Những trường hợp bị thu hồi đất 2024 do vi phạm quy định pháp luật đất đai

Đất đai là vô cùng có giá trị đối với mỗi cá nhân và mỗi hộ gia đình. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng đất do vi phạm một số quy định mà họ bị thu hồi đất. Vậy, những vi phạm nào thì bị thu hồi? Bài viết này Hoatieu.vn sẽ giúp bạn có câu trả lời.

1. Các trường hợp thu hồi đất được bồi thường

Trên thực tế, việc thu hồi đất đai cùa Nhà nước phải tuân thủ theo trình tự, thủ tục nhất định. Nhiều người dân thắc tại sao có gia đình được bồi thường đất, có gia đình lại không được bồi thường. Vấn đề bồi thường cho người dân là tranh cãi khá lớn và gây bức xúc trong dư luận. Vậy pháp luật quy định như thế nào? Căn cứ vào Điều 74 Luật đất đai năm 2013 về Nguyên tắc bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất như sau:

Theo đó, hộ gia đình có đất bị thu hồi cần phải thuộc một trong các trường hợp tại Điều 75 Luật đất đai năm 2013 Điều kiện được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng thì mới thuộc diện được bồi thường đất:

- Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không phải là đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm, có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (sau đây gọi chung là Giấy chứng nhận) hoặc có đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của Luật này mà chưa được cấp, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 77 của Luật này; người Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc đối tượng được sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam mà có Giấy chứng nhận hoặc có đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của Luật này mà chưa được cấp.

- Cộng đồng dân cư, cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng đang sử dụng đất mà không phải là đất do Nhà nước giao, cho thuê và có Giấy chứng nhận hoặc có đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của Luật này mà chưa được cấp.

- Người Việt Nam định cư ở nước ngoài được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê; nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trong khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế, có Giấy chứng nhận hoặc có đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của Luật này mà chưa được cấp.

- Tổ chức được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê; nhận thừa kế quyền sử dụng đất, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất mà tiền sử dụng đất đã nộp, tiền nhận chuyển nhượng đã trả không có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước, có Giấy chứng nhận hoặc có đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của Luật này mà chưa được cấp.

- Tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao được Nhà nước cho thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê và có Giấy chứng nhận hoặc có đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của Luật này mà chưa được cấp.

- Tổ chức kinh tế, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở để bán hoặc bán kết hợp cho thuê; cho thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê, có Giấy chứng nhận hoặc có đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của Luật này mà chưa được cấp.

2. Các trường hợp thu hồi không được bồi thường về đất

Hiện nay, Nhà nước thu hồi đất vì những mục đích như vì lý do an ninh, quốc phòng, do nhu cầu của người dân không còn muốn sử dụng nữa hay là do người dân có những hành vi vi phạm về đất đai. Các trường hợp chính đáng thì được bồi thường theo quy định của Luật đất đai 2013, những gia đình nào không thuộc các trường hợp bồi thường về đất thuộc mục 1 nêu trên thì Nhà nước vẫn có các chính sách hỗ trợ người dân, bạn đọc lưu ý xem gia đình mình có thuộc các trường hợp sau đây không nhé:

Trường hợp 1: Không được bồi thường về đất nhưng được bồi thường chi phí đầu tư vào đất.

Căn cứ khoản 1 Điều 76 Luật đất đai năm 2013 quy định cụ thể như sau:

- Đất được giao không thu tiền sử dụng đất (trừ trường hợp đất nông nghiệp giao cho hộ gia đình, cá nhân để trực tiếp sản xuất nông nghiệp, làm muối…).

- Đất được giao cho tổ chức thuộc trường hợp có thu tiền sử dụng đất nhưng được miễn tiền sử dụng đất;

- Đất được Nhà nước cho thuê trả tiền thuê đất hàng năm; đất thuê trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê nhưng được miễn tiền thuê đất (trừ trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất thuê do thực hiện chính sách đối với người có công với cách mạng);

- Đất nông nghiệp thuộc quỹ đất công ích của cấp xã;

- Đất nhận khoán để sản xuất nông lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối.

Trường hợp 2: Đất được nhà nước giao để quản lý

Trường hợp 3: Đất bị thu hồi do vi phạm pháp luật về đất đai

- Sử dụng đất không đúng mục đích và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng đất không đúng mục đích mà tiếp tục vi phạm;

- Người sử dụng đất cố ý hủy hoại đất;

- Đất được giao, cho thuê không đúng đối tượng hoặc không đúng thẩm quyền;

- Đất không được chuyển nhượng, tặng cho mà nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho;

- Đất được Nhà nước giao để quản lý mà để bị lấn, chiếm;

- Đất không được chuyển quyền sử dụng mà người sử dụng đất do thiếu trách nhiệm để bị lấn, chiếm;

- Người sử dụng đất không thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước (như không nộp tiền sử dụng đất, thuế…) đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà không chấp hành;

- Đất không sử dụng liên tục trong 1 thời gian nhất định, Cụ thể:

+ Đất trồng cây hàng năm không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục;

+ Đất trồng cây lâu năm không được sử dụng trong thời hạn 18 tháng liên tục;

+ Đất trồng rừng không được sử dụng trong thời hạn 24 tháng liên tục;

- Đất được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án…

Trường hợp 4: Đất bị thu hồi do chấm dứt sử dụng đất, tự nguyện trả lại đất

- Tổ chức được giao đất không thu tiền sử dụng đất, được giao đất có thu tiền sử dụng đất mà tiền sử dụng đất có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước bị giải thể, phá sản, chuyển đi nơi khác, giảm hoặc không còn nhu cầu sử dụng đất;

- Người sử dụng đất thuê của Nhà nước trả tiền thuê đất hàng năm bị giải thể, phá sản, chuyển đi nơi khác, giảm hoặc không còn nhu cầu sử dụng đất;

- Cá nhân sử dụng đất chết mà không có người thừa kế;

- Người sử dụng đất tự nguyện trả lại đất;

- Được Nhà nước giao, cho thuê có thời hạn nhưng không được gia hạn;

Trường hợp 5: Không đủ điều kiện cấp Sổ đỏ

- Người sử dụng đất mà không đủ điều kiện cấp Sổ đỏ thì không được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. Trừ trường hợp đất nông nghiệp đã sử dụng trước ngày 01/7/2004 của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhưng không có Sổ đỏ hoặc không đủ điều kiện cấp Sổ đỏ (trường hợp này vẫn được bồi thường).

3. Mẫu thông báo thu hồi đất

Mẫu thông báo thu hồi đất được cơ quan có thẩm quyền ban hành để thông báo cho người bị thu hồi đất biết để phối hợp thực hiện các công việc cho thu hồi cũng như để người dân chuẩn bị về tâm lý và các thủ tục hỗ trợ bồi thường. Mời bạn đọc tham khảo mẫu thông báo thu hồi đất sau đây:

4. Những trường hợp bị thu hồi đất do vi phạm quy định đất đai

Căn cứ quy định tại Điều 64 Luật đất đai 2013 thì trường hợp vi phạm quy định đất đai bị thu hồi đất như sau:

• Sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng đất không đúng mục đích mà tiếp tục vi phạm;
• Người sử dụng đất cố ý hủy hoại đất;
• Đất được giao, cho thuê không đúng đối tượng hoặc không đúng thẩm quyền;
• Đất không được chuyển nhượng, tặng cho theo quy định của Luật này mà nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho;
• Đất được Nhà nước giao để quản lý mà để bị lấn, chiếm;
• Đất không được chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của Luật này mà người sử dụng đất do thiếu trách nhiệm để bị lấn, chiếm;
• Người sử dụng đất không thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước và đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà không chấp hành;
• Đất trồng cây hàng năm không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục; đất trồng cây lâu năm không được sử dụng trong thời hạn 18 tháng liên tục; đất trồng rừng không được sử dụng trong thời hạn 24 tháng liên tục;
• Đất được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa phải đưa đất vào sử dụng; trường hợp không đưa đất vào sử dụng thì chủ đầu tư được gia hạn sử dụng 24 tháng và phải nộp cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với thời gian chậm tiến độ thực hiện dự án trong thời gian này; hết thời hạn được gia hạn mà chủ đầu tư vẫn chưa đưa đất vào sử dụng thì Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất, trừ trường hợp do bất khả kháng.

5. Trình tự, thủ tục thu hồi đất do vi phạm đất đai

Trình tự, thủ tục thu hồi đất được quy định tại Điều 66 Nghị định 43/2014/NĐ-CP:

Như vậy, trình tự thủ tục thu hồi đất phải tuân thủ đúng điều khoản này.

Trên đây là ý kiến tư vấn của Hoatieu.vn. Mời bạn tham khảo một số bài viết hữu ích khác như:

• Cách giải quyết khi hàng xóm lấn chiếm đất
• Trường hợp nào phải đỏ