Tài phiệt là gì? Chế độ tài phiệt (Plutocracy) là gì?

Tài phiệt là gì? Chế độ tài phiệt (Plutocracy) là gì? Xã hội ngày càng phát triển, sự phân hóa giàu nghèo ngày càng biểu hiện rõ ràng. Một tầng lớp giàu có xuất hiện và nắm giữu quyền lực chi phối xã hội được gọi là tài phiệt. Tuy vậy, khái niệm tài phiệt khá phổ biến ở các nước tư bản nhưng lại còn chưa thực sự rõ ràng trong xã hội nước ta. Bài viết dưới đây của HoaTieu.vn sẽ cung cấp thông tin về khái niệm tài phiệt, chế độ tài phiệt cùng ví dụ về chế độ này. Mời bạn đọc tham khảo chi tiết.

1. Tài phiệt là gì?

Tài phiệt được hiểu là trùm tư bản tài chính hay chủ doanh nghiệp có thế lực, nắm quyền chi phối kinh tế-chính trị trong nước. Họ là những người không chỉ nhiều tiền của mà có thế lực chi phối xã hội.

Ngoài ra, cụm từ tài phiệt còn có thể là:

- Zaibatsu, tức tài phiệt trong tiếng Nhật, ý chỉ các tập đoàn kinh doanh tài chính và công nghiệp ở Đế quốc Nhật Bản trước năm 1945.

- Chaebol, tức tài phiệt trong tiếng Hàn, ý chỉ các đại tập đoàn kinh doanh gia đình trị ở Hàn Quốc hiện nay.

3. Chế độ tài phiệt là gì?

Chế độ tài phiệt tiếng Anh là Plutocracy.

Chế độ tài phiệt là một chính phủ chịu sự kiểm soát hoàn toàn theo cách trực tiếp hoặc gián tiếp bởi những người giàu có. Chế độ tài phiệt chỉ cho phép những người giàu có nắm quyền cai trị, một cách công khai hoặc theo tùy hoàn cảnh, dẫn đến việc áp dụng các chính sách được thiết kế đặc biệt có lợi cho người giàu.

Từ "plutocracy" có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp "ploutos" - giàu có, và "kratos" - quyền lực, cầm quyền.

Chế độ tài phiệt không nhất thiết phải là một chế độ chính phủ công khai. Nó được thể hiện ở việc những tầng lớp giàu có trong xã hội nắm trong tay quyền lực chi phối mọi mặt đời sống về quân sự, kinh tế, chính trị.

Không chỉ một hay một vài người giàu, chế độ tài phiệt ở đây là sự bắt tay, hợp tác của giới tài phiệt, những công ty, tập đoàn tài chính lớn lại với nhau và chi phối đất nước. Việc chi phối này còn có cả trong việc ban hành ra những đạo luật, quy định với mục đích tập trung phục vụ cho mục tiêu của người giàu, tạo ra sự bất bình đẳng về thu nhập và tài sản lớn hơn.

3. Ví dụ về tài phiệt

Tại Việt Nam chế độ tài phiệt không thực sự rõ ràng vì nước ta phát triển theo con đường xã hội chủ nghĩa.

Tuy nhiên ở các nước tư bản, nhất là phương tây, chế độ tài phiệt xuất hiện từ rất sớm.

Vì dụ điển hình là đế chế La Mã cổ đại mà trong đó Thượng ᴠiện bao gồm mọi thành ᴠiên đều thuộᴄ tầng lớp quí tộᴄ giàu và ᴄó quуền bầu ᴄáᴄ quan ᴄhứᴄ ᴄhính quуền địa phương ᴠà đề хuất ᴄáᴄ ᴄhính ѕáᴄh mới.

Điển hình cho chế độ tài phiệt hiện đại là Mỹ và các nước Trung Đông. Tầng lớp giàu có hay còn gọi là nhà tài phiệt, nhà tư bản ở các quốc gia này có ảnh hưởng mạnh mẽ đến quá trình bầu cử, hoạch định các chính sách phát triển của đất nước.

- Ví dụ: Luật Mỹ trước đó quy định, mỗi cá nhân chỉ được quyên góp tối đa 5000USD cho mỗi ứng viên tổng thống, 2.500USD cho bầu cử sơ bộ và nửa còn lại cho bầu cử chính thức.

Thế nhưng, nhân danh “quyền tự do” được bảo đảm bởi Hiến pháp Mỹ, Tòa án tối cao Mỹ năm 2010 đã đưa ra phán quyết cho rằng, những giới hạn này chỉ có thể được áp dụng trong khuôn khổ cuộc tranh cử chính thức.

Bên cạnh đó, mỗi cá nhân được tự do đầu tư tiền cho ứng cử viên nào mình thích và chọn lựa. Phán quyết này đã mở cửa cho cơn lũ tiền tràn vào hệ thống chính trị và nó để ngỏ cửa cho những cá nhân giàu có trợ giúp các ứng viên bằng những tấm séc nhiều số 0.

“Hòn đất ném đi, hòn chì ném lại”. Các nhà tài phiệt Mỹ hầu như chưa bao giờ “đầu tư cho vui”, nhất là đầu tư vào chính trường, nơi sẽ sản sinh ra những chính sách tác động rất lớn đến công cuộc làm ăn của họ.

Những ứng cử viên mà họ đầu tư khi đắc cử sẽ ưu tiên những chính sách có lợi cho các nhà tư bản. Vì vậy, giới tài phiệt càng thêm giàu có và quyền lực, chi phối quyền lực xã hội đất nước không thể hiện công khai nhưng lại diễn ra trên thực tế.

Bài viết trên đã giải đáp các thắc mắc về tài phiệt và chế độ tài phiệt là gì? Mời bạn đọc tham khảo các bài viết có liên quan tại mục Là gì? mảng Hỏi đáp pháp luật của HoaTieu.vn.

• Nguyên nhân chủ yếu nào khiến các nước tư bản phương Tây đua nhau xâu xé Châu Phi?
• Vì sao Xiêm là nước duy nhất không trở thành thuộc địa của các nước tư bản phương Tây?
• Tiền lương tư bản chủ nghĩa là gì?