thần mà theo dân gian là sẽ đem lại may mắn, tài lộc. Hình tượng của thần xuất hiện trên những pho tượng, bức tranh thờ là một người có bộ râu dài, rậm rạp, tay cầm thỏi vàng nguyên khối hay ngọc ngà châu báu.

2. Nguồn gốc của ông Thổ Địa – Thổ Công, Thần Tài

Khi tìm hiểu về nguồn gốc của Thổ Địa – Thổ Công, có vô vàn những giai thoại, giả thuyết được đưa ra. Nhưng chúng tôi sẽ chắt lọc và đem đến những thông tin có tính chính xác cao nhất với các bạn. Về nguồn gốc của vị thần này, có giả thuyết cho rằng ông là một trong ba vị Táo Quân xuất hiện trong truyện “Sự tích Táo Quân” hay còn gọi là “Sự tích ba ông đầu rau” được lưu truyền hàng ngàn đời nay.

Câu chuyện kể về 1 người phụ nữ với 2 người đàn ông gặp phải những uẩn khúc không đáng có trong chuyện yêu đương mà chết một cách bi thương rồi được Ngọc Hoàng biến thành 3 vị Táo Quân có trách nhiệm trông coi công việc của một gia đình. Trong đó, người chồng đầu tiên là Thổ Địa trông coi việc đất đai, người chồng thứ 2 là Thổ Công trông coi việc bếp núc. Còn người vợ là Thổ Kỳ trách nhiệm mua bán và sinh sản.

Bên cạnh đó, còn có một số câu chuyện khác cho rằng Thổ Địa – Thổ Công là người chuyên trách về việc đất đai, nhà cửa còn Táo Quân phụ trách việc bếp núc gia đình. Tuy không câu chuyện nào được chứng minh rõ ràng nhưng ta vẫn thấy được nguồn gốc gần gũi và sự quan trọng của vị thần Thổ Địa – Thổ Công trong đời sống tâm linh.

Còn về nguồn gốc của Thần Tài, cũng có rất nhiều những giai thoại khác nhau liên quan đến những sự kiện lịch sử của Trung Quốc. Được lưu truyền nhiều nhất về vị thần này là câu chuyện về trung thần Phạm Lãi dưới thời Việt Vương Câu Tiễn theo lịch sử Trung Hoa. Sau khi hết lòng trong việc phò tá vua dẹp tan hoạn nạn, giữ yên nước nhà thì ông đã cùng mỹ nhân Tây Thi lui về ở ẩn.

Sau đó, ông trở thành thương lái giàu có sau những cuộc chinh chiến vì nhân dân với tên Đào Công. Ông được tôn là Thần Tài với hy vọng của mọi người rằng nếu chịu khó nỗ lực, hy sinh hết mình thì thành công chắc chắn sẽ đến sớm.

3. Ý nghĩa của việc thờ Thổ Địa – Thổ Công, Thần Tài

Việc thờ phụng bất cứ ai, bất cứ vị thần nào cũng có ý nghĩa riêng của nó. Và việc thờ Thổ Địa – Thổ Công, Thần Tài còn mang nhiều sự đặc biệt hơn.

Với vai trò cao cả của mình, thờ cúng Thổ Địa – Thổ Công giúp cho chúng ta tin vào sự yên ổn trong cuộc sống. Ông Công, ông Địa sẽ giúp cho công việc liên quan đến đất đai như đào ao, cất nhà, mở vườn, … gặp nhiều may mắn về sau. Thờ cúng Thổ Thần cũng giúp chúng ta yên tâm về mặt tâm linh, sống trong phạm vi được thần cai quản sẽ không gặp ma quỷ, sẽ không bị tà ác quấy rối.

Thờ cúng Thần Tài, nhất là đối với gia đình kinh doanh giống như việc cầu may, mang lại sự thịnh vượng, phát triển và phú quý giàu sang cho gia chủ. Niềm tin vào sự độ trì của vị thần này thường giúp cho gia chủ yên tâm làm ăn, nỗ lực để được phù hộ.

4. Cách phân biệt Thổ Địa – Thổ Công, Thần Tài

Điểm giống nhau

Thổ Địa – Thổ Công, Thần Tài là những vị thần không có thực. Họ sống trong tâm linh của những người có cái tâm trong sáng, hướng về điều tốt. Những vị thần này đều đại diện cho những điều tốt lành, mong muốn của người tôn thờ.

Và đặc biệt, những vị thần này cũng có xuất thân gần gũi với chúng ta, luôn xuất hiện cùng nụ cười hiền hậu, chiếc bụng phệ và những điều tốt đẹp. Thổ Địa – Thổ Công, Thần Tài đã trở thành tín ngưỡng cao đẹp trong việc thờ phụng của mỗi nhà cũng như của thế giới tâm linh.

Điểm khác nhau để phân biệt

Cách phân biệt 3 ông thần qua sự tích chắc hẳn ai cũng có thể thấy rõ qua phần nguồn gốc mà Copsolution đã nói ở trên. Nếu như Thổ Địa – Thổ Công gắn với nụ cười hả hê, chiếc bụng phệ và chiếc quạt nan thì Thần Tài lại khoác lên những chiếc áo gấm nạm ngọc ngà, châu báu, bộ râu dài và tay cầm tiền vàng đúng như cái tên của ông – thần của tài lộc.

Bát hương thờ Thổ Công bắt buộc phải có trên bàn thờ của mọi gia đình còn bàn thờ cúng Thần Tài thì không bắt buộc.

Thần Tài là vị thần đặc biệt trong giới làm ăn vì ông có khả năng phù trợ cho việc buôn may bán đắt của các thương gia. Vị thần này có nguồn gốc từ Trung Hoa, được du nhập vào Việt Nam và gần như trở thành một vị thần bản địa.

Nhưng Thổ Địa – Thổ Công thì không. Vị thần này là thần bản địa, xuất phát từ câu chuyện dân gian của người Việt, phù trợ cho công việc nhà cửa, mùa màng bội thu.

Dựa trên những điều đó, ta dễ dàng có thể phân biệt Thổ Địa – Thổ Công, Thần Tài để tiện cho việc thờ cúng và khấn vái.

5. Người Việt Nam thờ 3 vị thần này như thế nào?

Cách đặt bàn thờ

Đặt bàn thờ Thổ Địa – Thổ Công, Thần Tài hợp phong thủy cũng quan trọng giống như đặt bàn thờ gia tiên vậy. Bạn cần xác định hướng đặt sao cho thuận lợi nhất về phong thủy để cầu được nhiều may mắn hơn.

Có hai hướng tốt được chọn để quay hướng bàn thờ 3 vị thần là hướng đón Lộc và hướng tốt cho chủ nhà. Trong đó hai cung Thiên Lộc và Quý Nhân thường được chọn nhiều hơn cả. Thiên Lộc là cung tốt đem lại nhiều tiền bạc, hướng bàn thờ nên đặt là hướng Đông Nam. Còn Quý Nhân đem lại sự thuận lợi, được nhiều quý nhân phù trợ, hướng bàn thờ nên quy về đúng Tây Bắc.

Trong cách đặt bàn thờ 3 vị thần, khuyên bạn tuyệt đối tránh các hướng xấu khiến bại sản, tiền bạc tiêu tan, hoạn nạn triền miên như Không Vong, Tử, Nguyệt.

Cách bài trí bàn thờ

Nắm được cách thờ 3 vị thần Thổ Địa – Thổ Công và Thần Tài đúng cách nghĩa là bạn đã lấy được phần nửa sự may mắn và thành công. Bàn thờ 3 vị thần này thường được đặt dưới đất với một ban thờ nhỏ, mô phỏng một cái đền. Thường được đặt ở nơi thông thoáng, dễ nhìn thấy mọi người ra vào.

Nguyên tắc “Đông bình – Tây quả”, từ trái qua phải được áp dụng chặt chẽ trong cách bài trí bàn thờ 3 vị thần Thổ Địa – Thổ Công và ông Thần Tài. Trên một bàn thờ, ông Địa sẽ được đặt bên phải, Thần Tài được đặt bên trái. Hũ gạo bên phải, hũ muối bên trái và bát hương đặt ở giữa, hướng cho mặt nguyệt quay ra phía ngoài.

Ngoài ra còn có rất nhiều đồ thờ khác vừa có tác dụng khắc họa sâu hơn vẻ đẹp chốn tâm linh vừa có những công dụng riêng như:

Bên phải: Nậm rượu đựng rượu thờ, ống hương đựng hương thờ, cóc thiềm thừ đầu hướng vào bát hương vừa là biểu tượng hút tài lộc vừa có vai trò bảo vệ, giữ tiền tài không bị thất thoát.

Bên trái: Lọ hoa cắm hoa tươi trang trí, long quy hướng đầu ra ngoài để chấn hưng gia trạch, chống lại tai họa.

Hai bên: Tỳ hưu mang bình an phú quý, ngũ phúc hoa mai chiêu tài lộc.

Ở giữa: Đĩa hoa quả thờ không cao quá mặt nguyệt của bát hương. Ba chén rượu hoặc 5 chén rượu thờ thần, 5 đồng hoa mai chấn sát giúp giữ hòa khí tốt, thuận lợi trong làm ăn.

Thờ cúng Thổ Địa, Thổ Công và Thần tài cũng có rất nhiều điều cấm kỵ, ảnh hưởng đến sự cầu khẩn của gia chủ cũng như phong thủy mà ta nhất định cần tránh.

Bàn thờ cúng Thần Tài, Thổ Địa được ví như bộ phận lễ tân đón khách, vậy nên không thể đặt tít trong nhà hay ở những không gian yên ắng, ít người qua lại. Cần đặt bàn thờ ngay cửa chính, phía sau có chỗ dựa chắc chắn và hướng quay ra cửa hoặc quay ngang.

Đối với những nhà sử dụng bàn thờ nhỏ, nên đóng thêm phần gỗ làm bục xung quanh để bày biện đồ cúng tế chứ nhất định không được đặt xuống đất. Bạn cũng không cần bày quá nhiều đồ trên ban thờ, chỉ cần đảm bảo đủ có bát hương, chén nước, nậm rượu, lọ hoa và đèn.

Bàn thờ và bát hương trên bàn thờ không cần quá lớn. Bạn đừng quan niệm rằng bàn thờ càng to thì Thần Tài, Thổ Địa càng độ trì. Hãy chọn mọi thứ có tỷ lệ phù hợp với nhau và phù hợp với điều kiện kinh tế nhà bạn.

Không được thay cóc thiềm thừ bằng tỳ hưu hay kỳ lân. Nếu không có khả năng bạn cũng không cần đặt vật cúng này.

Điều cần đặc biệt chú ý là khi mua hai tượng ông Thổ Địa và ông Thần Tài tuyệt đối không được mau tượng có dán nhãn chữ nho phía sau. Nếu mua phải tượng có dán chữ nho thì thờ cũng như không thờ vậy.

Trước mặt bàn thờ luôn luôn phải giữ sự sạch sẽ và có khoảng không nhất định. Không đặt gần khu bếp, nhà tắm, nhà vệ sinh, không để các vật dụng có góc cạnh đụng chạm vào.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Tết cổ truyền - Tài liệu của HoaTieu.vn.