Cách làm lễ cúng Thanh Minh 2024

Tết Thanh minh là một phong tục truyền thống với ý nghĩa uống nước nhớ nguồn, kính trọng ông bà tổ tiên của các gia đình người Việt. Trong bài viết này Hoatieu xin chia sẻ cách làm lễ cúng Thanh minh tại nhà và ngoài mộ chi tiết, mời các bạn cùng theo dõi.

• Sắm lễ tảo mộ Tết Thanh Minh năm 2024

1. Tiết Thanh minh là gì?

Tiết Thanh minh có nguồn gốc từ Trung Quốc, gắn liền với một câu chuyện thời Xuân Thu Chiến quốc.

Tiết Thanh minh, nếu tính theo âm lịch thì vào sớm nhất là giữa tháng hai đến muộn nhất là giữa tháng 3 (tức là khoảng vào mồng 4 tháng 4 đến 21 tháng 4 theo lịch dương).

Tục tảo mộ:

Đối với mỗi người dân Việt Nam, ngày 3/3 Âm lịch hàng năm là một ngày vô cùng ý nghĩa và trọng đại. Dù ở bất cứ nơi đâu thì những đứa con đều cố gắng về với gia đình để cùng nhau đi tảo mộ, ngồi ăn bữa cơm xum họp.

Công việc chính trong ngày tảo mộ là sửa sang các ngôi mộ của tổ tiên cho được sạch sẽ. Người ta mang theo cuốc, xẻng để đắp lại mộ cho đều đặn, làm sạch cỏ dại tránh để cho rắn, chuột đào hang làm tổ làm ảnh hưởng tới nơi an nghỉ của những người đã khuất.

2. Thanh minh 2024 vào ngày nào?

Tết Thanh minh là một trong những ngày lễ truyền thống quan trọng của người dân Việt Nam, thể hiện “Đạo lý uống nước nhớ nguồn”, tưởng nhớ và bày tỏ lòng thành kính đối với tổ tiên. Vậy Tết thanh minh năm nay 2024 là thứ mấy hay Tết thanh minh 2024 vào ngày nào?

Theo lịch âm dương, Tết thanh minh 2024 sẽ là ngày đầu tiên của tiết thanh minh. Tiết thanh minh 2024 bắt đầu từ ngày 4/4/2024 đến ngày 19/4/2024. Như vậy, Tết thanh minh 2024 rơi vào ngày thứ 5 mùng 4/4/2024 tức ngày 26/2/2024 âm lịch năm Giáp Thìn.

3. Cách cúng Thanh minh ngoài mộ

Trong lễ Thanh minh thì gồm có hai lễ chính đó là: lễ gia thần, gia tiên tại nhà và lễ âm phần long mạch tại nơi đặt mộ.

3.1. Lễ vật cúng Tết Thanh minh ngoài mộ

• Lễ vật cúng tiết Thanh minh ngoài mộ cần chuẩn bị những phần lễ cơ bản sau:
• Các loại bánh kẹo và quả tươi.
• Trầu cau, rượu.
• Nước sạch.
• Một số món ăn tùy theo điều kiện mỗi gia đình, nhưng tốt nhất là đồ chay.
• Nhang, đèn.
• Giấy ngũ sắc, giấy tiền, vàng bạc, quần áo giấy hàng mã…

Một bộ tam sinh: Bộ tam sinh dùng để cúng tế trong các đại lễ ngày xưa thường là ba con vật gồm bò, lợn và dê. Tuy nhiên, ngày nay, tùy theo phong tục tập quán của địa phương và điều kiện của mỗi gia đình mà có thể chuẩn bị lễ vật này hay không.

Những lễ vật trên cần được sắp xếp gọn gàng và chu đáo, mọi người nên dùng đĩa để đựng các lễ vật này, khi bày trên mặt đất cần lót chiếu hoặc khăn và để tại nơi bằng phẳng trước khi thực hiện nghi lễ cúng. Lễ cúng Tết Thanh minh ngoài mộ còn có thêm phần lễ cúng Thổ Công và Thổ Địa tại nơi an táng của tổ tiên nên các gia đình cần lưu ý phải có lễ cúng dành riêng cho các ngài với lễ vật như hương nhang, trầu rượu, tiền vàng, quần áo giấy... tùy theo mỗi gia đình.

Theo tục của người Việt xưa, lễ vật cúng Tết Thanh minh thường yêu cầu chuẩn bị khá nhiều lễ vật, tuy nhiên, ngày này, các gia đình có thể thêm bớt sao cho gọn nhẹ và đơn giản là được, chủ yếu là tấm lòng thành của con cháu hướng về tổ tiên, những người đã khuất.

3.2. Cách cúng Tết Thanh minh ngoài mộ

Khi đi tảo mộ Thanh minh, con cháu trong nhà nên đi cùng để xách đồ lễ tảo mộ, không nên thuê người ngoài. Sau khi đến phần mộ, các trưởng lão trong gia đình sẽ lo phần lễ bái, các con cháu nên đứng nghiêm túc bên cạnh để quan sát. Trong lúc làm lễ, con cháu chắp tay vái lạy và không nên nô đùa, nói chuyện to để thể hiện sự tôn kính với tổ tiên.

Sau khi làm lễ cúng Tết Thanh minh cho tổ tiên xong thì mới được tiến hành dọn dẹp xung quanh mộ, bởi vì phải xin phép ông bà tổ tiên trước rồi mới được tiến hành sửa sang để tránh phạm thượng. Đối với những phần mộ đã xây cất thì chỉ cần dọn cỏ dại xung quanh, để tránh cho chuột hoặc rắn đào hang gây động mộ. Đối với những phần mộ chưa xây thì bên cạnh dọn dẹp cỏ dại, bạn cũng nên bồi đắp thêm đất để phần mộ không bị xẹp xuống.

Gia đình chờ khi hương đã cháy hết ⅔ thì có thể xin hóa vàng, khi đốt vàng mã, bạn nhớ đốt đúng nơi quy định và lưu ý không đốt quá gần mộ gây ảnh hưởng tới âm khí của mộ. Sau khi hóa vàng xong thì trưởng lão vái lạy lễ tạ và xin lộc rồi mang về nhà.

Lưu ý: Lễ cúng Tết Thanh minh nhằm tưởng nhớ và biết ơn tổ tiên, những người đã khuất nên khi cúng ngoài mộ, các gia đình nên làm đơn giản, tránh lãng phí và tránh tổ chức rình rang gây ảnh hưởng tới các gia đình khác.

4. Cách làm lễ cúng Thanh minh tại nhà

4.1. Lễ vật cúng Tết Thanh Minh tại nhà

Ngoài nghi lễ cúng tạ mộ ở ngoài phần mộ ra thì các gia đình thường sẽ có một thêm mâm cỗ để cúng gia tiên tại nhà. Phần lễ vật cúng tại nhà cũng không yêu cầu quá cầu kỳ, tùy vào điều kiện của mỗi gia đình hoặc tùy vào phong tục tập quán của mỗi địa phương để sắm sửa.

Tùy theo mỗi gia đình, có thể chuẩn bị mâm cúng Tết Thanh minh với đầy đủ các món mặn như xôi, gà luộc, giò, canh măng, miến, thêm đĩa xào… và một số lễ vật khác như hoa quả, hoa tươi, trầu cau, vàng mã... Các gia đình cũng có thể chuẩn bị mâm cúng chay cũng được. Bên cạnh đó, các gia đình có thể chỉ cần thắp hương bình thường với hoa quả tươi, trà tàu, thuốc lá… để thông báo với tổ tiên đã khuất về ngày Thanh minh và tỏ lòng ghi ơn, tưởng nhớ tới tổ tiên là được.

4.2. Cách cúng Tết Thanh minh tại nhà

Trước khi làm lễ cúng Tết Thanh minh, mọi người cần dọn dẹp nhà cửa cho gọn gàng và sạch sẽ, sau đó lau sạch bụi tại bàn thờ gia tiên. Tiếp theo, gia đình hãy chuẩn bị mâm lễ cúng tổ tiên tại nhà, nên làm đơn giản, chủ yếu là cái tâm thành kính của mình hướng về tổ tiên.

Sau khi chuẩn bị xong mâm lễ cúng Tết Thanh minh thì gia đình mang bày lên bàn thờ. Sau đó, người cúng cần phải mặc quần áo sạch sẽ, chỉnh tề rồi lên hương, vái lạy tổ tiên và đọc văn khấn Tết Thanh minh tại nhà. Khi một tuần hương cháy hết thì gia đình có thể hóa vàng và xin thụ hưởng lộc.

5. Cách hành lễ trong tiết Thanh minh

Đầu tiên gia chủ thắp hương, đèn và khấn theo bài khấn tiết thanh minh.

Văn khấn gia thần gia tiên tại nhà

Hôm nay là ngày ... tháng ... năm ... Nay con giữ việc phụng thờ tên là ..., tuổi…, sinh tại xã ..., huyện...., tỉnh.... cùng toàn gia, trước bàn thờ gia tiên cúi đầu bái lễ.

Kính mời thổ công Táo quân đồng lai cách cảm.

Kính dâng lễ bạc: trầu rượu, trà nước, vàng hương, hoa quả cùng phẩm vật lòng thành nhân dịp tiết Thanh Minh, kính mời hương hồn nội ngoại tổ tiên, kỵ, cụ, ông bà, cha mẹ, cô dì chú bác, anh chị em chứng giám và hưởng lễ.

Vái 3 lần.

Trong lúc chờ hương tàn thì ra phần mộ tổ tiên thắp nén hương, xin phép được tu sửa, dọn dẹp lại phần mộ. (chú ý nên thắp hương theo số lẻ).

Văn khấn lễ vong linh ngoài mộ

– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương

– Con Kính lạy Hương linh………………(Hiển khảo, Hiển tỷ hoặc Tổ Khảo………….

Hôm nay, ngày..… tháng … năm …

Nhân tiết:………………………….

Tín chủ (chúng) con ……………………………

Ngụ tại:…………………….

Chúng con và tòan thể gia đình con cháu, nhờ công ơn võng cực, nền đức cao dầy, gây dựng cơ nghiệp của ………….. chạnh lòng nghĩ đến âm phần ở nơi hoang vắng, tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước mộ, kính mời chân linh……………………………lai lâm hiến hưởng. Chúng con xin phép được sửa sang phần mộ, bồi xa, bồi thổ, cho được dầy bền, tu sửa minh đường hậu quỷ cho thêm vững chắc. Nhờ ơn Phật Thánh phù trì, đội đức trời che đất chở, cảm niệm Thần linh phù độ, khiến cho được chữ bình an, âm siêu dương thái. Con cháu chúng con xin vì chân linh …………………………… Phát nguyện tích đức tu nhân, làm duyên, làm phúc cúng dâng Tin Bảo, giúp đỡ cô nhi quả phụ, tế bần cứu nạn, hiếu thuận tông nhân để lấy phúc này hướng về Tiên Tổ.

Cúi xin linh thiêng chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì con cháu, qua lại soi xét cửa nhà. Che tai cứu nạn, ban tài tiếp lộc, điều lành mang đến, điều dữ xua đi. Độ cho gia đạo hưng long, quế hờ tươi tốt, cháu con vinh hưởng lộc trời, già trẻ nhuần ơn Phật Thánh.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin chứng giám.

Sau khi dọn dẹp phần mộ sạch sẽ, chờ hương cháy hết khoảng 2/3 phần thì lễ tạ, hóa vàng xin lộc về nhà để làm lễ gia thần gia tiên.

Nếu gia chủ viết bài khấn ra giấy đọc thì nên hóa cùng lúc với tiền vàng.

Chú ý làm theo nguyên tắc dâng hương cúng gia thần trước sau mới đến lễ cúng gia tiên.

Trong quá trình đặt lễ vật lên bàn cần phải chú ý:

+ Các lễ vật như hoa quả, tiền vàng được đặt chung, nhưng lễ mặn thì đặt riêng.

+ Có bao nhiêu bát hương trên ban thờ thì phải thắp hương cho hết.

+ Số hương chỉ nên cắm 1 hoặc 3 nén, kiêng kỵ cắm 2 nén.

+ Thắp thêm tuần hương thứ hai rồi mới được phép hóa tiền vàng.

+ Đổ chén rượu cúng vào trong đám tro sau khi hóa tiền vàng.

Trong quá trình hành lễ nên chú ý về hình thức: có hai hình thức là lễ hoặc vái. Dù thực hiện theo hình thức nào thì cũng phải theo nguyên tắc, chỉ được thực hiện khi đã đặt lễ và thắp hương.

Sắm lễ: hương đèn, trầu cau, tiền vàng, hoa quả.

Khi đến nghĩa trang hay khu vực có để mộ phần của gia đình mình thì gia chủ đặt lễ vào chỗ thờ chung. Sau đó thắp đèn, nhang, vái ba vái vị Linh thần Thổ địa rồi khấn.

Nếu như phần mộ không có chỗ đặt lễ thì có thể đem theo kệ để bày đồ.

Văn khấn:

– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

– Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ, chư vị Tôn thần:

– Con kính lạy các ngài Thần linh bản xứ cai quản trong khu vực này.

Hôm nay là ngày: ………………………………………….. …….

Tín chủ (chúng) con là:……………………………………….

Nhân Tiết Thanh minh (hoặc là nhân tiết thu, tiết đông, hoặc nhân ngày lành tháng tốt.. .) tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước án, kính mời chư vị Tôn thần lai lâm chiếu giám.

Gia đình chúng con có ngôi mộ của …………………..

Táng tại xứ này, nay muốn sửa sang xây đắp (hoặc tảo mộ, bốc mộ…) vì vậy chúng con xin kính cáo các đấng Thần linh, Thổ công, Thổ phủ Long Mạch, Tiền Chu Tước, Hậu Huyền Vũ, Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ và Chư vị Tôn thần cai quản trong khu vực này, chúng con kính mời các vị chư Thần về đây chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho vong linh được an nhàn yên ổn, siêu thoát. Cúi xin các vị phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con toàn gia mạnh khỏe an bình, bốn mùa không tật ách, tám tiết hưởng thái bình.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Tài liệu của HoaTieu.vn.