Thuyết trình về quy luật mâu thuẫn

Quy luật mâu thuẫn là một quan niệm thuộc một trong ba quy luật cơ bản triết học Mác - Lênin. Hoatieu xin chia sẻ các mẫu bài Thuyết trình về quy luật mâu thuẫn hay nhất, mời các bạn tham khảo chi tiết trong bài dưới đây.

1. Bài thuyết trình về quy luật mâu thuẫn

1.1. Mục tiêu của nhóm

Làm rõ quy luật Quy luật mâu thuẫn: Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập

Theo V.I. Le-nin: “Có thể định nghĩa vắn tắt phép biện chứng là học thuyết về sự thống nhất của các mặt đối lập. Như thế là nắm được hạt nhân của phép biện chứng. Nhưng điều đó đòi hỏi phải giải thích và phát triển thêm”. Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập chính là hạt nhân của phép biện chứng

Nhân tố tạo nên mâu thuẫn chính là các mặt đối lập. Mặt đối lập là những mặt, những thuộc tính, những khuynh hướng hoạt động trái ngược nhau nhưng đồng thời lại là điều kiện, tiền đề tồn tại của nhau.

1.2. Khái niệm mâu thuẫn

Khái niệm mâu thuẫn dùng để chỉ: Những mặt, những thuộc tính, những khuynh hướng vận động trái ngược nhau nhưng lại dựa vào nhau, làm tiền đề cho nhau để phát triển.

1.3. Các tính chất chung của mâu thuẫn:

• Tính khách quan và tính phổ biến:

+ Mâu thuẫn có tính khách quan vì nó là cái vốn có của sự vật hiện tượng, là bản chất chung của sự vật, hiện tượng.

+ Mâu thuẫn có tính phổ biến vì nó tồn tại mọi quá trình của tự nhiên, xã hội, tư duy.

• Tính đa dạng và phong phú

+ Tính đa dạng, phong phú: Mỗi sự vât, hiện tượng đều có thể bao hàm nhiều mẫu thuẫn khác nhau, biểu hiện khác nhau trong những điều kiện lịch sử - cụ thể khác nhau, chúng giữ vị trí, vai trò khác nhau đối với sự tồn tại, vận động và phát triển của sự vật, hiện tượng.

1.4. Quá trình vận động của mâu thuẫn

Sự tác động qua lại giữa thống nhất và đấu tranh dẫn đến chuyển hóa giữa các mặt đối lập. Sự chuyển hóa đó là một quá trình.

Bởi vậy: Sự tác động và chuyển hóa giữa các mặt đối lập là nguồn gốc, động lực cho sự vận động và phát triển của thế giới. Theo V.I.Lenin: “Sự phát triển là một cuộc đấu tranh giữa các mặt đối lập”

VD: Các doanh cải thiện máy móc sản xuất để cạnh tranh sản lượng với đối thủ

1.5. Ý nghĩa của pháp luận

• Vì mâu thuẫn có tính đa dạng, phong phú: Nên trong nhận thức, suy nghĩ cần nắm rõ
• Vì mâu thuẫn có tính khách quan, tính phổ biến: Nên trong thực thế khách quan cần tôn trọng quan điểm lịch sử - cụ thể, cần phân tích rõ vị trí mâu thuẫn, phát hiện mâu thuẫn, phân tích mâu của mâu thuẫn trong từng hoàn cảnh để giải thuẫn để năm được nguồn gốc, bản chất của sự quyết từng loại mâu thuẫn một cách phù hợp.

Trong nhận thức và thực tiễn cần phải tôn trọng mâu thuẫn, phát hiện mâu thuẫn, phân tích đầy đủ các mặt đối lập, nắm được bản chất, nguồn gốc, khuynh hướng của sự vận động và phát triển.

Để thúc đẩy sự phát triển của sự vật, hiện tượng phải tìm cách giải quyết mâu thuẫn, không được điều hòa mẫu thuẫn.

Giải quyết mâu thuẫn khi có đủ điều kiện chín muồi và trên cơ sở tôn trọng quy luật khách quan.

1.6. Liên hệ quy luật mâu thuẫn

• Nguyên tử gồm điện tích âm và điện tích dương
• Đồng hóa và dị hóa của thực vật
• Sản xuất và tiêu dùng.

2. Bài thuyết trình về quy luật mâu thuẫn chi tiết nhất

2.1. Khái niệm về quy luật mâu thuẫn

Quy luật mâu thuẫn là một trong những quy luật cơ bản trong phép biện chứng duy vật và biện chứng duy vật lịch sử khằng định về: mọi sự vật hay hiện tượng ở trong tự nhiên đều có sự tồn tại và mâu thuẫn bên trong. Quy luật mâu thuẫn còn được gọi là quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập.

Mọi sự vật hoặc hiện tượng đều chứa đụng những khuynh hướng, mặt đối lập, từ đó tạo thành những mâu thuẫn trong bản thân chúng. Sự thống nhất và đấu tranh từ các mặt đối lập tạo ra xung lực nội của sự vận động, phát triển, và dẫn tới mất đi cái cũ thay thế bưởi cái mới.

2.2. Các khái niệm về mặt đối lập, mâu thuẫn biện chứng, thống nhất, đấu tranh

+ Mặt đối lập: Mạt đối lập là những mặt mà có những thuộc tính, đặc điểm, những tính quy định mà có khuynh hướng biến đổi trái ngược, tồn tại theo khách quan ở trong tự nhiên, tư suy và xã hội.

Ví dụ:

Trong mỗi con người đều có mặt đối lập theo tự nhiên như hoạt động ăn và hoạt động bài tiết.

Đối với sinh vật sẽ có mặt đồng hóa và dị hóa, đối lập nhau.

+ Mâu thuẫn biện chứng: Mâu thuẫn biện chứng là một trạng thái mà mặt đối lập liên hệ, chúng có tác động qua lại với nhau, theo đó mâu thuẫn biện chứng được tồn tại một cách khách quan, phổ biến ở trong xã hội, tư duy và tự nhiên. Trong mâu thuẫn biện chứng tư duy có sự phản ánh mâu thuẫn đối với hiện thực, nguồn gốc phát triển nhận thức.

+ Sự thống nhất của các mặt đối lập:

Sự thống nhất của các mặt đối lập: là sự nương tựa với nhau, tồn tại nhưng không tách rời với nhau của các mạt đối lập, tự tồn tại đó phải lấy sự tồn tại của mặt khác để làm tiền đề.

Sự thống nhất đó tạo lên những nhân tố “đồng nhất” của các mặt đối lập. Khi ở một mức độ nào đó chúng sẽ có thể chuyển hóa cho nhau.

Sự thống nhất của các mặt đối lập cũng có biểu hiện tác động ngang nhau, đó chỉ là trạng thái vận động khi có sự diễn ra căn bằng.

+ Sự đấu tranh của các mặt đối lập

Đấu tranh của các mặt đối lập là sự tác động qua lợi với nhau theo xu hướng là bài trừ, phủ định lẫn nhau giữa các mặt đó.

Hình thức đấu tranh các mặt đối lập vô cùng phong phú và đa dạng, tùy thuộc vào mối quan hệ qua lại của điều kiện diễn ra cuộc đấu tranh và các mặt đối lập, tính chất.

2.3. Mâu thuẫn là nguồn gốc sự vận động, sự phát triển

+ Sự thống nhất, đấu tranh các mặt đối lập chính là hai xu hướng tác động khác nhau mặt đối lập

Trong đó, hai xu hướng này tạo ra loại mâu thuẫn đặc biệt, từ đó mâu thuẫn biện chứng bao gồm sự thống nhất và sự đấu tranh của mặt đối lập.

Trong quá trình phát triền và vận động thì sự thống nhất, đấu tranh của mặt đối lập không tách rời nhau.

+ Đấu tranh của mặt đối lập được quy định tất yếu về sự thay đổi các mặt đang tác động, làm mâu thuẫn phát triển.

Khi bắt đầu xuất hiện thì mâu thuẫn chỉ là một sự khác nhau cơ bản. Tuy nhiên theo khuynh hướng trái ngược nhau thì sự khác nhau này càng lớn lên và rộng dẫn ra đến khi nào trở thành đối lập.

Khi hai mặt đối lập có sự xung đột gay gắt, đủ điều kiện thì sẽ tự chuyển hóa lẫn nhau và từ đó mâu thuận được giải quyết. Nhờ sự giải quyết theo hướng này mà thể thống nhất mới sẽ thay thế thể thống nhất cũ hay sự vật mới thay cho sự vật cũ bị mất đi.

+ Sự phát triển là cuộc đấu tranh các mặt đối lập.

Ta đã thấy rằng khi có thống nhất của các mặt đối lập thì sẽ có đấu tranh, đấu tranh và thống nhất các mặt đối lập thì không thể tách rời khỏi nhau đối với mâu thuẫn biện chứng.

Sự vận động, phát triển là sự thống nhất trong tính ổn định và tính thay đổi, đấu tranh và thống nhất các mặt đối lập quy định về tính thay đổi và tính ổn định sự vật. Do đó, mâu thuẫn là nguồn gốc của phát triển và vận động.

2.4. Phân loại mâu thuẫn

+ Nếu dựa vào quan hệ của sự vật được xem xét, mâu thuẫn sẽ được phân loại thành mâu thuẫn bên trong và mâu thuẫn bên ngoài.

+ Dựa vào ý nghĩa sự tồn tại, phát triển toàn bộ sự vật thì mâu thuẫn được chia làm mâu thuẫn cơ bản và mâu thuẫn không cơ bản.

+ Dựa vào vai trò mâu thuẫn của sự tồn tại, phát triển sự vật ở 1 giai đoạn nhất định thì mâu thuẫn phân loại là mâu thuẫn chủ yếu, mâu thuẫn thứ yếu.

+ Dựa vào tính chất của quan hệ lợi ích, mâu thuẫn chia làm mâu thuẫn đối kháng và mâu thuẫn không đối kháng.

2.5. Ý nghĩa phương pháp luận của quy luật mâu thuẫn

- Để nhận thức được ban chất của sự vật hoặc tìm ra phương hướng, giải pháp cho hoạt động thực tiễn cần phải nghiên cứu mâu thuẫn sự vật.

- Việc nghiên cứu quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập hay quy luật mâu thuẫn có ý nghĩa quan trọng đối với nhận thực, hoạt động thực tiễn.

Bởi mâu thuận là động lực và cùng là nguồn gốc của sự vận động, phát triển, có tính khách quan phổ biến.

2.6. Ví dụ về mâu thuẫn

Ví dụ 1: Các nhân viên đều phấn đấu để lên chức. Họ cùng cố gắng, cạnh tranh nhau, do đó đều trở nên giỏi hơn. Như thế, mâu thuẫn là nguồn gốc của sự vận động và phát triển.

Ví dụ 2: Trong hoạt động bài tiết thì con người có hai hoạt động đối lập nhau: hoạt động ăn, hoạt động bài tiết. Mặc dù chúng đối lập nhau nhưng lại không thể tách rời nhau và phụ thuộc vào nhau, từ đó cho thấy hai hoạt động này có sự thống nhất với nhau.

Trên đây là các mẫu bài Thuyết trình về quy luật mâu thuẫn hay và chi tiết nhất. Mời các bạn tham khảo thêm mẫu bài Thuyết trình tồn tại xã hội và ý thức xã hội và các bài viết liên quan khác trong mục Tài liệu: Bài thu hoạch, bài dự thi nhé.