Cẩm nang phòng chống tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng

Tài liệu phòng chống tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng của Bộ Thông tin và Truyền thông

Tải về

Ban hành Cẩm nang phòng chống tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng

Mới đây Bộ Thông tin và Truyền thông, Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử công bố “Cẩm nang phòng chống tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng thực hiện kế hoạch số 1249/KH-BTTTT của Bộ Thông tin và Truyền thông.

Dùng biển số xe giả có bị phạt?

Nhằm nâng cao nhận thức về trách nhiệm trên không gian mạng cho người dùng Internet ở Việt Nam cũng như cung cấp các thông tin, kỹ năng cơ bản nhất để các cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia không gian mạng có kiến thức nhận biết ứng phó và xử lý có hiệu quả với tình trạng tin giả, tin sai sự thật. Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành “Cẩm nang phòng chống tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng” với nội dung cụ thể như sau.

BAN BIÊN SOẠN

Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử

Lưu Đình Phúc, Lê Quang Tự Do, Nguyễn Thị Thanh Huyền, Lương Bích Thanh, Hoàng Anh Hà.

MỤC LỤC

Giới thiệu cẩm nang

08 Điều cần nhớ

1. Dấu hiệu nhận biết một tin giả

2. Cách xác định tin giả

3. Làm thế nào để tránh “bẫy tin giả”?

4. Phải làm gì nếu lỡ đăng tải, chia sẻ tin giả, tin sai sự thật?

5. Cách xử lý khi thấy tin giả

6. Hành động có trách nhiệm trên không gian mạng

7. Hậu quả của việc cung cấp, chia sẻ tin giả, tin sai sự thật

8. Các mức phạt hành chính/xử lý hình sự

Khái niệm tin giả trên không gian mạng

1. Thế nào là tin giả

2. Tin giả được tạo ra như thế nào?

3. Tin giả tác động đến công chúng bằng cách nào?

4. Phân loại tin giả

Tác động của tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng

1. Tác động đến an ninh - kinh tế

2. Tác động đến an ninh quốc gia

3. Tác động đến niềm tin của người dân với các thông tin trên báo chí chính thống

4. Tác động đến sức khỏe cộng đồng

Hướng dẫn nhận biết tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng

1. Xem xét nguồn tin, kiểm tra tác giả

2. Kiểm tra thông tin, hình ảnh minh họa và đường dẫn liên kết

3. Kiểm tra thời gian

4. Đọc toàn bộ nội dung, tìm những điểm nghi ngờ, mâu thuẫn

5. Đối chiếu với thông tin trên báo chí chính thống hoặc tham khảo ý kiến chuyên gia hoặc các cơ quan chức năng

Trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trên không gian mạng

1. Trách nhiệm của người sử dụng Internet, mạng xã hội

2. Trách nhiệm của nhà cung cấp dịch vụ

3. Trách nhiệm của người kinh doanh dịch vụ quảng cáo, người phát hành quảng cáo, người quảng cáo

Các quy định của pháp luật liên quan đến hành vi đăng tải, lan truyền tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng

Quy trình tiếp nhận và xử lý tin giả trên không gian mạng

Những câu hỏi thường gặp

Phụ lục 1: Các bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội

I. Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội do Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành

II. Quy tắc sử dụng mạng xã hội của người làm báo Việt Nam do Hội Nhà báo Việt Nam ban hành

III. Quy tắc ứng xử của người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành

Phụ lục 2: Quy định về tin giả trong tiêu chuẩn cộng đồng trên một số mạng xã hội xuyên biên giới

I. Facebook

II. YouTube

III. TikTok

Tài liệu tham khảo

Giới thiệu cẩm nang

Mục đích của Cẩm nang

Việt Nam là một trong những quốc gia có dân số sử dụng Internet tích cực nhất trên thế giới với khoảng 72,1 triệu người (số liệu năm 2022 của We are Social) . Xu hướng người dân đọc tin tức (1) qua mạng, sử dụng mạng xã hội để chia sẻ thông tin ngày càng tăng cao. Tuy nhiên, không gian mạng với đặc tính dễ ẩn danh, lan truyền nhanh đã trở thành môi trường thuận lợi cho hoạt động phát tán tin giả, tin sai sự thật. Tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng có nội dung liên quan đến nhiều lĩnh vực, từ chính trị, kinh tế đến văn hóa, xã hội..., gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín, danh dự của các tổ chức, cá nhân; ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, gây thiệt hại về kinh tế... Nhiều thông tin thiếu kiểm chứng, bịa đặt, phản cảm được người dùng mạng xã hội chia sẻ rộng rãi gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Trong bối cảnh đó, Bộ Thông tin và Truyền thông thực hiện cuốn “Cẩm nang phòng chống tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng” với mục tiêu:

--------------------------------------

(1) Thảo Nguyên (Brands Vietnam), (2022), Data Station #25 - Digital 2022: Số người dùng Việt quan ngại về an toàn dữ liệu giảm gần 1 nửa so với năm 2020.

Truy cập tại: https://www.brandsvietnam.com/congdong/topic/323902-Data-Station-25-Digital-2022-So-nguoi-dung-Viet-quan-ngai-ve-an- toan-du-lieu-giam-gan-1-nua-so-voi-nam-2020

---------------------------------------

- Nâng cao nhận thức về trách nhiệm trên không gian mạng cho người dùng Internet ở Việt Nam.

- Cung cấp các thông tin, kỹ năng cơ bản để các cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia không gian mạng có kiến thức tổng quan, cần thiết để nhận biết, ứng phó và xử lý có hiệu quả với tình trạng tin giả, tin sai sự thật có xu hướng tăng trên không gian mạng hiện nay.

Nguyên tắc xây dựng Cẩm nang

- Căn cứ các quy định của pháp luật, Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội của Bộ Thông tin và Truyền thông, quy tắc ứng xử của một số Bộ, ngành, tổ chức Hội, đoàn thể, các quy trình xử lý thông tin của Trung tâm Xử lý tin giả Việt Nam (VAFC).

- Dựa trên các vấn đề thực tế mà người sử dụng thường gặp khi tương tác trên môi trường mạng.

- Tham khảo các tài liệu nghiên cứu, kinh nghiệm thực tế của một số nước và các nguyên tắc cộng đồng của các nền tảng xuyên biên giới lớn.

Nội dung Cẩm nang

Nội dung của Cẩm nang bao gồm một phần tóm tắt ngắn gọn, dễ hiểu, dễ sử dụng, là những kỹ năng cơ bản để người sử dụng có thể nhận biết, ứng phó và xử lý có hiệu quả khi gặp một tin giả, tin sai sự thật.

Nội dung chính tập trung trình bày những kiến thức cụ thể: Khái niệm tin giả trên không gian mạng; Hướng dẫn nhận biết tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng; Tác động của tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng; Trách nhiệm của người dùng và nhà cung cấp dịch vụ khi hoạt động trên không gian mạng; Quy trình rà quét, phát hiện và xử lý tin giả trên không gian mạng; Các quy định xử phạt; Những câu hỏi thường gặp.