Ý nghĩa và xuất xứ của khăn quàng đỏ

Ai cũng biết ngày 15/5/1941 là ngày ra đời của Hội Nhi đồng Cứu quốc do Bác Hồ thành lập mà sau này đổi tên là Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh. Nhưng xuất xứ của "chiếc khăn quàng tươi thắm vai em" và lời hô: :"Sẵn sàng!" thì có thể ít người biết hơn. Mời bạn đọc cùng Hoatieu.vn đi tìm hiểu về vấn đề này nhé.

1. Khăn quàng đỏ là gì?

Khăn quàng đỏ chính là biểu tượng và cũng là đồng phục của Đội viên Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh hay một số tổ chức thiếu niên ở tại những nước cộng sản.

Khăn quàng đỏ thường là một miếng vải màu đỏ hình tam giác cân, cạnh đáy tối thiểu là 1m, đường cao bằng 1/4 cạnh đáy và thường được làm từ vải bông, lụa hoặc valise. Khăn quàng đỏ được thắt lên cổ, theo một quy tắc nhất định. Nếu được gia nhập vào Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh thì người Đội viên luôn phải đeo khăn quàng đỏ (thường là những bạn học sinh còn ngồi trên ghế nhà trường cấp Tiểu học và cấp Trung học cơ sở)

2. Nguồn gốc của chiếc khăn quàng đỏ

Nguồn gốc của chiếc khăn quàng đỏ và lời hô “sẵn sàng”

Chiếc khăn quàng đỏ là chiếc khăn thiêng liêng của Đội ta. Nó có hình tam giác, màu đỏ, như là một góc lá quốc kỳ, nhuốm máu bao anh hùng liệt sĩ đã hy sinh trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Có thể bạn không biết, chiếc khăn quàng đỏ đó, có xuất xứ từ quê hương của Lênin vĩ đại.

Cha đẻ của chiếc khăn quàng đỏ, chính là Innokentiy Nikolayevich Zhukov (1875-1948), một trong những nhân vật chủ chốt của phong trào Hướng đạo sinh, là một trong vài nhân vật thành lập tổ chức Đội ở Liên Xô.

Năm 1922, Zhukov tham gia công tác thiếu nhi trong Trung ương Đoàn Komsomol, đồng thời ông cũng là một giáo viên môn địa lý. Cũng trong năm này, ông tham gia việc chuẩn bị ra đời tổ chức đội TNTP, trên cơ sở 2 nhóm hướng đạo sinh thuộc trường TDTT Moskva. Cũng chính ông, đã đặt ra tên gọi Đội viên (пионер) cho thành viên của tổ chức dành cho thiếu nhi này. Cũng chính ông, đã nghĩ ra khẩu hiệu "Hãy sẵn sàng" ("Будь готов!") để các đội viên đồng thanh đáp lại "Sẵn sàng" ("Всегда готов!).

"Vì Tổ quốc XHCN! Vì lý tưởng của Bác Hồ vĩ đại! Sẵn sàng!". Chúng ta đã từng nghe anh chị phụ trách hô câu đó khi hát xong Đội ca "Cùng nhau ta đi lên". Và lồng ngực non trẻ của chúng ta đã từng rền vang câu đáp lại: "Sẵn sàng!'.

Cũng chính ông, Innokentiy Nikolayevich Zhukov, đã nghĩ ra mẫu Chiếc khăn quàng đỏ, hình tam giác dành cho các đội viên TNTP. Ba góc của chiếc Khăn quàng đỏ, biểu tượng cho mối liên hệ hữu cơ không rời của Đảng, Đoàn và Đội TNTP. Thông tin này, chắc hẳn chúng ta, các cựu đội viên, vẫn ít người biết ý nghĩa sâu xa của nó, đúng vậy không?

Chuẩn của Chiếc khăn quàng Đỏ, có hình tam giác, cạnh dưới dài 100 cm, chiều cao 30 cm, mỗi cạnh dài khoảng 58,3 cm. Thời Liên Xô, giá của nó là 58 kopek, mỗi năm có khoảng 3 triệu đội viên mới gia nhập Tổ chức này.

Ngày nay, sau khi Liên Xô tan rã, chiếc khăn quàng đỏ vẫn tồn tại. Vào ngày 19/5 hàng năm, trên Quảng trường Đỏ vẫn thường diễn ra Lễ kết nạp đội viên, một hoạt động do Đảng Cộng sản Nga và Đoàn Komsomol tổ chức.

Cách đây 3 năm, tháng 10/2015, tổng thống Nga Putin đã ký sắc lệnh thành lập "Phong trào học sinh Nga", như là sự hoàn thiện các tổ chức chính trị ở Nga trong việc giáo dục thế hệ trẻ của đất nước. Nhiều người coi đây là sự phục hưng của tổ chức Đội TNTP ở Nga (Путин возродил «пионерию").

Thủ tướng Nga Medvedev đã từng được các bạn nhỏ Nga đeo tặng Khăn quàng đỏ. Năm 2000, tháng 7, khi sang thăm Bắc Triều Tiên, tổng thống Putin cũng đã được các bạn nhỏ nước này trân trọng đeo Khăn quàng đỏ.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Thủ tướng Phạm Văn Đồng khi đến thăm các cháu thiếu nhi tại trại hè Artek (Liên Xô) cũng đã được các đội viên TNTP đeo tặng chiếc Khăn quàng đỏ. Ở ta, vào những kỳ cuộc Đại hội, các bạn đội viên vẫn trân trọng đeo chiếc Khăn quàng đỏ cho các bác lãnh đạo Đảng và Nhà nước.

Năm 1978, khi mình còn sinh hoạt ở Cung thiếu nhi HN, từng có mặt trong đội thiếu nhi đi đón các nguyên thủ quốc gia phe XHCN ở Quảng trường sát ngay Bắc bộ phủ, ngay gần Cung. Các bạn trong Đội quốc tế cũng đã thắt Khăn quàng đỏ cho các vị nguyên thủ, như là lời chào trân trọng nhất. Hình như đến nay, thủ tục này khi đón tiếp các khách quốc tế không còn được duy trì nữa thì phải.

Ở Nga hiện nay, chiếc Khăn quàng hình tam giác không chỉ còn là màu đỏ. Nó có thể là màu đỏ, có thể là 3 màu quốc kỳ Nga (như của thiếu nhi của Đảng Nước Nga thống nhất), hay là màu xanh dương, xanh lá cây..

Màu đỏ, màu xanh, các màu của cầu vồng, thời thế nay đã khác. Nhưng trên hết, chiếc Khăn quàng đó, luôn có giá trị giáo dục lớp trẻ Nga ý thức xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, từ những việc làm nhỏ, như tôn tạo nghĩa trang, tự hào về truyền thống lịch sử, trồng cây, giữ gìn vệ sinh môi trường.…

hoatieu.vn xin chia sẻ với các bạn ca khúc rất hay về chiếc khăn quàng đỏ của nhạc sĩ Ngô Ngọc Báu (đã được đưa vào chương trình Âm nhạc lớp 4).

Ca khúc "Khăn quàng thắm mãi vai em"

3. Cách tháo & cách thắt khăn quàng đỏ

Cách thắt (đeo) khăn quàng đỏ

Để đeo khăn quàng đỏ, bạn thực hiện theo các bước sau đây:

1. Tay phải cầm 1/3 chiều dài của khăn.
2. Dùng 2 tay dựng cổ áo lên.
3. Tay trái vuốt nhẹ chiều dài mép khăn rồi cầm 1/2 phần dải khăn còn lại.
4. Gấp xếp đổi chiều cạnh đáy khăn và để phần chiều cao khăn còn khoảng 15cm.
5. Đặt khăn vào cổ áo rồi so 2 đầu khăn bằng nhau.
6. Đặt dải khăn bên trái lên trên dải khăn bên phải, sau đó vòng đuôi khăn bên trái vào trong và đưa lên kéo ra phía ngoài để tạo thành nút thứ nhất với dải khăn bên phải (vị trí nút khăn tương đương với khuy áo thứ hai từ trên xuống).
7. Lấy dải khăn bên trái vòng xuống phía dưới dải khăn bên phải theo chiều từ trái sang phải và buộc tiếp thành nút thứ hai với dải khăn bên phải.
8. Chỉnh cho hai dải khăn xòe ra, sửa nút khăn vuông vắn, bẻ cổ áo xuống là xong.

Cách tháo khăn quàng đỏ

Để tháo khăn quàng đỏ, tay trái của bạn cầm nút khăn, tay phải cầm dải khăn phải phía trên nút rồi nhẹ nhàng rút khăn ra.

Lưu ý: Khi thực hành nghi thức Đội, nếu sau động tác tháo khăn quàng đỏ là động tác thắt khăn quàng đỏ thì Đội viên khi rút khăn ra, dùng tay phải giữ nguyên dải khăn đưa về phía trước hơi chếch về bên phải so với thân người, cánh tay phải song song với mặt đất.

Mời bạn đọc cùng tham khảo thêm tại mục giáo dục đào tạo trong mục biểu mẫu nhé.