Nghị luận về cuộc đời và sự nghiệp thơ văn của danh nhân Nguyễn Trãi

Viết một bài văn nghị luận thể hiện những điều bạn cảm nhận được qua tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp thơ văn của danh nhân Nguyễn Trãi. Đây là nội dung đề số 1 phần Viết trang 127 sách giáo khoa Ngữ văn 10 tập 2 Kết nối tri thức bài Ôn tập học kì 2. Sau đây là mẫu dàn ý nghị luận về cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Trãi kèm theo một số bài văn mẫu nghị luận về cuộc đời và sự nghiệp thơ văn của danh nhân Nguyễn Trãi sẽ giúp các em có thêm ý tưởng viết bài.

• Nghị luận về tình thế lựa chọn khó khăn nhưng đầy ý nghĩa trong hành trình rèn luyện trưởng thành
• Soạn bài Ôn tập học kì 2 văn 10 Kết nối tri thức - Luyện tập và vận dụng

1. Dàn ý nghị luận về cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Trãi

1. Mở bài:

- Dẫn dắt và giới thiệu về tác gia Nguyễn Trãi.

- Nêu cảm nhận, đánh giá khái quát về cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Trãi.

2. Thân bài:

a, Khái quát chung:

- Nguyễn Trãi (1380 - 1442), hiệu Ức Trai.

- Là một nhà chính trị, nhà văn, nhà thơ, Danh nhân văn hóa thế giới.

- Có những đóng góp to lớn cho sự phát triển của văn học nước nhà.

- Tư tưởng nhân nghĩa: thương dân, trung quân, ái quốc.

- Tình yêu thiên nhiên.

- Những ưu tư về thế sự.

* Về đặc điểm nghệ thuật:

- Ngòi bút chính luận sắc sảo, đạt đến trình độ mẫu mực.

- Các sáng tác thơ chữ Hán đạt tới sự nhuần nhuyễn, điêu luyện.

- Sáng tạo ra được thể thơ riêng bằng chữ Nôm.

- Ngôn ngữ thơ giản dị, gần gũi với lời ăn tiếng nói của dân chúng.

d, Đánh giá:

- Tuy có một cuộc đời trắc trở, đầy biến cố nhưng Nguyễn Trãi vẫn tỏa sáng với tài năng chói lóa và những giá trị đạo đức quý báu.

- Thơ văn Nguyễn Trãi là tập đại thành của văn học trung đại Việt Nam.

3. Kết bài:

- Khẳng định ý kiến, quan điểm về cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Trãi.

- Liên hệ mở rộng.

2. Nghị luận về cuộc đời và sự nghiệp thơ văn của danh nhân Nguyễn Trãi - mẫu 1

Nguyễn Trãi người anh hùng đại tài không chỉ thể hiện tài năng quân sự mà còn yêu nước hết lòng tận trung ái quốc, yêu mến quê hương đất nước. Ông thể hiện trình độ trong quân sự, đồn thời còn là bậc anh hùng. Nguyễn Trãi con người văn võ song toàn của dân tộc song ông trải qua nhiều bất hạnh oan uổng và trở thành thảm kịch trong lịch sử nước ta.

Nguyễn Trãi (1380-1442) với hiệu là Ức Trai, quê gốc nằm ở tỉnh Hải Dương. Ông trưởng thành trong gia đình mà cha và mẹ đều nổi tiếng.

Nguyễn Trãi khi còn nhỏ chịu nhiều đau thương như 5 tuổi mất mẹ, 10 tuổi mất ông ngoại. Năm 1400, khi nhà Hồ tổ chức kỳ thi, ông đỗ Thái học sinh, cha với con đều cùng nhau làm quan nhà Hồ.

Năm 1407, giặc Minh tấn công xâm lược đất nước, nhà Hồ thất thủ, trong khi đó cha là Nguyễn Phi Khanh bị bắt sang Trung Quốc, Nguyễn Trãi uất ức nhưng không thể làm gì khác đành tham gia nghĩa quân Lam Sơn kháng chiến chống giặc Minh.

Vào thời gian năm 1428, khởi nghĩa Lam Sơn đánh đuổi giặc Minh thành công, Nguyễn Trãi viết “Bình Ngô đại cáo”.

Sau một thời gian làm quan, vào năm 1439, triều đình có nhiều biến chuyển khi gian thần lộng hành khắp nơi. Chán nản Nguyễn Trãi xin vua quay về ở ẩn.

Năm 1440, Lê Thái Tông kêu gọi nhân tài nên mời ông ra làm quan và giúp việc nước. Ông nghe lời vua bèn ra sức cứu dân độ thế. Năm 1442, Nguyễn Trãi và vợ của mình dính vào oan án Lệ Chi Viên hãm hại vua, bị kết tội bi thảm: tru di tam tộc.

Ông và gia đình 3 đời bị xử trảm. Lệ Chi Viên vụ án thảm khốc nhất trong lịch sử nước nhà. Mãi đến năm 1464, Lê Thánh Tông chính thức minh oan cho Nguyễn Trãi. Nguyễn Trãi được công nhận danh nhân văn hóa thế giới vào năm 1980.

Nguyễn Trãi có nhiều đóng góp cho văn học nước nhà. Ông sáng tác nhiều tác phẩm chữ Nôm và chữ Hán, văn chính luận, thơ trữ tình. Các tác phẩm xuất sắc như “Quân trung từ mệnh tập”, “Bình Ngô đại cáo” và nhiều chiếu, biểu, có giá trị khác. Các tác phẩm ông có tư tưởng chính đó là sự nhân nghĩa, yêu nước thương dân. Hai tập thơ “Ức Trai thi tập” (chữ Hán) và “Quốc âm thi tập” (chữ Nôm) nằm trong số các tác phẩm vô cùng giá trị.

Thơ trữ tình của ông giản dị, giàu hình ảnh có tính ước lệ. Nguyễn Trãi thiên tài văn học nổi tiếng có sự kết tinh của tinh thần Văn học Lí – Trần. Nội dung, thơ Nguyễn Trãi có sự kết hợp giữa lòng yêu nước và chủ nghĩa nhân đạo sâu sắc.

Nguyễn Trãi nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn trong lịch sử Việt Nam. Ông thiên tài quân sự và giàu lòng yêu nước, thương dân. Đúng như vua Lê Thánh Tông truy tặng “Ức Trai tâm thượng quang Khuê Tảo”. Tên tuổi ông sẽ mãi mãi sáng như ánh sao khuê, niềm tự hào của dân tộc Việt Nam.

3. Nghị luận về cuộc đời và sự nghiệp thơ văn của danh nhân Nguyễn Trãi - mẫu 2

Chỉ cần là người Việt Nam, ai cũng sẽ ít nhất một lần nghe qua cái tên Nguyễn Trãi. Ông là một trong những tác gia vĩ đại nhất đất Việt, đem tới vô số đóng góp cho nền văn học trung đại nước ta. Tuy có một cuộc đời đầy biến động nhưng tài năng của ông chưa bao giờ bị sóng gió kia vùi lấp.

Nguyễn Trãi (1380 - 1442) có hiệu là Ức Trai. Không chỉ là nhà chính trị tài ba, ông còn là nhà văn, nhà thơ, được người đời công nhận là "Danh nhân văn hóa thế giới". Bằng tài năng cùng sự đức độ của mình, ông đã đem đến nhiều đóng góp lớn lao cho sự phát triển của nền văn học nước nhà.

Có thể thấy, Nguyễn Trãi là một nhân tài hiếm có. Tuy vậy, cuộc đời của ông lại vô cùng trắc trở, sóng gió. Ông sinh ra trong giai đoạn lịch sử đầy biến động, khi mà các triều đại phong kiến liên tục "đổi chủ". Từ sự sụp đổ của nhà Hồ đến cuộc khởi nghĩa Lam Sơn và các đời vua Lê, đâu đâu cũng thấy được mặt ngang trái trong xã hội. Nguyễn Trãi từng phải từ quan về Côn Sơn ở ẩn chỉ để rời xa cái thị phi, đốn mạt của đám nịnh thần. Ấy vậy mà ông vẫn không thoát được khỏi bị vu oan. Thảm án Lệ Chi viên đã khiến gia đình ông bị "chu di tam tộc". Biết bao tác phẩm văn thơ cũng từ đó mà bị tiêu hủy, cấm đoán. Mãi cho đến 20 năm sau, ông mới được vua Lê Thánh Tông minh oan, trả lại sự trong sạch, liêm khiết cho tên tuổi của mình.

Vượt lên trên cuộc đời bạc phận, Nguyễn Trãi đã để lại cho đời một kho tàng văn thơ đồ sộ. Có thể kể đến những tác phẩm chữ Hán với "Ức Trai thi tập", "Bình Ngô đại cáo",... hay chữ Nôm với "Quốc âm thi tập".

Về nội dung, thơ văn Nguyễn Trãi rất đa dạng về đề tài, giàu giá trị tư tưởng và đậm chất trữ tình. Đầu tiên chính là tư tưởng nhân nghĩa - thứ được tiếp thu, chọn lọc một cách kĩ càng từ Nho giáo. Không chỉ có tấm lòng trung quân ái quốc, ông còn luôn đặt nhân dân lên hàng đầu, biết ơn và trân trọng đồng bào. Tiếp đó, các tác phẩm của ông chưa bao giờ thiếu đi tình yêu và sự hòa hợp với thiên nhiên. Điều này đã góp phần thể hiện tâm hồn đầy lãng mạn, tinh tế ở người nghệ sĩ. Và cuối cùng chính là sự trăn trở về thế sự. Sinh ra và trưởng thành trong một bối cảnh xã hội nhiễu loạn, ông đã chuyển cảm xúc vào con chữ, dùng nó để lên án, tố cáo sự bất công, ngang trái của thời đại.

Về nghệ thuật, chúng ta không thể phủ nhận những đóng góp nổi bật mà Nguyễn Trãi đem đến cho sự phát triển của văn học trung đại Việt Nam. Nổi bật nhất phải kể tới ngòi bút chính luận sắc sảo, đạt đến độ mẫu mực bậc nhất lúc bấy giờ. Ông có thể sử dụng các thể thơ Đường luật một cách nhuần nhuyễn, điêu luyện, tạo ra bao tuyệt phẩm vừa mang đậm dấu ấn cá nhân, vừa mang giá trị tư tưởng sâu sắc. Thơ chữ Nôm của ông được nhận xét là "đỉnh cao của dòng thơ quốc âm thời trung đại". Tất cả đã thể hiện rất rõ tài năng cũng như sức sáng tạo vô cùng lớn của người nghệ sĩ.

Với những thông tin bên trên, có thể nói Nguyễn Trãi là "quốc bảo" ngàn năm có một. Thơ văn của ông mãi mãi là tập đại thành của văn học trung đại nước nhà. Tuy cuộc đời gặp nhiều bất trắc, gian truân nhưng tài năng của ông vẫn rực sáng, soi chiếu, dẫn đường cho bao thế hệ tác giả sau này.

Đến tận ngày hôm nay, những tác phẩm mà Nguyễn Trãi để lại vẫn giữ nguyên được giá trị. Điều này khiến ta càng thêm khâm phục, ngưỡng mộ và trân trọng tầm nhìn vượt thời gian của người nghệ sĩ tài hoa bạc mệnh ấy.

4. Nghị luận về cuộc đời và sự nghiệp thơ văn của danh nhân Nguyễn Trãi - mẫu 3

"Danh nhân văn hóa thế giới" Nguyễn Trãi là một trong những người có sức ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đến văn học Việt Nam. Cuộc sống tuy nhiều thăng trầm nhưng sau tất cả, con người ông vẫn sáng ngời phẩm chất, giá trị đạo đức tốt đẹp cùng tài năng "ngàn năm có một". Ông đã trở thành một tượng đài trong lòng người dân đất Việt.

Qua thông tin từ sách báo, có thể thấy, Nguyễn Trãi là một con người "tài hoa bạc mệnh". Ông có tài năng, có nền tảng gia đình tốt đẹp. Nhưng tiếc thay, ông lại sống trong một giai đoạn lịch sử hỗn loạn hỗn loạn. Sự sụp đổ và vùng lên của các triều đại phong kiến gây ra bao lục đục, mâu thuẫn nội bộ. Rất nhiều công thần chính trực, liêm khiết bị bọn xu nịnh hãm hại, trong đó có cả Nguyễn Trãi. Không chỉ phải chịu án thảm khốc "chu di tam tộc", tất cả các tác phẩm của ông cũng bị hủy hoại. Chỉ đến khi vua Lê Thánh Tông giải oan vào năm 1464, văn thơ Nguyễn Trãi mới dần được tìm kiếm và khôi phục lại.

Sự nghiệp văn học của Nguyễn Trãi không chỉ nổi tiếng bởi mức độ đồ sộ, đa dạng mà còn bởi những giá trị vượt thời đại mà nó mang đến.

Nội dung chủ đạo xuyên suốt các tác phẩm của Ức Trai có thể kể đến: tư tưởng nhân nghĩa, tình yêu thiên nhiên và nỗi lòng ưu tư về thế sự. Đó là tấm lòng trung quân, ái quốc, trọng dân, ơn dân sâu sắc, quý báu của người làm quan. Đó là những rung động, cảm nhận, chiêm nghiệm đầy tinh tế của tâm hồn người nghệ sĩ về cuộc sống. Và đó cũng là băn khoăn, trăn trở trước thời cuộc. Nhìn vào thực tế xã hội đổ vỡ với bộ máy chính quyền thối nát, Nguyễn Trãi chỉ còn biết thở dài đầy cay đắng.

Không chỉ xuất sắc về nội dung, thơ văn Nguyễn Trãi còn là sự kết tinh hoàn hảo của vô số hình thức nghệ thuật đặc sắc. Với vai trò là nhà chính trị, ông đã vô cùng thành công với thể loại văn chính luận. Ngòi bút của ông đạt đến trình độ mẫu mực, kết hợp nhuần nhuyễn giữa các tư tưởng, đạo đức Nho giáo với chân lí, quy luật tất yếu của cuộc sống. Thơ ông dù bằng chữ Hán hay chữ Nôm thì đều sử dụng ngôn ngữ nghệ thuật một cách điêu luyện, giản dị, đậm đà tính dân tộc. Đặc biệt, ông còn sáng tạo nên thể thơ Nôm riêng khi đưa những câu thơ sáu chữ vào bài thơ thất ngôn vô cùng hài hòa. Có thể nói, Nguyễn Trãi đã đóng góp nhiều giá trị lớn cho sự phát triển và hoàn thiện của văn học trung đại Việt Nam.

Sinh ra trong một thời đại loạn lạc với vô vàn cám dỗ, Nguyễn Trãi đã chứng tỏ sự thanh khiết, chính trực của một bậc đại trượng phu qua vô vàn áng thơ văn giàu tính triết lí. Tuy cuộc đời gặp nhiều thăng trầm, bi kịch nhưng ông vẫn sáng ngời đức tính tốt đẹp. Ông mãi là một trong những tượng đài lớn của nền văn học nước nhà.

Nói về Nguyễn Trãi, Xuân Diệu đã từng nhận xét: "Trán thi sĩ vượt mây nhưng trong ruột thơ vẫn cháy lên ngọn lửa đời rất ấm". Câu nói ấy là lời khẳng định cho cái cao cả, bao la của thơ văn Nguyễn Trãi, đánh thức bao cảm xúc mãnh liệt ẩn sâu trong tâm hồn mỗi người. Những tác phẩm của ông đã, đang và sẽ còn nguyên giá trị đối với mọi thế hệ sau này.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trong nhóm Lớp 10 thuộc chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.