Soạn bài Nói và nghe lớp 10 trang 35 Kết nối tri thức

Soạn văn 10 Giới thiệu đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm truyện được Hoatieu chia sẻ trong bài viết sau đây là những gợi ý soạn bài Nói và nghe lớp 10 trang 35 Kết nối tri thức giúp các bạn học sinh có thêm gợi ý chuẩn bị bài giới thiệu đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm truyện lớp 10 KNTT sao cho đúng với hướng dẫn trong SGK.

• Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện trang 29

1. Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm Chữ người tử tù

Kính chào thầy cô và các bạn. Tôi tên là............học sinh.........trường.........

Trước một tác phẩm truyện, mỗi người đọc có thể có những cảm nhận, quan điểm riêng biệt, những đánh giá về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm đó. Đến với bài nói ngày hôm nay tôi xin giới thiệu, đánh giá về nội dung, nghệ thuật truyện ngắn “Chữ người tử tù” của nhà văn Nguyễn Tuân.

Trước hết tôi sẽ trình bày lí do vì sao tôi lựa chọn tác phẩm “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân để giới thiệu đến các bạn. Thứ nhất, Nguyễn Tuân được đánh giá là “nhà văn lớn, một nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp”, ông có vị trí và ý nghĩa quan trọng đối với nền văn học Việt Nam. Trước cách mạng ông thoát li hiện thực, tìm về một thời vang bóng, tập “Vang bóng một thời” chính là tập truyện tiêu biểu nhất cho phong cách của ông trước cách mạng. Trong đó ta không thể không nhắc đến “Chữ người tử tù” với niềm trân trọng thú viết chữ tao nhã truyền thống. Thứ hai, truyện ngắn này được đánh giá là một tác phẩm đạt gần tới sự toàn thiện, toàn mĩ.

“Chữ người tử tù” được in trong tập “Vang bóng một thời” xuất bản năm 1940, tác phẩm khi xuất hiện trên tạp chí Tao đàn có tên “Dòng chữ cuối cùng”, sau in thành sách đổi thành “Chữ người tử tù”. Tác phẩm đã truyền tải đầy đủ tinh thần của tác giả, cũng như giá trị nhân văn của tác phẩm. “Chữ” là hiện thân của cái đẹp, cái tài sáng tạo ra cái đẹp, cần được tôn vinh, ngợi ca. “Người tử tù” là đại diện của cái xấu, cái ác, cần phải loại bỏ khỏi xã hội. Ngay từ nhan đề đã chứa đựng những mâu thuẫn gợi ra tình huống truyện éo le, gợi dậy sự tò mò của người đọc. Qua đó làm nổi bật chủ đề tư tưởng của tác phẩm: tôn vinh cái đẹp, cái tài, khẳng định sự bất tử của cái đẹp trong cuộc đời.

Tác phẩm có tình huống gặp gỡ hết sức độc đáo, lạ, chúng diễn ra trong hoàn cảnh nhà tù, vào những ngày cuối cùng của người tử tù Huấn Cao, một người mang chí lớn và tài năng lớn nhưng không gặp thời. Vị thế xã hội của hai nhân vật cũng có nhiều đối nghịch. Huấn Cao kẻ tử từ, muốn lật đổ trật tự xã hội đương thời. Còn quản ngục là người đứng đầu trại giam tỉnh Sơn, đại diện cho luật lệ, trật tự xã hội đương thời. Nhưng ở bình diện nghệ thuật, vị thế của họ lại đảo ngược nhau hoàn toàn: Huấn Cao là người có tài viết thư pháp, người sáng tạo ra cái đẹp, còn quản ngục là người yêu và trân trọng cái đẹp và người sáng tạo ra cái đẹp. Đó là mối quan hệ gắn bó khăng khít chặt chẽ với nhau. Với tình huống truyện đầy độc đáo, đã giúp câu chuyện phát triển logic, hợp lí đẩy lên đến cao trào. Qua đó giúp bộc lộ tính cách nhân vật và làm nổi bật chủ đề của truyện: Sự bất tử của cái đẹp, sự chiến thắng của cái đẹp. Sức mạnh cảm hóa của cái đẹp.

Nổi bật trong tác phẩm chính là Huấn Cao, người có tài viết chữ đẹp và nổi tiếng khắp nơi: “người mà vùng tỉnh Sơn ta vẫn khen cái tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp” tiếng tăm của ai khiến ai ai cũng biết đến. Cái tài của ông còn gắn liền với khát khao, sự nể trọng của người đời. Có được chữ của Huấn Cao là niềm mong mỏi của bất cứ ai, được treo chữ của ông trong nhà là niềm vui, niềm vinh dự lớn. Cái tài của Huấn Cao không chỉ dừng lại ở mức độ bình thường mà đã đạt đến độ phi thường, siêu phàm.

Không chỉ tài năng, vẻ đẹp của Huấn Cao còn là vẻ đẹp của thiên lương trong sáng: “Tính ông vốn khoảnh, trừ chỗ tri kỉ, ông ít chịu cho chữ”. “Khoảnh” ở đây có thể hiểu là sự kiêu ngạo về tài năng viết chữ, bởi ông ý thức được giá trị của tài năng, luôn tôn trọng từng con chữ mình viết ra. Mỗi chữ ông viết như một món quà mà thượng đế trao cho bản thân nên chỉ có thể dùng những chữ ấy để trao cho những tấm lòng trong thiên hạ. Trong đời ông, ông không vì uy quyền mà trao chữ cho ai bao giờ: “Ta nhất sinh không vì vàng ngọc hay quyền thế mà ép mình viết câu đối bao giờ”. Đặc biệt, tấm lòng thiên lương ấy còn thể hiện trong việc ông đồng ý cho chữ viên quản ngục: “Ta cảm tấm lòng biệt nhỡn liên tài của các người. Thiếu chút nữa ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ”, tấm lòng của Huấn Cao với những con người quý trọng cái đẹp, cái tài.

Ở Huấn Cao ta còn thấy được trong ông vẻ đẹp của một con người có nghĩa khí, khí phách hơn người. Ông là người giỏi chữ nghĩa nhưng không đi theo lối mòn, dám cầm đầu một cuộc đại phản, đối đầu với triều đình. Khi bị bắt ông vẫn giữ tư thế hiên ngang, trước lời đe dọa của tên lính áp giải tù, Huấn Cao không hề để tâm, coi thường, vẫn lạnh lùng chúc mũi gông đánh thuỳnh một cái xuống nền đá tảng… Khi viên quản ngục xuống tận phòng giam hỏi han ân cần, chu đáo, Huấn Cao tỏ ra khinh bạc đến điều: “Ngươi hỏi ta muốn gì, ta chỉ muốn có một điều, là nhà ngươi đừng đặt chân vào đây”. Vào thời điểm nhận tin dữ (ngày mai vào kinh chịu án chém), Huấn Cao bình tĩnh, mỉm cười.

Và đẹp đẽ nhất là cảnh cho chữ, cả ba vẻ đẹp của ông được hội tụ và tỏa sáng. Trên tấm vải trắng còn nguyên vẹn lần hồ, chữ Huấn Cao “vuông tươi tắn” nói lên hoài bão, tung hoành của một con người có khí phách. Ông không để tâm đến mọi điều xung quanh chỉ tập trung vào việc tạo ra những nét chữ tuyệt tác. Với việc quản ngục xin chữ, Huấn Cao cũng hiểu ra tấm lòng của quản ngục, trong những giây phút cuối đời đã viết chữ dành tặng viên quản ngục, dành tặng cho tấm lòng biệt nhỡn liên tài trong thiên hạ.

Viên quản ngục là người có số phận bi kịch. Ông vốn có tính cách dịu dàng, biết trọng những người ngay thẳng, nhưng lại phải sống trong tù – môi trường chỉ có tàn nhẫn, lừa lọc. Nhân cách cao đẹp của ông đối lập với hoàn cảnh sống tù đầy, bị giam hãm. Ông tự nhận thức về ki kịch của mình, bi kịch của sự lầm đường lạc lối, nhầm nghề. Nhưng dù vậy, trong quản ngục vẫn giữ được tâm hồn cao đẹp, tâm hồn của một người nghệ sĩ. Ông khao khát có được chữ của Huấn Cao để treo trong nhà, và nếu không xin được chữ ông Huấn quả là điều đáng tiếc. Nhưng xin được chữ của Huấn Cao là điều vô cùng khó khăn: bản thân ông là quản ngục, nếu có thái độ biệt nhỡn, hay xin chữ kẻ tử tù – Huấn Cao, chắc chắc sẽ gặp tai vạ. Hơn nữa Huấn Cao vốn “khoảnh” không phải ai cũng cho chữ.

Trong những ngày cuối cùng của ông Huấn, quản ngục có hành động bất thường, biệt nhỡn với người tử tù. Cũng như Huấn Cao, vẻ đẹp tâm hồn của quản ngục được thể hiện rõ nhất ở đoạn cho chữ. Ông trân trọng, ngưỡng mộ nên đã bất chấp tất cả để tổ chức một đêm xin chữ chưa từng có. Ba con người, ba nhân cách cao đẹp chụm lại chứng kiến những nét chữ dần dần hiện ra…, viên quản ngục khúm lúm cất từng đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ, với thái độ sùng kính, ngưỡng mộ cái đẹp. Trước những lời giảng giải của Huấn Cao, viên quản ngục chắp tay vái người tù một vái, “kẻ mê muội này xin bái lĩnh”.

Tác phẩm đã sáng tạo tình huống truyện vô cùng độc đáo. Với nghệ thuật xây dựng nhân vật đặc sắc, mỗi nhân vật mang một vẻ đẹp riêng, vẻ đẹp thiên lương, khí phách và trọng đãi người tài. Đồng thời tác phẩm cũng thành công khi Nguyễn Tuân đã gợi lên không khí cổ xưa nay chỉ còn vang bóng. Nhịp điệu câu văn chậm, thong thả, góp phần phục chế lại không khí cổ xưa của tác phẩm. Bút pháp đối lập tương phản vận dụng thành thục, tài hoa.

Qua truyện ngắn Chữ người tử tù, Nguyễn Tuân đã thể hiện niềm tin vào sự chiến thắng tất yếu của cái đẹp, cái thiên lương với cái xấu xa, tàn nhẫn. Đồng thời ông cũng thể hiện tấm lòng chân trọng những giá trị văn hóa truyền thống, qua đó kín đáo bộc lộ lòng yêu nước. Với nghệ thuật xây dựng tình huống đắc sặc, ngôn ngữ tài hoa đã góp phần tạo nên sự thành công cho tác phẩm.

Cảm ơn thầy cô và các bạn đã lắng nghe. Tôi rất vinh hạnh nếu được nghe chia sẻ giới thiệu, đánh giá về nội dung, nghệ thuật của nhiều những tác phẩm truyện khác mà mọi người quan tâm.

2. Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm Tản Viên từ Phán sự lục

Xin chào cô và các bạn. Tôi là ..., học sinh lớp 10A trường Trung học phổ thông ...... Tôi rất vui và vinh dự khi được giới thiệu, đánh giá về nội dung dung và nghệ thuật của một tác phẩm truyện mà bản thân yêu thích.

Truyện có yếu tố tưởng tượng kì ảo luôn có một sức hấp dẫn đặc biệt đối với các bạn học sinh. Và tôi cũng là một trong số đó. Đây là lý do chính mà tôi lựa chọn "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" để trình bày suy nghĩ, đánh giá của mình về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.

Nguyễn Dữ sống vào thế kỉ XVI. "Truyền kì mạn lục" là tác phẩm nổi bật nhất trong sự nghiệp văn học của ông. "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" là một trong số hai mươi truyện thuộc "Truyền kì mạn lục". Truyện đề cao chính nghĩa, khẳng định sự chiến thắng của cái thiện trước cái ác và gian tà.

Trước hết, tôi xin trình bày những phân tích, đánh giá về nội dung tác phẩm. Ngô Tử Văn là nhân vật chính của truyện. Chàng là kẻ sĩ có tinh thần bất khuất, hành động dũng cảm, dám chiến đấu để trừ hại cho dân. Vì không chịu được cảnh yêu tà tác oai tác quái nên Ngô Tử Văn đã có hành động đốt đền để diệt trừ với hồn ma tên tướng giặc. Chàng tin việc làm của mình là đúng nên khi bị hồn ma tên tướng giặc đe dọa chàng vẫn thản nhiên, không hề run sợ. Ngô Tử Văn phải một mình đối đầu với thế giới ma quỷ dưới Minh ti, chàng vượt qua được sự rùng rợn, ghê sợ chốn âm phủ để bảo vệ chính nghĩa. Chàng dũng cảm tố cáo tội ác của hồn ma tên Bách hộ họ Thôi để mang lại cuộc sống yên bình cho nhân dân. Tử Văn đứng về phía công lí nên chiến thắng của chàng hết sức vẻ vang. Chàng được tiến cử giữ chức quan phán sự ở đền Tản Viên, đảm nhiệm trọng trách giữ gìn công lí, bảo vệ chính nghĩa. Kết thúc ấy cũng là cách mà Nguyễn Dữ dùng để bất tử hóa hình tượng kẻ sĩ khảng khái, cương trực, luôn đứng về phía lẽ phải.

"Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" còn có ngụ ý phê phán sâu sắc. Đối tượng thứ nhất mà truyện phê phán là hồn ma tên tướng giặc Bách hộ họ Thôi. Khi sống hắn làm kẻ cướp nước, chết đi lại làm kẻ cướp đền gian ác và xảo trá. Cuối cùng hắn cũng bị trừng trị thích đáng. Đối tượng thứ hai mà truyện lên án đó là thánh thần, quan lại dưới âm phủ. Tác phẩm phê phán hiện thực xã hội đương thời với những kẻ tham lam, tiếp tay cho cái xấu và cái ác gây nên khổ đau cho người dân. Đồng thời, tác giả cũng kêu gọi, khích lệ mọi người đấu tranh đến cùng để bảo vệ chính nghĩa.

Tiếp theo, tôi xin trình bày những phân tích và đánh giá của mình về nghệ thuật của "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên". Sự kết hợp giữa bút pháp hiện thực và bút pháp kì ảo đã tạo nên sự thành công vang dội cho tác phẩm. Việc tác giả giới thiệu cụ thể về họ tên, quê quán, tính cách của nhân vật chính đã cho thấy sự chân thực của câu chuyện. Những yếu tố kì ảo như thế giới dưới Minh ti có triều đình, vua chúa, ma quỷ, luật pháp hay việc chết đi sống lại góp phần kích thích trí tò mò của người đọc, làm tăng sức hấp dẫn cho tác phẩm. Cốt truyện được xây dựng với những xung đột được đẩy lên cao trào khiến người đọc không thể rời mắt khỏi các sự việc diễn ra liên tiếp. Nghệ thuật xây dựng nhân vật với hai tuyến chính nghĩa - gian tà đối lập nhau với những tình tiết công phu cùng những chi tiết khắc họa rõ nét tính cách nhân vật đã giúp "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" thể hiện rõ được tâm tư, tình cảm của tác giả. Bởi vậy mà tác phẩm này luôn có sức hút với bao thế hệ bạn đọc.

Bài nói Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" (Nguyễn Dữ) của tôi đến đây là kết thúc. Cảm ơn cô và các bạn đã lắng nghe.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trong nhóm Lớp 10 thuộc chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.