Lễ hội Chol Chnam Thmay là gì? Tết Chol Chnăm Thmây năm 2021

Lễ hội Chol Chnam Thmay hay còn gọi là Tết dân tộc Khmer. Tuy nhiên không phải ai cũng biết rõ về ngày lễ này cũng như lễ Chol Chnăm Thmây 2021 vào ngày nào. Trong bài viết này Hoatieu xin chia sẻ một số thông tin hữu ích về ngày lễ Chol Chnam Thmay 2021 để các bạn cùng tham khảo.

• 4 tại chỗ 3 sẵn sàng là gì?
• Lễ hội Kỳ Yên là gì? Nguồn gốc lễ hội Kỳ Yên

1. Lễ hội Chol Chnam Thmay là gì

Tết Chol-chnam-thmay được tổ chức vào đầu tháng Pôsăk, còn gọi là tháng Chét theo Phật lịch Tiểu thừa. Nhưng dù vào tháng nào theo lịch Khmer, Tết này cũng rơi vào các ngày 14, 15 và 16 tháng 4 Dương lịch (nếu năm nhuần thì bắt đầu từ ngày 13- 4 Dương lịch). Đây là thời gian khô ráo, mùa màng đã thu hoạch xong, người dân trong giai đoạn nông nhàn nên tha hồ vui Tết. Ăn tết xong là chuẩn bị đón mùa mưa, gieo sạ lúa.

Tết Chol-chnam- thmay còn gọi là tết “chịu tuổi”, diễn ra trong ba ngày với những nghi lễ khác nhau. Ngày thứ nhất gọi là Sang-kran có nghĩa là “bước đi”. Ngày thứ hai gọi là Won-bot có nghĩa là “thiếu hoặc thừa”. Ngày thứ ba gọi là Lon-sătk có nghĩa là “tăng lên”. Trước tết mọi người sơn phết lại các ngôi chùa, và bàn thờ tổ tiên. Các chùa Miên ở Trà Vinh, Châu Đốc, Sóc Trăng, Hậu Giang được tu bổ, trang trí lại với nhiều màu sắc sặc sỡ. Mấy ngày tết mọi người chủ yếu vào các chùa để cúng vái các thần linh như thần Vitnu, Siva, Hanuman…

Cũng như tết cổ truyền của các dân tộc khác, Chol- chnam- thmay của đồng bào dân tộc Khmer Nam Bộ tuy có cùng ý nghĩa nhưng lại được tổ chức với vài tập tục khác biệt theo bản sắc văn hóa của mình. Vì là một cộng đồng dân tộc theo Phật giáo Tiểu thừa nên mọi sinh hoạt Tết Chol-chnam- thây của đồng bào Khmer Nam Bộ đều diễn ra tại chùa.

2. Tết Chol Chnam Thmay 2021 ngày nào

Cũng giống như một số nước Đông Nam Á theo đạo Phật tiểu thừa, thời điểm diễn ra Chol Chnam Thmay được căn cứ theo Phật lịch, thường là giữa tháng 4 Dương lịch. Theo thời tiết ở miền Tây thì đây là thời gian khô ráo, mùa màng đã thu hoạch xong, người dân nghỉ ngơi chờ sa mưa để chuẩn bị cho vụ mùa mới. Năm 2021, Chol Chnam Thmay sẽ diễn ra từ các ngày 14 đến 16 tháng 4.

3. Các hoạt động trong Tết Chol Chnam Thmay

Gia đình nào cũng vậy, dù rất nghèo cũng có nồi bánh nùm-chrụt (gần giống bánh tét của người Kinh Nam Bộ), và bánh nùm-tiên (gần giống bánh ít Nam Bộ). Hai loại bánh này tượng trưng cho sự no ấm, làm ăn thịnh vượng, được mùa của người Khmer, nó cũng như bánh chưng, bánh dầy của người Kinh vùng đồng bằng Bắc Bộ dùng trong ngày tết Nguyên đán. Ngoài ra còn có các loại bánh như: nùm-chết (bánh dừa nhân chuối), nùm- niềng- nóc, sùm-bóc-cháp (bánh bột nhân dừa)

Vào đêm giao thừa mọi nhà đều thắp đèn sáng, cúng bánh, trái cây, hương hoa trên bàn thờ tổ tiên, để tiễn thần Tê-vô-đa cũ về nhà trời, và rước thần Tê-vô-đa mới xuống ăn tết, cai quản đất đai, thổ trạch trong một năm. Người ta tin rằng thần Tê-vô-đa được nhà Trời sai xuống để cai quản dương thế trong một năm. Hết năm cũ nhà trời lại sai vị thần Tê-vô-đa khác xuống thay thế.

Chol Chnam Thmay bắt nguồn từ câu chuyện thách đố của Thần KaBưl MaHaPrum trong truyền thuyết và được diễn ra liên tục trong 03 ngày với các hoạt động khác nhau:

Ngày đầu tiên: Chol Sangkran Chmay

Người dân sẽ tắm gội sạch sẽ, đội cỗ lên chùa làm lễ rước Đại lịch và đọc kinh chúc mừng năm mới.

Ngày thứ hai: Virak Wanabat

Các gia đình sẽ dâng cơm mời các nhà sư và làm lễ đắp núi cát để tìm phúc duyên, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Ngày thứ ba: Tngay Leang Saka

Người dân chuẩn bị nước thơm được làm từ nước mưa và hoa tươi rồi đến chùa làm lễ tắm Đức Phật.

Trong ba ngày Tết, nam nữ thanh niên Khmer vui chơi ca hát thoả thích các điệu dù-kê, rô-băm, múa lăm-thôn… tại sân chùa. Đây cũng là dịp để họ tìm hiểu nhau, hò hẹn và phô bày tình cảm, và nhiều đôi đã nên vợ nên chồng. Vui nhất là hát “dù-kê” (còn gọi là hát lò-khôn). Hai bên nam nữ hát đối đáp (còn gọi xác-cô-va) kết hợp ném Chơ-hung. Đó là những chiếc khăn màu sắc sặc sỡ kết tròn lại như hình trái bóng rồi nam nữ ném đi, ném lại cho nhau cùng bắt như người Thái ở Tây Bắc ném “còn”. Phần thưởng thường thuộc về phái nữ. Bởi họ tin rằng nữ gắn liền với mặt trăng, với nước, là biểu tượng cho mùa màng năm mới tốt tươi. Trong lễ hội này còn có nhiều nam nữ thanh niên người Kinh, người Hoa, người Chăm cùng vui chơi. Ngoài ra còn có các trò chơi như kéo co, hát bo-suông (hát giao duyên), đánh bóng chuyền…

Để đón Chol Chnam Thmay, giống như Tết Nguyên đán của người Kinh, người Khmer thường chuẩn bị trước nửa tháng từ đầu tháng 4 với nhiều loại bánh trái ngon để cúng Phật. Ngày nay họ vẫn duy trì một nghi thức độc đáo là “Đắp núi cát” với ngưỡng vọng nhằm tích phước, tích đức cho cuộc sống.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Tài liệu của HoaTieu.vn.