Bài thu hoạch tham quan Bảo tàng Chứng tích chiến tranh 2024

Dù chiến tranh ở Việt Nam đã lùi xa vào quá khứ nhưng những tàn tích do chiến tranh để lại vẫn còn mãi với thời gian. Là một học sinh cấp ba với niềm yêu thích đặc biệt với bộ môn Lịch sử, cho tới tận khi lên Đại học được tiếp xúc với bộ môn Đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước tôi vẫn luôn có niềm yêu thích đặc biệt với lịch sử.

Như bác Hồ đã từng nói “dân ta phải biết sử ta”, hiểu được đạo lý đơn giản đấy tôi từng ngày cùng với niềm yêu thích đơn thuần của mình tìm hiểu và bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với tấm lòng yêu nước của các thế hệ cha anh đi trước. Từ đó cố gắng học tập và rèn luyện để trở thành một công dân có ích cho đất nước.

1. Giới thiệu về bảo tàng chứng tích chiến tranh

Thông qua chuyến đi tham quan một số bảo tàng còn lưu giữ lại những hình ảnh, những đồ vật,.. liên quan trong các cuộc chiến tranh ở Việt Nam tôi cảm nhận sâu sắc được sự khốc liệt, tội ác, hậu quả chiến tranh của các thế lực xâm lược đã gây ra cho người dân Việt Nam. Từ đó để thấy được từ trong nghiệt ngã, đớn đau về cả tinh thần lẫn thể xác là sự khát khao, ý chí kiên cường vươn lên, hướng tới hòa bình ngày càng mãnh liệt.

Chúng tôi tới thăm Viện bảo tàng Chứng tích Chiến tranh. Bảo tàng là một sự diễn đạt lịch sử trực tiếp về chặng đường tiến tới nền độc lập của Việt Nam – một chặng đường đẫm máu đầy những chết chóc và bom mìn kéo dài gần hết cả thế kỷ 20 và được bắt đầu với cuộc chiến chống lại sự xâm lược của người Pháp. “Việt Nam có quyền được hưởng tự do và độc lập” – Hồ Chí Minh đã từng viết.

Sau chiến tranh Thế giới thứ 2 thì nền kinh tế của Pháp chịu thiệt hại hết sức nặng nề và vị thế của Pháp trên trường quốc tế suy giảm nghiêm trọng. Chính vì thế sau khi chiến tranh kết thúc thì nhằm bù đắp lại cho nền kinh tế và cũng như khẳng định vị thế của mình thì thực dân Pháp luôn muốn tìm cách quay lại các thuộc địa cũ và Đông Dương và Việt Nam cũng không ngoại lệ, Việt Nam chúng đã thiết lập được bộ máy cai trị từ trước nên có thể tiến hành khai thác ngay. Pháp đem quân sang xâm lược Việt Nam lần thứ hai, hơn thế nữa Mỹ đã quyết định viện trợ cho Pháp nhằm khai thác tài nguyên khoáng sản tại Việt Nam và đồng thời ngăn chặn phong trào khởi nghĩa tại Việt Nam có thể lan rộng lên các nước khác.

Đó cũng chính là lý do, dù Pháp đã thua trong trận Điện Biên Phủ, có ký hiệp định Giơ-ne-vơ (1954) rút quân về nước thì Mỹ vẫn ngang nhiên vi phạm vào hiệp định, không những không rút khỏi Việt Nam mà còn dẫn dân, vũ khí thay Pháp xâm lược Việt Nam, đồng thời biến Việt Nam thành một nơi thử nghiệm vũ khí mới của Mỹ.

Bảo tàng chứng tích chiến tranh nằm ở số 28 Đường Võ Văn Tần – Thành phố Hồ Chí Minh. Đây là địa chỉ duy nhất của Việt Nam nằm trong hệ thống bảo tàng hòa bình Thế giới. Từ năm 1995, theo ước tính bảo tàng này đón khoảng hơn 26 nghìn lượt khách. Cho tới hiện nay con số này đã lên tới hơn 400 nghìn lượt. Bảo tàng trưng bày những hiện vật, mô hình mô phỏng cũng như những hậu quả và di chứng nặng nề mà các cuộc chiến trong lịch sử để lại.

2. Cảm nhận khi đến Viện bảo tàng tham quan các chứng tích chiến tranh

Các hiện vật, chứng tích, các bức ảnh được trưng bày cho thấy sự khốc liệt của chiến tranh và tinh thần kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam.

Những bức ảnh, tư liệu ở bảo tàng là minh chứng rõ ràng nhất cho sự dã man, tàn độc của quân đội Mỹ. Những kiểu tra tấn, tàn sát thông qua tư liệu bất cứ ai cũng phải rùng mình. Những trận thảm sát người dân được phản ánh đầy đủ, sắc nét. Trận càn quét trong vòng một giờ vào ngày 25/09/1969 tại ấp 5 – xã Thạch Phong – Thạch Phú – Bến Tre quân Mỹ đã cắt cổ ông Bùi Văn Vát và bà Bùi Thị Cảnh rồi kéo ba em bé là cháu nội của ông bà đang ẩn nấp tại ống cống, đâm chết hai cháu, mổ bụng một cháu.

Sau đó, quân lực Mỹ di chuyển đến hầm trú ẩn của gia đình khác giết chết mười lăm người, trong đó có ba phụ nữ mang thai. Những hình ảnh xác người chồng chất bên bờ ruộng vào ngày Mỹ tổ chức càn quét thảm sát Sơn Mỹ – Quảng Ngãi. Quân Mỹ giết hơn năm trăm người bất kể người già, phụ nữ mang thai hay trẻ nhỏ không có khả năng tự vệ.

Họ bị giết bằng những phương thức kinh hoàng như mổ bụng, moi gan, cắt đầu, kéo xác rồi cả những hình ảnh tra tấn khủng khiếp nhất cũng được tái hiện một cách rõ nét. Chiến dịch “lê máy chém đi khắp miền Nam” tàn sát cán bộ cách mạng và người dân vô tội rồi những hình ảnh tên Mỹ ác ôn cầm xác người chiến sỹ không còn lành lặn, lính Mỹ hãnh diện chụp ảnh bên đống xác dân thường nằm còng keo, bê bết máu.

Chiếc máy chém sắc lạnh gợi những nỗi ám ảnh nặng nề cho người thăm. “Chuồng cọp”, “địa ngục trần gian” được phục chế theo mô hình ở nhà tù Côn Đảo được tái hiện chân thực, phản ánh đầy đủ sự dã man, tàn ác tra tấn các chiến sỹ cộng sản của bọn tàn ác. Mỹ ngụy áp dụng những biện pháp tra tấn chiến sỹ cộng sản hết sức tàn độc. Mỗi ngăn chuồng cọp dài 2,7 mét, rộng 1,5 mét và cao 3 mét. Mùa nóng nhốt từ 5 tới 14 người, ngược lại mùa lạnh chúng tách ra để lại 1 đến 2 người chân bị còng vào cột sắt.

Ăn uống, tắm giặt, tiểu tiện đều trong không gian nhỏ bé và ngột ngạt đó. Rắc vôi bột cho người tù ngạt thở, cưa chân, đóng đinh vào đầu, khoét óc, giỏ nước làm buốt óc, thông màng nhĩ, luộc người vào chảo dầu, nước sôi làm tróc da, lột xương, cho uống nước xà phòng, đá vào bụng, mạn sườn để người tù nôn ra máu,… Bị đầy đọa trong chuồng cọp, sức khỏe của họ suy sụp rất nhanh, không chuồng nào không có người hy sinh vì kiệt sức, bệnh tật rồi hàng loạt bức hình dội bom, tàn phá khắp các miền quê được tái hiện, gây cảm giác đau lòng, buồn bã cho người xem.

Đó là hình bom dội tàn phá khắp các miền quê từ Nam ra Bắc, giết chết biết bao nhiêu là người già, trẻ em vô tội, có những trận bom dội hủy diệt cả những ngôi trường nơi trẻ em đang học, tàn phá làng mạc quê hương. Hình ảnh cô bé Kim Phúc trần truồng gào thét trên đường quê mịt mù khói sương với vết phỏng bom napal của Mỹ tứa máu trộn đất, phủ khắp toàn thân.

Để lưu lại những chứng tích anh hùng của nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh chống các thế lực xâm lược, đồng thời để tố cáo những tội ác và nêu bật những hậu quả tàn khốc của cuộc chiến tranh xâm lược, ngày 04/09/1975 Nhà trưng bày tội ác Mỹ – Ngụy được mở cửa phục vụ công chúng. Sau đó, Nhà trưng bày tội ác Mỹ – Ngụy được đổi tên thành nhà trưng bày Tội ác Chiến tranh xâm lược (ngày 10/11/1990). Trước khi trở thành Bảo tàng Chứng tích chiến tranh (ngày 04/07/1995).

Ngày 02/08/1964, lợi dụng sự kiện Vịnh Bắc Bộ để quân Mỹ đổ bộ vào Việt Nam. Từ tháng 01 đến tháng 12 năm 1965, số lượng quân Mỹ đã từ 23 nghìn lên 180 nghìn.

Vào thời điểm những năm 1969 – 1970, làn sóng phản đối cuộc chiến của quân Mỹ tại Việt Nam dâng cao không những ở bản thân Mỹ mà còn lan rộng ra toàn thế giới.

Chính quyền Mỹ đang ra sức xoa dịu bầu không khí căng thẳng. Những mọi nỗ lực của họ bỗng như gió cuốc đi khi một sự kiện xảy ra trước đó được phanh phui. Thường dân đã chết trong một buổi sáng, trong đó có 182 phụ nữ với 17 người đang mang thai, 173 trẻ em với 56 trẻ em sơ sinh đến 5 tháng tuổi, 60 cụ già trên 60 tuổi.

Từ năm 1961, chúng đã sử dụng nhiều loại chất độc hóa học: chất khai quang, chất diệt cỏ một số chất chứa chất độc màu da cam dioxin.

Ngày 30/04/1975, khi chiếc xe tăng lịch sử húc đổ cánh cửa Dinh Độc Lập, vào đúng 11 giờ 30 phút, lá cờ giải phóng của Việt Nam đã tung bay phấp phới tại đây. Từ đây chính thức đánh dấu thất bại đầu tiên trong lịch sử của Mỹ, đó chính là thất bại tại Việt Nam.

3. Suy nghĩ của bản thân sau khi đến thăm viện bảo tàng

Việt Nam chịu sự ảnh hưởng của chất độc màu da cam có tỷ lệ cao các loại bệnh tật, dị tật bẩm sinh và cả ung thư. Những tác động và biến chứng của chất độc màu da cam thường thấy là: gây kích ứng da và các bệnh ngoài da, rối loạn thần kinh, gây sẩy thai, bệnh tiểu đường type 2, dị tật bẩm sinh cho đời sau, gây các bệnh ung thư, bệnh Hodgkin, bệnh bạch cầu,…

Quân đội cũng như người dân Việt nam là những người phải hứng chịu hậu quả nặng nề nhất, tuy nhiên chính những người lính Mỹ trong chiến tranh Việt Nam cũng chịu tác hại của chất độc màu da cam do tiếp xúc. Năm 1978, bộ cựu chiến binh đã thành lập một chương trình giúp đỡ các cựu chiến binh bị nhiễm chất độc màu da cam. Chương trình đã kiểm tra sức khỏe của trên 300.000 cựu chiến binh đã từng tham gia chiến tranh Việt Nam.

Họ được chăm sóc sức khỏe, bồi thường thiệt hại do việc tiếp xúc với chất độc màu da cam, bên cạnh đó chương trình còn hỗ trợ con cái của các cựu chiến binh khi sinh ra bị dị tật, chăm sóc y tế và giáo dục đặc biệt. Binh lính Mỹ được bồi thường và hưởng những chính sách đặc biệt do tác hại của chất độc màu da cam gây ra, còn những người lính và nhân dân Việt Nam lại chưa thực sự được đền bù xứng đáng.

Chiến tranh Việt Nam đã trôi qua hơn 35 năm nhưng nó để lại nhiều quá khứ buồn đau và đầy tự hào cho dân tộc Việt Nam. Đây cũng là một quá khứ đáng hổ thẹn cho đế quốc Mỹ. Đối với thế giới, chiến tranh là một căn bệnh của nhân loại – một căn bệnh chết người và hết sức dai dẳng.

Tội ác của đế quốc Mỹ để lại trên đất nước chúng ta những hình ảnh, nhưng tàng chứng hãi hùng, khủng khiếp về việc tra tấn dã man, tàn sát, ném bom, rải thuốc diệt cỏ, chất làm rụng lá cây, giết chết con người, những người Việt vô tội bị thảm sát,…

Hòa bình, tự do, hạnh phúc có lẽ là ba từ mà tôi có thể nói với chính bản thân mình về cuộc sống của mình hiện tại, tôi hay đúng hơn là phần lớn những người dân Việt Nam hiện nay đặc biệt là thế hệ trẻ chúng ta đang được sống một cuộc sống bình yên, tự do và tràn đầy niềm vui trong cuộc sống.

Và chúng ta có vẻ như đang dần quên đi để có được bình yên như ngày hôm nay dân tộc chúng ta, bao thế hệ ông bà cha ông chúng ta đã phải trải qua một cuộc chiến đẫm máu, biết bao sự hy sinh quên mình. Một cuộc chiến được xây dựng bởi máu, bởi lòng đoàn kết và bởi một khao khát tự do mãnh liệt mà thế hệ trước với mong muốn giành lại một bầu trời tự do cho thế hệ con em mai sau.

Chúng ta, những con dân Việt Nam đã và đang được sinh sống trong bình yên và tự do, nhưng hãy luôn ghi nhớ rằng chúng ta thật may mắn vì những điều mà chúng ta có được ngày hôm nay được đánh đổi bởi xương máu của bao anh hình dân tộc đã đứng lên chống thực dân đô hộ để trao cho chúng ta những giây phút bình yên này, hãy luôn ghi nhớ và mang lòng biết ơn đối với biết bao nhiêu thế hệ cha anh đã hy sinh cùng với lòng biết ơn đó chúng ta những thế hệ trẻ – tương lai của nước nhà cần không ngừng nỗ lực, phấn đấu góp sức lực nhỏ bé của bản thân xây dựng đất nước để đất nước sánh cùng “các cường quốc năm châu”.

BÀI THU HOẠCH CHUYẾN ĐI BẢO TÀNG CHỨNG TÍCH CHIẾN TRANH

Trước khi học môn Đường lối Cách mạng của Đảng Cộng Sản Việt Nam tôi cứ nghĩ không hiểu tại sao mình phải học môn này cũng như các môn có liên quan nhiều đến chính trị? Nhưng suy nghĩ của tôi đã thay đổi hoàn toàn khi bắt đầu học những tiết đầu tiên, tôi tham gia nó không chỉ để hoàn thành các tín chỉ bắt buộc mà còn để nâng cao thêm số lượng kiến thức ít ỏi của mình về lịch sử, về chiến tranh, về các đường lối của Đảng ta trước, trong và sau chiến tranh.

Chắc hẳn ai học môn Đường lối Cách mạng của Đảng Cộng Sản Việt Nam đều sẽ một có một lần đi thăm Bảo tàng chứng tích chiến tranh. Một nơi mà chắc tôi sẽ không hề biết và sẽ đi đến nếu như không học môn này. Bảo tàng chứng tích chiến tranh ra đời năm 1975 để lưu giữ những vật chứng của chiến tranh nhân dân Việt Nam. Tọa lạc tại số 28 Võ Văn Tần quận 3, thành phố Hồ Chí Minh, thông qua những gì trưng bày, du khách tham quan có thể phần nào thấy được sự ác liệt của chiến tranh cũng như sự can trường của người dân Việt Nam.

Người Mỹ nói gì khi nhìn lại chiến tranh Việt Nam:

“Tôi thực sự xúc động khi được tận mắt ngắm các bức tranh tại bảo tàng’’, Christina Verderosa nói. (Việt báo.vn)

“Chúng tôi tới thăm Viện bảo tàng Chứng tích Chiến tranh. Bảo tàng là một sự diễn đạt lịch sử trực quan về chặng đường tiến tới nền độc lập của Việt Nam - một con đường đẫm máu đầy những xác chết và bom mìn choán gần hết cả thế kỷ 20 và được bắt đầu với cuộc chiến chống lại người Pháp. "Việt Nam có quyền được hưởng tự do và độc lập," Hồ Chí Minh đã viết, và ông hô lớn điều này để khích lệ những đám đông trên Quảng trường Ba Đình năm 1945. Sự thách thức này đã cho phép người Pháp tra dầu vào chiếc máy chém của họ (cũng được trưng bày tại bảo tàng), thế nhưng chưa tới mười năm sau quân đội Pháp đã bẽ mặt và bị tiêu diệt tại Điện Biên Phủ. Và rồi đến lượt chúng tôi. Hình ảnh khủng khiếp về hành động tra tấn, tàn sát, ném bom rải thảm, thuốc diệt cỏ, chất làm rụng lá cây, nỗi khiếp sợ, chất dioxin được phun từ phi cơ, các binh lính Việt cộng bị đẩy ra khỏi trực thăng hoặc bị kéo lê trên đường cho tới chết, những cuộc giết chóc dân thường, và những chiếc xe bồn chở chất napalm được những lính Mỹ điều khiển miệng cười nhăn nhở và được khắc dòng chữ The Purple People Eater - gian triển lãm tranh ảnh tố cáo tội ác khủng khiếp này, gồm mười căn phòng, là tất cả những gì gây cảm giác sửng sốt hơn về những hành động của hầu hết là người Mỹ nếu không phải là bởi các nhiếp ảnh gia người nước ngoài”

* "Có một tốp phụ nữ và một bé gái chừng 13 tuổi mặc bộ đồ màu đen bị dẫn tới. Một người lính giằng lấy cô bé trong khi những tên khác giữ chặt cô bé cho hắn tụt quần áo cô bé ra. Hắn bảo: "Hãy xem nó như thế nào nào!". Một tên nói: "Tao đang nóng đây!". Trong khi bọn họ giật bỏ quần áo cô bé, xung quanh tất cả bốc cháy: những căn nhà, những xác chết. Người mẹ của cô bé xông vào để bảo vệ đứa con. Thế là một tên lính đá bà ấy nhiều cú và một tên khác tát bà rất mạnh.
Họ chỉ dừng khi Haeberle, một phóng viên ảnh, chạy tới để chụp một kiểu ảnh. Họ cư xử như tất cả đó là chuyện bình thường. Rồi một tên nói: "Bây giờ chúng ta làm gì?". Một tên khác trả lời: "Giết nó đi!". Tôi quay mặt chỗ khác. Rồi tôi nhìn thấy những phụ nữ, cô bé và cả lũ trẻ con đều chết" (Jay Roberts, phụ trách thông tin của đại đội Charlie).

"Thấp thoáng một bóng phụ nữ, rồi cái đầu xuất hiện phía sau hàng rào. Đám lính hét lên rồi bắn vào cô ta và người phụ nữ ngã xuống bị móc vào một cái cọc. Thế là cái đầu của người phụ nữ ấy trở thành điểm ngắm, họ bắn vào cái đầu, có thể thấy xương sọ văng ra từng mảnh. Tôi không tin vào mắt mình nữa. Dọc con đường mòn chúng tôi gặp hai đứa trẻ: một đứa lên bốn và một đứa lên năm, tôi đoán vậy. Một người bắn vào đứa trẻ nhỏ hơn và đứa trẻ lớn hơn lao vào để che chở cho nó. Tên này nhả sáu phát đạn vào người thằng bé.

Sau đó chúng tôi gặp một người đàn ông với hai đứa trẻ khác, chúng bé tí xíu, một bé trai và một bé gái. Những tay súng nổ súng và cắt họ ra làm đôi. Đứa bé trai bị thương vào cánh tay và cẳng chân. Thằng bé nhào về phía chúng tôi trong sự thất đảm kinh hoàng, người nó đầy máu. Tôi quì gối để chụp ảnh thằng bé và một người lính cũng quì gối cạnh tôi để bắn nó. Phát đầu tiên hất ngửa thằng bé ra phía sau, phát thứ hai hất tung nó lên cao, đến phát thứ ba thằng bé rơi xuống.

Bắn xong tên này bỏ đi dửng dưng. Không có một chút biểu hiện nào trên bộ mặt của hắn ta, không có một chút thể hiện nào trên gương mặt của tất cả những người lính Mỹ. Họ phá hủy, giết hại với một vẻ hoàn toàn thản nhiên, với vẻ của người đang làm một công việc bình tâm" (Ron Haeberle, phóng viên ảnh thuộc đại đội Charlie).

* "Có một ông già núp trong hầm trú ẩn. Ông ta ngồi co rúm lại trong đó. Một ông già rất già. Viên trung sĩ David Mitchell gào lên: "Giết nó đi!". Thế là một ai đó giết ông già.

Chúng tôi lùa đàn ông, đàn bà, trẻ sơ sinh ra giữa làng, một làng trơ trọi như một hòn đảo nhỏ. Trung úy Calley xông tới và nói: "Các người có biết phải làm gì với họ không?". Rồi ông ta bắt đầu xả súng bắn họ và ông ta bảo tôi cũng phải bắn. Thế là tôi nhét bốn băng đạn vào khẩu súng M16 của tôi, có tất cả 68 viên và tôi bắn thẳng vào họ, tôi đã giết khoảng 10-15 người" (Binh sĩ Paul David Meadl).

* "Tôi không nhớ gì hết ngoài những người dân làng bị giết. Máu chảy khắp mọi nơi. Cả những lính Mỹ da trắng cả những lính Mỹ da đen đều bắn, giết. Họ bắn bửa những cái đầu làm đôi và rất nhiều lính Mỹ trên người dính những mảnh thịt. Họ đã giết của tôi một đứa con gái 24 tuổi và một đứa cháu nhỏ 4 tuổi" (Từ lời kể lại cho tờ Time của chị nông dân Đỗ Thị Chúc, người thoát chết trong vụ thảm sát).

Khi bước chân vào phòng trưng bày ở tầng trệt, tôi và mọi người được chị hướng dẫn viên giới thiệu, thuyết minh về những giai đoạn, những điểm mốc trong cuộc kháng chiến này trong lịch sử. 22 năm chống Mỹ cứu nước, 22 năm nhân dân ta nói chung và những người cộng sản nói riêng đã phải chịu những đau thương mất mát hết sức to lớn: mẹ già mất con, vợ mất chồng, con mồ côi cha mẹ, những người luôn phải ẩn nấp vì luôn bị theo dõi, rà soát,…và sẽ bị tra tấn dã man thậm chí là có thể bị giết khi bị địch bắt…. Những năm tháng tưởng chừng như không thể nào qua! 22 năm, liên tục hứng chịu những cơn giận dữ của Mỹ - Diệm, là đối tượng trực tiếp của hàng ngàn tấn bom đạn, hàng ngàn tấn chất khai quang thả xuống đầu dân ta. Đã từng chịu những trận càn khốc liệt của địch, tưởng chừng như nhân dân miền Nam và lực lượng bộ đội cụ Hồ không thể nào vượt qua được. Nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, với các chiến lược sáng suốt, bằng lòng quyết tâm họ đã chiến đấu và sẵn sàng hy sinh tính mạng của mình vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Tuy đã nghe chị hướng dẫn viên thuyết trình trước nhưng khi đi vòng quanh khu vực trưng bày chính ở tầng trệt tôi thật sự bị sốc. Tôi không tin vào những gì đang bày ra trước mắt mình. Đó sản phẩm do những con người tạo ra cho chính đồng loại của họ hay sao? Tôi nhìn trong ánh mắt ngần ngại, tôi thấy sợ.

Bức ảnh là cuộc thảm sát ở Tịnh Khê, huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi, ngày 16/3/1968. Họ giết người già, phụ nữ, trẻ nhỏ… không chừa ai cả.

Khi nhìn bức ảnh trên đây chắc hẳn ai trong chúng ta cũng sẽ thắc mắc: Tại sao một cái ống cống mà lại được trưng bày ở trong Bảo tàng như vậy?

“Khoảng 8 đến 9 giờ ngày tối ngày 25/2/1969, một toán biệt kích hải quân SEAL (1 trong những đơn vị thuộc lực lượng biệt kích tinh nhuệ của quân lực Mỹ, do trung úy Bod Kerrey chỉ huy tiến vào ấp 5, xã Thạnh Phong, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre. Họ đã cắt cổ ông Bùi Văn Vát 66 tuổi và bà Lưu Thị Cảnh 62 tuổi, rồi kéo 3 em bé là cháu nội của bà đang nấp trong ống cống và đâm chết hai cháu, mổ bụng 1 cháu. Sau đó toán lính di chuyển đến hầm trú ẩn của các gia đình khác bắn chết 15 người (trong đó có 3 phụ nữ mang thai), mổ bụng 1 bé gái. Nạn nhân duy nhất còn sống sót là bé gái tên Bùi Thị Lượm 12 tuổi bị thương ở chân. Đến tháng 4 năm 2001, cựu Thượng sỹ Mỹ Bod Kerrey mới thú nhận tội ác của mình trước dư luận quốc tế.)”. Chúng giết người và đốt phá, không chừa gì cả:

Không chỉ vậy, trong khi dân ta đang kêu khóc thì chúng cười sảng khoái, chụp hình “lưu niệm” bên cạnh một phần thân thể của chiến sĩ ta (sản phẩm bom đạn của chúng), chúng lấy xác người để làm chiến lợi phẩm.

Xem những bức ảnh mà tôi cứ tự hỏi mình “Những con người đó có trái tim hay không mà có thể hành động như vậy?”. Chúng giết người và xem đó là niềm hãnh diện. Chúng đối xử với chúng ta tàn bạo độc ác vậy mà bộ đội chúng ta thì lại đối xử hết mức nhân từ với chúng. Tại sao những con người “tiến bộ” ấy lại thua kém chúng ta xa như vậy? Từ đó mới thấy được lòng nhân ái của con người Việt Nam to lớn đến mức nào. Đó là tư tưởng của Bác, của Đảng và của nhân dân ta trong mọi thời đại. Tôi thấy hạnh phúc và tự hào hơn nữa khi mình là người Việt Nam.

Sau một khoảnh khắc lắng lòng hồi tưởng về quá khứ, tôi tiếp tục rảo bước trong Bảo Tàng. Tôi bước ra ngoài và tiến tới khu “Chuồng Cọp” - một cái tên phần nào hiện diện được những ngày tháng bị tra tấn đọa đày của các nạn nhân của chế độ lao tù thời Ngô Đình Diệm tới Nguyễn Văn Thiệu. Mặc dù đã được dạy, được nghe nhiều nhưng tôi thực sự bàng hoàng khi nhìn những bản - biểu đồ thể hiện mạng lưới lao tù tại miền Nam Việt Nam.

Chỉ tính riêng những nhà tù thật sự lớn thì mật độ của nó cũng đã khiến ta phải choáng ngợp. Chỉ ở khu vực Sài Gòn và lân cận đã có đến 3 nhà tù lớn (kí hiệu màu đỏ), hàng chục nhà tù quy mô vừa và đến hàng mấy chục nhà tù nhỏ. Ở trong những lao tù ấy, biết bao chiến sĩ cách mạng của dân ta đã phải chịu những cực hình, phải trải qua những tháng ngày có thể nói là còn hơn ở địa ngục. Cũng ở những nơi ấy, các nữ chiến sĩ cách mạng của chúng ta cũng phải chịu đoạ đày… Đây là nhà tù Thủ Đức, nơi giam cầm những phụ nữ Việt Nam yêu nước tham gia hoạt động chống chính quyền Sài Gòn cũ.

Còn đây là phòng giam biệt lập ở Thủ Đức, còn được gọi là phòng kỷ luật an ninh, hay còn gọi bằng cái tên nghe rùng mình hơn nữa, đó là “Hoả lò”, bởi lẽ cái phòng giam ấy quá chật chội, nóng bức; chật chội đến nỗi các tù nhân phải thay nhau ra cửa đứng để hít thở khí trời.

Tại Côn Đảo, chúng đã xây dựng “chuồng cọp”. Chuồng Cọp không phải là nơi nuôi cọp, mà là một kiểu xà lim đặc biệt dùng để giam giữ những người Việt Nam yêu nước mà Mỹ - ngụy khép họ vào loại ngoan cố nhất. Trong một không gian chật hẹp với diện tích 1.5m x 2.7m x 3m, người tù bị khóa hai chân lại, bị tra tấn dã man… Ăn uống, vệ sinh cũng trong 1 không gian ấy… “Chuồng cọp” chỉ được phác họa lại ở bảo tàng nhưng tôi đã cảm thấy như mình đang ở Côn Đảo và cảm nhận được sự tàn khốc thực sự ở đây. Tôi thấy rùng rợn, diễn lại những cảnh tra tấn tù binh của bọn đế quốc thật dã man, không còn tính người mà cảm thấy sự bất khuất, kiên định của những người cộng sản yêu nước.

Sự đàn áp dã man của chúng đã gây nên những cái chết bi thảm của các tù nhân. Thật tang thương khi nhìn đồng bào của mình phải đỏ máu, còn chúng, chắc đang phấn khởi “đếm” những “thành tích” mà chúng đã đạt được..!

Không chỉ có “Chuồng cọp”, tôi và mọi người còn được nhìn thấy chiếc máy chém, chiếc máy chém này từng gây kinh hoàng cho không biết bao người dân miền Nam dưới ách thống trị với chiến dịch “Lê máy chém đi khắp miền Nam”. Chiếc máy chém đầu tiên được hoạt động tại Pháp năm 1792, sau đó thực dân Pháp đưa sang để đàn áp phong trào nông dân của Việt Nam năm 1911. Sau đó không lâu chiếc máy chém thứ hai cũng được đưa sang. Đến năm 1960 người cuối cùng bị chém bằng máy chém là chiến sĩ Hoàng Lê Kha, tỉnh ủy viên tỉnh Tây Ninh. Với ai đã từng nhìn thấy chiếc máy chém này, không ai là không phải khiếp sợ. Chỉ cần lưỡi chém ấy rớt xuống thì đầu và thân sẽ tách rời nhau. Tôi không thể tưởng tượng được tại sao họ lại đưa ra cách giết người dã man như vậy?

Bị tra tấn, đàn áp dã man là thế, nhưng hầu hết các chiến sĩ đều đã vượt qua. Không biết động lực nào đã giúp cho ý chí của họ mạnh mẽ kiên cường, vượt qua tất cả như vậy. Phải chăng lòng yêu nước đã giúp họ chiến thắng mọi thử thách trong chốn lao tù, để mãi mãi kiên cường giữ lấy bí mật cách mạng, góp phần làm nên chiến thắng của dân tộc ta ngày nay. Tôi tự hỏi nếu mình ở trong thời đó liệu mình có làm được như vậy?

22 năm đã trôi qua, chiến tranh cũng đã qua đi, hy sinh của nhân dân Việt Nam, con cháu Bác Hồ đã không vô ích, ngày 30/4/1975, nước ta giành được độc lập trong nỗi vui mừng khôn xiết của tất cả mọi người. Những tưởng rằng từ đây, cuộc sống hạnh phúc, ấm no của mọi người sẽ được như mong đợi. Nhưng không may thay, hậu quả chiến tranh mãi mãi trở thành nỗi ám ảnh của người dân các dân tộc bị xâm lăng. Trong cuộc chiến thảm khốc này, chúng đã rải xuống đất nước ta không biết bao nhiêu là lượng chất độc Dioxin - chất độc màu da cam! Chúng sử dụng những phương tiện tối tân nhất để thực hiện công việc này.

Và hậu quả thì sao? Những mảnh rừng xanh tốt, những vùng đất đầy sự sống, tất cả chỉ còn là bình địa không chút sự sống!

Chất độc màu da cam không những hủy diệt cây cố mà còn hủy diệt cả con người trên mảnh đất ấy. Có người trực tiếp là nạn nhân của chất độc màu da cam, chịu những thương tổn về thể chất lẫn tinh thần. Phải mang trên mình một cơ thể không trọn vẹn, họ có suy nghĩ gì..! Ắt hẳn chúng ta cũng phần nào cảm nhận được!

Có thể những nỗi đau trực tiếp trên thân xác họ còn nhẹ nhàng hơn là khi họ sinh ra những người con phải chịu hậu quả từ chất độc da cam… Mỗi sinh linh bé nhỏ chào đời là niềm hạnh phúc lớn lao của các mẹ, nói sao cho hết nỗi bàng hoàng và nỗi đau khi ôm trên tay một sinh linh vừa chào đời với những thương tật trên mình vì chất độc màu da cam..?

Chúng nào có tội tình gì mà phải chịu số phận: dị hình dị dạng ngay từ khi còn trong bụng mẹ, sinh ra bị thiểu năng trí tuệ, không phát triển được như người thường, bị dị tật,…! Thật tội nghiệp, chúng chỉ là những nạn nhân của chiến tranh! Chỉ vì một lý do duy nhất: cha mẹ, ông bà là kẻ địch của chế độ Mỹ - Diệm hay chỉ đơn thuần là người dân nằm trong vùng nghi ngờ của chúng, là những người hít thở bầu không khí đầy chất độc da cam

Hậu quả của chiến tranh còn đó, hậu quả của chất độc da cam cũng còn nguyên hình! Đảng, Nhà nước và con người Việt Nam đã tranh đấu trong hòa bình để giành lại quyền lợi cho những nạn nhưng ấy, những người đã trực tiếp hoặc có cha anh là người hiến máu xương vì độc lập dân tộc nhưng lại đang gánh chịu những nỗi đau khủng khiếp. Dù cho đến nay thế giới cũng đã có nhiều hành động thiết thực để xoa dịu nỗi đau của nạn nhân chất độc màu da cam, nhưng chữa sao cho hết vết thương thể xác và vết thương tinh thần đã in hằn sâu trong con người này!

Không chỉ có những nạn nhân nhiễm chất độc màu da cam mà những người lính cụ Hồ năm xưa, bây giờ mỗi khi trời trở gió là lại đau nhức, hậu quả của những viên đạn, quả bom và những hình thức tra tấn dã man của giặc Mỹ. Nhìn những hình ảnh đáng sợ trưng bày trong các gian phòng của bảo tàng, không ai có thể tin được rằng chúng ta, một dân tộc với hình thể nhỏ bé lại có thể chịu đựng và vượt qua được sự tàn ác ấy. Chắc hẳn không nơi nào được chúng tặng cho nhiều bom đạn như Việt Nam. Nhiều về cả số lượng lẫn chủng loại, kích thước cũng như sức tàn phá. Để lại hậu quả khủng khiếp trên con người và đất nước Việt Nam.

Khi tham quan bảo tàng hàng loạt câu hỏi được đặt ra, và cũng hàng loạt câu hỏi rơi vào trong im lặng, không có câu trả lời, sự phẫn nộ bùng lên rồi lại lắng xuống. Tất cả đều được biện minh bằng một lý do duy nhất: Chiến tranh! Phải, chỉ có hai từ “chiến tranh” thôi mà mang lại nhiều đau thương quá, chiến tranh gây mất mát nhiều quá, tổn thương về tinh thần do chiến tranh gây ra đau đớn quá! Nhưng dù sao thì chiến tranh cũng đã qua, chúng ta đang sống và học tập trong thời bình, thành quả mà cha ông ta đã phải đánh đổi bằng máu và nước mắt trong suốt những năm dài trường kỳ kháng chiến, chúng ta, những lớp trẻ tương lai, những người có nhiều khát vọng và ý chí, có nghĩa vụ và bổn phận phải làm cho đất nước ta lưu danh thiên sử với những thành tựu trong các mặt của đời sống và xã hội, và dần dần xóa bỏ đi vết thương của chiến tranh. Xóa bỏ đi vết thương của chiến tranh không có nghĩa là để cuộc kháng chiến chống Mỹ đi vào quên lãng, mà chúng ta và những thế hệ con cháu sau này càng phải biết về chiến tranh để biết được giá trị của hòa bình, trân trọng từng phút giây mình được sống trên đất nước hòa bình, thống nhất và độc lập!

Bảo tàng chứng tích chiến tranh đã giúp tôi, một sinh viên đang ngồi trong giảng đường, thấy rõ hơn những tội ác chiến tranh của bọn đế quốc, bọn tay sai đã gây ra cho nhân dân Việt Nam, và nhắc nhở tôi phải ra sức học tập tốt, cố gắng phấn đấu hơn nữa để đền đáp công ơn của những người đã ngã xuống vì đất nước Việt Nam thân yêu. Chỉ bằng vài trang viết thì không thể nào diễn tả hết những cảm xúc và sự thật của cuộc chiến tranh, tôi nghĩ nếu là người Việt Nam hay bất kì ai đặt chân lên đất nước Việt Nam đều nên một lần ghé thăm Bảo tàng chứng tích chiến tranh, để có thể thấy được một phần của nỗi đau đã hằn lên thân xác con người Việt Nam nói riêng và tội ác của chiến tranh nói chung. Mỗi chúng ta phải nhìn vào đó mà ý thức sự hủy diệt, tàn ác của chiến tranh, từ đó chung tay góp sức để giữ gìn hòa bình cho đất nước mình và hướng tới hòa bình toàn thế giới.

Một lúc nào đó, bất chợt có người hỏi bạn “bạn biết gì về lịch sử nước mình?”, bạn có thấy xấu hổ khi mình biết rõ lịch sử 13 đời nhà Thanh nhưng lại không phân biệt nỗi Nguyễn Trãi hay Lê Lai đã hi sinh thân mình cứu minh chúa. Bạn sẽ bảo rằng điều đó là bình thường thôi vì TV hằng ngày vẫn ra rả nói về lịch sử Trung Quốc nhưng có ai nhắc về lịch sử Việt Nam đâu, bạn bảo rằng bạn được học 12 năm lịch sử nhưng đó chỉ là mớ lí thuyết suông, đó chỉ là những con số cứng nhắc thì làm sao bạn có thể nhớ được…

Có vô vàn lí do để bạn biện minh cho sự không hiểu biết của mình. Nhưng có lúc nào bạn thử nghĩ về mục đích của những bảo tàng trong thành phố nói riêng hay cả nước nói chung chưa? Tôi hiểu bạn sẽ nói rằng “Ôi dào, ai rảnh để làm ba chuyện đó!” Đúng, trước đây tôi cũng từng nghĩ như bạn, nhưng đó là trước khi tôi tham gia chương trình tham quan bảo tàng do Hội sinh viên trường đại học Kinh Tế tổ chức. Thật ra lúc đầu tôi cũng không muốn đi đâu vì tôi nghĩ rằng thật mất thời gian cho những công việc vô bổ đó, nhưng bí thư lớp tôi bảo đây là chương trình bắt buộc nên cuối cùng tôi phải đi. Nhưng sau khi đi tham quan bảo tàng đầu tiên - Bảo tàng Hồ Chí Minh thì không chỉ tôi mà cả lũ bạn tôi đều than thở là có ít thời gian tham quan quá (Do chúng tôi phải đi nhiều bảo tàng trong một ngày).

Và những bảo tàng sau đó tình trạng lại tiếp diễn, chúng tôi muốn đi tham quan nhiều hơn nữa. Chắc bạn sẽ bảo đúng là lạc hậu, rỗi việc. Nhưng tôi sẽ thông cảm vì chắc bạn đã chưa đi tham quan bảo tàng. Bạn đâu biết được cảm giác đầu tiên khi chúng tôi bước vào bảo tàng, chỉ là hai chữ: Choáng ngợp, choáng ngợp trước chiều dài lịch sử của đất nước, trước quá trình xây dựng và giữ nước của ông cha, trước những cổ vật được lưu giữ, trước những trang phục, hình ảnh tái hiện lại một thời hào hùng. Những hình ảnh tù nhân bị tra tấn khiến chúng tôi vô cùng xúc động, sợ hãi và cả nể phục. Sức chịu đựng của người Việt Nam quá là khó ai mà tưởng tượng nổi. Tụi bạn tôi bàn tán với nhau rằng nếu bây giờ mà có chiến tranh, mà tra tấn như vậy chắc tao đầu hàng sớm. Nhưng tôi tin rằng, bạn tôi chỉ nói vậy thôi chứ nếu ở trong hoàn cảnh như vậy thì lòng yêu nước của mọi người sẽ chiến thắng, sẽ vượt qua tất cả.

Khi tham quan bảo tàng Hồ Chí Minh và bảo tàng Tôn Đức Thắng, tôi được nhìn lại chặng đường làm việc của hai Bác, một niềm kính trọng dâng đầy trong tôi. Hai con người, 2 tư tưởng lớn đã kề vai sát cánh cùng nhau đưa đất nước thoát khỏi chiến tranh, đưa đất nước phát triển. Tham quan bảo tàng tôi cũng thấy bất ngờ về chính mình, đã từ lâu tôi hầu như ít còn để ý đến những cảm xúc, những suy tư, trăn trở về cuộc sống, về những con người đang sống quanh mình. Nhịp sống hối hả của đô thị đã cuốn tôi vào vòng xoáy, học tập, làm thêm, tham gia chỗ này chỗ khác đã dành hết thời gian của tôi, tôi chỉ muốn có thêm nhiều thời gian nhưng chỉ là để ngủ. Thế nhưng, hôm nay khi đi tham quan bảo tàng tôi đã gặp lại cảm xúc của mình cách đây khá lâu, cảm xúc biết ơn những người đi trước, những người đã đổ máu xương để chúng ta sống, học tập ngày hôm nay, để sáng dậy, mở mắt ra ta được nhìn thấy những người thân yêu, được hít thở bầu không khí trong lành, được làm những công việc yêu thích.

Thế mà đã có những lúc ta cảm thấy chán nản, thấy ta thật bất hạnh biết bao. Chắc các bạn đi tham quan bảo tàng cũng có những cảm xúc như tôi, sẽ cảm thấy cuộc sống thật đáng quý biết bao, sẽ tự hứa với mình sẽ cố gắng để sống thật tốt, thật có ích. Tham quan bảo tàng thật ích biết bao!

BÀI CẢM NHẬN SAU KHI ĐI THAM QUAN “BẢO TÀNG CHỨNG TÍCH CHIẾN TRANH”

Có lẽ không cần phải nói nhiều về bảo tàng “Chứng tích chiến tranh” này cả thì bất kì ai, kể cả những người chưa bước chân vào bảo tàng cũng biết trong bảo tàng trưng bày những gì. Vâng! Đúng như thế, không còn gì khác ngoài câu chuyện về cuộc đấu tranh hào hùng chống lại đế quốc Mĩ và tay sai trong những trang sử vẻ vang của dân tộc ta!

Bước vào bảo tàng, cái nhìn đầu tiên của tôi là những cỗ máy chiến tranh thật hiện đại vào thời đó, nào là: xe tăng, máy bay chiến đấu, bom và súng đạn, rồi lần lượt tôi đi tham quan qua các gian nhà trưng bày hình ảnh nào là: những sự thật lịch sử, bộ sưu tập ảnh phóng sự hoài niệm, chứng tích tội ác và hậu quả chiến tranh xâm lược, chế độ lao tù trong chiến tranh xâm lược, nhân dân thế giới ủng hộ Việt Nam kháng chiến, tranh thiếu nhi “Chiến Tranh Và Hòa Bình”, những con người sau chiến tranh (Đa số là họ là những nạn dân của chất độc màu da cam) khi tôi đi đến đây và tôi thấy trưng bày mô hình của hai đứa bé bị chất độc màu da cam mà chưa ra đời, đến đây cảm giác cảm nhận về hậu quả chiến tranh đã để lại như thế nào, thật là cảm động, thật là thương tâm!! Nhưng khi đi đến gian nhà mà người ta dựng lại nhà tù ở Côn Đảo: “Chuồng cọp” thật rùng rợn, diễn lại những cảnh tra tấn tù binh của bọn đế quốc thật dã man, không còn tính người gì cả, người xem mà còn cảm nhận được ghê rợn đến buốt xương như thế nào mặc dù đó chỉ là những mô hình được dựng lại!

Và tôi cũng được các chị hướng dẫn viên xinh đẹp giới thiệu, thuyết minh về những giai đoạn, những điểm mốc trong cuộc kháng chiến này trong lịch sử. 22 năm chống Mỹ cứu nước, 22 năm nhân dân ta nói chung và những người cộng sản nói riêng đã phải chịu những đau thương mất mát to lớn như thế nào: mẹ già mất con, vợ mất chồng, con mất cha, mồ côi mẹ, những con người không biết bám vào đâu mà sống khi xung quanh luôn có người kiểm tra, theo dõi, tra tấn dã man thậm chí là có thể giết người khi cần hay chỉ đơn giản là thích. Những năm tháng tưởng chừng như không thể nào qua! 22 năm, liên tục hứng chịu những cơn giận dữ của Mỹ – Diệm, là đối tượng trực tiếp của hàng ngàn tấn bom đạn thả xuống đầu dân ta, đã từng chịu những trận càn khốc liệt của địch, tưởng chừng như nhân dân miền Nam nói riêng và lực lượng bộ đội cụ Hồ nói chung không thể nào vượt qua được, những hình ảnh tàn ác và đẫm máu ấy vẫn ngày đêm ám ảnh những người trẻ tuổi đã có dịp bước chân vào bảo tàng như chúng ta!

22 năm đã trôi qua, chiến tranh cũng đã qua đi, hi sinh của nhân dân Việt Nam, con cháu Bác Hồ đã không là vô ích, ngày 30/4/1975, nước ta giành được độc lập trong nỗi vui mừng khôn xiết của tất cả mọi người. Những tưởng rằng từ đây, cuộc sống hạnh phúc, ấm no của mọi người sẽ không còn là mơ nữa, nhưng không! Chiến tranh đã qua đi, nhưng hậu quả của nó vẫn để lại khiến cho bao nhiêu người dân phải lao đao, những đứa trẻ sơ sinh hay nằm trong bụng mẹ nào có tội tình gì mà phải chịu số phận như thế: dị hình dị dạng ngay từ khi còn trong bụng mẹ, hay là sinh ra lại bị thiểu năng trí tuệ, không phát triển được như người thường! Thật tội nghiệp, chúng chỉ là những nạn nhân của chiến tranh chỉ vì một lý do duy nhất: cha mẹ chúng là kẻ địch của chế độ Mỹ – Diệm hay chỉ đơn thuần là vì người dân nằm trong vùng nghi ngờ của chúng, là những người hít thở bầu không khí đầy chất độc màu da cam. Rồi những người lính cụ Hồ năm xưa bây giờ mỗi khi trời trở gió là lại đau nhức, hậu quả của những viên đạn, quả bom và những hình thức tra tấn dã man của giặc Mỹ. Cùng là con người với nhau, tại sao họ có thể làm được như thế: một bên thì cười vui, lấy việc tra tấn, giết chóc nhân dân Việt Nam và chiến sĩ cách mạng làm niềm vui, một bên thì kiên cường, bất khuất với tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, vẫn mỉm cười ngạo nghễ dù cho thịt nát, xương tan vẫn không nói nửa lời! Nhìn những hình ảnh đáng sợ trưng bày trong các gian phòng của bảo tàng, không ai có thể tin được rằng chúng ta, một dân tộc với hình thể nhỏ bé lại có thể chịu đựng và vượt qua được. Theo Nhóc, điều đau đớn nhất trong tim người cộng sản, trong tim những người con sẵn sàng hi sinh vì Tổ quốc chính là bị tra khảo bởi những người anh em của mình, những người con Việt Nam lầm đường lạc lối theo địch tàn sát lại chính đất nước của mình. Cùng là người Việt Nam, tại sao lại là kẻ thù của nhau trong chiến tranh? Tất cả là vì nhận thức con người mà thôi, người thì được Đảng giác ngộ, kẻ thì bị lu mờ bởi hào nhoáng của sự giàu sang mà địch quân hứa hẹn mang lại. Càng đi sâu vào bảo tàng, điều ấy càng lộ ra ngày một rõ, tất cả vì lòng tham không đáy của con người! Tại sao lại có những người không còn tính người vì sao họ lại có thể cười khi chụp cạnh một tử thi (tử thi đó là một người dân Việt Nam,là một anh chiến sĩ giải phóng)? Đơn giản vì đó chính là thành quả của họ, bởi vì chính tay họ đã giết hại những người đó, phải chụp hình lưu lại những hình ảnh mà có lẽ chỉ có một mình họ dám làm: Giết người mà vẫn cười vui vẻ, thậm chí còn ganh đua nhau để giết cho đủ số lượng. Thật là kinh khủng! Có đau thương nào to lớn như chiến tranh Việt Nam? Có mất mát nào nhỏ bé hơn chiến tranh Việt Nam? Và cũng có ai vĩ đại như nhân dân Việt Nam, sẵn sàng tha thứ cho những kẻ lầm đường lạc lối quay trở về? Có người mẹ nào có lòng vị tha vĩ đại như người mẹ Việt Nam, có thể tha thứ cho những kẻ đã giết con mình, đẩy con mình vào cảnh máu chảy đầu rơi, làm cho mình rơi vào cảnh sớm hôm một mình neo đơn? Ai có thể hiểu được cho sự tha thứ cao quí ấy? Tại sao khi họ đẩy người dân Việt Nam vào tình cảnh dở sống dở chết ấy, họ không nghĩ một lần về gia đình họ, họ không thể tưởng tượng ra được cảnh không phải là những chiến sĩ cộng sản đang chịu đòn roi, đang chịu bom đạn mà là chính họ đang chịu? Hàng loạt câu hỏi được đặt ra, và cũng hàng loạt câu hỏi rơi vào trong im lặng, không có câu trả lời. Tất cả đều được biện minh bằng một ly do duy nhất: Chiến tranh! Phải,chỉ có hai từ “chiến tranh” thôi mà mang lại nhiều đau thương quá, chiến tranh gây mất mát nhiều quá, tổn thương về tinh thần do chiến tranh gây ra đau đớn quá! Nhưng dù sao thì chiến tranh cũng đã qua, chúng ta đang sống và học tập trong thời bình, thành quả mà cha ông ta đã phải đánh đổi bằng máu và nước mắt trong suốt những năm dài trường kì kháng chiến, chúng em có nghĩa vụ và bổn phận phải làm cho đất nước ta lưu danh thiên sử với những thành tựu trong các mặt của đời sống và xã hội, và dần dần xóa bỏ đi vết thương của chiến tranh. Xóa bỏ đi vết thương của chiến tranh không có nghĩa là để cuộc kháng chiến chống Mỹ đi vào quên lãng, mà chúng ta và những thế hệ con cháu sau này càng phải biết về chiến tranh để biết được giá trị của hòa bình, trân trọng từng phút giây mình được sống trên đất nước hòa bình, thống nhất và độc lập!

Bảo Tàng Chứng Tích Chiến Tranh đã giúp tôi không thể nào quên được những tội ác chiến tranh của bọn đế quốc, bọn tay sai đã gây ra cho nhân Việt Nam chúng ta, và nhắc nhở chúng ta phải ra sức học tập tốt để đền đáp công ơn các chiến sĩ giải phóng,bộ đội cụ Hồ ngày đêm ra sức chiến đấu bảo vệ Tổ quốc Việt Nam chúng ta như được những ngày hôm nay! Hôm đi tham quan, tôi rất vui một điều là có rất nhiều người nước ngoài tìm đến tham quan bảo tàng cùng với người dân Việt Nam,Nhóc cảm thấy họ khâm phục nhân dân ta dũng cảm chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, và họ cũng lên án tội án chiến tranh đã gây ra cho một đất nước kiên cường như thế này, đó là nước: Việt Nam!