Gia Định Báo, tờ báo tiếng Việt đầu tiên ở nước ta do ai khởi xướng?

Gia Định Báo, tờ báo tiếng Việt đầu tiên ở nước ta do ai khởi xướng? Cùng tìm hiểu những thông tin xung quanh tờ báo tiếng Việt đầu tiên ở nước ta nhé.

Gia Định Báo, tờ báo tiếng Việt đầu tiên ở nước ta do ai khởi xướng?

Gia Định Báo, tờ báo tiếng Việt đầu tiên ở nước ta do Trương Vĩnh Ký (1837-1898) khởi xướng. Ông tên tự là Sỹ Tải, tên thánh là Jean Baptiste hay Pétrus Ký; quê ở Cái Mơn - Vĩnh Thành - Tân Minh - Vĩnh Long (nay thuộc Vĩnh Thành - Chợ Lách - Bến Tre).

Gia Định Báo, tờ báo chữ Quốc ngữ đầu tiên

Tờ báo quốc ngữ đầu tiên của Việt Nam được ấn hành ở đâu?

Tờ báo Quốc ngữ đầu tiên của Việt Nam chính là Gia Định báo, được ấn hành ở Sài Gòn và tồn tại suốt 44 năm sau khi phát hành số đầu vào ngày 15 tháng 4 năm 1865. Tờ báo tổng hợp này có khuôn khổ 25 x 32 cm, ra hàng tuần đều đặn phục vụ độc giả.

Nhà báo đầu tiên của Việt Nam: Trương Vĩnh Ký

Nổi tiếng thần đồng, hiếu học, ngay từ bé Trương Vĩnh Ký đã thông thạo chữ Hán và quốc ngữ, được một linh mục đưa đến Cái Nhum học tiếng Latinh. Sau đó, qua học trường Pinhalu ở Campuchia. Khoảng năm 1951-1858 được cấp học bổng ở trường Pénang trên Ấn Độ Dương. Năm 1863, ông làm phiên dịch cho phái đoàn nhà Nguyễn sang Pháp thương lượng chuộc ba tỉnh miền đông. Về nước, ông tham gia hoạt động xã hội mạnh mẽ. Năm 1886, Trương Vĩnh Ký cộng tác với Thống sứ (Toàn quyền) Paul Bert và có lúc dạy tiếng Pháp cho vua Đồng Khánh. Ít lâu, ông chán nản rút khỏi chính trường, chuyên tâm vào việc nghiên cứu các khoa học nhân văn và ngôn ngữ.

Trương Vĩnh Ký là một học giả lớn. Ông thông thạo 15 thứ tiếng phương Tây, 11 thứ tiếng phương Đông. Ông cũng là thành viên Hội Nhân chủng và Khoa học miền Tây nước Pháp, Hội Chuyên học - nói tiếng phương Đông, Hội Chuyên khảo Văn hóa Á châu... Ông được người đương thời xếp vào danh sách 18 nhà bác học hàng đầu thế giới.

Bằng trí tuệ uyên bác, năng lực cảm nhận và sáng tạo cao, cường độ làm việc nhanh, Trương Vĩnh Ký đã tạo ra dung lượng tác phẩm đồ sộ (hơn 100 bộ sách và hàng nghìn bài viết) gồm nhiều thể loại, nhiều ngành khoa học, đáng làm chúng ta kinh ngạc. Là nhà ngôn ngữ đầu tiên của Việt Nam, Trương Vĩnh Ký rất coi trọng, tin tưởng và phấn đấu cho tiếng Việt, đưa nó thành một ngôn ngữ phổ biến, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Với lĩnh vực văn học quốc ngữ, ông là một trong số ít người tiên phong, chủ trương thiết lập câu văn xuôi với “tiếng An Nam ròng”, “câu văn trơn tuột như nói”... Ông cũng là một trong những nhà dịch thuật đầu tiên, nổi tiếng với việc dịch các tác phẩm tiếng Hán, tiếng Pháp sang tiếng Việt.

Nhưng đáng nói nhất là công lao to lớn, vai trò quan trọng của Trương Vĩnh Ký trong lịch sử báo chí nước nhà. Ông thành lập và làm tổng biên tập những tờ báo tiếng Việt đầu tiên, đồng thời là cây bút chủ chốt của rất nhiều báo khác. Ông đã đặt nền móng và dốc sức phát triển báo chí Việt Nam theo hướng toàn diện, rộng lớn về quy mô, chặt chẽ về kết cấu, đa dạng về phong cách và thuận tiện, gần gũi, hòa đồng về phương thức tiếp cận bạn đọc.

Tờ báo tiếng Việt đầu tiên ở Việt Nam là báo Gia Định

Gia Định báo do Trương Vĩnh Ký khởi xướng và làm Chủ nhiệm, cùng cộng tác viên Huỳnh Tịnh Của (Chủ bút), Trương Minh Ký, Tôn Thọ Tường... Ban đầu nội dung bao gồm 2 phần: công vụ và tạp vụ, về sau có thêm phần mở rộng (phần khảo cứu, nghị luận).

Phần công vụ chuyên về lĩnh vực chính trị, pháp lý và công quyền. Phần này đăng tải các sắc lệnh, nghị định, thông tư, đạo lệnh, chỉ dụ.... của Chính quyền Bảo hộ Pháp và Triều đình Nguyễn; những tin về cấp bằng, thăng chức, hạ chức, bãi chức, thuyên chuyển công tác, hoạt động quân sự, biên bản các cuộc họp của Hội đồng Quản hạt, những tin “dây thép” của hãng Hanas…

Phần tạp vụ đề cập nhiều lĩnh vực: kinh tế, tôn giáo, văn hóa, xã hội... với các mục như lời dặn, khuyến cáo, rao giảng mang tính tuyên truyền hành chính; những tin liên quan đến lạm phát, giá cả, sưu thuế, các báo cáo về tình hình canh nông, thương mại, kỹ nghệ, địa chính .v.v... Có cả một số bản tường thuật về lễ đón, lễ hội, cuộc chiêu đãi, đám tang...

Phần mở rộng có giá trị và sức cuốn hút nhất. Đây là phần khảo cứu, nghị luận về văn hóa, đạo đức, phong tục, lễ nghi, tư tưởng, lịch sử, thơ văn .v.v...Các bài đăng ở phần này có thể chia làm 3 loại:

Loại truyền bá khoa học thực nghiệm - từ y tế, vệ sinh, kỹ thuật đến vật lý, hóa học, tự nhiên học...

Loại luận thuyết nhằm cải tiến xã hội - từ tư tưởng, triết học, đạo đức, lịch sử đến tôn giáo, thần học, chiêm tinh...

Loại phổ biến khoa học ngôn ngữ - gồm những sáng tác, sưu tầm, khảo cứu, dịch thuật từ tiếng Hán, Pháp, Anh; những chuyên luận, bình giảng thơ văn cổ, tìm hiểu chữ Nôm, truyền thuyết, tục ngữ, ca dao, cổ tích, ngụ ngôn...

Ngoài những phần trên, Gia Định báo còn có mục quảng cáo gồm những lời cáo dưới dạng thông báo, nhắn tin, bố cáo, cáo phó .v.v... và những lời rao vặt như trên các báo Pháp thời đó.

Tuy còn nhiều điểm hạn chế: chưa phân biệt rõ văn phong nói và viết nên tính chất nôm na, khẩu ngữ khá đậm nét, hình thức mỹ thuật chưa đẹp .v.v... nhưng với nội dung giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, phổ biến, cổ vũ chữ tiếng Việt (quốc ngữ), cung cấp những kiến thức, thông tin mọi mặt cho nhân dân, trong suốt 44 năm tồn tại, Gia Định báo đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình, xứng đáng là tờ báo tổng hợp có giá trị cao và tạo tiền đề cho báo chí Việt Nam phát triển .