Trái phiếu là gì? Đặc điểm của trái phiếu 2025?

Trái phiếu là gì? Đặc điểm của trái phiếu 2025? Hiện nay việc mua trái phiếu để đầu tư khá phổ biến và nhận được nhiều sự quan tâm của dư luận. Tuy nhiên vẫn còn khá nhiều người chưa hiểu rõ trái phiếu là gì? Trái phiếu có đặc điểm như thế nào? Bài viết dưới đây của HoaTieu.vn xin cung cấp thông tin về các vấn đề trên, mời bạn đọc tham khảo. Nếu có bất cứ thắc mắc nào, hãy để lại ý kiến dưới phần bình luận, HoaTieu.vn sẽ giải đáp sớm nhất có thể.

1. Trái phiếu là gì?

Trái phiếu là một chứng nhận nghĩa vụ nợ của người phát hành phải trả cho người sở hữu trái phiếu đối với một khoản tiền cụ thể (mệnh giá của trái phiếu), trong một thời gian xác định và với một khoản lợi tức quy định.

2. Đặc điểm của trái phiếu

Dựa vào tính chất và các quy định pháp luật mà trái phiếu có những đặc điểm sau:

- Chủ thể phát hành trái phiếu không chỉ có Công ty, mà còn có Chính phủ Trung ương và chính quyền địa phương.

- Người mua trái phiếu chỉ là người cho chủ thể phát hành vay tiền và là chủ nợ của chủ thể phát hành trái phiếu. Khác với người mua cổ phiếu là người Chủ sở hữu Công ty.

- Thu nhập của trái phiếu là tiền lãi, là khoản thu cố định không phụ thuộc vào kết quả sản xuất kinh doanh của công ty.

- Trái phiếu là chứng khoán nợ, vì vậy khi Công ty bị giải thể hoặc phá sản thì trước hết Công ty phải có nghĩa vụ thanh toán cho các Chủ trái phiếu trước, sau đó mới chia cho các Cổ đông.

Trái phiếu có ba thuộc tính nổi trội của một tài sản tài chính đó là tính sinh lời, tính rủi ro và tính thanh khoản.

Với những đặc điểm trên, trên phương diện nhà đầu tư thì trái phiếu có tính ổn định và chứa đựng ít rủi ro hơn cổ phiếu. Vì vậy, trái phiếu là loại chứng khoán được các nhà đầu tư ưa chuộng.

Các nhà đầu tư mua trái phiếu với mong muốn đầu tư có lãi, không để đồng tiền của bản thân mất giá, ít rủi ro. Tuy nhiên tỉ lệ rủi ro, mạo hiểm lớn thì đi liền với đó có thể cho lãi lớn. Vì ít mạo hiểm và có tính ổn định nên trên thực tế, trái phiếu cũng ít sinh lời hơn cổ phiếu chứng khoán.

3. Phân loại trái phiếu

Phân loại theo người phát hành:

• Trái phiếu của Chính phủ: Đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Chính phủ, chính phủ phát hành trái phiếu để huy động tiền nhàn rỗi trong dân và các tổ chức kinh tế, xã hội. Chính phủ luôn được coi là Nhà phát hành có uy tín nhất trên thị trường; Vì vậy, Trái phiếu Chính phủ được coi là loại chứng khoán có ít rủi ro nhất.
• Trái phiếu của doanh nghiệp là những trái phiếu do doanh nghiệp nhà nước, công ty cổ phần và công ty trách nhiệm hữu hạn phát hành để tăng vốn hoạt động. Trái phiếu doanh nghiệp có nhiều loại và rất đa dạng.
• Trái phiếu của ngân hàng và các tổ chức tài chính: các tổ chức này có thể phát hành trái phiếu để tăng thêm vốn hoạt động.

Phân loại lợi tức trái phiếu:

• Trái phiếu có lãi suất cố định là loại trái phiếu mà lợi tức được xác định theo một tỷ lệ phần trăm (%) cố định tính theo mệnh giá.
• Trái phiếu có lãi suất biến đổi (lãi suất thả nổi) là loại trái phiếu mà lợi tức được trả trong các kỳ có sự khác nhau và được tính theo một lãi suất có sự biến đổi theo một lãi suất tham chiếu.
• Trái phiếu có lãi suất bằng không là loại trái phiếu mà người mua không nhận được lãi, nhưng được mua với giá thấp hơn mệnh giá (mua chiết khấu) và được hoàn trả bằng mệnh giá khi trái phiếu đó đáo hạn.

Phân loại theo mức độ đảm bảo thanh toán của người phát hành:

• Trái phiếu bảo đảm là loại trái phiếu mà người phát hành dùng một tài sản có giá trị làm vật đảm bảo cho việc phát hành. 
• Trái phiếu không bảo đảm là loại trái phiếu phát hành không có tài sản làm vật bảo đảm mà chỉ bảo đảm bằng uy tín của người phát hành.

Phân loại dựa vào hình thức trái phiếu:

• Trái phiếu vô danh là loại trái phiếu không ghi tên của người mua và trong sổ sách của người phát hành. Trái chủ là người được hưởng quyền lợi.
• Trái phiếu ghi danh là loại trái phiếu có ghi tên của người mua và trong sổ sách của người phát hành.

Phân loại dựa vào tính chất trái phiếu:

• Trái phiếu có thể chuyển đổi là loại trái phiếu của công ty cổ phần mà trái chủ được quyền chuyển sang cổ phiếu của công ty đó. Việc này được quy định cụ thể về thời gian và tỷ lệ khi mua trái phiếu.
• Trái phiếu có quyền mua cổ phiếu là loại trái phiếu có kèm theo phiếu cho phép trái chủ được quyền mua một số lượng nhất định cổ phiếu của công ty.
• Trái phiếu có thể mua lại là loại trái phiếu cho phép nhà phát hành được quyền mua lại một phần hay toàn bộ trước khi trái phiếu đến hạn thanh toán.

4. Trái phiếu doanh nghiệp là gì?

Như đã đề cập tại mục 3 thì Trái phiếu của doanh nghiệp là những trái phiếu do doanh nghiệp nhà nước, công ty cổ phần và công ty trách nhiệm hữu hạn phát hành để tăng vốn hoạt động. Trái phiếu doanh nghiệp có nhiều loại và rất đa dạng.

Những năm gần đây, thị trường trái phiếu doanh nghiệp ở nước ta đã có những bước phát triển mạnh mẽ, quy mô vốn huy động liên tục tăng lên qua các năm. Một trong những nguyên nhân chính tạo lên sức hút của trái phiếu doanh nghiệp đó là lãi suất do doanh nghiệp phát hành trái phiếu đưa ra luôn ở mức cao.

Cụ thể, theo tính toán, trên thị trường tài chính, hiện bình quân lãi suất trái phiếu doanh nghiệp (trừ trái phiếu ngân hàng) thường ở mức khoảng 9,9%/năm; riêng lĩnh vực bất động sản, lãi suất trái phiếu có thể dao động từ 9,5%-11%/năm, cao hơn nhiều so với lãi suất gửi tiết kiệm kỳ hạn dài trên 12 tháng khoảng 5,5% - 6,5%/năm. Trong điều kiện ảnh hưởng của dịch COVID-19, hoạt động sản xuất kinh doanh gặp khó khăn thì mức lợi nhuận này đã khiến cho số người lựa chọn trái phiếu doanh nghiệp để đầu tư ngày càng nhiều.

5. Trái phiếu chính phủ là gì?

Đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Chính phủ, chính phủ phát hành trái phiếu để huy động tiền nhàn rỗi trong dân và các tổ chức kinh tế, xã hội. Chính phủ luôn được coi là Nhà phát hành có uy tín nhất trên thị trường.

Vì vậy, Trái phiếu Chính phủ là loại tài sản có tính an toàn cao, khả năng bảo toàn vốn cho nhà đầu tư gần như tuyệt đối, cùng với đó là thu nhập ổn định khi nhà đầu tư được hưởng trái tức trong thời gian nắm giữ. Trái tức nhận được định kỳ từ tổ chức phát hành được miễn thuế thu nhập.

Bên cạnh trái tức định kỳ, nhà đầu tư Trái phiếu Chính phủ có cơ hội được hưởng lợi nhuận cao hơn giá trị đầu tư ban đầu khi giá trái phiếu biến động tăng.

Bài viết trên đã cung cấp thêm các thông tin về Trái phiếu là gì? Đặc điểm của trái phiếu và các loại trái phiếu trên thị trường Việt nam hiện nay theo pháp luật hiện hành. Mời bạn đọc tham khảo các bài viết liên quan tại mục Là gì? mảng Hỏi đáp pháp luật và Phổ biến pháp luật của HoaTieu.vn. 

• Thông tư 16/2021/TT-NHNN quy định việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua, bán trái phiếu doanh nghiệp
• Mẫu thông báo phát hành trái phiếu
• Tội thao túng thị trường chứng khoán là gì 2025?